Morgunblaðið - 10.04.1987, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. APRÍL 1987
Morgunblaðið/Einar Falur
Frá framboðsfundi Foreldrasamtakanna í Sóknarhúsinu í gær. Frá vinstri: Ingibjörg Sólrún Gísladóttir Kvennalista í ræðustól, Jakob
Kristjánsson fundarstjóri, Lára V. Júlíusdóttir Alþýðuflokki, Anna Kristjánsdóttir Bandalagi jafnaðarmanna, Sigríður Hjartar Framsóknar-
flokki, Kjartan Jónsson Flokki mannsins, Guðmundur Ágústsson Borgaraflokknum, Geir Haarde Sjálfstæðisflokki og Guðni Jóhannesson
Alþýðubandalagi.
Fulltrúar flokkanna á fundi Foreldrasamtakanna:
Hvað gerist í dagvistar-
málum eftir kosningar?
HVAÐ ætlast stjórnmálaflokk-
arnir fyrir í dagvistarmálum?
Þetta var spurning sem fram-
bjóðendur flokkanna fyrir
komandi alþingiskosningar leit-
uðust við að svara á fundi
Foreldrasamtakanna sem hald-
inn var i Sóknarhúsinu á mið-
vikudagskvöld og svöruðu
fyrirspurnum fundargesta. Bið-
tími eftir dagvistarrýmum er á
milli eitt og tvö ár. Forgangs-
hópar, einstæðir foreldrar og
námsfólk, silja fyrir rými og
þeir sem ekki koma börnum
sínum á dagvistarstofnanirnar,
eru upp á náð og miskunn dag-
mæðra komnir sem nú telja á
fjórða hundraðið á höfuðborgar-
svæðinu.
Frambjóðendum hægri flokk-
anna var tíðrætt um rétt fólksins í
landinu til að velja. Geir Haarde,
D-lista, sagði að Sjálfstæðisflokkur-
inn teldi að dagvistarstofnanir ættu
að flytjast algjörlega frá ríki á herð-
ar sveitarfélaganna og til þess
þyrfti jafnframt að flytja til tekju-
stofna frá ríkinu. Sveitarfélögin
gætu síðan styrkt einkaaðila, stærri
fyrirtæki og samtök foreldra, til
þess að koma upp dagvistarstofnun-
um. Þetta yrði til þess að auka
dagvistarrýmin og sagði Geir það
skammsýni manna að útiloka þess-
ar leiðir, aðeins vegna einhverja
nafnagifta vinstri manna.
Tengja þyrfti betur saman dag-
heimilin, forskólann og grunnskól-
ann og áhersla lögð á samfelldan
skóladag fyrir börnin sem eru að
stíga sín fyrstu skref á mennta-
brautinni. Barnabætur hafa verið
tengdar skattagreiðslum foreld-
ranna hingað til, en með nýju
skattalögunum er gert ráð fyrir að
upphæð barnabóta hækki verulega
og að þær verði sendar heim til
viðkomandi. Geir sagði að Sjálf-
stæðisflokkurinn væri hlynntur
einkarekstri á dagheimilunum.
Guðni Jóhannesson, fulltrui Al-
þýðubandalagsins, sagði að þegar
kennarar hefðu lagt niður störf
ekki alls fyrir löngu hefði ekki liðið
langur tími þar til ungir athafna-
menn vildu leigja húsnæði skólanna
og selja nemendum kennslustund-
ina fyrir ákveðna upphæð. Alþýðu-
bandalagsmenn óttast að ef
dagvistunarkerfið verði markað-
söflunum að bráð, verði einkarekst-
urinn allsráðandi í þeim efnum.
„Við lítum ekki á dagvistun sem
barnagæslu, heldur sem uppeldi
bamanna okkar og það uppeldi á
að standa öllum jafnt til boða, ekki
aðeins þeim sem eru best settir fjár-
hagslega. íhaldið hefur aldrei
viðurkennt samneysluna sem lausn
heldur vill það draga upp múr á
milli þeirra sem þurfandi eru og.
hinsvegar þeirra sem vilja njóta
betra lífs.“
Guðmundur Ágústsson, S-lista,
sagði að Borgaraflokkurinn vildi
setja fjölskylduna og heimilið í önd-
vegi. „Við lítum á heimilið sem
uppeldisstað komandi kynslóða og
viljum að foreldrar sjálfir taki eigin
ákvarðanir. Hinsvegar eru skilyrði
í þjóðfélaginu ekki þannig í dag.
Borgaraflokkurinn hefur sett fram
tvær hugmyndir um málefni dag-
vistar í landinu. Annars vegar yrði
öðru foreldrinu greidd laun frá
sveitarfélaginu til að vera heima
með böm sín og hinsvegar yrði
skapaður grundvöllur fyrir einstak-
ar stofnanir svo þær gætu stofnað
dagheimili sem sveitarfélögin væru
aðilar að.“
Guðmundur sagði að laun fóstra
væru ekki mannsæmandi og tóku
aðrir frambjóðendur undir það að
nauðsynlegt væri að hækka laun
þeirra. Nú væri svo komið að bið-
tími væri óheyrilega langur eftir
dagvistarrýmum, bæði fyrir for-
gangshópa og aðra, og þeir sem
ekki kæmu börnum sínum fyrir á
dagvistarstofnunum, byggju við ör-
yggisleysi dagmæðrakerfisins.
Lára V. Júlíusdóttir, A-lista,
sagði að Alþýðuflokkurinn vildi að
hrint yrði af stað fjölskylduáætlun.
Nú væm dagmæður lausn vandans,
dagmæður sem hefðu með sér bro-
takennt eftirlit og samvinnu sem
síðan bitnaði á börnunum. Þá gerði
skólinn ráð fyrir því að öll börn
ættu foreldra sem biðu með mat
handa þeim í hádeginu. Ljóst væri
hinsvegar að fjórar af hveijum
fimm giftum konum ynnu utan
heimilis.
Frambjóðendur fögnuðu allir
lengdu fæðingarorlofi. Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir, fulltrúi Kvenna-
listans, sagði að dagvistunarmál
TOLLAR á fljótandi litum í túb-
um hafa verið lækkaðir úr 35%
í 5%. Stjórn Félags íslenskra
myndlistarmanna hefur fagnað
samþykkt Alþingis um þetta og
jafnframt því að söluskattur á
listaverkum á uppboðum er felld-
ur niður. Þess í stað fá eigendur
höfundarréttar 10% af gjaldi,
sem leggst ofan á kaupverð verk-
anna.
Daði Guðbjörnsson, formaður
Félags íslenskra myndlistarmanna,
sagði að breytingin á tollskránni
væri mjög til hagsbóta fyrir mynd-
listarmenn. „Mjög stór hluti kostn-
aðar myndlistarmanna er fólginn í
væru að stærstum hluta sveita-
stjórnarmál. Ríkisstjórnin hefði
lofað úrbótum árið 1980 og hefðu
menn þá verið mjög vongóðir, en
það hefði auðvitað verið svikið eins
og svo margt annað. Ingibjörg Sólr-
ún sagði að lög giltu í landinu um
að ríkið ætti að leggja út 50% fjár-
magns vegna uppbyggingar dag-
vistarstofnanna og væri nú svo
komið að ríkið skuldaði sveitarfé-
lögunum 174 millj. kr. vegna
uppbyggingar dagvistarstofnanna.
„Eg vil vara menn við því að hug-
myndir Davíðs Oddssonar um
einkarekstur dagvistarheimila eru
mjög langt á veg komnar í borgar-
stjórn. Ég tel slíkar hugmyndir ekki
góðs viti og er reyndar mjög ands-
núin þeim. Ráðamönnum er ljós
fjárþörf annarra málaflokka svo
þessum litum og oft liggja miklir
peningar í myndum sem verið er
að vinna að,“ sagði Daði. „Þá ætti
þessi lækkun að koma fram í verði
á myndum til kaupenda. Við bindum
þó mestar vonir við að lækkunin
komi listinni sjálfri til góða, því nú
eiga fleiri kost á því að stunda
hana. Við höfum lengi kvartað yfir
óhóflegu verði á litum, enda teljum
við þá sambærilega við hljóðfæri
tónlistarmanna, sem ei-u tollfijáls.
Vonandi halda stjómvöld áfram að
létta undir með myndlistarmönnum,
til dæmis með því að fella niður
söluskatt á efnum sem þeir nota.“
Eins og fyrr sagði var uppboðs-
lögum einnig breytt og fellur
sem samgöngumála, en þegar um-
ræður um dagvistarmál bera á
góma, heyra fáir. Þann 1. maí nk.
blasir við sú staðreynd að fóstrur
hjá borginni ganga út. Sá samning-
ur sem nú liggur á borðum gerir
ráð fyrir 1.700 króna lægri byijun-
arlaunum en sá samningur sem
felldur var fyrir skömmu," sagði
Ingibjörg Sólrún, og bætti því við
að þetta væri eins og blautri tusku
væri kastað á bæði fóstur og for-
eldra.
Sigríður Hjartar, B-lista, sagði
að Framsóknurinn vildi að barna-
bæturnar yrðu það háar að þær
launuðu heimavinnandi húsmæð-
rum með þijú börn að fullu miðað
við vinnu utan heimilis. Æskilegt
væri að þær kæmu beint frá Trygg-
ingastofnun í stað þess að vera
bóklegt atriði hjá Skattstofunni.
Sigríður sagði að breyta þyrfti
starfsmati fóstra og leiðbeina þyrfti
foreldrum um uppeldi barnanna.
Valfrelsi manna yrði í hávegum
haft.
Frambjóðendur gagntýndu dag-
mæðrakerfið, en voru sammála um
að á meðan ekki tækist betur til í
dagvistarmálum, væru dagmæður
lausnin fyrir fjölda foreldra. Anna
Kristjánsdóttir, C-lista, sagði að öll
börn ættu að eiga kost á dagvistun.
Greiða þyrfti fóstrum almennileg
laun svo hægt sé að nýta krafta
þeirra á réttan hátt. Hún sagði að
dagmæðrakerfið væri bæði illa upp
sett og án ónógs eftirlits.
Kjartan Jónsson, fulltrúi Flokks
mannsins, sagði að þjóðfélagið hefði
svo sannarlega ekki verið vinveitt
börnum hingað til. „Það er hagvöxt-
urinn sem skiptir máli hjá ráða-
mönnunum. Við erum á móti
einkarekstri dagheimila enda er
menntun ekki verslunarvald. Við
viljum eitt stórt átak í uppbyggingu
dagvistarstofnanna, það þarf ekki
meira. Við viljum að gerðar verði
meiri kröfur til dagmæðra sjálfra
burtséð frá boðlegu húsnæði þeirra
og námskeiðum sem þær hafa farið
á. einblína á húsakost þeirra."
Kjartan sagði að dagvistunarmál
væri ekki sér fyrirbrigði. „Launa-
mál, húsnæðismál og skattamál
tengjast öll dagvistarmálum.
Launaþrælar geta ekki verið góðir
foreldrar," sagði Kjartan.
söluskattur á listaverkum niður.
Daði sagði að nú fengju eigendur
höfundarréttar 10% af kaupverði
myndarinnar í sinn hlut og leggst
sú upphæð ofan á verðið. „Þessi
ákvörðun hlýtur að hafa í för með
sér aukna sölu. Myndlistarmenn
dreymir þó enn um sérstakan
starfslaunasjóð, líkt og rithöfundar
og tónlistarmenn hafa. Það væri til
dæmis hægt að láta hluta af þessum
10 prósentum renna í slíkan sjóð.
Sú upphæð myndi þó ekki duga til,
en til viðbótar gæti ríkið látið sölu-
skattinn, sem innheimtur er af efni
til myndlistarmanna, renna í sjóð-
inn,“ sagði Daði Guðbjömsson.
Kóngsbakki — 3ja herb.
Til sölu góð íb. við Kóngsbakka. Laus strax. Ekkert áhv.
Fjöldi annarra eigna á skrá.
Bústaðir — sími 28911.
Tollar á litum lækkaðir