Morgunblaðið - 10.04.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. APRÍL 1987
fHttgpnilHiifeife
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Ární Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Askriftargjald 550 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 50 kr. eintakiö.
Er hefðbimdið jafn
vægi að raskast?
Kosningabaráttan að þessu
sinni er háð á öðrum nótum
en við höfum átt að venjast.
Annars vegar setur það svip á
hana hve flokkamir sem bjóða
fram eru margir og hins vegar
að aukin fjölbreytni í fjölmiðlun
eykur nálægð frambjóðenda við
kjósendur.
Þegar litið er á flokkana er
eftirtektarvert, að mun meira er
lagt upp úr því en áður að höfða
til sérgreindra hópa. Skýrast er
það að sjálfsögðu hjá Kvennalist-
anum, sem vill ekki hafa
karlmenn í framboði. Frambjóð-
endur flokksins segjast hafa það
hlutverk að nálgast viðfangsefni
stjómmálanna frá sjónarhóli
konunnar. Þjóðarflokknum er
ætlað að ná til þeirra, sem búa
utan höfuðborgarsvæðisins. Fé-
lagsvísindastofnun Háskóla
íslands hefur leitt líkur að því,
að Borgaraflokkurinn höfði mest
til ákveðinna hópa meðal stuðn-
ingsmanna annarra flokka,
einkum Sjálfstæðisflokksins.
íslenska þjóðfélagið er sam-
stætt; þ.e. án stéttaskiptingar,
þar sem allir hafa sama rétt til
að afla sér menntunar, atvinnu-
leysi þekkist ekki, og öllum er
ljóst að sameina verður krafta
allra til að varðveita sjálfstæði,
menningu og lífskjör. Viljum við
kasta þessari þjóðfélagsgerð fyr-
ir róða? Em líkur á því að nýir
stjómmálaflokkar, sem höfða til
sérgreindra hópa, stuðli að sund-
urlyndi meðal þjóðarinnar,
annars konar sundurlyndi en við
höfum kallað hefðbundna
flokkadrætti til þessa? Bætir það
íslenskt þjóðfélag að hefja
pólitísk hjaðningavíg á þessum
nýju forsendum? Leiða harðar
deilur af þessu tagi til þeirrar
festu í landsstjóminni, sem er
nauðsynleg til að þjóðlífið dafni
á hinn farsælasta hátt?
Þeir, sem vilja halda í okkar
hefbundnu þjóðfélgagsgerð, þar
sem stefnt er að hófsömu jafn-
vægi milli fólks án tillits til kyns,
stéttar eða búsetu, svara þessum
spurningum á einn veg. I verki
geta menn svarað þessum spum-
ingum með atkvæði sínu á
kjördag. Vegna þess sem hæst
ber í dægurþrasi stjómmálanna
er þó ólíklegt, að atriði eins og
þau, sem hér era dregin fram,
verði ofarlega í hugum alls þorra
kjósenda.
Áhrif góðæris og farsælla
stjómarhátta hafa löngum verið
þau hér á landi, að nýjum stjóm-
arherram hefur verið veitt
umboð, sem þeir hafa notað til
að steypa sér dýrkeyptan
kollhnís. Verður það niðurstaða
kosninganna að þessu sinni?
Fjölbreytni í fjölmiðlun færir
fólkið nær atburðunum. En
kunna fjölmiðlamenn að spyrja
réttra spuminga á nýjum tímum?
Stuðla þeir að því jafnvægi í frá-
sögnum sínum, sem er nauðsyn-
legt til að heildarmyndin verði
rétt?
Hið hefðbundna jafnvægi í
stjómmálalífínu hefur raskast í
kosningabaráttunni. Um það
verður ekki deilt. Breytingar af
þessu tagi geta hæglega leitt til
hættulegrar upplausnar og skap-
að tómarúm, sem ófyrirleitnir
valdastreitumenn hika ekki við
að fylla, fái þeir tækifæri til
þess. Reynslan kennir, að á
pólitískum upplausnartímum
eins og þeim, sem nú rikja, er
ávinningi í landsstjóminni fljótt
fómað og allir tapa að lokum.
Vilja kjósendur stuðla að því
með atkvæði sínu?
Nýtt aðal-
skipulag
Borgarstjóm Reykjavíkur
hefur nú samþykkt nýtt
aðalskipulag fyrir höfuðborgina,
sem gildir til ársins 2004. Að
gerð þess hefur verið staðið af
nauðsynlegri framsýni.
Fyrir Reykvíkinga og alla,
sem til borgarinnar koma, skipt-
ir nú hvað mestu, að skipulega
verði gengið til verks í umferðar-
málum. Víða stefnir í óefni
vegna mikillar bflaumferðar. í
ræðu Vilhjálms Þ. Vilhjálmsson-
ar, formanns skipulagsnefndar
Reykjavíkurborgar, í lokaum-
ræðum borgarstjómar um nýja
aðalskipulagið kom fram, að tal-
ið er að árið 2004 verði 540
fólksbifreiðir á hveija 1000 íbúa
eða um 100 fleiri en í dag. Af
þessum sökum væri ljóst, að
mikið átak yrði að gera í upp-
byggingu gatnakerfísins. Verði
hið nýja aðalskipulag til þess að
auðvelda borgaryfírvöldum að
glíma við umferðarvandann er
sérstök ástæða til að fagna því
og hvetja til þess, að markvisst
og hratt verði unnið á grand-
velli þess.
Auk knýjandi vandamála er
tekist á við heillandi framtíðar-
verkefni í hinu nýja aðalskipu-
lagi. Má þar sérstaklega nefna
gamla miðbæinn annars vegar
og Korpúlfsstaði og Viðey hins
vegar. Er augljóst, að vilji borg-
aryfirvalda stendur til þess að
við úrlausn þessara verkefna
ráði hógværð og tillitssemi við
umhverfið.
Hvað segja þeir um ákærurunar i Hafskipsmálinu?
Ragnar Kjartansson fyrrum stjórnarformaður Hafskips hf.:
>
Akærumar koma mér ekki
á óvart á þessum tíma
RAGNAR Kjartansson, fyrrum
stjórnarformaður Hafskips hf.,
einn ákærðra sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að þessar
ákærur, á þessum tíma, kæmu
sér síður en svo á óvart, en nú
sé með öllu ljóst af hans hálfu
að ekki verði beðið með að setja
fram kröfu um opinbera rann-
sókn á málsmeðferð Hafskips-
málsins.
Ragnar sagði jafnframt: „Það
liggur einnig ljóst fyrir að okkar
fyrsta verk, þegar málið verður
dómtekið, verður að krefjast þess
að Hallvarður Einvarðsson víki og
ákærumar verði dæmdar ógildar,
sökum vanhæfi Hallvarðs Einvarðs-
sonar í málinu. Hann stjórnaði
upphlaupinu 20. maí sl. 10 dögum
fyrir borgarstjórnarkosningar,
fjöldahandtökum og gæsluvarð-
haldsafgreiðslu á þeim tíma. Hann
stjómaði rannsókn, sem að mínu
mati brýtur verulega í bága við
lagafyrirmæli til opinberra rann-
sóknaraðila, samanber lögin um
meðferð opinberra mála.“
Ragnar sagði að auk þess hefði
Hallvarður síðastliðið haust og nú
í vetur vippað sér yfir borðið og
lagt mat á eigin rannsóknarmeð-
ferð, sem hefði verið mjög vanbúin
hjá rannsóknarlögreglunni, að
Ragnars mati.
„Það vekur einnig furðu mína
að á þriðjudaginn var, þá var ég
kallaður til skýrslutöku hjá RLR,
ásamt lögmanni mínum, um það
sem Hallvarður kallar persónulegan
fjárdrátt af minni hálfu," sagði
Ragnar. Hann sagði að þar hefði
verið lagður fyrir sig langur listi
yfír ýmsar greiðslur frá undanföm-
um árum, sem hann hefði verið
beðinn um að skýra. „Ég fór fram
á frest í nokkra daga og aðgang
að gögnum til þess að geta gert
þessu máli ýtarleg skil. Sá frestur
var veittur og ég er hér í miðrjum
klíðum að ganga frá skýrslu minni,
þegar mér er birt ákæra í morgun.
Eitthvað mikið hefur legið við fyrst
að Hallvarður gat ekki beðið eftir
þessum skýringum, sem hann
reyndar bað RLR sjálfur um að
afla,“ sagði Ragnar.
„Mér er persónulega mjög sárt
um að vera ákærður um fjárdrátt,"
sagði Ragnar, „og ég hef gert
nokkra könnun á þessari tölu sem
þama er tilgreind, sem er rúmar
sjö milljónir. Þessi tala samanstend-
ur af eftirtöldu: í fyrsta lagi er um
að ræða 70—75% launagreiðslur til
mín og fleiri á undanfömum árum,
í samræmi við starfskjarasamning,
sem var staðfestur af stjóm Haf-
skips. Eftirstöðvamar skiptast að
nokkru leyti í tvennt. í fyrsta lagi
kostnaður sem sannanlega tilheyrir
Hafskip hf. og í öðru lagi kostnaður
sem tilheyrði mér sjálfum, en óskað
hafði verið eftir að yrði skuldajafn-
að við þrotabú Hafskips á móti
samningsbundinni innstæðu minni
hjá félaginu, þegar ég lét þar af
störfum. Sú samningsbundna inn-
stæða er reyndar um það bil fimm
sinnum hærri en sú tala sem þarna
er verið að takast á um. Ég lít því
svo á, að þetta ákæruatriði sé fyrst
og fremst nokkurs konar tækni-
brella af hálfu ríkissaksóknara, til
þess að veitast að þeim manni sem
hefur leitast við að halda uppi
„ÞESSI ákæra kemur mér mjög
á óvart, ég get ekki annað sagt.
Ég kannast ekki við að hafa sýnt
vanrækslu í starfi fyrir bankann,
eins og mér er gefið að sök, og
er því mjög undrandi,“ sagði
Halldór Guðbjaraason, banka-
stjóri Útvegsbanka íslands,
þegar leitað var álits hans á
ákæru rikissaksóknara. Halldór
hefur verið bankastjóri Útvegs-
bankans frá 1. júní 1983, en
starfað mun Iengur við bankann.
Halldór sagði að bankastjóm
Útvegsbankans hefði óskað eftir að
bankaráð bankans kæmi saman í
dag, ef hægt yrði að ná í alla
bankaráðsmennina. Þar myndu
bankastjóramir gera grein fyrir við-
brögðum sínum við ákæru ríkissak-
sóknara.
Halldór sagði að það væru yfír-
gengileg vinnubrögð að birta
mönnum nánast ákæruna í fjölmiðl-
um eins og gert hefði verið í
nokkrum vörnum gegn þessum of-
sóknum."
Ragnar var spurður hvað hann
ætti við með þeim orðum, að sér
kæmi ekki á óvart að þessi ákæra
skyldi koma fram á þessum tíma:
„Mér finnst með ólíkindum hvemig
þetta ber alltaf upp örfáum dögum
fyrir kosningar," sagði Ragnar. „í
fyrra hafði rannsókn staðið yfir í
sex mánuði og var alls ekki lokið
þegar til upphlaupsins kom, 20.
maí, 10 dögum fyrir borgarstjórnar-
kosningar. Nú í vetur hefur þetta
mál verið að velkjast í kerfínu. Ég
er búinn að leggja fram mjög ítar-
lega upplýsingaskýrslu, sem greini-
lega ekkert tillit hefur verið tekið
til, samkvæmt þessum ákæmm sem
nú liggja fyrir. Svo gerist það
skyndilega, á meðan að rannsókn
hjá RLR stendur enn, að ákærur
em birtar örfáum dögum fyrir kosn-
ingar. Það verður hver að draga
sína ályktun af því sem hér er að
gerast," sagði Ragnar.
gærmorgun. Það hefði verið virki-
lega ónotalegt fyrir viðkomandi að
sjá svona óstaðfestar fréttir í blaði.
„Það hlýtur að verða manni erf-
itt að vera með þetta yfir hausamót-
unum,“ sagði Halldór, enda virðist
oft vera litið á ákæm með^ sama
Bjarni Guðbjörnsson f
Veit ekki 1
mér snýr í
„ÉG VEIT ekki hvað að mér
snýr í þessu máli. Ég hætti í
ársbyrjun 1983 og fjallaði ekki
um neina af þeim ársreikning-
um sem ákæran snýst um. Þvi
kom þessi ákæra mér mjög á
Halldór Guðbjarnason bankastjóri:
Kannast ekki við ví
Hallvarður Einvarðsson ríkissaksóknari:
Málið afgreitt um
leið og það var tilbúið
Bragi Steinarsson verður saksóknari
í málinu og Jónatan Sveinsson skip-
aður sækjandi honum til aðstoðar
HALLVARÐUR Einvarðsson,
ríkissaksóknari, vísar alfarið á
bug þeirri gagnrýni Ragnars
Kjartanssonar, fyrrum stjórnar-
formanns Hafskips, að tímasetn-
ing kæra þeirra sem birtar vora
11 sakboraingum i Hafskipsmál-
inu I gær, sé óeðlileg á einhvern
hátt, eða tengist komandi al-
þingiskosningum.
„Það er auðvitað af og frá að
eitthvað sé óeðlilegt við þann tíma
sem valinn var til þess að birta
þessar kærur,“ sagði Hallvarður í
samtali við Morgunblaðið í gær-
kveldi. „Það sem hefur ráðið ferð-
inni í þessu er að það hefur verið
unnið samfellt að rannsókn þessa
máls, eftir því sem mannafli og
aðstæður hafa leyft. Vinnu við
þessa rannsókn lauk einfaldlega á
þessum tíma og málið var þá af-
greitt um leið og það var tilbúið."
Hailvarður var spurður hvort
rannsókninni hefði í raun verið lok-
ið, þegar kærur voru birtar, þar sem
Ragnar Kjartansson hefði sl. þriðju-
dag fengið frest hjá Rannsóknar-
lögreglu ríkisins til þess að útbúa
skýrslu vegna atriða sem ríkissak-
sóknari hefði viijað láta rannsaka
frekar, en þeirri skýrslugerð Ragn-
ars hefði ekki verið lokið í gær,
þegar honum var birt ákæra ríkis-
saksóknara: „í einstökum atriðum
ræði ég ekki þessa rannsókn, en
það sem fram kom við skýrslugerð
síðastliðinn þriðjudag hjá RLR,
nægði til þessarar ákvörðunar, sem
nú liggur fyrir. Að því er varðaði
aðalatriði saksóknarinnar, þá var
rannsóknin nægileg," sagði Hall-
várður, og bætti við: „það bindur
að sjálfsögðu ekkert hans hendur
að koma fram með frekari skýring-
ar, eftir því sem hann telur þörf
á, við síðari meðferð málsins."
Hallvarður sagði að þeir Bragi
Steinarsson, vararíkissaksóknari,
og Jónatan Sveinsson, hæstaréttar-
lögmaður, hefðu ásamt honum
unnið að athugun þessari. „Fyrir-
hugað er að þeir Bragi Steinarsson
og Jónatan Sveinsson vinni að sókn
þessa máls, fyrir hönd embættis
ríkissaksóknara," sagði Hallvarður
og sagði að Jónatan yrði skipaður
sækjandi til aðstoðar embættinu við
sókn þessara mála. Nú er málið
koinið til sakadómsmeðferðar og
ég mun að öðru leyti ekki ræða
atriði þessa máls, eða sakarefni,“
sagði Hallvarður Einvarðsson, ríkis-
saksóknari.