Morgunblaðið - 25.08.1985, Síða 16

16 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. ÁGÚST 1985
IIITLERSÆSKAN (Hitler-Jugend),
sem um er fjallaö í nýjum fram-
haldsmyndaflokki í sjónvarpinu
(annar þáttur af fimm verður
sýndur í kvöld), var tæki Adolfs
Hitler til að mennta unga Þjóð-
verja í þágu eigin markmiða.
nokkur önnur
itlersæskan
tók við af
eldri þýzkum
æskulýðs- og
ungmenna-
félögum, sem
stóðu traust-
ari fótum en
æskulýðsfélög í
heiminum áður en Hitler kom til
valda. Einu ári fyrir valdatöku
hans voru tíu milljónir ungmenna
í Þýzka æskulýðssambandinu, sem
ýmis samtök stóðu að, en aðeins
rúmlega 100.000 í Hitlersæskunni.
Nazistar beindu áróðri sínum í
ríkum mæli til ungu kynslóðarinn-
ar, sem vildi snúa baki við fortíð-
inni eins og þeir, þyrsti í aðgerðir
og þráði frægð og frama. Nazistar
dýrkuðu æskuna og lögðu áherzlu
á andúð á öllu því sem væri gam-
alt, hvort heldur frjálslyndi, borg-
arastéttinni, þingræði eða lýðræð-
isskipulaginu. Þessi áróður féli i
góðan jarðveg hjá ungu fólki, sem
þráði breytta tíma.
Að mörgu leyti líktist Hitlers-
æskan fyrri æskulýðshreyfingum.
Það sem var einkum sammerkt
með þeim var loðið orðaval, róm-
antísk dýrkun á sumu úr fortíð-
inni og vissa um að tilheyra sam-
tökum, sem væru einstök.
SIGUR NAZISTA
Baidur von Schirach, æskulýðs-
leiðtogi nazista frá 1931, fékk það
verkefni að tryggja nazistum yfir-
ráð yfir æskulýðssambandinu og
var skipaður „æskulýðsleiðtogi
þýzka ríkisins" 17. júní 1933.
Von Schirach, sem var í hópi
fyrstu stuðningsmanna Hitlers,
var liðsforingjasonur og banda-
rískur í móðurætt. Hann hafði áð-
ur verið leiðtogi stúdentasam-
bands nazista, leit út fyrir að vera
stúdent og þótti ungæðislegur og
grunnhygginn.
Fyrsta verk Schirachs var að
hertaka aðalstöðvar Þýzka æsku-
lýðssambandsins. Leiðtogar sam-
bandsins voru hraktir á flótta og
samtökin leyst upp. Eignir sam-
bandsins, aðallega æskulýðsheim-
ili víðs vegar um Þýzkaland, voru
gerðar upptækar.
Öll önnur æskulýðsfélög en
Hitlersæskan voru bönnuð með
tilskipun 1. desember 1936. Þar
sagði:
„ ... Öll þýzk æska tilheyrir .
Hitlersæskunni. Auk þess uppeld-
is, sem þýzk æska fær á heimilum
og í skólum, mun hún fá líkam-
lega, andiega og siðferðilega
menntun í anda þjóðernisjafnað-
arstefnu í Hitlersæskunni."
Seinna voru gefnar út tvær
reglugerðir, sem kváðu á um að
þátttaka í Hitlersæskunni jafn-
gilti því að vera í skylduvinnu-
sveitunum og heraflanum.
„HÖRÐ BARÁTTA“
„Baráttunni fyrir sameiningu
æskunnar er lokið," sagði Schir-
ach 1. desember 1936. Hann lét í
ljós þá von að takast mætti að það
unga fólk, sem væri að bætast í
hópinn, mætti „sætta og vinna á
okkar band hið innra“. Hann átti
aðallega við ungmenni úr kaþólsk-
um æskulýðssamtökum, sem þá
voru enn við lýði, þrátt fyrir
ofsóknir í þeirra garð.
í annarri ræðu, sem Schirach
Ungir iiðsmenn Hitlersæskunnar.
„Við fæddumst til að deyja fyrir Þýzkaland“
hélt á fundi með foreldrum sama
dag, talaði hann um „haröa og
miskunnarlausa" sameiningarbar-
áttu:
„Sérhver Hitlersæskumaður er
með marskálksstaf í bakpokanum.
En ekki aðeins forysta æskunnar
stendur honum opin, hlið ríkisins
standa honum líka opin. Sá sem
gerir skyldu sína í þessu Þýzka-
landi Adolfs Hitlers frá unga aldri
og er kunnáttusamur, dyggur og
hugrakkur, þarf ekki að hafa
áhyggjur af framtíð sinni."
Þarna segir sagnfræðingurinn
Joachim Fest að Schirach hafi
höfðað til pólitískra hentistefnu-
sjónarmiða, alið á ótta foreldr-
anna á tímum atvinnuleysis og ýtt
undir kaldrifjaða umhyggju um
eigin hag.
Mörg börn heilluðust af Hitler
og hugsjónum hans. Ungmennin
fengu að verða virkir þátttakend-
ur og sýna hvað í þeim bjó. Eins
og einn af félögum Hitlersæsk-
unnar sagði síðar virtist hún
svara innri þörfum þeirra og gera
þeim kleift:
„að kasta sér út í baráttuna
fyrir málstaðinn af lífi og sál, að
taka á sig ábyrgð á jafnöldrum
sínum og að berjast fyrir eflingu
pöðurlandsins ásamt eldhugum á
sama aldri með samstilltu átaki."
Liðsmenn úr Hitlersæskunni að starfi í hjílparsveit hersins í stríðinu.