Morgunblaðið - 28.05.1987, Qupperneq 77

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. MAÍ 1987
77
Magnús Gunnarsson, framkvæmdastjóri SÍF:
Fiskvinnslufólk undirbýr
flótta úr sjávarplássum
Samdráttur í atvinnu samhliða útflutningi á ferskum fiski
„ÞAÐ hefur verið ríkjandi mis-
skilningur, að fiskurinn, sem
fluttur hefur verið út i gámum,
fari eingöngu á hina svokölluðu
ferskfiskmarkaði og skerði því
ekki möguleika unninna
íslenzkra fiskafurða. Þetta er
ekki rétt, því stór hluti þessa
fisks fer beint sem hráefni í
vinnslustöðvar í viðkomandi
löndum,“ sagði Magnús Gunnars-
son, framkvæmdastjóri SÍF,
meðal annars i ræðu sinni á aðal-
fundi samtakanna á miðvikudag.
Magnús varaði við þróun mála í
sjávarútveginum, einkanlega út-
flutningi á ferskum físki, sem færi
í auknum mæli til vinnslu erlendis
í samkeppni við framleiðslu okkar.
Magnús sagði meðal annars eftir-
farandi: „Eftir að við lokuðum
landhelgi okkar, reyndu ýmsar fisk-
veiðiþjóðir að veiða á heimaslóð, en
það dugði skammt. Fiskimið ýmissa
þjóða urðu fljótt í hættu og físki-
stofnum hafði nærri verið útrýmt.
Þjóðir, sem jafnvel gagnrýndu frið-
unarstefnu okkar á sínum tíma,
lokuðu eigin landhelgi. Þær eru nær
físklausar að minnsta kosti á meðan
á friðun stendur. En fískvinnsla
þeirra verður að lifa þetta af og
það broslega við þetta allt, er, að
við íslendingar aðstoðum þá dyggi-
lega á þessum þrengingartímum.
Færum þeim fiskinn, sem þeir geta
greitt hærra verði en við, meðal
annars vegna styrkja, sem eru fjár-
magnaðir að hluta meðal annars
af tollum á íslenzkum sjávarafurð-
um.
Með því mikla magni, sem flutt
er út af óunnum físki, erum við
ekki eingöngu að halda lífínu í
þeirri fískvinnslu, sem til skamms
tíma var að leggja upp laupana í
Hull og Cuxhaven, heldur verðum
við alvarlega varir við það, að þeir
aðilar, sem voru búnir að leggja
fískvinnslu á hilluna og eingöngu
famir að stunda verzlun með fískaf-
urðir, eru búnir að dusta rykið af
flaka- og flatningsvélum sínum og
byijaðir að vinna fisk á ný, meðal
annars til að selja í samkeppni við
annan íslenzkan fisk á unnum físk-
mörkuðum. Má þar nefna dæmi,
sem koma beint við íslenzka fisk-
framleiðendur eins og aukin söltun
á ufsaflökum í Þýzkalandi og söltun
á Spáni, Englandi og Frakklandi.
Er það nokkur furða þó forsvars-
menn borganna Hull, Grimsby,
Cuxhaven og Bremerhaven komi í
hópferðum til íslands og lýsi því
yfír fjálglega í ijölmiðlum, að
íslenzki fiskurinn sé eins og lífsblóð
fyrir fískvinnslu þessara borga. Það
er engin furða, því íslenzki fískurinn
er nú meirihluti þess sjávarafla, sem
meðhöndlaður er í þessum borgum.
Þetta gerist á sama tíma og for-
svarsmenn íslenzks fískvinnslufólks
segja mér, að fjöldi fólks undirbúi
nú flutning úr íslenzkum sjávar-
plássum vegna samdráttar í at-
vinnu. Það, sem svo verra er, og á
eftir að hafa alvarlegar afleiðingar
fyrir íslenzka fiskvinnslu og einkum
saltfískiðnaðinn er, að með þessu
erum við að byggja upp baráttuþrek
þeirra aðila, sem harðast beita sér
gegn öllum sveigjanleika stjóm-
valda Evrópubandalagsins gagn-
vart íslendingum í tolium og
takmörkunum á saltfíski og unnum
ferskum físki.
Við verðum að gera okkur grein
fyrir því, að andstæðingar okkar
eru ekki fólkið og almenn stjóm-
völd Evrópubandalagsins, heldur
hinir öflugu hagsmunagæzluaðilar
fískvinnslunnar innan Evrópu-
bandalagsins. Þeir aðilar, sem við
nú, með skammtímahagsmuni að
leiðarljósi, erum að byggja upp, eru
þeir sömu, sem harðast börðust
gegn íslenzkum hagsmunum í öllum
landhelgisdeilunum og hikuðu ekki
við að krefjast þess, að sett yrði
löndunarbann eða að brezka ríkis-
stjómin sendi á íslandsmið flota
herskipa, gráan fyrir jámum, sem
um árabil lagði hér líf og limi
íslenzkra sjómanna í hættu. Það em
vægast sagt ömurleg örlög að horfa
upp á áralanga baráttu í landhelgis-
málinu verða að engu gerða á fáum'
árum.“
Morgunblaðið/Bjarni
Magnús Gunnarsson, framkvæmdastjóri SÍF í ræðustól. Á myndinni
eru einnig Rögnvaldur Ólafsson, Hellissandi, Stefán Rúnolfsson,
Vestmannaeyjum, fundarstjóri, Bjarni Sivertsen, starfsmaður SÍF
og Sigurður Haraldsson, aðstoðarframkvæmdasljóri SÍF.
Útflutningur á saltfiski 1986:
Verðmæti á hvern starfs-
mann 3,4 milljónir króna
ÚTFLUTNINGUR á saltfiski
jókst á síðasta ári um 8% i magni
frá árinu áður og um 56% í verð-
mætum talið. Á síðasta ári var
útfluttur saltfiskur um 13% af
heildarútflutingi íslendinga. Af
11,2 milljarða króna aukningu
útflutningsverðmæta milli ár-
anna 1985 og 1986, sá saltfisk-
vinnslan um 18% eða rúma tvo
milljarða króna.
Þessar upplýsingar komu fram í
ræðu Dagbjarts Einarssonar, form-
anns stjómar SÍF á aðalfundi
samtakanna á miðvikudag. Hann
ræddi meðal annars um framleiðslu
og afkomu, aukningu og hlutdeild
söltunar í útflutningi, sem hann
sagði viðunandi. Hann sagði enn-
fremur:
„Eins og hér hefur komið fram,
jókst heildarútflutningur okkar ís-
lendinga um 11,2 milljarða eða rúm
33% milli áranna 1985 og 1986.
Þar af var aukning útfluttra sjávar-
afurða um 9,4 milljarðar eða um
84% af aukningunni enda var svo
komið á síðasta ári, að sjávarafurð-
ir vora orðnar 77% af heildarút-
flutningi landsmanna. Verður að
leita allt til ársins 1981 til að fínna
álíka hátt hlutfall sjávarafurða í
heildarútflutningi Islendinga.
Til þess að vinna 149.000 tonna
af botnfíski upp úr sjó og breyta í
53.000 tonn af saltfiskafurðum
kölluðum við til liðs við okkur rúmt
1% af vinnuafli okkar íslendinga -
álíka eða ívið færri starfsmenn en
vinna hjá einni opinberri stofnun,
til dæmis Pósti og síma. Hver
starfsmaður í saltfiski skóp að með-
altali gjaldeyri á árinu, sem nam
3,4 milljónum króna á meðan
„meðaljóninn" skilaði af sér 0,4
milljónum króna í gjaldeyri."
Áðalfundur SÍF samþykkti að
Ijórðungur hundraðshluta af fob
andvirði selds fisks á þessu ári renni
í sérstdkan rannsóknarsjóð til að
standa straum af undirbúnings-
kostnaði vegna pökkunarverk-
smiðju SÍF. Ennfremur var
samþykkt að sama hlutfall söluand-
virðis renni í sérstakan húsbygging;-
arsjóð til að fjármagna hlut SÍF í
nýbyggingunni Aðalstrtæti 8.
Hvort tveggja framlagið verði fært
til bókar sem séreignarsjóður hvers
félaga fyrir sig.
Nú voru kosnir 7 menn í stjóm,
þeir Kristján Guðmundsson, Rifi,
Sigurður Einarsson, Vestmannaeyj-
um, Sigvaldi Þorleifsson, Ólafsfírði,
Karl Njálsson, Garði, Finnbogi
Jónsson, Neskaupstað, Ólafur
Bjömsson, Keflavík og Hallgrímur
Jónasson, Reyðarfírði. Fyrir í stjóm
era Björgvin Jónsson, Þorlákshöfn,
Dagbjartur Einarsson, Grindavík,
formaður, Gunnar Tómasson,
Grindavík, Kristján Ólafsson,
Dalvík, Sigurður Markússon,
Reykjavík, varaformaður, Soffanías
Cecilsson, Grandarfírði, ritari og
Þorsteinn Jóhannesson, Garði.
Tuttugu milljónir matar-
skammta á þrjátíu árum
YFIRMATSVEINNINN í aðaleld-
húsi íslenskra aðalverktaka á
Keflavíkurflugvelli á 30 ára
starfsafmæli i dag og um þessar
mundir lætur nærri að hann sé
að senda frá sér 20. milljónasta
matarskammtinn, en hinir ýmsu
starfsmenn fyrirtækisins hafa
sporðrennt þeim um gervallt
svæði bandaríska hersins á Mið-
nesheiði og nágrenni. Þetta er
enginn smáfjöldi matarskammta
og ástæða til að ræða við bryt-
ann, Friðrik Eiríksson, og spyrja
hann hvort hann væri ekki að fá
ofnæmi fyrir mat.
„Nei, ekki aldeilis, mér finnst
alltaf jafn gaman að þessu og eng-
inn matur er svo ómerkilegur að
það eigi ekki að vanda til gerðar
hans. Svo er gleðilegt að geta litið
yfir farinn veg og sagt í fullum
heiðarleika, að aldrei hafa orðið
nein óhöpp, aldrei neinar eitranir,
allt hefur gengið eins og best verð-
ur á kosið og það er engin tilviljun,
því frá fyrstu tíð hefur hreinlæti
Friðrik með aðstoðarfólki sínu á annatíma. Morgunbiaðið/EinarFalur
Friðrik Eiríksson i ríki sínu,
og eftirlit með húsakynnum og
matvælum verið hér til mikillar fyr-
irmyndar," segir Friðrik.
Meðan Morgunblaðsmenn krafu
Friðrik og smökkuðu á sýnishorni
af matseldinni, fóra starfsmenn fs-
lenskra aðalverktaka að streyma í
salinn. Salurinn tekur ekki helming
þeirra í sæti sem með þyrfti, menn
verða því að vera snöggir að gleypa
í sig matinn og ef einhveijum kann
að þykja það heldur hranalegt þá
bætist það mönnum upp með þeim
hætti, að þetta ágæta fæði er inni-
falið í launum starfsmanna. Við
spurðum Friðrik hvort þeim væri
stundum hælt fyrir matseldina.
„Já, það kemur oft fyrir og þá
fær maður á tilfinninguna að maður
vinni starf sitt vel. Annars er
smekkur manna misjafn og sumir
vilja t.d. alls ekki fisk, sumir ekki
kjöt og svo framvegis. Við höfum
því komið upp salatbar og brauð-
bretti til að auka Ijölbreytnina,"
segir Friðrik.
Erað þið þá stundum skömmuð
líka? Friðrik segir: „Það kann að
vera að einhveijar kvartanir berist,
en ég heyri það ekki persónulega.
Það er ekki umtalsvert."
En hversu umfangsmikil er starf-
semi eldhússins? Enn segir Friðrifíí;
„Þetta er býsna mikið. Um þessar
mundir era þetta 600 munnar sem
þarf að metta og sú tala getur
hækkað upp I 800. Stóran hluta
matarskammtanna sendum við með
sendibilum til hinna ýmsu staða hér
í kring, þar sem starfsmenn verk-
taka eru að störfum, svo sem í
Helguvík, Stapafelli og út í flug-
skýlin. Þetta var svipað þegar ég
byijaði hjá aðalverktökum fyrir 30
áram, svo fækkaði um tíma, íjölg-
aði svo aftur. Annars hef ég unnið
í þessu mötuneyti í meira en 30 ár,
ég byijaði héma 1953 sem starfs-'
maður hjá bandaríska fyrirtækinu
Metcalf-Hamilton-Smith and Beck.
Þá vora fleiri hér í mat, bæði
Bandaríkjamenn og íslendingar,
allt að 3.600 dag hvern. Það gekk
meira á í þá dag og í sjálfu sér
ágætt að það hafí dregið úr þessu.
Nóg er það samt.“ . ,