Morgunblaðið - 28.02.1986, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR. 28. FEBRÚAR1986
Frumvarp ríkisstj órnarinnar vegna kjarasamninganna:
Lækkun tekjuskatts og tolla, hús-
næðislán aukin, innlend lán hækka
í FRUMVARPINU um ráðstafan-
ir í ríkisfjármálum, verðlags- og
lánsfjármálum á árinu 1986, sem
Þorsteinn Pálsson, fjármálaráð-
herra, lagði fram á Alþingi í
gærkvöldi vegna kjarasamninga
aðila vinnumarkaðarins eru
þetta helstu efnisatriði:
Fjármálaráðherra er heimilt þrátt
fyrir ákvæði fjárlaga 1986 að lækka
ríkisútgjöld um 1.485 millj. kr. og
lækka ríkistekjur um 2.510 millj. kr.
Tekjuskattur
Tekjuskatt skal reikna í þremur
þrepum, sem hér segir:
1. þrep: Af þeim hluta tekju-
skattsstofns sem ekki er yfír
200.000 kr. skal reikna 19,5% í
skatt.
2. þrep: Af þeim hluta tekju-
skattsstofns sem er umfram það
tekjumark sem nefnt er í 1. þrepi
en ekki jrfír 400.000 kr. skal reikna
30,5% í skatt.
Af þeim hluta tekjuskattsstofns
sem er umfram 400.000 kr. skal
reikna 43,5% í skatt.
í þessu felst 150 milljón króna
lækkun tekjuskatts frá því, sem
segir í flárlagafrumvarpi. Eru
skattþrep lækkuð um 0,5%. Þá er
gert ráð fyrir að skattafsláttur
lækki um 400 kr. hjá hveijum ein-
staklingi, þannig að persónuafslátt-
ur, sem er 47.600 kr. miðað við
skattvísitölu 1986 lækkar í 47.200
kr. Bamabætur eru óbreyttar.
Launaskattur
Auk launa fyrir störf við land-
búnað og störf sjómanna um borð
í fískiskipum verða laun fyrir störf
við fískverkun og iðnað, eins og
atvinnugreinar þessar eru flokkaðar
í atvinnuvegaflokkun Hagstofu Is-
lands, undanþegin launaskatti.
Telq'utap ríkissjóðs er áætlað að
verði 250 millj. króna í ár en 335
millj. kr. á heilu ári. Þá verða laun
vegna rekstrar fískiræktarstöðva
undanþegin launaskatti en hins
vegar ekki laun vegna byggingar
þeirra.
Gjalddagar launaskatts verða
framvegis 6 í stað 5 — þ.e. 15
mars fyrir janúar og febrúar, síðan
15. maí og svo koll af kolli til 15.
janúar fyrir nóvember og desember.
Gjalddagi launaskatts fyrir fyrstu
tvo mánuði þessa árs er 15. apríl
eins og er að óbreyttum lögum.
Tollalækkanir
Tolltekjur ríkissjóðs eru lækkað-
ar um 700 millj. kr. á heilu ári en
um 580 millj. kr. á þessu ári. Þar
af vegur þyngst lækkun tolla á
bifreiðum um 400 millj. kr. á heilu
ári. Heildaráhrif þessara aðgerða á
vísitölu framfærslukostnaðar eru
áætluð lækkun um 2,15%.
Almenn tollalækkun verður á
öllum innfluttum matvælum sem
bera hærri toll en 40%. Er hann
nú hæstur 80% samkvæmt gildandi
lögum. Engin matvæli bera því
hærri toll en 40%; tollar á grænmeti
lækka í 40% úr 70%, krydd úr 80%,
ýmsir ferskir og niðurlagðir ávextir
úr 70% og nokkrar aðrar unnar
matvörur úr allt að 80%. Gert er
ráð fyrir að tollalækkanir þessar
geti leitt til allt að 25—30% lækkun-
ar á þessum matvörum.
Tollur verður lækkaður á hjól-
börðum og slöngum úr 40% í 10%',
auk þess sem gúmmígjald verður
fellt niður. Gúmmígjald hefur numið
45 aurum af hveiju kílógrammi af
hjólbörðum og gúmmíslöngum.
Taflal
Fjárlög Endurskoðun
1986 1986
1, Tekjur 37 854 35 344
2. Gjöld 37 691 36 206
3. Gjöld umfram tekjur (1 —2) + 163 -862
Lánahreyfingar:
4. Afborganir lána, veitt lán o. fl 3 619 3 469
5. Viðskiptareikningar, nettó útstreymi 1 150 1 150
6. Lánsfjárþörf alls (4+5-3) 4 606 5 481
7. Lántökur:
Innlend lán 2 100 2 950
Erlend lán 2 550 2 550
Tafla 2
Lækkun útgjalda rikissjóös um 1 555 m. kr. mun nást sem hér
segir:
Liðir til lækkunar: m. kr.
Byggingarsjóöur ríkisins ........................ 625
Breyttar verölagsforsendur....................... 1 080
1 705
Liðir til hækkunar:
Niöurgreiðslur á vöruverði ..................... 220
Alls 1 485
Svar ríkissij órnarinnar:
Tollur á bifreiðum lækkar úr 70%
í 30%. Bifreiðagjald verður fellt
niður af bifreiðum með 2000 rúm-
sentimetra slagrými eða minna, en
lækkar hins vegar hlutfallslega
minna á aflmeiri bifreiðum. Við
þetta lækkar útsöluverð bifreiða um
allt að 30%.
Tollar lækka verulega á ýmsum
heimilistækjum, s.s. sjónvarpstækj-
um, myndbandstækjum og útvarps-
tækjum úr 75% í 40% og á ísskáp-
um, frystikistum, uppþvottavélum,
þvottavélum og þurrkurum úr 40%
í 15%.
Tollafgreiðslugjald, sem hefur
verið tvískipt: 1% gjald sem inn-
heimt er af tollverði vöru og fast
gjald 50 kr. eða 200 kr. miðað við
verðmæti vörusendingar er fellt
niður.
Verðjöfnunargjald
á raforku
Verðjöfnunargjald á raforku er
fellt niður frá og með 1. mars.
Því hefur verið ráðstafað til Raf-
magnsveitna ríkisins og Orkubús
Vestfjarða. Við þetta missir ríkis-
sjóður 330 millj. kr. tekjur, en
ofangreind fyrirtæki fá styrk úr
ríkissjóði.
Lántökur
Fjármálaráðherra er heimilað að
taka innlend lán á árinu 1986 að
fjárhæð allt að 850 millj. kr. til
viðbótar því, sem segir í lánsfjárlög-
um fyrir 1986. Erlendar lántökur
verða ekki auknar. Heildarlántökur
Míkilsverð samstaða um átak til að
snúa verðlagsþróun til betri vegar
HÉR FER á eftir í heild svar
ríkisstjórnarinnar til Alþýðusam-
bands íslands, Vinnuveitenda-
sambands íslands og Vinnumála-
sambands samvinnuf élaganna:
„Ríkisstjómin hefur kynnt sér
kjarasamning milli aðildarfélaga
Alþýðusambands íslands, Vinnu-
veitendasambands íslands, Vinnu-
málasambands samvinnufélaganna,
meistarasambands byggingamanna
og Reykjavíkurborgar, dags. 26.
febrúar 1986. Þá hefur ríkisstjómin
fengið í hendur bréf samningsaðila
og yfírlýsingu þeirra um lífeyrismál
og húsnæðismál dags. sama dag.
Samningsaðilar gera í bréfí sínu
ráð fyrir, að ríkisstjómin beiti sér
fyrir öllum þeim aðgerðum á sviði
efnahagsmála, sem lýst var í orð-
sendingu til þeirra, dags. 11. febrú-
ar 1986. Auk þess fara þeir fram
á viðbótargreiðslur, sem ætlað er
að draga enn frekar úr verðhækk-
unum á næstunni, bæta kjör launa-
fólks og starfsskilyrði atvinnuvega.
Samningsaðilar lýsa því jafn-
framt yfír, að þeir muni beita sér
fyrir því, að lífeyrissjóðir kaupi
skuldabréf af opinbemm aðilum
fyrir 925 m.kr. hærri fjárhæð á
árinu 1986 en lánsfjáráætlun gerir
ráð fyrir. Af þessu fé renni 300
m.kr. til þess að auka lán til þeirra
húsbyggjenda, sem leita þurfa til
ráðgjafarþjónustu Húsnæðisstofn-
unar árið 1986, til viðbótar þeim
200 m.kr., sem áður var ákveðið
að veija í þessu skyni.
Þótt ljóst sé, að kjarasamningur-
inn og tillögur samningsaðila um
aðgerðir af opinberri hálfu feli í sér
meiri hækkun launa og fjárútláta
fyrir ríkissjóð en ríkisstjómin hefði
talið æskilega, er hún engu að síður
reiðubúin til að standa við yfírlýs-
ingu sína frá 11. febrúar sl. og
gera frekari ráðstafanir til þess að
greiða fyrir kjarasamningum.
Er þá jafnframt við það miðað,
að önnur heildarsamtök launafólks
geri áþekka launasamninga.
Ríkisstjómin leggur þó á það
áherslu, að launasamningamir og
viðmiðanir þeirra eru að sjálfsögðu
gerðir á ábyrgð samningsaðila
sjálfra.
Ljóst virðist, að þessir samningar
og það, sem þeim fylgir, muni valda
því, að útgjöld þjóðarinnar í heild
fari nokkuð fram úr því, sem ríkis-
stjómin hefur stefnt að til þessa,
og halli myndist á ríkisbúskapnum.
En með tilliti tii þess, hversu mikil-
vægt það er að nú náist ótvíræður
og vemlegur árangur í viðureign-
inni við verðbólguna, er ríkisstjómin
reiðubúin að taka nokkra áhættu í
þessu máli. Þessi afstaða er á því
byggð, að ekki verði verulegar
breytingar til hins verra á viðskipta-
kjömm eða öðmm ytri aðstæðum
þjóðarbúsins.
Ríkisstjómin mun því fylgja
þeirri stefnu í fjármálum og pen-
ingamálum, sem lýst var í orðsend-
ingu hennar frá 11. febr. sl. Gengi
krónunnar verður haldið sem stöð-
ugustu og vextir á óverðtryggðum
lánum lækkaðir um rúmlega þriðj-
ung þegar í kjölfar kjarasamning-
anna, t.d. á almennum skuldabréí-
um úr 32 í 20 af hundraði. Vextir
munu síðan fara lækkandi á næstu
mánuðum með hliðsjón af verðlags-
þróun.
Varðandi þær viðbótaraðgerðir,
sem samningsaðilar fara fram á í
bréri sínu 26. febrúar, tekur ríkis-
stjómin fram, að hún er reiðubúin
til þess að beita sér fyrir ráðstöfun-
um á grundvelli tillagna samnings-
aðila, sem að mati þeirra kosta rík-
issjóð 1.250 m.kr. árið 1986. Ríkis-
stjómin hefur ákveðið, að 640 m.kr.
renni til að fella niður verðjöfnunar-
gjald af raforku og launaskatt í
fískiðnaði og iðnaði, en 590 m.kr.
til að lækka tolla á ýmsum hátolla-
vömm, sem vega þungt í neyslu
almennings. Ríkisstjómin mun að
auki leggja fram 220 m.kr. til að
lækka verð á búvömm og beita
öðmm ráðstöfunum til þess að
tryggja, að búvömverð hafí ekki
áhrif til hækkunar á vísitölu fram-
færslukostnaðar í marsbyijun og
hækki ekki umfram umsamda
hækkun launa síðar á árinu. Sam-
tals er hér um að ræða tekjutap
og útgjaldaauka fyrir ríkissjóð, sem
gæti numið allt að 1.450 m.kr. til
viðbótar við þær ráðstafanir, sem
lýst var í orðsendingu ríkisstjómar-
innar til samningsaðila 11. febrúar
sl. Ríkisstjómin mun leggja fram á
Alþingi fmmvarp til laga til stað-
festingar þessum ákvörðunum.
Gert er ráð fyrir, að þeim halla,
sem myndast af þessum sökum,
verði mætt með áðumefndum lána-
stofnunum, lækkun útgjalda og
nokkurri hækkun tekna ríkissjóðs.
Ekkí kemur til álita að afla fjár til
þessara aðgerða með erlendum lán-
tökum.
I yfírlýsingu samningsaðila um
Iífeyrismál felst stuðningur við
meginmarkmið og meginefni til-
lagna 8-manna lífeyrisnefndar ASÍ,
FFSÍ, VSÍ og VMS um löggjöf um
starfsemi lífeyrissjóða, sem m.a.
felur í sér að komið verði á heild-
stæðu lífeyriskerfi, þar sem lífeyris-
gjöld og skuldbindingar standist á.
Ríkisstjómin mun að höfðu samráði
við fulltrúa þeirra aðila, sem hags-
muna eiga að gæta í þessu efni,
undirbúa löggjöf, sem byggir á
framangreindum meginatriðum og
stefnir að því, að lagafrumvarp
verði lagt fram á þessu ári.
Ríkisstjómin er reiðubúin til að
eiga viðræður við aðila vinnumark-
aðarins um vanda þeirra einstakl-
inga, sem eiga aðild að lífeyrissjóð-
um, sem standa fjárhagslega höll-
um fæti. Þá tekur ríkisstjómin
undir það sjónarmið, að nauðsyn-
legt sé að §alla um tengsl lífeyris-
greiðslna lífeyrissjóða og lífeyris
frá almannatryggingum.
Ríkisstjómin fellst á grundvallar-
atriði þeirra hugmynda, sem fram
koma í yfirlýsingu samningsaðila
um húsnæðismál og er tilbúin til
þess að athuga þær vandlega í
samráði við aðila vinnumarkaðar-
ins, sérstaklega útgjöld ríkisins í
þessu sambandi. Ríkisstjómin er
reiðubúin til að beita sér fyrir breyt-
ingum á lögum og reglum um hús-
næðismál í samræmi við niðurstöð-
ur þeirrar athugunar.
I samræmi við samkomulag
samningsaðila mun ríkisstjómin
beita sér fyrir því, að til viðbótar
við áður ákveðnar 200 m.kr. verði
300 m.kr. varið á þessu ári til að
aðstoða þá, sem eiga í greiðsluerfið-
leikum vegna húsbygginga.
Ríkisstjómin mun beina því til
banka og sparisjóða, að þeir lengi
lánstíma lána til húsbyggjenda í
samræmi við samkomulagið.
í bréfí samningsaðila til ríkis-
stjómarinnar dags. 31. jan. 1986
segir meðal annars, að það sé ein
helsta forsenda stöðugleika í efna-
hagsmálum, að ýtrasta aðhalds sé
gætt á sviði peningamála og opin-
berra fjármála. Undir þetta vill rík-
isstjómin fyrir sitt leyti taka og
mun hafa að leiðarljósi við fram-
kvæmd þeirra aðgerða til viðnáms
gegn verðbólgu, sem aðilar vinnu-
markaðarins hafa óskað eftir.
Ríkisstjómin telur, að með þeim
kjarasamningum, sem nú er verið
að gera, og aðgerðum, sem hún
hyggst beita sér fyrir, hafí náðst
mikilsverð samstaða um átak til að
snúa þróun verðlagsmála til betri
vegar. Þeim efnahagsbata, sem
bætt ytri skilyrði gera nú kleift að
ná, er með þessum ákvörðunum
fyrst og fremst varið til að bæta
og tryggja lífskjörin í landinu og
gera alvarlega tilraun til að koma
verðbólgunni niður á það stig, sem
algengast hefur verið í viðskipta-
og samkeppnislöndum íslendinga.
Ljóst er, að með þessum aðgerð-
um tekur ríkissjóður nokkra áhættu
og axlar fjárhagsbyrðar, sem ekki
er til lengdar unnt að bera nema
dregið verði úr útgjöldum eða tekjur
auknar. Þess er vænst, að aðrir
aðilar í þjóðfélaginu leggi einnig
sitt af mörkum og fyrirtæki reyni
markvisst að halda aftur af hækkun
verðs á framleiðslu og söluvörum
sínum innanlands og endurskoði til
lækkunar verðákvarðanir, sem
byggst hafa á áætlunum um meiri
verðbólgu en nú eru horfur á að
verði á næstu mánuðum."
Steingrímur Hermannsson