Morgunblaðið - 29.06.1985, Blaðsíða 14

14
MORqUNBLADtÐ, LAUGARDAGUR 29. J&NÍ 1985
Nefndarálit kirkjueignarnefndar kynnt á prestastefnu:
Sr. Helga Soffia Konráösdóttir
Morgunblaðið/Friðþjófur
Sr. Sigurður Ægisson
Lima-skýrslan á prestastefnu:
Sr. Magnús Björn Þórðarson
Sr. Robert Jack
„Erum við reiðubúin að auðga
eigin hefð með því sem okkur
kemur spánskt fyrir sjónir"
„ÞEGAR GUÐ gefur yfir hæstu
daga í okkar kæra landi og sól fer
með himinröndum komum við
saman til prestastefnu. Arlegir
fundir kennimanna kirkjunnar
hafa öld af öld verið háðir á þess-
um hásumarsdögum. Prestastefn-
an er elsta ráðstefna þjóðarinnar
að Alþingi einu undanskildu."
Þannig hljoðar upphaf ræðu bisk-
ups, hr. Péturs Sigurgeirssonar,
er hann flutti við setningu presta-
stefnunnar 1985. Þar segir meðal
annars.
„Uppruni prestastefnu og til-
gangur er ákveðinnar merking-
ar, sem kemur fram í orðinu
„Synodus". Það er komið úr
grísku og merkir að ganga
sama veg. Þessi samlíking á sér
rætur í frumkristni eins og
greint er frá í Postulasögunni.
Þar er getið um menn, „er voru
þessa vegar“ og þá er átt við
hina kristnu.
Framþróun skiptir manninn
miklu máli. „Brýnasta verkefni
nútímans," segir sænskur
tölvufræðingur, „er að koma á
réttu sambandi milli manns og
vélmennis." En við hvað á að
miða? Mér koma í hug ummæli
gáfaðs og góðs læriföður við
nemendur sína: „Aldrei er
meiri þörf á því en nú að eitt-
hvað haldist óbreytt." Sú bjarg-
festa er vegurinn sem er í gær
og í dag hinn sami og um aldir
(Hebr. 13:8).
Og nú erum við í byrjun sól-
mánaðar að ganga sama veg.
Þá er eins og hverful stundin
hvísli, líkt og þjóðskáldið kvað:
„Flýt þér að trúa og tilbiðja".
Aðalefni prestastefnunnar er
Lima-skýrslan sem alþjóða-
kirkjuráðið sendi frá sér árið
1982 og allar kirkjudeildir hafa
verið beðnar um að segja álit
sitt á. Skýrslan kom út í ís-
lenskri þýðingu dr. Einar Sig-
urbjörnssonar og að sögn
Bernharðs Guðmundssonar er
stórt skref stigið í átt til sam-
einingar kristinnar kirkju með
útkomu skýrslunnar.
Á prestastefnunni er þátt-
takendum skipt í umræðuhópa
sem taka fyrir ýmsa þætti
skýrslunnar og í nokkrum
ábendingum til hópanna stend-
ur m.a: „í Lima-skýrslunni er
leitast við að túlka „Trú kirkj-
unnar á öllum öldum“, sem
merkir hinn sameiginlega
grunn hins kristna vitnisburð-
ar, sem birtist í margbreyti-
leika kirkjudeildanna. Er í
skýrslunni leitað að þessum
sameiginlega grunni út frá
hinni sameiginlegu uppsprettu
hins kristna vitnisburðar, sem
er Biblían. Spurningin er hvort
kirkjur nútímans geti myndað
eitt samfélag í tilbeiðslu og
vitnisburði þrátt fyrir marg-
víslega túlkun á kenningarat-
riðum. Þurfa mismunandi
áhersluatriði í kenningu að úti-
loka samfélag milli kirkna?.
Erum við reiðubúin að auðga
eigin hefð með einhverju því
sem okkur kemur spánskt fyrir
sjónir, af því að það hefur ekki
verið áberandi í kenningu
okkar og breytni hingað til?“
Séra Helga Soffia Konráðsdóttir:
„Einingin næst með virðingu
fyrir skoðunum annarra“
Helga Soffía Konráðsdóttir
var vígð til prests fyrir tæpum
halfum mánuði og situr presta-
stefnu í fyrsta sinn. Hún mun
starfa sem aðstoðarprestur við
Fellasókn.
„Það er nú lítil reynsla komin
á prestsstarfið enn sem komið
er og frekar er ég ringluð á öllu
umstanginu. Hvað varðar
prestastefnuna þá er hún í
stærstum dráttum eins og ég
átti von á. Þó gerði ég mér ekki
grein fyrir hvað hún væri viða-
mikil né hversu hagnýtu mál
kirkjunnar væru ríkur þáttur í
starfi hennar.
Á prestastefnu fara fram
guðfræðilegar umræður um að-
alefni fundarins sem í þetta
sinn er Lima-skýrslan, sem er
liður í að skapa einingu innan
ólíkra kirkjudeilda kristninnar.
Skýrslan vekur máls á ýmsum
hliðum kirkjustarfsins sem
maður hefði annars ekki hugs-
að um og skapar umræður sem
eru mjög mikilvægar. Þótt
skoðanir prestanna séu skiptar
er ætlunin að komast að sam-
eiginlegri niðurstöðu. Sú eining
tekst aðeins ef menn bera virð-
ingu fyrir skoðunum annarra.
Þannig er tilgangur skýrslunn-
ar einnig leiðandi í umræðum
um hana og eykur enn gildi
hennar. Ég er sammála skýrsl-
unni í megindráftum og helst
finnst mér kaflinn um stöðu
presta og leikmanna merki-
legur. í Fellasókn verð ég mikið
með börnum og unglingum og í
því starfi mun Limaskýrslan
koma mér að góðum notum, því
þó hún fjalli ekki sérstaklega
um unglinga og kirkjuna má
mikið læra af henni.“
Séra Sigurður Ægisson:
Hér eru margt
skemmtilegt fólk
Sigurður Ægisson er settur
prestur á Djúpavogi, en hann
var vígður til embættisins
ásamt Helgu Soffíu, daginn
fyrir þjóðhafið.
„Ég hafði ímyndað mér
prestastefnuna miklu hátíð-
legri og formlegri samkomu. Ég
heyrði margar misjafnar sögur
um furðulegustu menn sem
sagt var að sætu stefnuna en
þegar til kom reyndist hún líf-
legasti fundur og hér eru marg-
ir skemmtilegir menn sem
gaman er að kynnast.
Prestastefna er táknræn og
hefur verið haldin í einhverri
ANNAÐ aðalmál prestastefnu
sem stendur yfir um þessar
mundir er kynning á álitsgerð
kirkjueignarnefndar.
Einn nefndarmanna er sr.
Þórhallur Höskuldsson og
kynnti hann fyrri hluta álits-
gerðarinnar sem er fræðileg út-
tekt á málinu á prestastefnu í
gær. Seinni hlutinn, skrá yfir
kirkjujarðir, er unninn af Ólafi
Ásgeirssyni þjóðskjalaverði og
væntanieg innan nokkurra
mánaða.
í erindi sínu sagði sr. Þórhall-
ur meðal annars: „Rætur
kirkjueignarnefndar liggja að
nokkru leyti hjá prestastefnu,
en árið 1981 samþykkti presta-
stefnan, að hún tæki kirkju-
eignir til meðferðar að undan-
genginni úttekt á stöðu þeirra.
Réttarstaða og ráðstöfun
kirkjueigna hafa verið til um-
ræðu um árabil, á kirkjulegum
Kirkjujarðir á sjötta hundrað
vettvangi og reyndar víðar.
Hefur það ekki síst sætt gagn-
rýni hve á þær eignir hefur ver-
ið gengið á síðustu árum og ára-
tugum, án þess að nokkurri
markvissri stefnu væri fylgt,
arður þeirra skilaði sér eða
staðið væri að ráðstöfun þeirra
í samræmi við eðli þeirra og til-
gang.
Kirkjueignanefnd kom fyrst
saman í desembermánuði 1982
og hana skipa auk mín dr. Páll
Sigurðsson dósent við lagadeild
HI og er hann formaður, Allan
V. Magnússon sýslufulltrúi á
Selfossi, dr. Sigurbjörn Ein-
arsson biskup og Benedikt
Blöndal hæstaréttarlögmaður."
Samkvæmt skipunarbréfi
kirkjumálaráðherra var hlut-
verk nefndarinnar þríþætt: í
fyrsta lagi skyldi hún kanna
hvaða eignir féllu undir kirkju-
eignir bæði fyrr og síðar. I ann-
an stað átti nefndin að láta í té
álit á réttarstöðu þessara eigna.
Loks skyldi hún rekja hvernig
ráðstöfun á þeim hefði verið
háttað í gegnum tíðina. „Hér
var um mikið verk að ræða og
hefur nefndin einskorðað sig við
jarðeignir sem gætu flokkast
sem kirkjueignir.
Sú fræðilega úttekt nefndar-
innar sem nú liggur fyrir fjallar
eingöngu um jarðeignir, en
henni fylgir einnig skrá um
prestsetur og kirknaítök. Ekki
er lokið heildarskráningu
kirkjueigna en því verki verður
lokið innan fárra mánaða.
„En til að gefa einhverja
hugmynd um fjölda hinna svo-
kölluðu kirkjueigna var unnin
bráðabirgðaskrá upp úr fast-
eignabókinni 1942—44. Þar eru
kirkjujarðir alls um 530. Á þeim
tíma sem síðan er liðinn hafa
verið seldar milli 80 og 90 jarð-
ir. Svo að tala kirkjujarða sem
eftir standa um síðustu áramót
gæti verið nálega 450. Þessar
tölur ber að taka með fyrirvara
og ekki er ólíklegt að fjöldi jarð-
anna sé nokkru meiri eða á
sjötta hundrað. Hér er ekki um
neina smámuni að ræða og
skiptir réttarstaða og ráðstöfun
eignanna miklu máli fyrir
starfsaðstöðu kirkjunnar og
þjóna hennar, sem alla tíð
höfðu tilsjón þessara eigna með
höndum.
í álitsgerðinni er fjallað um
hugtakið þjóðkirkja út frá 62.
grein stjórnarskrárinnar og er
þar ályktað að ríki og þjóð-
kirkja sé ekki eitt. Á það er bent
Morgunblaíið/Priðþjófur
Sr. Þórhallur Höskuldsson
að íslenska ríkið geti þess vegna
ekki gert tilkall til eigna sem
tillheyra þjóðkirkjunni að rétt-
um lögum og ekki hafa skipt um
eigendur á ótvíræðan og lögleg-
an máta.
í álitsgerðinni stendur m.a.:
Mikilvægasta niðurstaða nefnd-
arinnar veit að eignarréttar-
legri stöðu kirkjujarðanna. Þar
segir meðal annars: „Hver sú
Ríkið getur ekki gert til-
kall til eigna kirkjunnar