Morgunblaðið - 10.04.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. APRÍL 1987
Rússum mistekst aft-
ur að tengja geimfar
Moskvu, Rcuter.
Sovétmönnum mistókst í gær-
morgun öðru sinni að tengja
rannsóknarfarið Kvant við geim-
stöðina MIR. Verður gerð önnnur
tilraun til tengingar, en eldsneyt-
isbirgðir farsins eru takmarkað-
ar og aðeins hægt að gera tvær
tilraunir enn.
Að sögn Tass-fréttastofunnar
virtist allt með eðlilegum hætti í
gærmorgun þegar Kvant var stýrt
upp að MIR. Fyrstu upplýsingar frá
farinu hefðu bent til þess að það
hefði tengst geimstöðinni. Við nán-
ari úrvinnslu gagna reyndist teng-
ingin hins vegar ófullkomin og að
reyna þyrfti tengingu þriðja sinni.
Þegar rannsóknarfarið nálgaðist
geimstöðina á sunnudag varð sam-
bandslaust við það þegar það átti
aðeins 200 metra ófama. Sveif það
stjómlaust framhjá stöðinni og var
atburðinum lýst sem meiriháttar
áfalli fyrir Sovétmenn.
Um borð í rannsóknarfarinu er
hálf önnur lest af vísindabúnaði,
sem nota á til ýmiss konar rann-
sókna í geimnum. Farið átti að
tengjast geimstöðinni og verða var-
anlegur hluti af henni.
Greenpeace
mótmælir
vísindaveið-
um Japana
^ Tókýó, Reuter.
AÆTLANIR Japana um að
hefja „svokallaðar hvalveiðar
í vísindaskyni" ganga þvert á
ákvörðun um að stöðva veiðar
á tegundum, sem eru í útrým-
ingarhættu, að því er um-
hverfisverndarsamtökin
Greenpeace sögðu í gær.
„Þetta sviksamleg tilraun til
að sneiða hjá hvalveiðibanninu
frá 1986," sagði í símskeyti, sem
barst frá samtökunum í Was-
hington tíl Tókýó.
Embættismaður japönsku
veiðimálastofnunarinnar tii-
kynnti á miðvikudag að veiða
ætti 1600 hrefnur og 100 búr-
hvali í vísindaskyni á tveimur
árum og yrði kjötið selt á innan-
landsmarkaði.
Japanar samþykktu á síðasta
ári að hætta hvalveiðum í ágóða-
skyni. Þá höfðu Bandaríkja-
menn hótað að meina Japönum
úthafsveiðar innan 200 mílna
efnahagslögsögu sinnar ef þeir
færu ekki eftir banni Alþjóða
hvalveiðistofnunarinnar (IWC).
„Ljóst er að Japanar höfðu
aldrei í hyggju að virða bannið.
Ef hvaladráp er í þágu vísinda
hafa hvalveiðiþjóðir glatað rúm-
lega tveimur milljónum tæki-
færa til að afla sér þekkingar
síðastliðna hálfa öld,“ sagði í
skeytinu.
V esturbakkinn:
í Ramallah reyndu menn að setja upp götuvígi og útgöngubannið hefur ekki verið virt nema að
hluta til.
Útgöngnbann sett í
Ramallah eftir óeirðir
Jerúsalem, Reuter.
HERSTJÓRN ísraela á Vestur-
bakkanum setti á útgöngubann í
bænum Ramallah og í flótta-
mannabúðum Palestínumanna,
Dheisheh, sem er skammt frá
Bethlehem. í Ramallah köstuðu
arabisk ungmenni bensín-
sprengjum að bíl Israela og hófu
síðar grjótkast á skóla í grennd-
inni. Síðdegis á fimmtudag, var
sýnilegt að íbúar Ramallah æt-
luðu að hundsa útgöngubannið
að mestu leyti og virðist geta
dregið til tíðinda hvenær sem er.
Þá kom til átaka í Dura, skammt
frá Hebron og notuðu ísraelar
táragas til að stöðva mótmælaað-
gerðir. Svo virðist sem víðar á
Vesturbakkanum sé mikil spenna,
m.a. í Nablus, og eru ísraelskir
hermenn á þessum slóðum fjöl-
mennari en venja er, og liðsauki
hefur verið sendur á flesta staði
þar sem ólga hefur brotizt upp á
yfirborðið.. Þá kom til gijótkasts
við áðumefndar flóttamannabúðir
Dheisheh og meiddust nokkrir ísra-
elar og einn eða tveir Arabar.
Þessir atburðir tengjast greini-
lega hungurverkfalli sem skærulið-
ar Palestínumanna í ísraelskum
fangelsum, fóru í þann 25.marz og
kröfðust að yfirvöld bættu aðbúnað
þar, sem væri fyrir neðan allar hell-
ur.
í Ramallah hefur margsinnis
komið til óeirða og mótmæla frá
því bærinn komst á stjórnunarsvæði
Israela. í bænum eru einvörðungu
búsettir Arabar, en ekki ýkja langt
frá eru m.a. hinar umdeildu land:
nemabyggðir Eilon Moriah. Í
Reuterfrétt er haft eftir David
Maimon, fangelsismálafulltrúa að
af sautján hundruð palestínskum
föngum sem hefðu byrjað í hungur-
verkfalli, væru nú sjö hundruð
þeirra hættir. Um fjögur þúsund
Palestínumenn sitja í fangelsum
ísraela. Fangelsisfulltrúinn sagði,
að um tíma hefði verið linað á regl-
um í fangelsunum og föngunum
hefði verið leyft að hafa meira sam-
neyti sín í millum. Þetta hefði leitt
til þess, að Palestínumennirnir
hefðu snarlega sett á laggimar sér-
stakar nefndir innan fangelsanna.
Þær hefðu verið leystar upp og regl-
ur hertar og það hefði vakið reiði
fanganna.
Gengi gjaldmiðla
London, Reuter.
BREZKA pundið kostaði 1,6190
Bandaríkjadollara á gjaldeyris-
markaði í London á hádegi í gær.
Gengi annarra helztu gjaldmiðla
var með þeim hætti að dollarinn
kostaði:
1,3049 kanadíska dollara,
1,8280 vestur-þýzk mörk,
2,0620 hollenzk gyllini,
1,5180 svissneska franka,
37,83 belgískir frankar,
6,0800 franksir fránkar,
1.302 ítalskar límr,
145,55 japönsk jen,
6,3640 sænskar krónur,
6,8375 norskar krónur og
6,8935 danskar krónur.
Gengi ferðamannagjaldeyris er
annað. Gullúnsan kostaði 421,80
dollara.
Neðanjarðarmyndband í Moskvu:
Vegið að Raisu
Gorbachev fyrir
óhófseyðslu
Moskvu. New York Times.
FJALLAÐ er um Raisu Gorbachev og vestrænan klæðaburð henn-
ar á gagnrýninn hátt á neðanjarðarmyndbandi, sem gengið hefur
manna á milli í Moskvu.
Á myndbandinu sést Raisa
hvað eftir annað stásslega búin í
glæsiverslunum á Vesturlöndum,
þar sem hún er við innkaup á
margvíslegum tískuklæðnaði og
skrautmunum, og henni er lýst
sem hégómlegri eyðslukló. Er
myndbandinu bersýnilega ætlað
að valda henni álitshnekki.
Ekki er vitað, hvaðan mynd-
bandið er komið, en tilvist þess
hefur valdið mörgum aðstoðar-
manna Mikhails Gorbachevs
miklum óþægindum á undanföm-
um vikum. Telja þeir, að þessi
hrekkur sé hluti þeirrar baráttu,
sem háð er til að grafa undan
trausti sovéska leiðtogans.
Raisa hefur fyrst eiginkvenna
Sovétleiðtoga orðið til þess að
gegna opinberu hlutverki, og hef-
ur það vakið óhemjuumtal og
gremju margra heima fyrir.
Raisa Gorbachev hefur þó stig-
ið þetta skref af fullum ásetningi
og haslað sér völl sem velunnari
lista, bókmennta og tísku - e.t.v.
með það markmið í huga að vísa
öðmm sovéskum konum veginn.
Einn þeirra, sem séð hafa fyrr-
nefnt myndband, sagði, að þar
mætti m.a. sjá leiðtogafrúna und-
irrita kvittun fyrir notkun
greiðslukorts frá American Ex-
press vegna kaupa á fokdýrum
skartgripum.
Þegar Mikhail Gorbachev kom
ásamt eiginkonu sinni til London
í desember 1984, áður en hann
varð aðalritari, á Raisa að hafa
gert víðreist í verslanir og greitt
með gullkorti frá American Ex-
press.
Sumir þeirra, sem séð hafa,
Myndin til vinstri hér fyrir ofan, sem tekin var, þegar Gorbachev-hjónin voru i opinberri heimsókn
i Nýju Delhi á Indlandi seint i nóvembermánuði sl., birtist i sovésku blöðunum Izvestia og Komso-
molskaia Pravda. Ef myndin prentast vel, má sjá, að Raisa er með myndarlegan hring á hendi.
Þegar sama mynd (til hægri) birtist í málgagni sovéska kommúnistaflokksins, Pravda, er hringnr-
inn hins vegar horfinn.
segja, að nokkur myndskeiðanna
séu þess eðlis, að þau virðist hafa
verið tekin með falinni myndavél.
Vaknar þá sú spuming, hvort
þarna hafi vestrænar leyniþjón-
ustur verið að verki - eða þá hin
sovéska, KGB.
Sumir Sovétmenn segja, að
myndbandinu sé ætlað að grafa
undan núverandi leiðtoga á sama
hátt og spilling í Moskvusirkusin-
um hafí verið notuð til að kasta
rýrð á ímynd og áhrifavald Leo-
nids I. Brezhnevs, sem var aðal-
leiðtogi Sovétríkjanna frá 1964
til dauðadags 1982. Fjölskylda
hans tengdist sirkusinum.
Það er hald mjög margra, að
KGB hafi borið út spillingarsög-
umar af Moskvusirkusinum, og
hafi hugsunin að baki verið að
sýna fram á vald yfírmanns leyni-
þjónustunnar, Yuri P. Andropovs,
og leiða athyglina að því, að hann
gæti jafnvel storkað aðalritaran-
um sjálfum. Andropov tók við
leiðtogaembættinu að Brezhnev
látnum og gegndi því til dauða-
dags (1984).
Lítið hefur borið á eiginkonum
fyrri Sovétleiðtoga og þær hafa
ekki gegnt neinu hlutverki opin-
berlega. Margir sovéskir borgarar
vissu ekki einu sinni, hvort
Andropov væri kvæntur, fyrr en
eiginkona hans birtist við jarðar-
för leiðtogans.
„Þið erað vanir konum eins og
Raisu, en við ekki,“ sagði einn
af aðstoðarmönnum eiginmanns
hennar nýlega við vestrænan
fréttamann. „Marg fólk hér í landi
skilur ekki, hvaða tilgangi fram-
ferði hennar þjónar og finnst það
jafnvel óviðeigandi, en ég teldi
ekki rétt af henni að hopa á hæli
úr því sem komið er.“
Viðbrögð fólks virðast kyn-
slóðabundin. Umsvif frúarinnar
fara fyrir brjóstið á mörgum eldri
borguram, en unga fólkið lítur á
hana sem brautryðjanda á þeirri
leið að færa konum sjálfstæði og
áhrif.