Morgunblaðið - 18.05.1986, Blaðsíða 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR18. MAÍ1986
Ástin leiddi hann til
íslands
Skóvinnustofan Geysir er
til húsa að Blotzheimerst-
rasse 44 í Basel í Sviss. Hún
er björt og hugguleg, blóm og
gömul saumavél prýða af-
greiðsluna og eigandi hennar
gefur kúnnum ráð við kvefi,
ef þess er óskað, um leið og
hann tekur við slitnum skóm.
Haraldur Albertsson, skósm-
íameistari, er 44 ára og eyddi
19 árum ævi sinnar á Islandi.
Hann er íslenskur ríkisborgari
en er fæddrn* og uppalinn í
norður Þýskalandi. “Eg er Is-
lendingur,“ segir hann, “og
verð aldrei annað.“
Haraldur átti skó-
vinnustofu á
Hrisateig 47 í
Reykjavík. Hann
segir að hún hafi gengið vel en
óstöðugleikinn í íslensku efna-
hagslífi verið of mikill og markað-
urinn of lítill til að hann gæti
notið sín. “Eg var í verðskrár-
nefnd meistarasambands skó-
smiða i mörg ár og var orðinn
langþreyttur á að síhækka verð-
skrána á þriggja mánaða fresti.
Hlutirsem kostuðu 100 krónur
þegar ég byíjaði voru komnir
uppí 9.000 krónur þegar ég hætti.
Það var enginn stöðugleiki i efna-
hagsmálum og aldrei hægt að
stóla á neitt. Eg varð að fara utan
til að geta tekist á við stærri
verkefni og hlotið þá viðurkenn-
ingu sem störf min eiga skilið.
Skósmiðir þykja litlir karlar á Is-
landi. Menntun þeirra er ekki
mikils metin og fáir taka ofan
fyrir þeim.
Eg sótti um starf skósmíða-
meistara hjá Coop hér í Basel
þegar ég rakst á auglýsingu frá
fyrirtækinu í London Times árið
1976 og fékk það. Eg átti að fá
4.500 sv. franka (99.000 ísl. kr.
á núverandi gengi) í laun sam-
kvæmt augiýsingunni en fékk svo
ekki nema 1.958 sv. franka út-
borgaða (43.076 fsl. kr.). Þegar ég
kvartaði undan þessu var mér
sagt að ég mætti þakka fyrir að
fá þó þetta í laun og var bent á
að erlendur vinnukraftur í Sviss
hefði yfirleitt ekki svona góðar
tekjur. Eg fór i mál út af þessu
og vann það. Coop skuldaði mér
álitlega upphæð þegar dómurinn
var kveðinn upp og ég notaði þá
[>eninga og bankalán til að opna
skóvinnustofuna Geysi.“
Haraldur kynntist islenskri
stúlku í Kaupmannahöfn á sjötta
áratugnum og varð yfir sig ást-
fanginn. “Egelti hanatil Islands
og reyndi að fá hana út með mér
en hún vildi ekki fara af landi
brott svo að ég settist að á Is-
landi.“
Hann ákvað að læra skósmíði
og innritaði sig í Iðnskólann.
Skólastjórinn sagði honum að
hann yrði að tala, lesa og skrifa
íslensku eins og aðrir nemendur
skólans og Haraldur lagði nótt
við dag til að læra málið. Hann
talar enn góða islensku þótt hann
fái ekki mörgtækifæri til að nota
hana. “Egtala íslensku varla
nokkum tima nema þegar dætur
mínar, Maria Helena og Alma,
koma í heimsókn," sagði hann.
Agnes, núverandi kona hans, er
frönsk og þau hjónin tala saman
á sviss-þýsku.
Haraldur var í læri hjá Gísla
Ferdínandssyni, skósmiðameist-
ara. “Eg á Gisla margt að þakka,"
sagði hann. “Hann er sannkallað-
ur meistari. Eg starfaði með yfir
hundrað skósmiðum hjá Coop en
enginn þeirra komst í hálfkvisti
við Gisla.“ Haraldur segir að skó-
smiðir á Islandi vinni yfirleitt sín
störf vel en þeir noti oft ekki nógu
góð efni við vinnuna. “Eg er með
hundrað tegundir af gúmmíi og
öðru efni á lager til að eiga það
sem við á hverju sinni. Það tíðkast
ekki á Islandi. Leður er til dæmis
mjög misjafnt og misjafnlega
dýrt, íslenskir skósmiðir láta sér
yfirleitt nægja að nota ódýmstu
tegundimar en þær eiga oft ekki
við skóna sem verið er að gera
við. Það er dýrara að fara með
skó til skósmiðs í Sviss en á Is-
l;.ndi en hér koma þeir líka eins
og nýir úr viðgerðinni."
Góðum skósmiðum ferört
fækkandi i Sviss eins og annars
staðar. Haraldur sagði að það
væru ekki nema tveir aðrir skó-
smíðameistarar sem reka enn
eigin stofur eins og hann í allri
Basel en hún er 220.000 manna
borg. “Og þeir eru báðir um sjö-
tugt,“ sagði hann. Fólk lætur nú
orðið gera við skóna sína á
“hraðskóvinnustofum" sem eru á
víð og dreif um borgina og Har-
aldi hefur reynst erfitt að fá
lærling á stofuna til sín. Því hefur
verið stungið að honum að taka
Islending i læri en hann heldur
að Islendingar myndu ekki sætta
sig við svissneskar lærlingstekjur.
Rekstur skóvinnustofunnar
Geysis gengur vel. Hún er búin
fullkomnum tækjabúnaði og þau
hjónin gera við tjöld og töskur auk
skónna. Agnes er lærð sauma-
kona og hún sníðir og saumar
leðurklæðnað á stofunni. Harald-
ur hefur sérstakt samband við
Bally, svissneska skóframleiðslu-
fyrirtækið, og það bendir við-
skiptavinum á hann ef skór eru
ekki í lagi. “Hingað koma við-
skiptavinir alls staðar að úr heim-
inum,“ sagði Haraldur. “Þeir
koma á skóvörusýningar í borg-
inni og nota tækifærið til að láta
miggera við skóna sína. Bally eru
dýrir og fínir skór og fólk vill fá
almennilega gert við þá. Eg sendi
skóna svo til þeirra þegar þeir eru
tilbúnir."
Haraldur er heldur “skúffaður"
á Islandi og Islendingum og á
— nu
rekur
hann
skóvinnu-
stofu
í Sviss
Haraldur Albertsson,
skósmíðameistari, við
vinnu á vinnustofu
sinni i Basel.
ekki von á að fara þangað aftur
í bráð. Hann telur þá hugsa alltof
mikið um peninga og blöskrar
kaupæðið sem gripur þá í útlönd-
um. “Hér veit maður hvað maður
hefur í tekjur og hvað það kostar
að lifa og hefur svo frið fyrir
þessum helv. peningamálum,"
sagði hann. Hann segir að það
hafi verið auðveldara að vera “út-
lendingur" á íslandi en í Sviss.
“Það veldur stundum óþægindum
að vera Islendingur hér en það
er ekkert við því að gera. Þegar
við Agnes giftum okkur þurftum
við til dæmis að fá yfirlýsingu
frá Islandi um að mér væri heim-
ilt að giftast franskri stúlku. Eg
fékk strax bréf um að ég væri
fráskilinn og ég gæti gifst hvaða
konu sem ég vildi. Það var ekki
nóg fyrir svissnesk yfirvöld, þau
vildu fá staðfest að ég mætti
giftast franskri konu. Yfirlýsingin
frá Islandi var loks rétt orðuð í
þriðju atrennu. Við giftum okkur
um jól en ætluðum í upphafi að
gera það í júlí sumarið áður.“ En
þrátt fyrir “skúffelsi" og ýmis
óþægindi hvarflar ekki að honum
að gefa upp íslenska rikisborgara-
réttinn. Og viðskiptavinir hans eru
ánægðir með íslenska skósmiðinn
sinn i Basel.
Fimmtíu
nýir Trabant-
eigendur
FIMMTÍU nýir meðlimir bættust í félagið „Skynsemin ræður“ í
gær, en það er félag Trabanteigenda sem stofnað var af Gunnari
Bjarnasyni hrossaræktaráðunauti fyrir u.þ.b. tveimur árum.
Júlíus Vífill Ingvarsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Ingvari Helgasyni
hf. sagði í samtali við blaðamann
að þessi Trabant-sending nú væri
sú fyrsta sem kæmi í langan tíma.
„Við ákváðum að panta bílana nú
aftur þar sem verð þeirra hefur
lækkað verulega, bæði vegna tolla-
lækkana hér innanlands og eins
vegna lækkana frá austur-þýsku
bílaverksmiðjunum. Bílarnir voru á
130.000 krónur fyrir lækkunina en
nú fást fólksbílamir á 76.000 krón-
ur og station Trabantamir eru á
81.000 krónur."
Júlíus sagði að öll sendingin nú
væri seld en verið væri að leggja
drög að nýrri sendingu. „Ungt fólk,
sem er að byrja búskap, er stór
hluti kaupenda. Síðan em það þeir
íhaldssömu sem alltaf hafa átt
Trabant og kaupa því ekki annað
og þriðji hópurinn er það fólk sem
vill ekki láta stórpening liggja í
verði ökutækis og kaupir því Trab-
ant til að komast leiðar sinnar,"
sagði Júlíus.
Eigendur nýju ökutækjanna fengu Trabantana sína afhenta í gær.
Morgunblaðið/Börkur