Morgunblaðið - 28.05.1987, Qupperneq 60

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. MAÍ 1987

— "f! i Hvaða bækur eigum við að lesa
1 í sumarleyfinu?
-J JÓHANNA KRISrTJÓNSDÓTTIR ,
Louisa Dawkins: Natives and
Strangers
Útg. Penguin 1987.
Hér segir frá Mariettu Hamil-
ton, sem er fædd og uppalin í því
sem þá var Tanganyika, þegar
landið - og reyndar löndin í kring-
var brezk nýlenda. Móðir hennar
Virginia Hamilton er brezkrar
ættar, en hún festir ekki yndi
nema í Afríku. En hún er einlægt
á flakki um þetta svæði og virðist
sem hún ætli að fara að skjóta
rótum á einum stað er lagt upp
til nýs staðar. Einhver ókyrrð í
henni, eitthvað í fortíðinni gefur
henni ekki frið né ró. f sjálfu sér
þykir henni vænt um Mariettu,
en umönnun hennar á stúlkunni
er ósköp yfirborðskennd.
Svarti þjónninn Justin verður
sá sem elur Mariettu upp, ásamt
með dóttur sinni Violet og þau
feðgin eru fasti púnkturinn í til-
veru stúlkunnar. Síðar giftist
móðir hennar Neville Bilton,
ríkum Breta sem Marietta tekur
miklu ástfóstri við. En einnig þar
bregst móðirin og sviptir Mariettu
þar með föðumum sem hún hafði
ailtaf haft svo ríka þörf fyrir.
Og sem Marietta vex úr grasi
skilst henni svona smátt og smátt
að hún á eiginlega hvorki samleið
með hvíta fólkinu lengur, né held-
ur eru svertingjamir tilbúnir að
viðurkenna hana. Hún velkist í
vafa um, hvar staðurinn hennar
er í tiiverunni.
Hún giftist Jonathan Sudbury,
hvítum manni, sem er leiðsögu-
maður ríks fólks í safari um
Afríku. Hún hafði ætlað sér að
verða listmálari, en það er úr sög-
unni. Kannski hún kenni Jonathan
um það, þótt hún viti, að það er
ekki rétt. Þau flytja aftur „heim.“
En margt er breytt. Löndin hafa
fengið sjálfstæði. Staða hvíta
mannsins er ekki sú sem hún
var. Og almennt verða samskipti
þeirra erfið, bæði vegna þeirra
breytinga, sem eru orðnar á um-
hverfínu og þó einkum vegna þess
að Marietta gekk ekki of fús í
hjónabandið. Seinna verður hún
ástfangin af svörtum manni, Mic-
hael Kagia, ein skærasta pólitíska
stjaman á nýjum afrískum himni.
Samband þeirra hlýtur að vera
jafn vonlaust og annað, og þó er
aldrei að vita. Kannski þau eigi
einhvem tíma framtíð.
Bókin segir frá afar fróðlegum
tíma í sögu Afríku, þegar ný-
lendufjötrarnir eru að falla og
Bretar og aðrar nýlenduþjóðir á
undanhaldi. Þessum breytingum,
einkum hvað fólkið varðar, hið
hvíta og svarta eru gerð eftirtekt-
arverð skil og glögg. Þetta er í
hvívetna góð sumarleyfíslesning,
áhrifamikil og vel sögð saga.
Robert Parker: Looking for
Rachel Wallace:
Útg. Penguin 1987.
Áður hefur verið skrifað um
nokkrar bóka Roberts Parkers í
þessum dálkum. Hér er Spenser
spæjari aðalhetjan eins og fyrri
daginn. Málavextir em þeir að
umdeild lesbísk skáidkona Rachel
Wallace er að senda frá sér bók,
býsna opinskáa. Og hótunum
rignir yfír hana og útgáfuforlagið
og skáldkonan sjálf eru orðin
smeyk. Það virðist vera ástæða
til að taka þessar hótanir alvar-
lega.
Því er leitað til Spcnsers spæj-
ara, sem kemur á vettvang, svalur
og íróniskur eins og fyrri daginn.
Hann lætur ekki slá sig út af lag-
inu, pilturinn sá og erfítt að
ímynda sér, að hann komist nokk-
um tíma úr jafnvægi.
Rachel er ekki mjög hrifín af
Spenser. Henni fínnst hann yfír-
lætisfullur og með óþarfa stæla.
Spenser sem er með greinilega
fordóma gagnvart fóllci sem hefur
jafnannarlegar kynhvatir og
Rachel, líkar greinilega ekki við
skáldkonuna heldur. Þrátt fyrir
þessa gagnkvæmu andúð milli
þeirra er hægt að telja bæði á að
Spenser taki að sér að verða
lffvörður skáldkonunnar. Það líður
ekki á löngu unz það fer að koma
í ijós, að það er full' ástæða til
að hún fari gætilega. Það er setið
fyrir þeim á götum úti, í bókabúð
á að grýta í hana ijómatertu...og
Spenser stendur sig eins og hetja
og slær alla kalda, sem hann
grunar, að ætli að gera Rachel
mein.
Samt fer nú svo, að það kast-
ast alvarlega í kekki milli þeirra.
Rachel rekur hann úr líftarða-
starfínu. Og nokkm síðar fer ekki
betur en svo, að henni er rænt.
Hún hefði líklega betur átt að
reyna að afbera Spenser. En þótt
Spenser sé með alls konar óþarfa
stæla, er hann afar góð sál inn
við beinið. Hann verður ómögu-
legur maður, þegar það spyrzt út,
að Rachel sé horfín. Kennir sér
um og strengir þess heit að fínna
hana og bjarga henni.
í svona sögu er nauðsynlegt
að dæmið gangi upp. Efnið og
þráðurinn stfla upp á það. Spenser
bregst ekki aðdáendum sínum
frekar en fyrri daginn. Og af því
að maður er búinn að átta sig á
því, að það er Rachel sem er ekki
nægilegur mannþekkjari, heldur
lesandi - sem sé að sjá hvað
Spenser er orðheppinn og góður
- þá getur maður auðvitað verið
hinn kátasti í sögulok.
Malee: Tiger Claw and Velvet
Paw
Skrásetjari: Julia Berlinghausen
Ensk þýðing: Yehuda Shapiro
Útg. Headline 1987.
Thailenzk gleðikona, Malee
segir sögu sína. Hún er dóttir
fátæks hrísgtjónabónda og fer
ung að heiman að vinna fyrir sér.
Ekki tekst betur til en svo að
húsbóndinn á heimilinu nauðgar
henni og Malee flýr í burtu. Og
flýr á hómhús í grenndinni. Dálít-
ið kyndug viðbrögð það. Þar fær
hún „þjálfun" og tekur síðan til
starfa. Hún segir frá af mikilli
kurteisi og reynir að skýra út fyr-
ir lesanda, hvaða hugmyndir hún
hefur um þetta þjónustustarf sem
í hennar huga getur verið hið
merkasta ef því er sinnt af hæfí-
iegri alúð.
Hún nær enda vemlegum
„árangri" í starfínu. Græðir á tá
og fíngri og getur aðstoðað fjöl-
skyldu sína peningalega. Kynnist
svo Benjamín Þjóðveija sem er á
árssamningi í Thailandi. Með þeim
takast ástir og þau ætla að eiga
saman þetta ár. Þó að hún viti
að um annað verður ekki að ræða
en leiðir þeirra skilji.
Síðar kemst hún í kynni við
annan Þjóðveija og leggur leið
sína til Þýzkalands. Þar hittir hún
skrásetjara bókarinnar, Juliu
Bergenhausen, sem gerir grein
fyrir verkinu í formála.
I bókinni segir Malee hispurs-
laust frá atvinnu sinni. Samt er
hér ekki um neina klámbók að
ræða, nema síður væri. Hún velt-
ir sér á engan hátt upp úr kynlíf-
slýsingum. Segir vel og
hugnanlega frá, og afstaða og
viðhorf hennar birtast skýr og
viðfelldin.
Þessi bók fræðir mann að vísu
heilmikið um gleðikvennastarfið í
Austurlöndum og hvemig gleði-
konur líta á viðskiptavini sína.
Fróðlegar lýsingar á ferðamönn-
um, sem leita til þeirra. Hvort sem
er í Bangkok eða í paradísinni
sjálfri á Pattaya. En saga Malee
er líka lærdómsrík þar sem við
kynnumst framandi hugsunar-
hætti, ábyrgðartilfinningu gagn-
vart Qölskyldunni og vinunum.
Og þrátt fyrir ákveðna blygðunar-
og skömmustutilfínningu sem
Malee virðist haldin, kemur hún
tiltölulega heilsteypt út úr sög-
unni. Og manneskjuleg.

^*5í5S*
íds&’ ^ -cíY)as^®-

íSsSS*-

f'///

jgenOBJ

//
4

V/itf
Vöruhús Vesturiands Borgarnesi sími 93-7200
- er birgðamiðstöðin ykkar.