Morgunblaðið - 02.07.1985, Síða 15

MORGUNBLAÐID, ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚLl 1985
15
Sinatra leys-
ir sakamál
Myndbönd
Árni Þórarinsson
Einn þrefald-
ur Matthau
ÞEIR ERU margir sem hafa
gaman af harðneskjulegum
einkaspæjaramyndum. Allt frá
því Humphrey Bogart leysti
flóknar morðgátur með kald-
hæðin spaugsyrði á vör í mynd-
um eins og The Big Sleep (sem
Philip Marlowe) og The Maltese
Falcon (sem Sam Spade) hefur
þessi kvikmyndahefð boðið upp á
spennu, húmor, rómantík og ekki
síst heldur nöturlega þjóðfé-
lagsmynd, því flestir góðir full-
trúar hefðarinnar fást innst inni
við siðleysi einstaklinga og spill-
ingu samfélaga. Það er rétt að
gera greinarmun á því hvort
söguhetjan er einkaspæjari eða
rannsóknarlögreglumaður:
Einkaspæjarinn er einfari með
eigin siðalögmál og oft and-
snúinn kerfinu í kringum sig, en
rannsóknarlögreglumaðurinn er,
nauðugur viljugur, partur af
kerfinu, þótt einatt þurfi hann
að snúa baki við því. En hvort
heldur söguhetjan starfar
sjálfstætt eða innan kerfisins,
þá eiga myndir af þessu tagi það
sameiginlegt að mörk laga og
réttar eru óljós; þeir giæponar
eru oft verstir sem starfa „réttu“
megin við þessi mörk. Og þar
með lýkur heimspekiiegum
vangaveltum um eðli lögreglu-
mynda.
Unnendur mynda af þessu tagi
gerðu margt verra en skoða tvær
spólur sem hér fást á mynd-
bandaleigunum með bandaríska
söngvaranum, skemmtikraftin-
um og fyrrum hjartaknúsara
Frank Sinatra í hlutverki rann-
sóknarlögregiumannsins. Sin-
atra er ekki sérlega geðþekk
manngerð fyrir minn smekk, en
hann má eiga það að hann stend-
ur sig nokkuð vel sem bitur og
bölsýnn lögregluforingi, þótt
ekki hafi hann snefil af sjarma
Bogarts. Sinatra hefur gert alls
fjórar myndir af þessu tagi. Sú
besta var The Detective, frá ár-
inu 1968, snöfurmannlega leik-
stýrð af Gordon Douglas og
skrifuð af Abby Mann. Sinatra
leikur lögregluforingja í New
York með erfitt einkalíf, þar sem
er vergjörn eiginkona, Lee Rem-
ick, og erfitt mál til úrlausnar,
þar sem er morð á ungum
homma. The Detective er úrvals
spennumynd með óvenju skyn-
samlegri sögu og ruddafenginni
manniífsmynd. Hún markaði
reyndar á sinum tíma spir í
kvikmyndasöguna fyrir raunsæi
og bersögli í lýsingu sinni á
dýragarði stórborgarlífsins.
Sinatra reyndi að fylgja vel-
gengni The Detective eftir með
tveimur myndum til viðbótar í
svipuðum dúr. Áður, eða 1967,
hafði hann leikið einkaspæjara í
Flórída, Tony Rome, í sam-
nefndri kvikmynd og árið eftir,
1968 gerði hann aðra mynd um
Rome, Lady in Cement. Þótt
leikstjórinn væri sá sami og í
The Detective, Gordon Douglas,
náðu þessar myndir ekki viðlíka
vinsældum og hún. Ég hef ekki
rekist á þessar tvær á mynd-
bandaleigum hér, en mörgum ár-
um seinna, eða 1980, stóð Sin-
atra að framleiðslu fjórðu lög-
reglumyndarinnar. The First De-
adly Sin heitir hún og fæst hér á
merki Warner Home Video.
Hér er Sinatra mættur aftur í
hlutverk lífsreynds lögreglufor-
ingja í New York með erfitt
einkalíf og erfitt mál til úrlausn-
ar. The First Deadly Sin klippir
þessa tvo efnisþætti saman allt
frá blóði drifnu upphafi sínu:
Eiginkona Sinatra, leikin af
Faye Dunaway, er skorin upp á
sjúkrahúsi og á sama tíma frem-
ur brjálaður morðingi hroða-
legan verknað á götum úti. Sam-
klipping uppskurðarins og morð-
sins er ósmekkleg og óþörf og
alla myndina er heilsufar eigin-
konunnar á spítalanum að flækj-
ast fyrir og tefja annars prýði-
iega spennandi lögreglusögu.
Handritið er byggt á vinsælli
Frank Sinatra sem lögregluforinginn
í The Detective.
bók eftir Lawrence Sanders sem
skrifað hefur fleiri sakamála-
sögur um hinar ýmsu „syndir"
fólks. Leikstjórn Brians G. Hutt-
on er oft býsna beitt, þótt hún sé
líka höll undir ódýrar blóðsút-
hellingar. Myndin státar af fjöl-
skrúðugum leikhópi í litríkum
aukahlutverkum og magnaðri
músík í besta Hitchcockstíl eftir
Gordon Jenkins.
The Detective og The First
Deadly Sin eru ágætar afþrey-
ingarmyndir fyrir hinn fjöl-
menna aðdáendahóp lögreglu-
þrillera.
Stjörnugjöf:
The Detective ☆☆☆
The First Deadly Sin ☆☆
Myndbönd
Árni Þórarinsson
WALTER Matthau er einn af
þeim kvikmyndaleikurum sem
ævinlega kveikja líf á hvíta tjald-
inu, burtséð frá því hvort mynd-
irnar eru að öðru leyti góðar eða
slæmar. Þessi hávaxni hokni leik-
ari með sitt krumpaða andlit og
slyttislegan limaburð er alltaf
eins og heima hjá sér, hvort held-
ur hlutverkið er alvarlegs eðlis eða
gamansamt. Matthau lék reyndar
lengi framanaf skúrka, en í seinni
tíð hefur hann verið í fremstu röð
gamanleikara í Bandaríkjunum,
OR þá gjarnan í samvinnu við leik-
stjórann Billy Wilder eða hand-
ritshöfundinn Neil Simon, og
mjög oft annan kunnan gaman-
leikara, Jack Lemmon. Matthau
hefur verið hið afslappaða mót-
vægi við taugaspenntan flautaþyr-
ilsleik Lemmons. Langi menn í
notalega skemmtun eina kvöld-
stund er upplagt að verja henni
með Walter Matthau, til dæmis í
myndinni Plaza Suits sem hér fæst
víða á myndbandi.
Plaza Suits, sem gerð var árið
1971 af reyndum fagmanni í amer-
ískum afþreyingarmyndum, Arth-
ur Hiller, er byggð á sviðsverki
eftir fyrrnefndan Neil Simon, sem
er einhver vinsælasti og afkasta-
mesti gamanieikjahöfundurinn
vestra. Simon er mistækur, stund-
um flatur og tilfinningasamur, en
þegar hann er upp á sitt besta
skrifar hann fágaðri gamanleiki-
um breyskleika hins bandaríska
meðalborgara en flestir aðrir.
Plaza Suits er mjög frambærileg
þrenning grínþátta sem allir ger-
ast í hótelíbúð á hinu fræga
Plaza-hóteli í New York. En
myndin stendur og fellur með
Walter Matthau sem leikur í mis-
munandi gervum í þáttunum
þremur.
í fyrsta þætti fer Matthau með
hlutverk kaupsýslumanns, sem
orðinn er argur og þreyttur í
hjónabandinu. Undirgefin eigin-
kona hans, Maureen Stapleton,
reynir að blása lífi í gömlu glæð-
urnar með því að leigja íbúð á
Plaza á brúðkaupsafmælinu, þar
sem þau vörðu hveitibrauðsdögun-
um á sínum tíma. Það fer á annan
veg. I öðrum þætti er Matthau
spjátrungslegur kvikmyndafram-
leiðandi frá Hollywood sem ætlar
sér að nota tvo klukkutíma af dvöl
í New York til að forfæra æsku-
ástina sina, Barbara Harris, í hót-
elherberginu. Það verða miklar
sviptingar og má ekki milli sjá
hvort er betra, Matthau eða Harr-
is. Besti þátturinn er þó sá þriðji. •
Matthau er frámunalega nískur
faðir sem heldur dóttur sinni rán-
dýrt brúðkaup á Plaza en hún ger-
ir sér lítið fyrir, læsir sig inná
klósetti og neitar að láta gifta sig.
Matthau og Lee Grant sem eigin-
kona hans eru óborganleg í þess-
um bráðfyndna litla farsa.
Plaza Suite er í heild mildilegt
skop um mannlegan hégóma.
Stjörnugjöf:
Plaza Suite ☆☆'/:
Walter Matthau hefur líka skilað
eftirminnilegum leik í alvarlegum
hlutverkum. Hér er hann bankaræn-
inginn Charley Varrick í samnefndri
mynd Dons Siegel.
VOLVOKJOR
25 % LÁNUÐ TÍL
Meðþessum einstöku
greiðslukjörum gerum
við enn fleirum kleift
að eignast Votvo.
Votvo 340.
- Auk þess að vera
bú inn öllum bestu
kostum Volvo er
hann sparneytinn
og á verði frá:
Volvo 340kr. 465.000.-
IOmánaða
og gamli billinn tekinn upp’i
Volvo 340
frá: kr. 465.000.-
P&Ó
Miöaö viö gengi 14/6 '85
Dœmi:
Votvo Rio 340 DL:
Verð: 465.000
Lán......... 116.000
Gamli bíllinn
uppí........ 200.000
Utborgun... 149.000
Samtals: 465.000
Gjörðu svo vel -
komdu og kynnstu
Volvonum af eigin
raun.
SUÐURIAND£BRAUT 16 SIVH Í5»qSt*