Morgunblaðið - 14.04.1985, Blaðsíða 10

10 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1985
„Mikil eftirspurn
eftir ferskum laxi“
— segir Gunnar Helgi Hálfdánarson hjá Laxeldisstöö-
inni Vogum, Vatnsleysuströnd, en þeir fljúga meö lax-
inn á Bandaríkjamarkaö
vígi, því ef endurheimtur reynast í lagi á fram-
leiðslukostnaður að vera með því lægsta sem ger-
ist í þessari grein."
Hver er munurinn á verði á ferskum og fryst-
um laxi?
„Það fæst allt að þriðjungi meira fyrir ferska
laxinn. Jafnframt er talið, að þegar fram í sækir
muni uppruni laxins skipta máli, þannig geti haf-
beitarlax (villtur lax) orðið eftirsóttari og gefið
hærra verð.“
Þurfið þið ekki að taka sérstakt tillit til þessa
markaðar?
„Jú, það er til dæmis mikilvægt að fiskurinn sé
jafn að stærð og líti vel út. Bandaríkjamenn eru
einnig mjög kröfuharðir á að fiskurinn sé vel
hreinsaður að innan og hreinlætis gætt í hví-
vetna.“
Hvernig er sölukerfi ykkar háttað?
„Það er ef til vill fullsnemmt að tala um sölu-
kerfi í okkar tilviki þar eð fyrirtækið er ennþá á
byrjunarstigi. Við höfum þó notast við umboðs-
menn, sem við fengum í gegnum hinn erlenda
samstarfsaðila. Þeir hafa jafnframt útvegað
okkur þá rekstrarþekkingu, sem til þarf, til að ná
árangri í fiskeldi og hefur reynst mjög vel.“
Hvert er framhaldið?
„í næsta mánuði munum við taka í notkun 100
þúsund seiða stöð. Munum við sleppa 25 þúsund
seiðum í ár og 100 þúsund seiðum á ári næstu tvö
árin og 5—10 milljónum seiða á tímabilinu
1988—90, Það verður á þessum árum sem hægt
verður að tala um verulegan útflutning á laxi frá
okkur.“
Fjárfestingarfélagið á 51% hlutdeild í
Laxeldisstöðinni í Vogum við Vatns-
leysuströnd, bandarískir aðilar eiga af-
ganginn. Síðan 1983 hefur fyrirtækið
flutt út lax og selt á Bandaríkjamarkað. Laxinn,
sem er hafbeitarlax, er sendur út ferskur með
flugi, þ.e.a.s., honum er slátrað að kvöldi og 24
tímum síðar er hann kominn á fiskmarkaði í New
York og Boston.
Við spurðum Gunnar Helga Hálfdánarson,
framkvæmdastjóra Fjárfestingarfélagsins, hvort
erfitt hefði reynst að komast inn á þennan mark-
að?
„Nei, en það er ekki að marka því við höfum
eingöngu verið með fáar og litlar reynslusend-
ingar, en okkur líst vel á framhaldið. Þá höfum
við notið góðs af brautryðjandastarfi Norðmanna
á þessu sviði."
Er mikil eftirspurn eftir ferskum laxi á Banda-
ríkjamarkaði?
„Já, hún er mikil og teljum við okkur fyllilega
samkeppnishæfa við norska laxinn hvað snertir
verð, gæði og útlit."
Er samkeppnin mikil?
„Markaðurinn vex það hratt, að það gætir ekki
enn mikillar samkeppni. En þegar fer að mynd-
ast jafnvægi á milli eftirspurnar og framboðs fer
hugsanlega að reyna meira á verðið. Þá er mik-
ilvægt að vera búinn að aðgreina sig á markað-
num og hafa náð að skapa gæðavöru. Jafnframt
að vinna að því að ná niður framleiðslukostnað-
inum, til að geta mætt hugsanlegri verðsam-
keppni. En þar teljum við okkur standa vel að
„Gætum fiutt út
mun meira, ef... “
— Rætt viö Hrein Hauksson hjá
Landvélum hf. sem flytja út tengi í skip
og vinnuvélar til Noröurlandanna og
fyrirtækja í 2 fylkjum í Bandaríkjunum
er þessi tegund tengja ekki fram-
leidd annars staðar á Norðurlönd-
unum og gerir það þá sterka á
markaðnum. Það sem hefur þó
einkum styrkt stöðu þeirra er að
varan hefur farið í gegnum gæða-
próf hjá hinum erlendu fyrirtækj-
um, sem kaupa af þeim og fram-
leiða vinnuvélar og tæki, og komiö
afar vel út úr þeirri prófun. Einn-
ig eru þeir vel samkeppnisfærir í
verði við lönd eins og Þýskaland,
ftalíu og Bretland, sem framleiða
samskonar tengi.
Ýmsir draugar hér heima,
sem gera mönnum lífið leitt
„En það eru ýmsir draugar hér
heima, sem gera mönnum lífið
leitt,“ sagði Hreinn ennfremur.
„Til dæmis eru þau föstu gjöld,
sem greiða þarf af fyrirtækjum,
Hreinn Hauksson: „ Ýmsir draugar
bér heima sem gera mönnum lífið
leitt“
Fyrir tveim árum hófu
Landvélar hf. útflutning á
tengjum fyrir háþrýsti-
slöngur og rör, sem fara í
skip og vinnuvélar í iðnaði. Upþ-
haflega hófst framleiðslan með
innanlandsmarkað í huga en
fyrirtækið fullnægir um 60—90%
af innanlandsmarkaðinum á þessu
sviði. Málin þróuðust þannig, að
ýmis erlend fyrirtæki í Færeyjum,
Danmörku, Svíþjóð og fyrirtæki í
tveim fylkjum í Bandaríkjunum
óskuðu eftir að gera tilboð í
ákveðnar tegundir tengja, þar með
hófst útflutningurinn.
Tengin ekki framleidd ann-
ars staðar á Norðurlöndum
Að sögn Hreins Haukssonar,
framkvæmdastjóra Landvéla, þá
„Byrjunin lofar goðu“
— segir Þórarinn Elmar hjá Sjóklæöageröinni um útflutn-
ing á sjófatnaöi til Bandaríkjanna
„Við höfum gert ýmsar tilraunir
til að selja sjófatnað á Banda-
ríkjamarkað, það er fyrst nú á síð-
astliðnu ári, sem þær eru farnar
að bera árangur," sagði Þórarinn
Elmar, framkvæmdastjóri Sjó-
klæðagerðarinnar, er við ræddum
útflutningsmál fyrirtækisins.
Sjóklæðagerðin flytur út sjó-
fatnað undir merkinu 66 gráður
norður, einkum á vesturstöndina í
kringum Seattle og norður til Al-
aska.
Sendum fyrst út reynslu-
flíkur til sjómanna
sem við þekktum
„Við byrjuðum á því að senda út
reynsluflíkur til sjómanna, sem
við þekktum persónulega. Við vor-
um sannfærð um að við værum
með mjög góða vöru í höndunum,
enda byggjum við á langri reynslu
og sjómenn hér kröfuharðir. Fatn-
aöurinn reyndist vel og það barst
eiginlega af tilviljun til eyrna for-
svarsmanna vel þekkts og gam-
algróins fyrirtækis í Bandaríkjun-
um, sem sérhæfir sig í vinnufatn-
aði, þá einkum fyrir iðnaðarmenn.
Vildi það bæta sjófatnaði við sölu-
línu sína. Fyrirtækið hefur dreifi-
stöðvar á 12—13 stöðum í Banda-
ríkjunum en við höfum viljað tak-
marka okkur við 2 staði enn sem
komið er þar sem aðstæður eru
líkastar og hér heima. Við erum
með ágætar gerðir af efnum er
henta vel fyrir norðlægar slóðir.
Þurfum aö aðlaga
framleiðsluna hinum
erlendu aðstæðum
Við höfum þurft að aðlaga
framleiðslu okkar hinum erlendu
aðstæðum hvað varðar snið en
bandarískir sjómenn gera sömu
kröfur og hinir íslensku hvað
snertir styrkleika efna, þol við
ákveðnar aðstæður o.s.frv. Ennþá
erum við að gera breytingar á flík-
unum, en engar kvartanir höfum
við fengið.
Það er mjög erfitt að komast
inn á þennan markað. Fyrir eru
sterk og rótgróin fyrirtæki, til
dæmis norsk og sænsk fyrirtæki,
sem eru með mikla og vandaða
framleiðslu. Auk þess er fjöldinn
allur af fyrirtækjum, sem fram-
leiða ódýra og oft óvandaöa vöru
framleidda í Hong Kong, Thai-
landi, Kóreu og víðar í austurlönd-
um þar sem vinnuafl er ódýrt.
Örar skiptingar á starfs-
fólki skapa vandamál
Norski og sænski sjófatnaður-
inn er framleiddur í Portúgal og á
írlandi, þar sem vinnuafl er ódýrt
og mikil eftirspurn eftir vinnu.