Morgunblaðið - 30.01.1986, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JANÚAR1986
• •
„Ollum getur yfirsést
og einnig þeim á Fjalli“
eftir Jens í Kaldalóni
Það er aldeilis furðulegt hvað
íslendingar geta skrifað mikið um
allt og alla. Enginn getur með neinu
móti reiknað út hvað mörgum
hekturum af pappír er búið að eyða
undir skrif um egg og kartöflur æ
ofan í æ um áraraðir, og alla þá
óttalegu og óþjóðlegu þvælu sem
þar um gengið hefur. En vel að
merkja, kartöflumar eru komnar á
dagskrá aftur, og þótt svo ríði
aumingjaskapur okkar þjóðar öllum
röftum, að þjóðin eigi ekki fyrir sig
að éta, nema safna fyrir því útlend-
um óreiðuskuldum í viðbót við millj-
arða greiðsluhalla, þá skal það nú
samt vera okkar æðsta boðorð að
kaupa frá útlöndum franskar kart-
öflur, og flytja inn tugi og hundruð
tonna af þessari heilnæmu vöru um
leið og á sama tíma sem verið er
að taka upp þær albestu kartöflur
úr görðum okkar íslendinga sjálfra.
Og þótt okkar eigin framleiðsla liggi
í hundruðum tonna óseld í fyrsta
i flokks geymslum vítt og breitt um
allar byggðir, þá skal þó hitt blíva,
að flytja inn heldur frá útlöndum í
matinn, en að kaupa okkar innlendu
ágætu framleiðslu.
Það eru ekki margir áratugir síð-
an bændum hér var bölvað og
sankað ofan fyrir allar hellur fyrir
þann andsk. aumingjaskap að geta
ekki einu sinni framleitt nægar
kartöflur fyrir landsfólkið. En viti
menn, úr rættist, og kartöflumar
flæddu á markaðinn, en þá urðu
bara allir Qandar lausir, að kartöfl-
umar urðu bara allt of dýrar. Út-
iendingar gátu nefnilega selt okkur
úr sér vaxnar kartöflutegundur frá
„heitu" löndunum miklu ódýrari en
hér var hægt að framleiða fyrir
bestu matarafbrigði sem þekkjast.
Hitt var svo algert aukaatríði þótt
útlendingum þætt gott að geta selt
okkur eitthvað ódýrari umfram-
framleiðslu sína, heldur en að kasta
henni á haugana, enda varðar þá
ekkert um það þó íslendingar eigi
enga aura til að kaupa fyrir, bara
ef þeir geta fengið það krítað hjá
sér þar til skuldabylgjan verður svo
hátt risin hjá íslensku fjármálafífl-
unum, að ekki fengju meira skrifað
hjá sér, og yrðu þá í aliri sinni neyð
og umkomuleysi að fara að éta sínar
kartöflur sjálfír. En á íslandi hefur
það ekki þekkst í áratugi að nokkra
vöm væri hægt að framleiða á sama
verðlagi og í útlöndum, því bæði
er nú að hér ríkri allt annað og
kaldara veðurfar, og svo ekki síður
hitt, að hér ríkri í mannheimi öllum
sá einstaki fíflagangur að allt verð-
lag spilar frá 40-130% í verðbólgu
þegar hrópleg kvalastuna heyrist
frá öðmm þjóðum ef slíkt og annað
eins fer upp úr 5—7%. Svona er nú
þetta einstaka stjómvit í allri okkar
fjármálaspeki og rífumst svo eins
og snarvitlausir hanar út af öllu
saman, öllum til skammar, leiðinda
og ömunar.
En nú sleppi ég kartöflunum, og
næsta mál á dagskrá _er þá um
það, hvað em lög á íslandi, og
mætti margt um það ræða.
Nú var það svo, að þegar Guð
almáttugur skapaði ísland, þótti
honum það eðlilega miklu tilkomu-
AQtaf á föstudögum

AUGNSJUKDÓMAR
OG SJÓNHEILSAN
Rætt við Ólaf Grétar Guðmunds-
son, augnlækni.
UPPHITUN
Leikrit Birgis Engilberts.
GRÍMUBALL
ÁHRIF
DAGSBIRTU Á
SÁLARLÍFIÐ
Föstudagsblaðið er gott forskot á helgina
&
meira með því að hafa Reykjanes-
skagann með, enda ólíku saman að
jafna, ef hann hefði vantað á þetta
meistaralega sköpunarverk. En að
honum gæti nokkum tíma dottið í
hug, að svo vitlausir menn fæddust
á landi hér, að ekki gætu komið sér
saman um það, að sömu lög ættu
að gilda á skaganum þeim ama og
öðmm hlutum landsins, getur eng-
inn láð honum, að taka þau ósköp
ekki með í reikninginn. Það má
því kannski segja, að flestum geti
yfirsést, og fleirum en Indriða á
Fjalli. Nú hinsvegar á okkar miklu
menningaröld er kominn um það
hörkuslagur milli þriggja valdamik-
illa ráðherra, hvort sömu reglur og
lög um innflutning á hráu lqoti eigi
að gilda jafnt og eftir sömu lögum
og reglum á Reykjanesskaganum
og annarsstaðar á landinu. Nú er
ekki nokkur vafi á því samt, að
allir þessir ráðherrar em svo vel
af Guði gerðir, að allir vita þeir
mætavel, að Reykjanesskaginn er
í lögsögu íslands, og þótt ég stæli
einhveijum hlut þar, myndu sömu
lög yfír mig ganga og þótt ég stæli
norður á Kópaskeri eða Raufarhöfn.
Það er ekki þetta sem um er að
ræða, heldur hitt, að sumir þeirra
ráðherra sem þama deila, em
undirokaðir af vissri pólitískri
áþján. Forsætisráðherrann með
sneypuna á bakinu, búinn að yfir-
lýsa að úttekt þriggja manna skuli
þar um gilda sem helgur Salómons-
dómur, enda þótt þessi umsögn
þeirra þriggja sérfræðinga sé ná-
kvæmlega jafn einskisverð svo sem
ég og mínir líkar hefðu þar tilkosnir
verið, en af góðmennsku sinni, til
að halda frið og þegja í hel eitt hið
mikilsverðasta vandræðamál, en í
raun samvizku sinnar vegna tvístíg-
andi í báða fætur í hinum vand-
ræðalegasta aumingjaskap. Utan-
ríkisráðherrann hinsvegar baðar
vængjum á hátindi fegurstu hug-
sjóna sinna, og allt þar í heilli höfn
á ládauðum sjó; þá er hann kveður
stólinn sinn.
En þá einn okkar ágætu ráðherra
trónir þá eftir á stórahól hugsjóna
sinna. Stendur sem klettur úr haf-
inu með þann berskjaldaða sann-
leika í huga og sál, að svo skuli
jafnt yfir alla ganga lög og reglur
þessa lands, að engum megi ráðast
þær reglur að bijóta, sem alhliða
og öllum skuli duga til eftirbreytni
að ganga. Má hann þar fyrir
drýgstu þakkir þiggja fyrir þá ein-
urð, drengskap og staðfestu hug-
sjóna sinna, að standa sem keikast-
ur undir öllum þeim örvaroddum,
sem að honum skotið er úr ólíkleg-
ustu áttum og engan veginn láta
svo beygja sig í öskustó undirlægj-
unnar, að ekki mætti hreinan skjöld
bera svo sem dómgreind hans og
réttlætisskyn bjóða.
Málsmeðferð öll þessa stórmáls
er svo forkastanleg að undrun
sætir. Að einn ráðherra geti skipað
yfirdóm, ófrávíkjanlegan í öllum
atvikum, og lofað því fyrirfram, að
honum skuli hlíða í öllum tilfellum,
eru aldeilis yfirtaks undur, og getur,
að mínu viti, engan veginn sam-
rýmst því réttarkerfi sem okkur
þjónar í öllum málum. Sextíu ára
gömul lög að nærri séu að engu
gerð, að á allar hafnir íslands-
stranda skuli svo um gilda, að
hvergi megi flytja inn hráan kjöt-
bita, nema á Suðumesjaskaganum
einum saman. Um bann við að flytja
þessa vöru út af því svæði, sem
ætlað er, er þá ekki síður vangefið
siðalögmál eftir að breyta, að engan
veginn stenst neitt öryggi, frekar
en um annað á landi hér, sem hægt
er með einhveiju móti að smygla
til landsins. Þama er því hver silki-
húfan af annarri á höfuð sér látin,
að segja má að flestar þær fari
þeim eins sem nota þurfa. Hafi
þama um óviljahátt verið eða óvilj-
andi gerð á sínum tíma verið að
ræða, var það minnst sem hægt var
Jens í Kaldalóni
að gera að bæta fyrir það með
vamaraðgerðum, þá er upphófst í
skyni og vitund manna, en að fóðra
það með slíkum verknaði sem þess-
um er aldeilis forkastanlegt.
Að kjöt hafi ekki verið til staðar
fyrir vamarlið er auðvitað algerlega
út í hött að bera á borð. Þar mátti
bæta um í stórum stíl á skömmum
tíma, og margfaldir möguleikar,
með framtaki og skipulagi, að full-
metta þann markað á skömmum
tíma. Mætti þar um langt mál hafa
með fullum stuðningi raka, en bara
aldrei nokkur ráðandi maður þess-
arar þjóðar ýjað að því, að slíkur
málastuðull yrði hér upp tekinn.
En hér þarf hið háa Alþingi, ef
annars er þá nokkur hæð á því, að
taka til hendi, og sópa af gólfum
þjóðar sinnar þeim óþrifavef, sem
svo hefur á okkur lagst í allar
smugur, að við mættum hugdjörf
og upprétt ganga daginn fram til
enda, án þess að draga slíkar
óþrifadruslur á hælum sér, sem hér
hafa auðsjáanlega svo smogið í
hveija sál og vitun heilt hugsandi
manna, að enginn getur við unað.
Og svo sannarlega reynir nú á
kappann Albert hvert hann á að
sparka boltanum til að hitta í mark.
En hvað er svo
um annað á
landi hér?
Það var hroðalegt að heyra það
um daginn, þegar á öldum ljósvak-
ans bárust okkur þau tíðindi, að
Seðlabankinn lánaði Landsbankan-
um yfírdráttarlán með 97% refsi-
vöxtum, til þess svo að Lands-
bankinn gæti aftur lánað í rekstur
og umfang atvinnuvega þjóðarinnar
í sínar þarfir. Já, oft hefur maður
nú heyrt ljótt um ráðsmennsku
þessarar þjóðar, en að slíkt vega-
nesti væri henni framrétt í farteski
sitt, gat engum heilvita manni í hug
dottið. Eða eru öllum okkar ríkis-
stjómendum svo allar heillir horfn-
ar, að ekki eitt einasta mannlegt
vit sé í gerðum þeirra né athöfnum
öllum. Eða veit ekki hver einasta
lifandi sál, að slík fjármálastarfsemi
hlýtur að verka á alla starfsemi,
hvaða formi sem nefnist sem algert
sjálfsmorð allra gerða til að afla sér
brauðs og munaðar. Að það skuli
svo vera aðalbjargræði þessara
stofnana til að standa undir ósóm-
anum, að nógu mikið af vandræða-
og vanskilaskuldum þegnanna hlað-
ist upp með okurvöxtum til að
dekka eitthvað af þessari ráðs-
mennsku. Já, ljótt er ef satt er,
sagði konan. En þar á ofan em svo
atvinnutæki vítt um landið boðin
upp og hreinsuð út frá fólkinu, sem
allri orku sinnar neytir til þess að
afla tekna fyrir mélinu út á graut-
inn, og em svo uppnefndir skussar
og dusilmenni, ef útaf ber að ekki
megi borga óráðssiuna alla. Það er
eins og komið væri í fjárhúsin hjá
bónda, og bústofninn rekinn í slát-
urhús með valdi, og hann síðan
skilinn eftir allslaus og öllu rúinn.
Einn togari þessara fískiþorpa kom
eins og yfírlýstur óbótamaður frá
útlöndum nú í haust, að öllum skild-
ist að ætti helst að kyrrsetja hann
og bjóða upp, er úr söluferð kom
með 9 milljón gullkrónur í bein-
hörðum peningum fyrir aflann, en
í næstu ferð á eftir með 11 milljón-
ir, eða 20 milljónir í tveimur sölu-
ferðum. Ætli nokkur lifandi maður
hafi haft lyst á að nota aurana frá
þessum skussum, sem valdsmanns-
legir höfðingjar, sem allar kúnstir
vita, bæði um lands og sjávar bú-
skaparhætti best þykjast þekkja,
svo smekklega útmála þá menn
frekast, sem alla daga og nætur
ieggja sína krafta, dug og kunnáttu
til að afla þess, sem nokkur megnar
framast að gera, til bjargar sér og
þjóð sinni, og þá um leið þeim
misvitru vesalingum, sem ekkert til
slíkra hluta kunna, en mega svo
sannarlega til sín taka sem eiga,
að mestir þykjast vizkuna með sér
bera til orðgnótta og aðfinnslu til
einmitt þeirra kjamakvista, á sjó
og landi, sem mesta farsæld bera
í bú okkar allra.
Höfundur er bóndiað Bæjum í
Snæfjallahreppi.
Jafnréttisráð skorar á stjórnmálaflokkana:
Gætið jafnvægis kynja
á framboðslistunum
Jafnréttisráð hefur sent
stjórnmálaflokkunum eftirfar-
andi bréf:
„Jafnréttisráð hvetur stjóm-
málaflokka við komandi sveitar-
stjómarkosningar til að hafa jafn-
vægi milli kynjanna á framboðslist-
um þeirra.
Framkvæmdaáætlun Sameinuðu
þjóðanna um jafnréttismál sem
samþykkt var á kvennaráðstefn-
unni í Nairobi segir að stjómvöld,
stjómmálaflokkar og aðrir áhrifa-
aðilar, s.s. verkalýðsfélög, skuli
vinna markvisst að því að þátttaka
kvenna í stjórnmálum, fjöldi og
staða þeirra á framboðslistum og í
stjórnmálalegum áhrifastöðum,
skuli verða sú sama og karla
(89.-92. gr.).
Tilgangur jafnréttislaganna nr.
65/1985 er að koma á jafnrétti og
jafnri stöðu kvenna og karla á öllum
sviðum. Þeim tilgangi verður ekki
náð nema konur og karlar beri jafna
ábyrgð og skyldur í þjóðfélaginu.
Jafnréttisráð skorar á stjórnmála-
flokka og aðra framboðsaðila að
sjá til þess að konum í sveitarstjóm-
um fjölgi vemlega."
Aðalfundur i Félagi
raungreinakennara
ALMENNUR félagsfundur verð-
ur haldinn í Félagi raungreina-
kennara laugardaginn 8. febrúar
kl. 14.00 á Sal Menntaskólans í
Reykjavík. A dagskrá fundarins
er:
1. Stærðfræðikeppni framhalds-
skólanna. Niðurstöður keppninnar
liggja nú fyrir. Greint verður frá
tölfræðilegri úrvinnslu úr lausnum
og framhaldsþjálfun þeirra kepp-
enda sem stóðu sig best í forkeppn-
inni.
2. Sviðshugtakið og nemendur.
Nýlega hafa birst greinar í tímarit-
unum Physics Teacher og European
Joumal of Physics eftir Leó Kristj-
ánsson um eðlisfræðikennslu. Hefur
hann sérstaklega fjallað um nýjar
leiðir til að gera tilraunir með raf-
svið og segulsvið. Leó hefur fallist
á að koma og greina frá þessum
hugmyndum og spjalla við félags-
menn.
(Fréttatilkynning)