Morgunblaðið - 07.07.1984, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAQUR 7. JÚLÍ' 1984 • •
45
VELVAKANDI
SVARAR í SÍMA
10100 KL. 11—12
FRÁ MÁNUDEGI
TIL FÖSTUDAGS
Mf U-WUl
Um Gunnarshólma Jónasar
Þorkell Hjaltason skrifar 5. júlf sl:
„Velvakandi.
Ég var að vonast eftir því að
eitthvert mjög gott atriði yrði haft
til hátíðabrigða á 40 ára afmæli lýð-
veldis íslands 17. júní sl., t.d. að út-
færa hið tilkomumikla ljóð Jónasar
Hallgrímssonar „Gunnarshólmi" við
lag Helga Helgasonar. Ljóðið er eins
og allir vita eitt hið besta og fegursta
er ort hefur verið á íslenska tungu.
Bjarni Thorarensen skáld mælti er
hann heyrði ljóð Jónasar um Gunn-
arshólma í fyrsta sinn: „Nú held ég,
að mér sé best að hætta að yrkja." Já,
svona mikið fannst honum um snilld
Jónasar í kvæðinu og Bjarni var þó
eitt af okkar ágætustu Ijóðskáldum
bæði fyrr og síðar. Það er fyrir löngu
tímabært orðið að gera þessi tvö
listaverk opinber fyrir þjóðinni með
hljómplötuútgáfu á þessum lista-
verkum Jónasar og Helga. Það er
eins og þau hafi verið í felum hjá
útvarpi og sjónvarpi. Vonandi verður
ráðin bót á þessu hið allra fyrsta, og
ættu allir tónmenntamenn okkar að
leggja saman krafta sína og koma
þessum málum í örugga höfn. Her-
mann Ragnar Stefánsson hefur heit-
ið mér stuðningi sínum í þessu máli.
Ljóð Matthíasar um Skagafjörð
hefur í áratugi sungið sig inn í hug
og hjörtu allrar þjóðarinnar. En Sig-
urður Helgason er sonur Helga
Helgasonar er hefur einmitt samið
lagið við hið vinsæla ljóð Matthíasar
um Skagafjörð. Tóngáfan var á háu
stigi hjá þessum feðgum og lög
Þorkell Hjaltason
þeirra bera þess órakin merki.
Á 30 ára afmæli lýðveldisins var
jafnframt minnst 1100 ára afmælis
fslandsbyggðar 17. júní 1974. Þá
skrifaði ég smágrein I Morgunblaðið
og fjallaði hún um ljóðið „Gunnars-
hólmi“ og lag Helga við það. Óskaði
ég eftir þvi að ljóð og lag yrði fært
upp til hátíðabrigða á lýðveldishátíð-
inni af einhverjum góðum karlakór-
um, sem styddust við hljómsveit, en
því miður var þessari frómu ósk
minni ekki sinnt. Hvað því olli veit ég
ekki. Ég átti á þessum tima stutt
símtal við Þorstein Hannesson um
þetta mál, en hann var þá söngmála-
stjóri Rikisútvarpsins. Hann virtist
ekki hafa áhuga á þessu, þótti m.a.
lagið ekki nógu fallegt. En því mót-
mæli ég eindregið. Lagið er mjög fal-
legt en nokkuð langt og yrði að skipta
því niður í kafla í flutningi. Ég held
að íslensk söngmenni ættu að vakna
af sínum doðadúr og drífa lagið upp
með kór og hljómsveit og taka það
upp á hljómplötu eða stálþráð. Ann-
að er íslenskri söngmenningu ekki
sæmandi. Já, það virðist svo að fs-
lendingar viti ekki að þetta ljóð Jón-
asar og lag Helga sé ekki til, því það
heyrist aldrei flutt í fjölmiðlum.
Hvað veldur slíkum sofandahætti er
lítt skiljanlegt. Það er hreint
hneyksli að fjölmiðlar skuli ekki eiga
þessi tvö listaverk. Þjóðin á ekki að
sætta sig við slíkt sinnuleysi á bestu
listaverkum sínum. Þau eiga að heyr-
ast og hljóma um gjörvallt landið til
yndis og ánægju. Hvort sem er á sól-
ríkum sumardögum eða dimmum og
drungalegum vetrarkvöldum þorra-
dægra. Þá er þeirra einmitt mest
þörf og eru öllum til huggunar og
gleði.
Að lokum vona ég að einhver kór
og góð hljómsveit taki þessi dýru
listaverk upp á sína arma og komi
þeim óbrengluöum út á meðal þjóð-
arinnar. Það væri lofsvert framtak,
sem allir fslendingar myndu þakka
af heilum hug.“
Portúgalsferð aldraðra
Emilía Biering skrifar:
„Velvakandi góður.
Ég hef verið að líta yfir þáttinn
þinn þessar síðustu vikur, og vona
að einhver sendi þér línu úr hópi
gamlingjanna sem komu úr ferð til
Portúgals 9. júní. Þessar ferðir með
aldraða til útlanda er þó framtak
sem vert er að minnast á, og vakið
hefur ríka ánægju hjá mörgum
sem ekki þekktu annað en strit
meðan kraftarnir entust. Félags-
málastofnun sem hafði forgöngu
um þetta mál stóð sig með prýði og
hefur ávallt látið hjúkrunarfræð-
ing fylgja hópnum til halds og
trausts, því enginn getur búist við
að fólk á aldrinum 70—90 ára —
eins og algengast er í þessum ferö-
um — sé með óskert þrek og enga
af þeim kvillum sem ellinni fylgja,
og ætti að taka fullt tillit til þegar
slíkar ferðir eru skipulagðar. En
það fundu víst fleiri en ég, að öm-
urlega mikíð skorti á í þessari síð-
ustu ferð, eins og t.d. að ætla þess-
um hópi næturflug á báðum leið-
um. Ekki þarf að lýsa þreytunni
sem það olli.
Þá er komið að áfangastað og að-
setri. Fátækt hefi ég víða séð suður
í álfu, en tæplega þó eins áberandi
og þarna var og er það lítill
ánægjuauki að virða fyrir sér — þó
sjálfsagt ætti maður að hafa gott
af því.
Hótelið sem við dvöldum á lítur
glæsilega út — í fjarlægð — stað-
sett uppi í skógi vöxnum ás, en von-
brigði voru að koma nær og kynn-
ast. Þarna var ekki sameiginleg
gestamóttaka og dagstofa, eins og
víða er og kemur sér vel fyrir
kyrrsetufólk, sem tyllir sér þar
niður og nýtur hvíldar og kynn-
ingar við sinn hóp. Því var hvergi
ætlaður sameiginlegur dvalarstað-
ur, það bara dreifðist um þessa
miklu byggingu og varð að treysta
á lyfturnar sem ekki höfðu undan,
svo alltaf varð leiðinda bið — og
bilanir þekktust líka.
f borðsalnum bjóst svo fólk við
að hittast — þó maður yrði nú að
fara út til að komast þangað, og
stundum í rigningu. Ekki kenndi ég
neinum um það. En hitt var verra,
að maturinn sem við borguðum
fyrirfram — morgunverð og kvöld-
verð — reyndist þannig að sumir
hættu að koma þar. Það var líka
sér matseðill fyrir þennan hóp.
Versti gallinn á þessu hóteli voru
þó óþrifin, en þeim ætla ég ekki að
lýsa nánar.
Við brottför okkar kvaddi for-
stjóri Ferðaskrifstofunnar okkur
með fallegri ræðu, og eitt sagði
hann satt, en það var að hann hefði
fyrirmyndarstarfsfólk. Það get ég
viðurkennt, og því sé heiður og
þökk. Og þá ekki síður frú Láru
Sigurbjörnsdóttur og hjúkrunar-
fræðingnum Ingigerði Ólafsdóttur,
þeirra minnist ég með hlýjum
huga.
Ég er búin að fara nokkrar ferðir
á vegum Félagsmálastofnunar og
þykist finna að lítið sé vandað til
hótelanna sem okkur gamlingjun-
um er holað niður á, og þó ég viti að
niðursett gjald komi þar við sögu,
þá grunar mig að margir vildu
vinna til að borga aðeins meira
fyrir betri dvöl. Og Vila Magna hefi
ég ekki hugsað mér að gista aftur.
Að lokum, öllum ferðafélögunum
sendum við hjónin bestu kveðjur og
þðkk fyrir ágæta viðkynningu.“
Sigurlaugur Brynleifsson fræðimaö-
ur.
heiti. karlkynsins heldur er karl
kyngreining hans. Frumheiti karl-
kynsins er: Maður. En kvenkynsins:
Kona, kvenmaður eða karlynja
(varla notað í talmáli). I I. bók Mós.
I. kafla segir frá sköpunarverki Guðs
(yfirlit). I 2. kafla 5. versi er nánar
tiltekið þegar Guð skapaði manninn:
„Þá myndaði Drottinn Guð manninn
af leir jarðar og blés lífsanda í nasir
hans þannig að hann varð lifandi
sál.“ 19- vers segir: „Þá myndaði
Drottinn Guð af jörðinni öll dýr
merkurinnar og alla fugla loftsins og
hvert það heiti sem maðurinn gæfi
hinum lifandi skepnum skyldi vera
nafn þeirra." í 21. versi: „Og Drott-
inn Guð myndaði konuna úr rifinu er
hann hafði tekið úr manninum og
leiddi nana til mannsins." 1 I. bók
Mos. 5. kafla segir: Þegar Guð skap-
aði Adam gjörði Guð hann sér likan.
Hann skóp þau mann og konu og
nefndi þau menn. (Stytt).
Ég fletti Islendingasögunum og
þar er ekki afkynjunaráróður I rit-
uðu máli. Frásögnin hefst oft þann-
ig: Maður er nefndur og er þá um
karlmannsheiti að ræða en ekki
kvenmannsheiti. í Fóstbræðrasögu
9. kafla segir: „Kona hét Gríma.“ Én
ekki maður hét Gríma eða starfs-
maðurinn hét Gríma. í Landnáma-
bók bl. 88 segir: „Auður var vegs-
kona mikil.“ (Sem hún væri nefnd
rausnarkona en ekki vegsmaður.)
Syndin er óeðli og eru lesbíur og
hommar ekki einir um málið. Með
tilkomu syndarinnar missti maður-
inn og konan sína upphaflegu Guðs-
mynd. Boðorðin tíu veita þekkingu á
syndugu eðli, t.d. þá skalt ekki stela,
þú skalt ekki mann deyða, þú skalt
ekki leggja nafn Drottins Guðs þfns
við hégóma og Páll postuli vandlætir
vegna kynferðislegs óeðlis beggja
kynja (Róm. 1—26).
Lítið súrdeig sýrir allt deigið
hvort sem deigiö er af hinu góða eða
vonda. Súrdeig kynhverfra, stel-
sjúkra og fl. er staðreynd í mannlegu
samfélagi. En mannfyrirlitning er
ekki Guði þóknanleg og Kristur
þekkti hvað með manninum bjó.
Kristur sagði: „Sá yðar sem syndlaus
er kasti fyrstur steininum. (Jóh.
7—8.) Náungakærleikur inniheldur
m.a. umburðarlyndi, en samt sem
áður verða kynhverfir og fl. að sætta
sig við varkárni almennings gagn-
vart óeðli þeirra. í skjóli frelsis til að
velja og hafna fá þeir sitt tækifæri
og verða eins og aðrir að taka afleið-
ingum gjörða sinna og gera út um
mál sín, annaðhvort með Guðs hjálp
í Kristi Jesú eða án Krists á eigin
spýtur.
Opin í dag frá
kl. 10.00—19.00.
NORDIA 84
HVERJU SAFNAR ÞÚ?
í dag kl. 13.00—15.30 verður haldinn skipti-
markaöur á vegum Félags frímerkjasafnara í
Laugardalshöll (baksal, uppi). Þar gefst gott tæki-
færi til hverskonar viöskipta og skiptiverslunar —
frímerki, umslög, póstkort, myndir, seölar, spil,
vindlamerki, prjónmerki, landakort, flöskumiöar
ofl. ofl.
FRÍMERKJAUPPBOÐ
verður haldiö á morgun sunnudag aö Hótel Esju
kl. 13.30. Uppboösefniö veröur til sýnis á hótelinu
kl. 10—12 á sunnudag.
Athugið
Sýningunni lýkur annað kvöld kl. 19.00 og verður
ekki framlengd.
Fjölbreytileg
og skemmti-
leg sýning.
NORDIA 84
FALLEGAR
SCNSKAR
TREVOROR
A heimilið, í sumar
bústaðinn og til gjafa.
Vandaðar, handunnar trévörur í mihlu
úrvali sem henta hvar sem er.
Opið:
Mánud. - fimmtud. kl. 9-18
Föstudaga kl. 9-19
Laugardaga kl. 10 - 17
Sunnudaga kl. 13 - 17
t J nnrr DALSHRAUNI 13, HAFNARFIRÐI
Uj[isiMi 54171
.V