Morgunblaðið - 09.11.1986, Blaðsíða 14

14 G
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. NÓVEMBER 1986
1
•m
Frá Ólafsvík
Úr Herðubreiðarlindum
Fékk snemma
löngun tíl að
teikna o g mála
Rœtt við
Arna Garðar Kristinsson
Irigningu og dumbungs-
veðri er sjórinn við Selt-
jamamesið úfinn og grár,
það er morgunn og mið
vika og ríkt ímyndunarafl
þarf til að setja sér fyrir
sjónir þá ójarðnesku feg-
urð sem hér ríkir á björt-
um og kyrrum sumamóttum. Á
Valhúsahseð er útsýnisskífa, þaðan
sést að sögn til tuttugu og þriggja
hreppa og til að bæta um betur er
stjömukíkir í Valhúsaskóla. Hér er
ekki amalegt að eyða æfidögunum
fyrir fólk sem hefur auga fyrir
umhverfi sínu. Ég sit í bíl Áma
Garðars Kristinssonar og við erum
á leið heim til hans til að skoða
málverkin hans. Hann segir mér
að hann skorti aldrei „mótív" hér
á Nesinu þar sem hann hefur búið
síðan árið 1971. Þá flutti hann með
fjöldskyldu sína frá Selvogsgrunni
í Reylqavík að Melabraut 55, þar
sem hann býr nú ásamt konu sinni
Ragnheiði Kristjánsdóttur, en böm-
in þeirra sjö eru öll farin sína leið.
Það er ekki að kynja þó Nesið
heilli til sín mann eins og Áma, sem
kann að meta fagurt útsýni. Það
er ekki frítt við að ég hugsi til út-
sýnsisskífunnar góðu á Valhúsahæð
þegar ég skoða myndimar hans,
þær gefa tilefni til þess. Við höfum
yfirgefið aðalhæð hússins, vistlegar
stofur í dálítið þungum stil og fetað
okkur niður stiga, niður í kjallara.
Það andar olíulykt á móti okkur
þegar við náigumst vinnustofuna,
lykt, sem vekur upp rómantíska
þanka, um listina og eðli hennar. í
kjallaranum er, auk vinnustofunn-
ar, stórt herbergi Gallerí". Ámi
segir mér að „Galleríið" hafi áður
verið leikherbergi bama hans. Nú
skarta þar á veggjum ýmis fjöl-
breytileg sjónhom tilverunnar. Ami
er maður tilbreytingarinnar og
margt verður honum að myndefni.
Sjálfur segist hann hvergi eira hvað
stilinn snertir, lætur ekki binda sig
af þessum eða hinum ismanum, eins
og hann orðar það, heldur málar
frítt af fíngrum fram.
Við förum upp og Ámi hitar
kaffi. Ég tylli mér og skrifa á með-
an, allt andar af friði og ró á þessu
nosturslega heimili. I stofunum
þremur eru myndir eftir Áma á
öllum veggjum, margar úr fjörum
þar sem bátar hafa verið dregnir
upp á land og kúra, kannski tveir
saman, í kvöldkyrrðinni. Fjöllin eru
blá eins og heiðríkjan og gullin ský
ylja manni um hjartarætur.
Svo fömm við að drekka kaffi
sneiða niður ost á ristað brauð.
ni ætlar að sýna mér góða aðferð
til að hindra að osturinn hnuðliðst
þvermóðskulega saman þegar hann
er sneiddur, en aðferðin vill ekki
virka, svo við höldum áfram að
sneiða með gamla laginu, setja
marmelaði ofan á og borða meðan
Ámi segir mér undan og ofan af
æskuámm sínum. „EP Ég er fædd-
ur norður í Fljótum en flutti þaðan
til Hríseyjar og er alinn þar upp,
ég kalla mig því alltaf Hríseying.
Pabbi minn hét Kristinn Ágúst
Ásgrímsson og hann var bóndi og
sjómaður þegar ég fæddist, allir
bændur í Fljótum stunduðu há-
karlaveiðar á þeim tíma en konum-
ar vom heima og hugsuðu um böm
og bú. Mamma mín, Pálína Áma-
dóttir þurfti oft að vitja um net í
Miklavatni auk annarra starfa sinna
meðan pabbi var á sjónum. Við
urðum sjö systkinin, tvær stúlkur
og fímm drengir.
Ég fékk snemma löngun til að
teikna og mála. Strax í mennta-
skóla gerði ég „karikatúr" myndir
Tveir á ferð
af skólasystkinum mínum og lærði
myndlist hjá Jónasi Snæbjömssyni
á Akureyri. Ég teiknaði margar
myndir í Carmínur, hinar árlegu
skopmyndabækur Menntaskólans á
Akureyri. Að loknu stúdentsprófi
þaðan árið 1942 ætlaði ég í mynd-
listamám til Bandaríkjanna -
Árni Garðar í vinnustofu sinni
„Upphafsmyndin**
fékk vinnu á Morgunblaðinu, gifti
mig, og eftir það tók við stanslaus
vinna.
Ég eignaðist fimm böm með fyrri
konu minni, Katrínu Óladóttur en
missti hana frá bömunum ungum
f bflslysi árið 1964. Ég gifti mig
aftur árið 1970 Ragnheiði Kristj-
ánsdóttur, hún átti tvö böm. Við
rugluðum saman reytum okkar og
keyptum þetta hús hér á Seltjamar-
nesi og hreiðruðum um okkur hér
með bömin okkar, en nú eru þau
öll farin að heiman.
Ragnheiður sá einu sinni eftir
mig gamla mynd sem ég hafði
málað sem ungur maður í myndlist-
arskóla, áður en ég byijaði á
Mogganum. Hún gaf mér litakassa
og hvatti mig til að byrja aftur að
mála og þar með „sprakk ég „ og
fór aftur að handleika pensla og
liti. Þá var nýlega búið að stofna
Myndlistarklúbb Seltjamamess, ég
gekk í hann og hef verið í honum
síðan. Við höfum alltaf haft kenn-
ara, lengst af þýskan prófessor,
Rudolf Weissauer. Auk hans hafa
m.a. komið þar við sögu Hringur
Jóhannesson, Jóhannes Geir og Ein-
ar Baldvinsson.
Ég fór að ferðast um landið til
að mála. Þegar ég varð sextugur
vildu menn á Morgunblaðinu af
góðmennsku sinni spara mér sporin
og gáfu mér myndavél til að ég
gæti tekið með mér myndir heim
af myndefni. En þó maður hafí
gengið undir manns hönd að kenna
mér á vélina, þá hefur mér ekki
heppnast að taka góðar myndir, svo
enn í dag læt ég nægja skissur sem
ég dreg upp á ferðalögum og vinn
betur úr þegar ég kem heim. Ég
mála lfka oft það sem upp í hugann
kemur, læt ímyndunaraflið ráða.
Ég hef haldið einkasýningar í
Reykjavík, á Vestfjörðum, í Flókla-
lundi og Þrastarlundi, í Hveragerði
og hef auk þess tekið þátt í mörgum
samsýningum bæði hér á landi og
erlendis.
Ég vinn jöfnum höndum með olíu,
vatnsliti og pastelliti" heldur Ámi
áfram frásögn sinni.„Stundum
blanda ég saman vatnslitum pastel
og tússi. Ég hef líka mikið notað
Acrylicliti, það er hægt að vinna
með þeim eins og vatnslitum eða
olíu, hægt að hafa þá þykka sem
þunna. Mjög skemmtilegt efni að
vinna með, sterkt og hægt að mála
ofan í það ef vill.“
Ég spyr hvort hann máli fremur
lítið á striga en hann heldur nú
ekki og því til sönnunar fer hann
með mig fram í borðstofu og sýnir
mér þar olíumálverk. Eitt þeirra er
kyrrlát mynd af Herðubreiðarlind-
um, falleg mynd í skýrum litum.
Hinu megin við dymar er kaldrana-
leg mynd sem Ámi segir að sé frá
Ólafsvík. „Mér var dauðkalt meðan
ég var að draga upp skissu að þess-
ari mynd“ segir hann, „og þegar
ég var að ljúka við hana heima
kenndi ég alltaf kuldans."
Ég tylli mér aftur í sófann, ýti
bollunum til hliðar og skrifa nokkur
orð. Ámi er á rölti í kringum mig
en hverfur svo skyndilega upp á
loft og kallar þaðan til mín:„Komdu
og sjáðu þessa, þessi er þrælhelvíti
mögnuð." Ég tölti upp. Myndin sem
hann er að tala um er grá og dapur-
leg, heitin„Tveir á ferð“ og sýnir
mann í djúpri niðurlægingu lúta við
hlið tveggja öskutunna, í hægra
fjörunni að mála
mennimir ráðgera en guð ræður -
þetta var á stríðsárunum og ég
hafði þegar fengið skólavist í
Minneapolis í Minnesota, þá gerðist
það að skipið sem ég ætlaði með
var skotið niður í hafi og æ gerðist
háskasamlegra að fara utan. Ég
venti því mínu kvæði í kross og