Morgunblaðið - 03.06.1984, Blaðsíða 18

66
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. JÚNÍ1984
Brýnum
þá í blautt
Eftir
*
Asa í Bæ
í æskutíð minni í Eyjum voru
enn á lífi nokkrir formenn gömlu
áraskipanna, en útgerð þeirra
lagðist af með tilkomu vélbát-
anna á árunum 1905—’07.
Svipmestir þessara öldnu kappa
voru þeir Hannes lóðs og Óli í
Nýborg. Hannes var bjartur yf-
irlitum, sviphreinn maður og
hress í máli, spaugsamur og
hreinskiptinn, en hann var svo
skjálfhentur að hann gat varla
drukkið úr bolla: 13 ára gamall
hrapaði hann í Bjarnarey og fór
síðan upp ókleifan bjargvegg í
einskonar leiðsluástandi og var
algerlega lamaður þegar hann
vaknaði af dáinu, talið að hann
yrði örkumla allt sitt líf. En það
fór á annan veg, varð með far-
sælustu formönnum í 40 vertíðir
og lóðs í aðrar 40 og þurfti nokk-
uð í hvorttveggja. En um undur
það í berginu má lesa í Sögum og
sögnum úr Vestmannaeyjum II,
Jóhann Gunnar ólafsson.
Ólafur Magnússon eða óli í
Nýborg var orðinn háaldraður
þegar ég man eftir honum fyrst,
staulaðist með stafinn sinn
hæglátur maður, barngóður með
afbrigðum, þekkti ég það af eigin
raun því Nýborg var steinsnar
frá húsi afa míns. Hann hafði
um áratugi verið einhver happa-
sælasti formaður Eyjanna, vel
látinn, en ölær nokkuð svo sem
fleiri góðmenni. Það var ein-
hverju sinni árla morguns á
vetrarvertíð að skipverjar eru
komnir í hrófin og mikill hugur í
mönnum því sílið var gengið og
góð fiskivon, en ekki bólar á
formanninum. Líður enn og öil
skip róin. Ræddu menn um að nú
hefði brennivínið rotað kappann
og væri aumt að missa af róðri í
blíðunni. Loks sjá þeir hvar Óli
kemur lallandi hæglátur að
vanda og kannski ögn rykaður.
Jæja, þið eruð þá að bíða eftir
mér kallarnir. Brýnum þá í
blautt, ætli verði svo langróið í
dag. Nú sem skipið er komið á
flot segir óli: Skrepptu uppí
Austurbúð Þórður minn og
sæktu mér lögg, mig þyrstir.
Þórður gerir sem honum er sagt,
en augljóst að Óli hafði hinkrað
þar til búið væri að opna fyrir
brennivínið. Blöskraði mönnum
slíkt gáttlæti á miðri vertíð, ekki
biði sá guii, og töldu sumir að
tími væri kominn til að leita í
annað skiprúm. Sendimaðurinn
kemur með dreytilinn og þegar
formaðurinn er búinn að hressa
sig á brjóstbirtunni er haldið út
og róið knálega. Á sílistíma var
venja að leita „innfyrir" Eyjar
eins og við segjum og undir sand,
því sílið gekk með landinu og
þorskurinn elti. En formaður
heldur ekki fyrir Klettsnef eins
og við mátti búast, hann stýrir á
landsuður. Litu skipverjar hver
á annan og leist ekki á blikuna,
nóg var á undan gengið, nú var
formaðurinn orðinn meira en lít-
ið ruglaður í kollinum. En þeir
hafa ekki langt farið þegar óli
segir þeim að leggja inn árar og
renna. Var fýla í mönnum því á
Ási í Bæ
þessum slóðum þótti að jafnaði
ekki fiskivon á vetrarvertíð þó
þar fengist oft soðfiskur á
sumartíð. En brátt lifnaði yfir
köllum því fiskur var handóður
og gubbaði uppúr sér nýgleiptri
loðnunni. Er ekki að orðlengja
það: þegar aðrir komu undan
sandi með fullfermi að kvöldi og
þóttust hafa vel veitt hafði Óli í
Nýborg tvíhlaðið sitt skip og var
í þriðja róðri. Það kvöld talaði
enginn um að leita í annað skip-
rúm ...
Óli orti þessa vísu um sjálfan
sig:
Þó ég drekki það mig sakar ekki
ef ég hrekki engan mann
ei mig hvekkir samviskan.
Ólafur var talinn afburða
stjórnari, en það var mikil kúnst
að stýra þessum kænum þegar
komið var í vont, þess dæmin að
aflaklær urðu að láta stjórnina í
hendur annarra ef í harðbakka
sló og þótti ljóður á formanns-
fari. Einu sinni voru þeir I há-
karlalegu síðla hausts líklega á
þeim slóðum þar sem nú kallast
Gjá, 18—20 mílur austur af Eyj-
um. Ekki brást Ólafi fengurinn
þó hann héldi sig helst stíft að
kútnum, jafnvel svo að þegar
heim skal haldið með hlaðið skip
liggur hann afvelta í skutnum.
Er þá komin landsynnings bræla
og útlit fyrir uppgangsveður.
Bitamaður tekur nú við stjórn-
inni og gengur allt vel í fyrstu,
en brátt herti vind og jós upp
sjó, en 3ja til 5 stunda sigling til
hafnar og myrkur í hönd. Stöku
sinnum rumskar Óli og teygir
sig í kútinn. Kemur þar að bát-
urinn liggur undir áföllum svo
mjög að þeir hafa vart undan að
ausa. Ganga þeir þá í skrokk á
Óla, hrista hann og gaspra í eyra
honum að nú stefni í óefni. Á
endanum rumskar kall, þrýfur
kútinn, sýpur góðan en kastar
síðan leglinum fyrir borð með
nokkrum velvöldum kveðjuorð-
um og settist í formannssætið.
Sögðu menn að þegar hann greip
um stýrissveifina hefði verið líkt
og á hann rynni einhver dular-
fullur máttur svo lýsti af andlit-
inu og varð þá brátt sem ódrukk-
inn. Ólafur Magnússon stýrði
fleyi sínu í myrkri, stormi og
stórsjó frá djúpmiðum til hafnar
með þeirri snilld að menn þurftu
ekki að snerta á austurstrogi það
sem eftir var leiðar.
KYNNING
A GIRÐINGAEFNI
Þriðjudaginn 5. júní og miðvikudaginn 6. júní
kl. 10 til 17 heldur Sindra stál hf. kynningu á
framleiðsluvörum Adronit Werk.
Sölustjóri Adronit, Jens Urban, mun
ásamt sölumönnum okkar veita allar
upplýsingar um girðingaefni og hlið frá
adronit
Girðingaefni, staurar, net og rimlar svoog vönduð nlið-einnig rafknúin-
úr galvaniseruðu stáli og áli ásamt öllum fylgihlutum.
SINDRAnkSTÁL HF
Borgartúni 31 símar 27222-21684
STETJ
“STÉ
UR HELLUM OG BROTSTEINUM
SEM VIO SELJUM.
CHJA OKKUR FAIÐ ÞIÐ
MARGS KONAR HELLUR OG
BROTSTEINA I STETTAR
OG GARÐSKREYTINGAR.
STIGA OG ÞREP.
MUNIÐ OKKAR OTRULEGA
HAGSTÆÐU GREIÐSLUSKILMALA
- 20% UT OG
AFGANGINN A 6 MANUÐUM.
SÍMINNER 28600