Morgunblaðið - 02.07.1985, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 2. JÚLÍ 1985
í Ásmundarsafni
Hér á árunum þegar Ásmund-
ur Sveinsson var upp á sitt
bezta, síungur í anda og vinn-
andi að list sinni myrkranna í
milli, kom ég stundum í vinnu-
stofu hans og heimili. Þessi
mikli lífsspekúlant og völundur
var í huga manns eitt af furðu-
verkum samtímans. Heimili
þeirra Ingrid var innan sömu
veggja og vinnustofan og bar
svip þessara óvenjuleg hjóna
öðru fremur. Það var eins og að
koma i annað land og annan
heim að drekka kaffi og ræða við
þau frú Ingrid og Ásmund. Þar
var allt við hendina, og öllu ægði
saman í einkennilega heild.
Stundum var heimilisfaðirinn
niðursokkinn í að koma saman
vélum til að stækka myndir sín-
ar eða til að þvo þvott, svo að
einhver hugmynd sé veðruð. Það
var mannlegt og heimilislegt
bæði í kringlunni og í stofunni
neðanundir.
En nú hefur aldeilis verið tek-
ið til hendi í Sigtúninu, komið
parket á gólf og allt í röð og
reglu. Heimilinu verið breytt í
safn, en enn hefur sjálft húsið
sína auðsjáanlegu byggingar-
galla, sem þarf að huga að við
tækifæri. f tilefni af þeirri sýn-
ingu sem nú er í safni Ásmundar
leit ég þar við á dögunum. Fátt
kom mér á óvart á þessari sýn-
Myndlist
Valtýr Pétursson
ingu, því að flest verkin voru
mér kunn frá fyrri tíð. öll upp-
setning og frágangur á þessari
sýningu er mjög þokkalegur og
maður verður svolítið hissa á
hve vel er hægt að hlúa að þess-
um verkum Ásmundar, þegar
amstur daganna hefur verið
fjarlægt og smekkvísin hefur
fengið að ráða. Þetta er til fyrir-
myndar og mega vinir og ættfólk
Ásmundar vel við una. Sýningin
ber titilinn „Konan í list Ás-
mundar Sveinssonar". Þetta er
þema sem flestum ef ekki öllum
listamönnum hefur orðið að við-
fangsefni frá ómunatíð og er
ekki mikið um það að segja í
sjálfu sér, en þetta er ríkur þátt-
ur í list Ásmundar og kemur það
vel fram á þessari sýningu.
Á sama tíma og umrædd sýn-
ing er opnuð kemur út hjá safn-
inu litskyggnumyndröð með 36
verkum Ásmundar. Skyggnurn-
ar eru í plastmöppu og einnig
prentað mál með ljósmyndum og
skýringum á viðkomandi verk-
um. Einnig eru 9 litpóstkort gef-
in út af völdum verkum, og
finnst mér þetta til mikillar
fyrirmyndar og gefa safninu
nýja og endurbætta merkingu,
en eins og allir vita hefur mikill
fjöldi útlendra ferðamanna sótt
safnið heim á undanförnum ár-
um og ætti þessi mappa að bæta
úr hvað myndgripi frá safninu
snertir. Það gildir auðvitað fyrir
alla sem ánægju hafa af verkum
Ásmundar og ætti fólk að not-
færa sér þetta tækifæri meðan
það gefst, því að ég yrði ekki
hissa þótt þessi mappa seldist
upp á skömmum tíma; hún er
bæði falleg og fróðleg og mynd-
irnar sérlega vel teknar.
Mig langar til svona í lokin á
þessum línum að segja frá smá-
atviki, er átti sér stað fyrir
nokkrum árum. Ég var leiðsögu-
maður með frönskum hópi er var
hér á ferð og flestir í hópnum
voru Parísarbúar. í ferð um
Reykjavík komum við við hjá
Ásmundi og hann tók sjálfur á
móti okkur og fyrst af öllu bauð
hann í nefið og sagði síðan frá
veru sinni í París um leið og
hann útskýrði verkin fyrir gest-
um. Þegar við höfðum lokið
heimsókninni og vorum komin á
leið austur fyrir fjall, sagði full-
orðinn maður úr hópnum við
mig: Er það ekki einkennilegt.
Ég hef búið í Montmartre-
hverfinu allt mitt líf og aldrei
hitt listamann fyrr en hér úti á
fslandi. Þannig varð Ásmundur
Sveinsson þjóðsaga í lifanda lifi.
007 ekur
a
RENAULT11
RENAULT11
meiriháttar bíll
á gódu verði
KRISTINN GUÐNASON Hf.
SUÐURLANDSBRAUT 20, SÍMI 686633
Óborganlegi
Benoní
Bókmenntir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Knut Hamsun: Benoní
Jón Sigurðsson frá Kaldaðarnesi
og Andrés Björnsson þýddu. Útg.
Almenna bókafélagið 1985.
Benoní Hartvigsen er ein
þekktasta persónan i skáldverk-
um Knuts Hamsun. Benoní svip-
ar í ýmsu til annarra persóna
Knut Hamsun
hans frá þessum árum en i ein-
faldleika sínum er Benoní þeim
margslungnari, hann hefur i sér
meiri ábyrgðartilfinningu en fé-
lagar hans. Hins vegar er hann
jafn óborganlega grobbinn og
drýldinn, spéhræddur og húð-
vænn, yndislega raunsær,
óraunsær og rómantískur. Úr
Benoníbókunum kemur því
framúrskarandi snjöll mannlýs-
ing; Benoní er líka alltaf sam-
kvæmur sjálfum sér í ósam-
kvæmni sinni. Aðrar persónur
eins og bragðarefurinn Mack,
smákallarnir Mons og Friðrik
Mensa, að ógleymdum Sveini
vaktara og lappanum, svo að
nokkrir séu nefndir, eru eftir-
minnilegar og allt er þetta litrík
hjörð. Þjóðlífslýsing Hamsuns í
Benoní skilar sér. Að því leyti
sem höfundur ætlar sér. Því að
Hamsun er sá sem ferðinni ræð-
ur og lætur persónur aldrei taka
af sér ráðin. Bókin mun hafa
komið út í fyrsta sinn fyrir sjö-
tíu og sjö árum. Og hefur því
skyldleika við rómantíska tíma-
bilið hjá Hamsun og ber þó í sér
líkindin við persónur í „samfé-
lagsbókunum", sem brátt tóku
við . Hamsun er með ólíkindum
agaður í Benoní bókunum, hér
er talað hljótt og tyrfið
orðalag sést ekki: einfaldleikinn,
áreynslulaus eins og meistarar
einir hafa vald á, ræður hér
ríkjum.
Þýðingar Jóns Sigurðssonar
frá Kaldaðarnesi á nokkrum
öndvegisverka Hamsuns hafa
verið lofaðar — og þær verða
seint oflofaðar. Það er fátítt og
fjarska ánægjulegt að bók jaðri
við að vera jafnsnjöll í þýðingu
og á frummáli. Ekki sízt bók eft-
ir Hamsun.
Ekki er tekið fram hvernig
þeir Jón og Andrés unnu að þýð-
ingu þessarar bókar, enda skipt-
ir það ekki meginmáli. Það sem
ræður úrslitum er að verkið er
vel unnið. Og það er tilhlökkun-
arefni að heyra að Andrés
Björnsson sé að þýða síðari bók-
ina, „Rósu“, og hún komi út á
íslenzku innan tíðar.