Morgunblaðið - 31.08.1984, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. ÁGÚST 1984
31
Spennan sem myndast hefur á milli ráðamanna í Moskvu og Austur-Berlín
stafar ekki síst af fyrirhugaðri heimsókn Erich Honecker, leiðtoga austur-
þýskra kommúnista, til Helmut Kohl, kanslara Vestur-Þýskalands, nú um
miðjan september. Hér sjást þessir tveir forystumenn þýsku ríkjanna við
útfor Andropovs ( Moskvu f febrúar sl.
Amalgam-
tannfylMngar
hana í fæðingu. Austur-Þjóðverj-
ar eru mikilvægustu bandamenn
þeirra og sagan sýnir að Sovét-
menn líða ekki að leppríki þeirra
taki sér slíkan sjálfsákvörðunar-
rétt. Spurningin er til hvaða refsi-
aðgerða Sovétrfkin muni grípa og
hvernig Austur-Þjóðverjar bregð-
ist við þeim.
Sovétmenn telja öryggi
sínu ógnað
Vitaskuld er hugsanlegt að
togstreitan milli Austur-Þjóð-
verja og Sovétmanna fari vaxandi
og til tíðinda dragi. í Austur-
Þýskalandi eru 20 sovésk herfylki
og sýnir það ljóslega hversu mikla
áherslu Sovétmenn leggja á að
tryggja öryggishagsmuni sína þar
f landi. Sovétmönnum er kapps-
mál að utanrikisstefna Austur-
Þjóðverja ógni ekki öryggi þeirra.
Skapist óvissa um vilja og stefnu
Austur-Þjóðverja, er líklegt að
Sovétmenn telji nauðsynlegt að
eyða henni. Þvf kaldari sem sam-
búðin við Bandaríkjamenn og Evr-
ópubúa er því síður hika Sovét-
menn við að beita fullri hörku
gegn bandamönnum sinum sem
ekki vilja láta að stjórn. Sovét-
menn hafa ekki hikað við að tukta
fylgiríkin til þegar pólitíska
spennan f alþjóðamálum er minni
en núna. Við þær aðstæður fórna
þeir meiru en þegar spenna ríkir.
Þá er ekki loku fyrir það skotið
að ástandið færist í horf sem
stangast ekki á við „leikreglur"
kaldastriðsins. Skilyrðin fyrir
slfkri þróun mála eru að ekki verði
stigin fleiri skref f átt til batnandi
sambúðar og samvinnu þýsku
ríkjanna tveggja en Sovétmönnum
líkar.
Hagsmunir Austur-
Þjóðverja
Þýsku ríkin hafa hingað til sýnt
mikla varkárni og kemur hún
vafalaust til af ótta við að Sovét-
menn muni beita valdi. Valdbeit-
ing er hugsanleg en ætla má að
Austur-Þjóðverjar viti best sjálfir
hversu langt þeir geta gengið og
að þeir muni gripa til þeirra ráða
sem þeir telja nauðsynleg til að
draga úr tortryggni Sovétmanna.
Á hinn bóginn, og í víðar sam-
hengi, kynni sjálfstæðari utanrík-
isstefna Austur-Þjóðverja að
koma Sovétmönnum vel. Sam-
vinna við Vestur-Þjóðverja trygg-
ir Austur-Þjóðverjum lánsfé sem
þeir þurfa mjög á að halda. Bætt
sambúð ríkjanna dregur einnig úr
spennu í Austur-Þýskalandi.
Bættur hagur almennings leiðir til
þess að stjórnvöld geta betur ráðið
við þau vandamál sem upp kunna
að koma.
Ef hugsað er til þeirra vanda-
mála sem skapast hafa í Póllandi
vegna þess hve efnahagurinn er
bágur virðist stefna Honeckers
rétt ef tekið er mið af þörfum
Austur-Þjóðverja og þeim skilyrð-
um sem Varsjárbandalagið setur
þeim.
En í þessu sambandi skipta
bollaleggingar manna í vestri ekki
höfuðmáli, heldur hvernig valda-
menn í Sovétríkjunum telja hag
sinum best borgið. í því efni er
ráðlegast að gera sér engar gylli-
vonir. ^þýtt 0g endursagt ÁJSv.)
Arne Olar Brundtland er aérfræó-
ingur l örjggis- og afvopnunarmál-
um rið Norsku utanríkismálastofn-
unina.
— eftir Martein M.
Skaftfells
Skv. fréttatilkynningunni, sem
Mbl. birti 18. þ.m., telur ráðuneyt-
ið amalgam heppilegasta tannfyll-
ingarefnið og getur þess, að það
hafi verið notað lengur en nokkurt
annað efni, eða í 150 ár. En þótt
búið væri að nota það í 1000 ár,
væri það engin sönnun fyrir skað-
leysi þess.
f tilkynningunni segir, að ekki
sé talin hætta á, að efni amalgams
leysist upp í svo miklu magni, að
af því gæti stafað kvikasilfurseitr-
un, eða hættulegir rafstraumar,
eftir að það hefur harðnað.
Þessi staðhæfing ráðuneytisins
vitnar um, að það hefur ekki hirt
um að kynna sér þann fjölda
gagna lækna og vísindamanna, er
sanna hið gagnstæða. En rétt er,
skv. reynslu þeirra, að vel slípaðar
fyllingar draga úr hættunni.
Rangt er, að rafspenna — oral-
galvanismi — sé aðeins óveru-
legur. Spenna milli amalgam- og
gultfyllinga hlið við hlið hefur
mælst um og yfir 1000 millivolt (=
1 volt).
„Ofnæmi vegna amalgams
þekkist, en er ákaflega sjaldgæft,"
segir í tilkynningu ráðuneytisins.
— Enn ein staðhæfing án þess að
geta neinna heimilda eða raka.
Að lokum segir í tilkynning-
unni, að það „þurfi ekki að óttast
þó amalgam, sem er ( munni, en
útlit sé fyrir, að enn þurfi að bíða
10—20 ár eftir jafnvönduðu efni,
sem falli betur inn í litasamsetn-
ingu tannanna, en litur amalgams
sé þess ókostur". — Er ekki þegar
komið tannfyllingarefni, sem er
laust við þennan og aðra ókosti
amalgams?
í upphafi tilkynningar sinnar til
þjóðarinnar segir ráðuneytið hana
„nauðsyn til að koma í veg fyrir
misskilning og hræðslu, vegna
umræðu um skaðsemi amalgams“.
Auðsætt er, að ráðuneytið ætl-
ast til, að almenningur trúi stað-
hæfingum þess. Nafn þess á að
vera trygging fyrir að staðreynd-
um sé þjónað. — Mikið gleðiefni
væri, ef því mætti treysta. Og ekki
síður, ef staðhæfingar þess um
skaðleysi amalgams, væru réttar.
Ég undirritaður hóf „umræðu"
um skaðsemi amalgams í 3.-4.
hefti af „Hollefni og heilsurækt"
1982 eftir að hafa lesið mjög al-
varlegar, sannaðar upplýsingar í
sænsku blöðunum „Saxons" og
„Miljö och framtid". Éftir að hafa
fengið fleiri athyglisverð gögn, er
staðfestu fyrri gögn, skrifaði ég
stutta grein í Mbl. til að vekja al-
menna athygli á málinu.
í báðum greinum gat ég heim-
ilda, svo að áhugafólk gæti aflað
sér frekari upplýsinga. Ég hafði,
rúmsins vegna, stiklað á fáum at-
riðum. — En heimildaskrá yfir
rúmlega 100 greinar vísinda-
manna eru fyrir hendi. — Og at-
hygli vil ég vekja á ýtarlegri grein
eftir Æ.J. í 1,—2. hefti af „Holl-
efni og heilsurækt" 1984. Hana
ættu sem flestir að lesa.
Tilkynning ráðuneytisins er því
miður sama marki brennd og yfir-
lýsing landlæknis o.fl. forystu-
manna lyfja- og heilbrigðismála
gegn kvöldvorrósarolíunni: stað-
hæfingar án raka eða heimilda. —
En þá lágu fyrir upplýsingar
lækna, öfugar við yfirlýsinguna. —
Og um kvöldvorrósarolíuna,
ásamt Selen, sagði einn af kunn-
ustu læknum Norðurlanda Olov
Lindahl prófessor, að bæði þessi
efni hefðu áhrif á hverja frumu
líkamans — til heilbrigði. En and-
mælendur hér bera hvorki fram
rök eða leiðréttingar. — Hvað
veldur?
Hið sama hefur nú gerst í sam-
bandi við tannfyllingarefnið am-
algam. Þjóðinni eru í fjölmiðlum
fluttar staðhæfingar um skaðleysi
þess, án þess að geta neinna heim-
ilda eða raka. En með tilkynningu
sinni er ráðuneytið að vefengja og
lýsa ómerkar greinar lækna og
vísindamanna, sem hafa kynnt sér
málið og staðreynt margþætt og
alvarleg sjúkdómseinkenni sem
hafa horfið, er tannfyllingarnar
voru numdar burtu.
Heilbrigðismál eru sá mála-
flokkur, sem varðar almenning í
öllum stéttum, flestu framar. Það
ber því að gera þá skýlausu kröfu
Marteinn M. Skaftfells
„Fullyröa má, að enginn
erlendis eða hérlendis
hefur skrifað um amalg-
am til að valda „mis-
skilningi eða hræðslu“,
heldur fræða... “
til ábyrgra manna í heilbrigðis- og
lyfjakerfinu, að þeir geti heimilda
og rökstyðji staðhæfingar sínar.
Og til þess ber þeim ótvíræð
skylda. En á því hefur verið mjög
alvarlegur misbrestur, þótt eftir
hafi verið leitað.
Ráðuneytið segist með tilkynn-
ingu sinni að vera að „koma í veg
fyrir misskilning og hræðslu
vegna umræðu um skaðsemi amal-
gams“. — Því markmiði þjónar
ráðuneytið best með því að geta
heimilda og raka fyrir staðháef-
ingum sínum. — En fullyrða má,
að enginn erlendis eða hérlendis
hefur skrifað um amalgam til að
valda „misskilningi eða hræðslu",
heldur fræða, vekja athygli á
möguleikum, sem læknar and-
mæltu í upphafi sem fjarstæðu,
þar til þeir stóðu frammi fyrir
staðreyndunum.
Nær væri, að ráðuneytið hvetti
lækna og almenning til athugun-
ar, gangi fólk með sjúkdómsein-
kenni, sem læknar finna ekki
skýringar á og ráða ekki við. —
Það myndi svara betri árangri en
rakalausar fullyrðingar, sem fólki
er ætlað að trúa.
Marteinn M. Skaftfells er fyrrrer-
andi formaður Heilsuhringsins.
230 hafa
hoppað milli
Reykjavíkur
og Akureyrar
Á RÚMUM tveimur vikum hafa um
230 manns notfært sér hin nýju
„hoppfargjöld" (stand-by) Flugleiða
á leiðinni milli Akureyrar og Reykja-
víkur. Flestir hafa „hoppfarþegarn-
ir“ verið 30 í einni ferð, eða rúmlega
helmingur farþeganna í flugvélinni,
sem tekur 56 farþega, að sögn Sæm-
undar Guðvinssonar, blaðafulltrúa
Flugleiða.
Frá Reykjavík til Akureyrar
hafa „hoppað" á hálfu fargjaldi
alls 160 manns og frá Akureyri til
Reykjavíkur 69 farþegar. Hægt er
að komast norður með þessum
hætti á þriðjudags-, fimmtudags-
og laugardagskvöldum og til
Reykjavíkur á mánudags-, mið-
vikudags- og föstudagsmorgnum.
„Þetta hefur gengið mjög vel, nán-
ast hnökralaust,” sagði Sæmundur
Guðvinsson. „Fólk virðist hafa
skilið reglurnar og kann að meta
þessa þjónustu enda hafa margir
orðið frá að hverfa."
<
Stórkostlegur sumarafsláttur
PAMPERS
Pampers bleyjur+buxur hlífa litlum bossum
og með nýja „lásnum“ getur þú opnað
og lokað að vild
Aðeins það besta er
nógu gott fyrir barnið
PAMPERS fást íverslunum um land allt
lOliKRv . ,