Morgunblaðið - 03.06.1984, Blaðsíða 44

92
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. JÚNÍ 1984
L2.
■■ Kaliftt"11
ij^naiciw^
\>ob ef eine og mi^ minn'i^ a}> þú Kctfir íenq)&
a.LL-fi-f'Lega. kfuiphxkkun Í967. "
... heimabakstur.
TM Rag U.S. Pal Ofl — aH rtghts reserved
° 1961 Los Angetes Tlmes SymHcete
Hvernig getur heimurinn orðið
öðruvísi, þegar manns nánustu eru
gjörsamlega óþolandi?
Hann fór út og ætlaði að æfa sig,
en ég held hann verði ekki lengi! !•
HÖGNI HREKKVÍSI
„SP/KfZAÐO péfz OPp(S£t20lKIA HAMpA
FCÍLKtMU f>ÍMU HEIMA "
Hundahald á Akureyri
Dagmamma skrifar:
Kæri Velvakandi. Hér kemur
smá saga um hundahald á Akur-
eyri. Það mun vera veitt með sér-
stöku leyfi og háð því skilyrði að
hundarnir séu hafðir í bandi er
þeir eru úti við. Þrátt fyrir þetta
skilyrði eru margir hundar lausir
og angra bæði mig og aðra.
Ég er með nokkur börn og leika
þau sér á girtri lóð sem er um-
hverfis húsið. Mörg þeirra eru
hrædd við hundana og fá því ekki
leikfrið þegar hundarnir eru
kringum þau. Undanfarið hefur
ekki verið friður fyrir tveimur
hundum sem báðir eru ómerktir
og rápa inn og út af lóðinni.
Eitt sinn var ég orðin dauð-
þreytt á að reka hundana burt og
ásetti mér þá að fara niður á lög-
reglustöð ef ég næði til þeirra og
athuga hvað lögreglan gerði í mál-
inu. Ég náði öðrum þeirra og fór
með hann til lögreglunnar og fékk
þar þau svör að lögreglan gerði
ekkert í málum sem þessum úr því
að hundurinn hefði ekki glefsað í
börnin. Það var ekki talið að mér
eða börnunum nema hundarnir
glefsuðu eða bitu í þau.
Til hvers er lögreglan ef ekki til
að halda uppi lögum og reglu og
gæta þess að íbúarnir verði ekki
fyrir ágangi og truflunum.
Ég hef heyrt að lögreglan í
Reykjavík taki alla þá hunda í
sína vörslu sem ganga lausir og
valda ónæði eða sem komið er með
til hennar.
Á Akureyri horfir málið öðru-
vísi við. Þar sagðist lögreglan bara
hleypa hundinum út aftur þó ég
skildi hann eftir.
Ég vil gjarnan fá svör við því
hvort lögreglan hér á Akureyri sé
bara til málamynda, eða er það
ekki nema lögreglan í Reykjavík
sem liðsinnir fólki? Kannski það
tilheyri sýslumanninum að sjá um
að lögum og reglum varðandi
hundahald sé framfylgt hér á Ak-
ureyri?
Hlutverk kirkjunnar
Vigfús Ingvar Ingvarsson skrifar.
Ágæti Velvakandi.
Bjartmar Kristjánsson skrifaði
í dálka þína um daginn, í tilefni af
þætti Gunnlaugs Stefánssonar í
sjónvarpinu að kvöldi föstudags-
ins langa. Ég vil þakka fyrir báða
sjónvarpsþætti Gunnlaugs um
páskana. Fleira gott efni um pásk-
ana mætti nefna, svo sem messu
frá Grensáskirkju, kvöldgesti Jón-
asar Jónassonar og þátt með
Kristjáni frá Djúpalæk í útvarp-
inu að ógleymdri myndinni frá
Skaftáreldum.
Það er einnig þakkarvert þegar
menn stinga niður penna til þess
að fjalla um málefni kristinnar
kirkju. Ég verð hins vegar að lýsa
mig mjög ósammála gagnrýni
Bjartmars á ummæli í áðurnefnd-
um sjónvarpsþætti. Ég tók sér-
staklega eftir staðhæfingunni sem
vitnað er til: „Það er ekki hlutverk
kirkjunnar að gera manninn betri,“
og fannst mér ekki annað betur
sagt í þættinum. Bjartmar til-
greinir önnur orð: „Von mannkyns
er ekki fólgin í fullkomnun manns-
ins.“ Þetta vildi ég gjarnan sjálfur
sagt hafa. Bjartmar fer mörgum
orðum um að hér gæti annarlegra
áhrifa frá svonefndum lúthersk-
um réttrúnaði á 17. og 18. öld.
Ekki ætla ég hér að þrátta um
trúmál þeirra alda, enda finnst
mér harla langsótt að leita þangað
skýringa á umræddum staðhæf-
ingum. Mér er þó nær að halda að
flestar hörmungar þeirra tíma,
jafnvel rímleysur í sáimakveð-
skap, eigi sér aðrar orsakir en trú-
arkenningar kenndar við Lúther.
Nei, ummæli um hlutverk kirkj-
unnar í sjónvarpsþættinum og
grein Bjartmars eru ekki vitnis-
burður um átök forns lúthersks
rétttrúnaðar og einhverrar nú-
tíma guðfræðistefnu. Bjartmar
ræðst fram sem fulltrúi þeirrar
mannhyggju sem smeygir sér inn í
kirkjúna um síðustu aldamót
(aldamótaguðfræði). Þessi stefna
er helst rakin til Þýskalands, en
hún byggði á óraunhæfri bjart-
sýni aldamótamanna á getu
mannsins til að leysa vandamál
sín og þeirri hugmynd, að mann-
kynið væri að þroskast á nýtt stig
og neyð styrjalda og hungurs
brátt á enda. Göðfræðingar evr-
ópskra háskóla reyndu að aðlaga
trúarkenningar Biblíunnar tíðar-
andanum, m.a. efnishyggju 19.
aldar vísinda. í stað syndar
mannsins hét vandinn fáfræði og
vanþroski. Jesús var ekki lengur
frelsari heldur hvetjandi og
hugmyndaríkur siðakennari, sem
gefið gat góð ráð, hvatningu og
styrk í þroskabaráttu manns og
mannkyns, er hlaut að liggja upp
á tindinn.
En grundvöllur þessara hug-
sjóna brast í fyrri heimsstyrjöld-
inni (að ekki sé minnst á þá síð-
ari), þegar siðmenntuðustu þjóðir
veraldar murkuðu lífið úr æsku-
blóma sínum með eldi og eitri.
Nefna má þá athygli sem rit Karls
Barth, eins þekktasta guðfræðings
aldarinnar, vakti árið 1919, en það
var um Rómverjabréfið. Barth,
sem tilheyrði „reformertu" (kalv-
ínsku) kirkjunni, var í fararbroddi
þeirra sem sneru guðfræðinni um
180 gráður, þ.e. benti rækilega á
að forsenda allrar kristinnar guð-
fræði er Guð, sem kemur til
manna í Jesú Kristi, en ekki mað-
urinn, sem með skynsemi sinni,
þroskamöguleikum eða trúarþörf
stefnir til Guðs.
Vegna fjarlægðar frá vígvöllun-
um og hugmyndafræðilegrar ein-
angrunar m.a. viðhélst aldamóta-
guðfræðin hér á landi fram um
miðja öldina, en hefur verið mjög
á undanhaldi síðustu áratugi.
Kristin kirkja bæði hérlendis og
um víða veröld boðar von, sem
byggir ekki á trú á þroskamátt
mannsins sem einstaklings eða
tegundar, heldur á frelsunarmátt
Guðs. Mér er það þakkarefni að
þurfa ekki að binda vonir mínar
um framtíð manns og heims við
brigðult og fallið mannkyn, sem ég
sé ekki að hafi tekið neinum afger-
andi framförum um liðnar aldir.
Þekking hefur vaxið á lögmálum
náttúrunnar, en vegna þess að eðli
mannskepnunnar er samt við sig
(erfðasyndin) þá ógnar þessi þekk-
ing öllu jarðlífinu. Kirkjan er ekki
og á ekki að vera tæki til að ná
neinum markmiðum sem mannkyn-
inu eða einhverjum hópum þess
finnst æskilegt að ná. Það er ný og
gömul saga að vilja hafa gagn af
kirkjunni i þágu eigin málstaðar,
en ekki beygja sig fyrir Jesú
Kristi. Við gætum t.d. verið sam-
mála um að valdstjórnir á tímum
lútherska rétttrúnaðarins hafi
misnotað kirkjuna í eigin þágu.
Hlutverk kirkjunnar er að kalla
fólk til samfélags við Jesú Krist
með því að boða orð hans og vinna
verk hans meðal manna. Afleiðing
þess að sjá þörf sína á fyrirgefn-
ingu syndanna og þiggja hana og
nýtt líf í samfélagi við Jesú Krist í
krafti fórnandi þjónustu hans,
dauða og upprisu — afleiðingin er
vissulega nýr og betri maður. Eft-
ir sem áður er þessi 180 gráðu
munur á þessum stefnum. Þ.e.
annars vegar er kirkjan og guð-
dómurinn tæki til að ná markmið-
um mannsins, hins vegar miðast
allt við Guð, sem bæði setur mark-
ið og hefur frumkvæði að öllu því
sem sköpum skiptir við að ná því.
Reyndar gætir nokkurs efa hjá
Bjartmari um að unnt sé að sið-
bæta „hinn vitiborna mann“. Á
það vill hann þó vona. Mér er það
veik von og lítils virði hjá voninni
sem Guð hefur vakið með komu
Jesú Krists í heiminn og endur-
lausnarverki hans og sigri yfir
dauða og djöfli. í krafti þessa sig-
urs grípur Guð imi í líf manna og
gefur von um að hann eigi eftir að
grípa inn í rás heimsins á mjög
svo afgerandi hátt.
Hve langt aldamótaguðfræðin
getur gengið í því að lesa sína
mannhyggju (húmanisma) inn í
Biblíuna sést í eftirfarandi tilvitn-
un í grein Bjartmars: „Og segir
ekki í helgri ritningu, að Guð hafi
skapað manninn „í sinni mynd“? Og
það gæti merkt, að maðurinn sé
skapaöur með óendanlegum mögu-
leikum til vaxtar og þroska." Það
þarf ekki guðfræðing til að skilja
að orðin um að Guð hafi skapað
manninn í sinni mynd þýða, að
maðurinn hafi verið skapaður með
Guð að fyrirmynd. Vissulega spill-
ir syndafallið þessari guðsmynd
mannsins, en benda má á frjálsan
vilja mannsins, fjölþætta tján-
ingu, sköpunargleði og trúarþörf
sem beri guðsmynd mannsins
vitni. Hitt er fráleitt að finna
hugmyndum um þroskamöguleika
mannsins stað með tilvísun til
guðsmyndarinnar. Eitt skýrasta
einkenni Guðs Biblíunnar er
óbreytanleikinn.