Morgunblaðið - 02.07.1985, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. JtJLl 1385 H 33
Frí fundi ædstu manna Evrópubandalagsins í Mflanó i föstudag og laugardag.
að gera strax þær breytingar sem
samkomulag væri um. Þá sagði
hún ástæðulaust að breyta nokkru
ákvæði í Rómarsáttmálanum,
mikið mætti gera með því einu að
framkvæma það sem í honum
stendur. Sáttmálanum yrði hvort
eð er ekki breytt nema með sam-
þykki þjóðþinga allra aðildarland-
anna. Fráleitt væri að ætla, að þau
afsöluðu sér meira valdi en Róm-
arsáttmálinn mælir nú fyrir um í
hendur stofnana Evrópubanda-
lagsins. Þrátt fyrir þessa gagnrýni
breska forsætisráðherrans munu
fulltrúar bresku ríkisstjórnarinn-
ar taka þátt í hinni umdeildu
ráðstefnu.
NÝ VIÐFANGSEFNI
Upphaflega var ætlunin, að á
árinu 1969 hefði tekist að breyta
Evrópubandalagsríkjunum i sam-
eiginlegt markaðs- og tollsvæði.
Þetta tókst ekki. Enn eru marg-
víslegar hindranir í innbyrðis
viðskiptum EB-landanna. Nú er að
því stefnt, að þeim hafi verið rutt
úr vegi á árinu 1992. Reynslan
sýnir að mati þeirra sem best eru
hnútum kunnugir, að það mark-
mið næst ekki nema neitunarvald-
ið verði afnumið.
Án þess að fyrir hendi sé samn-
ingsbundinn samstarfsvettvangur
hafa EB-löndin hin síðari ár eflt
samstarf sitt í utanríkismálum og
áhugi er á því, að hið sama gerist i
öryggismálum. Þýska ríkisstjórn-
in hefur lagt fram tillögur, sem
ræddar voru í Mílanó og verða til
umræðu á ráðstefnunni í haust,
um að með samræmdum aðgerð-
um verði þetta pólitíska samstarf
styrkt og eflt. Lagt er til, að komið
verði á fót sérstakri skrifstofu til
að halda utan um það.
Þá eru uppi tillögur um að EB-
ríkin skuldbindi sig til þess að
greiða ekki atkvæði hvert gegn
öðru á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna. Standi þau ekki öll saman
að tillögum þar geti fulltrúar
þeirra, sem skerast úr leik, ekki
gengið lengra en að sitja hjá við
almenna atkvæðagreiðslu, til
dæmis á allsherjarþinginu.
Rökin fyrir því, að Evrópu-
bandalagsríkin standi saman um
mikilvæg mál á alþjóðavettvangi,
eru í stuttu máli þau, að risaveld-
in, Bandarikin og Sovétríkin, taki
ekki mark á öðru en því sem jafn
öflugur aðili og ríkin 12 hafi fram
að færa.
VANDI ÍSLENDINGA
Þótt íslendingar hafi gert ágæt-
an viðskiptasamning við Evrópu-
bandalagið 1972, eru ýmis ljón í
veginum fyrir þvi að snurðulaus
viðskipti séu við EB-ríkin með all-
ar íslenskar útflutningsvörur. Til
dæmis virðist ógjörningur að selja
þangað saltsíld vegna hárra tolla.
Höfum við þess vegna lent í þeirri
erfiðu aðstöðu að eiga allt undir
Sovétmönnum í því efni. Og síð-
ustu mánuði hefur athyglin beinst
að saltfisktollum EB-landanna.
í desember 1984 ákvað EB að
afnema tollfrelsi á innfluttum
saltfiski, saltfiskflökum og skreið.
Af þéssari ákvörðun leiddi, að
hinn 1. júlí, þ.e. í gær, lagðist 13%
tollur á saltfisk (umfram 25.000
lesta tollfrjálsan árlegan kvóta),
sem fluttur er til EB-landa, og
einnig skreið. 20% tollur lagðist
jafnframt á saltfiskflök.
Þessar vörur hafa verið toll-
frjálsar til EB-landa frá 1971.
Ákvörðun um hina nýju tolla var
tekin vegna aðildar Portúgals og
Spánar að bandalaginu. Áf hálfu
íslenskra stjórnvalda hefur því
verið haldið fram, að ekki séu
„fullnægjandi rök“ fyrir álagn-
ingu tollanna. ítrekaðar tilraunir
íslenskra ráðherra og embætt-
ismanna til að fá ákvörðuninni um
tollana hnekkt hafa þó ekki borið
árangur til þessa. Fríverslunar-
samtök Evrópu (EFTA) hafa lagt
íslendingum lið í baráttunni gegn
hinum nýju tollum meðal annars
með bréfi til formanns fram-
kvæmdastjórnar EB.
Sama dag og Morgunblaðið birti
á forsíðu frétt um að í Mílanó
væru leiðtogar EB-landanna að
ræða leiðir að lokamarkinu um
einskonar sambandsriki eða
bandaríki Evrópu, mátti lesa að
minnsta kosti þrjár fréttir annars
staðar í blaðinu þar sem minnst
var á samskipti íslands við banda-
lagið. t frétt um árangurslausan
fund um skiptingu loðnuafla milli
íslendinga, Grænlendinga og
Norðmanna kom fram, að sam-
kvæmt samningi við Evrópu-
bandalagið heföu Grænlendingar
skuldbundiö sig til að leyfa Fær-
eyingum að veiða 10 þúsund lestir
af hinni umdeildu loðnu. t tilkynn-
ingu viðskiptaráðuneytisins kom
fram, að íslenskir embættismenn
hefðu átt árangurslausan fund
með EB-mönnum í Brússel um
tollana á saltfiski og skreið. Þar
sagði einnig, að hvert tækifæri
væri notað til að koma á framfæri
gagnrýni á saltfisktolla við Evr-
ópubandalagið og aðildarríki þess.
Loks var greint frá fyrirhugaðri
ferð viðskiptaráðherra til Noregs,
þar sem hann ætlaði bæði að
gagnrýna Norðmenn fyrir ríkis-
styrki við sjávarútveg og ræða við
þá um það, hvaða ráð væru best til
að losna undan EB-saltfisktollin-
um.
STÆRSTA
M ARK AÐSSV ÆÐIÐ
Evrópubandalagið er stærsta
markaðssvæði íslendinga. Árið
1984 fóru 38,3% af útflutningi
landsmanna þangað og þaðan
komu 47,3% af innflutningi. Með
aðild Spánar og Portúgals að EB
eykst mikilvægi þess enn fyrir ís-
lenska útflytjendur. Hefðu ríkin
verið I EB 1984 hefði heildarút-
flutningur okkar þangað - verið
48,3%.
Þótt ekki væru nema þessir
miklu viðskiptahagsmunir, sem
tengja ísland og Evrópubandalag-
ið, ættu alhliða pólitísk samskipti
okkar við það að vera ofarlega á
baugi í umræðum um íslensk
utanríkismál. Svo er þó ekki. At-
hyglin beinist fremur að því sem
miður fer á viðskiptasviðinu eða
varðandi fiskveiðar. Stjórnmála-
menn verja meiri tíma til að ræða
um framlag hinnar vopnlausu
þjóðar til afvopnunarmála og
margvíslegar hliðar „friðarmál-
anna“ en pólitíska stefnumótun í
samskiptum við Evrópubandalag-
ið.
Eftir því sem meira er rætt um
það á EB-vettvangi að samræma
stefnuna i utanríkis- og öryggis-
málum hafa áhyggjur ábyrgra
norskra stjórnmálamanna af því
að standa utan bandalagsins auk-
ist. Þeir hafa reynt að tengjast
umræðunum um utanríkismál
innan EB en fengið þau svör, að
annaðhvort væru ríki í bandalag-
inu eða ekki.
Auðvitað á að beita öllum þeim
ráðum, sem íslenskir embættis-
menn hafa á valdi sínu til að sýna
EB-mönnum fram á nauðsyn þess
að háir tollar á saltsíld eða salt-
fiski verði afnumdir. Jafnframt
verður þó að huga að því á stjórn-
málavettvangi, hvernig samband
íslendingar eiga að hafa við Evr-
ópubandalagið. Mílanó-fundur
æðstu manna EB-ríkjanna er skýr
áminning um það, að bandalags-
þjóðirnar einblína síður en svo á
fríverslun, tolla og kvóta.
Framkvæmdir
hefjast við ný
raðhús í Arnarnesi
FYRSTA skóflustungan að nýjum raðhúsum í Arnarnesi var tekin sl.
fostudag en að framkvæmdunum stendur byggingafélagið Alviðra.
í fréttatilkynningu frá bygg-
ingafélaginu segir að hugmyndin
að byggingu raðhúsa með yfir-
byggðum garði sem sniðinn sé
eftir veðurfari Iandsins, hafi
verið í smíðum í um tvö ár. Á sjö
mánuðum hafi svo tekist að fá
tilskilin leyfi og teikningar sam-
þykktar svo framkvæmdir gátu
hafist tveimur mánuðum fyrr en
ráðgert hafði verið.
Áætlað er að fyrstu húsin
verði afhent vorið 1986, þá til-
búin undir tréverk. Raðhúsin eru
á þremur hæðum auk bíla-
geymslu í kjallara og mynda
húsin hring um yfirbyggða garð-
inn.
Fjöldi raðhúsa í hringhúsinu
verður 71, en mögulegt verður að
auka fjölda ibúða upp í 112. Hús-
in ásamt garðinum ná yfir rúma
38.000 fermetra og tekur útivist-
arsvæði yfir um 6.000 fm. Bíla-
stæði verða 150 og gestabila-
stæði 104.
Heimilisföng nýju raðhúsanna
verða Sjávargrund 1—15, Garða-
bæ.
Fyrsta skóflustungan tekin að nýjum raðhúsum ( Arnarnesinu.
tna-KmKai
t b> i nwny nai _
SNEIÐINC A&
Þverskurðarmynd að hringhúsinu.