Morgunblaðið - 12.07.1987, Page 29

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. JÚLÍ 1987
ptfrnmi Útgefandl Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri HaraldurSveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoöarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Askriftargjald 550 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 50 kr. eintakiö.
Ríkisbankar og
verðbólga
orvaldur Gylfason, prófess-
or, lét athyglisverð orð falla
um ríkisbanka og verðbólguna
í viðtali við Morgunblaðið í
fyrradag. Hann benti þar á
bresti í innviðum íslenzks efna-
hagslífs, sem nauðsynlegt væri
að huga að, þegar leitað væri
leiða í baráttu við verðbólguna.
Um þetta sagði Þorvaldur Gylfa-
son m.a.:„ í fyrsta lagi býr
þjóðin enn við ríkisbankakerfi,
sem er næstum einstakt í okkar
heimshluta. Mér sýnist, að þetta
bankakerfi hafí verið alvarlegur
verðbólguvaldur gegnum tíðina
vegna þess, að stjómmálahags-
munir hafa hvað eftir annað
yfírgnæft venjuleg viðskipta- og
hagkvæmnissjónarmið við
ákvörðun útlána. Þess vegna
hafa óarðbær útlán bankakerfís-
ins og meðfylgjandi peninga-
þensla áreiðanlega verið miklu
meiri en hefði orðið, ef hér væru
öflugri einkabankar með sann-
gjamar arðsemiskröfur að
leiðarljósi. Örlög Útvegsbank-
ans eru skýrt dæmi um þetta.
Endurreisn bankans eykur raun-
vemlegan halla á ríkisbúskapn-
um um næstum milljarð króna
á þessu ári. Þess vegna fínnst
mér ástæða til að fagna ákvæði
málefnasamnings stjómarflokk-
anna um, að dregið verði úr
ábyrgð ríkisins og afskiptum af
bankarekstri og lánastarfsemi.
Ástæðan er ekki sú, að ríkis-
bankar þurfí endilega að vera
verr reknir en einkabankar,
enda er ekkert algilt lögmál til
um það efni. Ástæðan er sú, að
stjómmálahagsmunir ríkisbank-
anna stangast iðulega á við
hagsmuni almennings og hafa
að því er virðist kynnt undir
peningaþenslu og verðbólgu um
langt skeið.“
I tilefni af þessum orðum
Þorvaldar Gylfasonar, sneri
Morgunblaðið sér til Jónasar
Haralz, _ bankastjóra Lands-
banka íslands og leitaði álits
hans á þessum ummælum. Hann
hafði þetta að segja m.a.:„ Ég
er sammála Þorvaldi Gylfasyni
um nauðsyn grundvallarbreyt-
inga í bankakerfínu hér á landi,
bæði að því er ríkisbankana
snertir og einnig þann vísi að
einkabankakerfí, sem hér er. Á
hinn bóginn er það ekki ríkis-
bankakerfið, sem slíkt, sem
hefur hvetjandi áhrif á verð-
bólgu, heldur óeðlileg afskipti
ríkis og stjómmálamanna af
starfsemi banka yfírleitt. Þau
afskipti geta beinzt að ríkis-
bönkum, sem einkabönkum og
hefur gætt í löndum, þar sem
bankar em allir í einkaeign,
ekkert síður en þar sem ríkis-
bankar eru.“
Síðan sagði Jónas Haralz: „
Það sem mér er efst í huga er
ekki, hvort hér er ríkisbanka-
kerfí eða ekki, heldur afstaða
stjómmálamanna til bankanna
og þær reglur, sem gilda um
starfsemi þeirra ... Ég hef áður
lýst mig fylgjandi einkavæð-
ingu, það er að ríkisbönkum
verði breytt í hlutafélagabanka
og hlutafé þeirra sumra eða
allra, selt í áföngum. Frakkar
hafa stigið fyrstu skrefin í þessa
átt og Portúgalar horfa til sömu
áttar. Við mættum gjaman fara
að þessu dæmi. Það er tíma-
bært að framkvæma róttækar
breytingar í þessu efni, enda
þótt það hljóti að gerast í áföng-
um og taki nokkum tíma.“
í þessu sambandi er ekki úr
vegi að geta þess, að í nýútkom-
inni skýrslu OECD um efna-
hagsþróun á íslandi sjá
höfundar ástæðu til að geta
þess sérstaklega, að á íslandi
sé ekki starfandi fullkomlega
sjálfstæður seðlabanki. Þótt
fleiri orð séu ekki höfð í skýrsl-
unni um það efni er ljóst, að í
þessum orðum felst gagnrýni
af hálfu OECD á það að Seðla-
banki íslands sé undir of miklum
áhrifum stjómvalda hveiju
sinni.
Skoðanaskipti þeirra Jónasar
Haralz og Þorvaldar Gylfasonar
em vísbending um, að það sé
orðið knýjandi að taka banka-
kerfíð í landinu til endurskoðun-
ar. Raunar hefur mönnum verið
það ljóst í a.m.k. tvo áratugi,
þótt aldrei hafi náðst viðunandi
samstaða um breytingar. Þær
hafa hins vegar fremur stefnt
að sameiningu einhverra ríkis-
banka heldur en því að gera þá
að hlutafélagabönkum í einka-
eign. Nú vilja menn hins vegar
ganga lengra en að sameina
ríkisbanka. Óhætt er að full-
yrða, að meiri hljómgrunnur er
fyrir því en áður að breyta ríkis-
bönkum í hlutafélagabanka og
selja síðan hlutabréf til almenn-
ings. Það skiptir hins vegar
máli hvemig að því er staðið,
eins og augljóst er að því er
varðar Útvegsbanka íslands hf.
Enn sem komið er, hafa einka-
aðilar ekki keypt mikið af
hlutabréfum ríkisins í þeim
banka, þótt þau hafí verið til
sölu í nokkra mánuði. En
kannski stendur það til bóta, ef
hin nýja bankastjóm ávinnur
bankanum aukið traust.
Langvarandi viðræður um
stjómarmyndun frá þing-
kosningum 25. apríl sl.
og þar til sl. miðvikudag
urðu til þess að litlar
umræður hafa orðið um
kosningaósigur Sjálf-
stæðisflokksins og ástæð-
ur hans. Nú þegar tekizt hefur að mynda
ríkisstjóm undir forsæti Sjálfstæðisflokks-
ins má búast við því, að forystumenn
flokksins og aðrir trúnaðarmenn snúi sér
að því að fjalla um ósigur Sjálfstæðis-
flokksins í þingkosningunum, ástæður
hans og afleiðingar og hvemig við skuli
bregðast. Það er því ekki úr vegi að fjalla
lítillega um þetta málefni.
Nærtækasta skýringin á hrakförum
Sjálfstæðisflokksins í alþingiskosningun-
um er hann breyttist úr því í einu vetfangi
að vera stór flokkur og í það að verða
miðlungsflokkur, er sá klofningur, sem
varð vegna deilumála Alberts Guðmunds-
sonar og flokksforystunnar á liðnum vetri.
Og að sjálfsögðu er stofnun og framboð
Borgaraflokksins veruleg skýring á því,
að Sjálfstæðisflokkurinn fékk ekki nema
liðlega 27% atkvæða í kosningunum. Það
væri hins vegar óhyggilegt af Sjálfstæðis-
mönnum að kafa ekki svolítið dýpra undir
yfírborðið og sjá, hvort einhveijar aðrar
ástæður geti einnig legið til grundvallar
tapinu.
í þessu sambandi er tilefni til að rifja
upp ummæli, sem viðhöfð voru hér í
Reykjavíkurbréfi fyrir rúmu ári, nánar til-
tekið hinn 8. júní 1986, þegar fjallað var
um úrslit sveitarstjómarkosninganna, sem
þá voru nýafstaðnar. Þá sagði hér á þess-
um vettvangi m.a.: „Þegar útkoma Sjálf-
stæðisflokksins í sveitarstjómum í
einstökum kjördæmum er skoðuð, kemur
í ljós, að flokkurinn vinnur góðan sigur í
Vestfjarðakjördæmi sem heild, þar sem
hann bætir við sig 1,6 prósentustigum frá
1982 og í Norðurlandskjördæmi eystra,
þar sem hann bætir við sig 1,6 prósentu-
stigum frá 1982. Þetta er mjög góður
árangur í ljósi þess, að úrslitin 1982 voru
Sjálfstæðisflokknum mjög hagstæð. Nið-
urstaða Sjálfstæðisflokksins er hins vegar
önnur í öðrum kjördæmum. í sveitarstjóm-
um í Reykjaneskjördæmi tapar Sjálfstæð-
isflokkurinn 7,8 prósentustigum frá 1982,
í Vesturlandskjördæmi 8,7 prósentustig-
um, í Norðurlandskjördæmi vestra 4,3
prósentustigum, í Áusturlandskjördæmi
5,4 prósentustigum og í Suðurlandskjör-
dæmi 8,4 prósentustigum ... Ef lína er
dregin frá Ákranesi til Vestmannaeyja og
úrslitin skoðuð í kaupstöðum, sem liggja
innan þeirrar línu og niður að sjó, verður
ljóst, að árangur Sjálfstæðisflokksins í
kaupstöðum á þessu svæði, að Reykjavík
undanskilinni, er nánast hinn sami og í
sveitarstjómarkosningunum 1978. At-
kvæðamagn flokksins í þessum kaupstöð-
um nú er 0,74 prósentustigum meira en
það var í kosningunum 1978. Þær kosning-
ar voru almennt taldar einhveijar mestu
ófarir, sem Sjálfstæðisflokkurinn hafði
orðið fyrir í sögu sinni svo og þær al-
þingiskosningar, sem á eftir fylgdu ...
Eftir kosningamar 1978 hófust miklar
umræður innan Sjálfstæðisflokksins um
ástæður ófaranna. Nú bryddir ekki á
slíkum umræðum vegna þess, að sá regin-
munur er á, að 1978 tapaði Sjálfstæðis-
flokkurinn meirihluta sínum í borgarstjóm
Reykjavíkur en í kosningunum nú vann
hann Reykjavík með glæsibrag. En þá er
eðlilegt að spurt sé, hvað valdi því, að
flokkurinn vinni slíkan sigur í borgar-
stjómarkosningunum í Reykjavík á sama
tíma og hann bíður umtalsverðan ósigur
í kaupstöðum á suðvesturhomi landsins
og stendur frammi fyrir neikvæðri at-
kvæðasveiflu í Reykjanes-, Vesturlands-
og Suðurlandskjördæmi, sem er a.m.k.
áþekk því, sem gerðist 1978. Freistandi
er að skýra þetta á þann veg, að geysileg-
ur pólitískur styrkur borgarstjórans í
Reykjavík, Davíðs Oddssonar, hafí í raun
stöðvað bylgju, sem gengið hefur yfir þétt-
býlissvæðið á suðvesturhomi landsins gegn
Sjálfstæðisflokknum. En hvers vegna
skyldi óánægja kjósenda með störf Sjálf-
stæðismanna vera svo mikil, að leiði til
úrslita af þessu tagi á þessum þéttbýlis-
svæðum? Góðæri ríkir nú í landinu. í fyrsta
sinn í einn og hálfan áratug hefur tekizt
að ná verðbólgunpi niður, atvinna er næg
og heldur bjart framundan. Það átak að
ná verðbólgunni úr 130% í 10-15% hefur
auðvitað haft neikvæð áhrif á afkomu
fólks, í sumum tilvikum leitt til mjög erfíðr-
ar afkomu. Samhliða þessari baráttu hafa
komið upp mörg einstök vandamál, svo
sem vandi húsbyggjenda og raunar margt
fleira. Engum þarf að koma á óvart, þótt
þetta hafi neikvæð áhrif á fylgi þeirra
flokka, sem sitja í ríkisstjóm við þessar
aðstæður. í raun væri það í meira lagi
einkennilegt, ef þessa sæi ekki stað með
einhveijum hætti.“
Þegar fíallað hafði verið á þennan veg
um úrslit sveitarstjómakosninganna hér í
Reykjavíkurbréfí 8. júní 1986 sagði síðan:
„Auðvitað eru þetta ekkert annað en
vangaveltur um hugsanlegar skýringar á
þeim ótrúlega mismunandi kosningaúrslit-
um, sem urðu um síðustu helgi eftir
sveitarfélögum og landshlutum. Það væri
hins vegar óvarlegt í meira lagi fyrir for-
ystumenn Sjálfstæðisflokksins að taka
þessar skýringar og þessi rök ekki með í
reikninginn, þegar þeir íhuga niðurstöður
kosninganna og meta stöðu flokks síns í
kjölfar þeirra.
Vegur Sjálfstæðisflokksins í þingkosn-
ingum, hvenær sem þær verða, getur
byggzt mjög á því, að menn dragi réttar
ályktanir af kosningaúrslitunum, m.a. um
afstöðu til einstakra mála. Samkvæmt
þeim tilgátum, sem hér hafa verið settar
fram, yrðu t.d. aS verða töluverðar breyt-
ingar á framboðslista Sjálfstæðisflokksins
í Reykjavík í þingkosningum til þess að
hann hefði möguleika á að ná árangri, sem
væri eitthvað í námunda við útkomu
flokksins í borgarstjómarkosningum. Þá
væri það vanmat í meira lagi, ef þingmenn
Sjálfstæðisflokksins í þeim kjördæmum,
þar sem um verulegt tap er að ræða, litu
ekki í eigin barm og hugleiddu rækilega
stöðu flokksins í þessum kjördæmum. Það
sýnist vera komið í tízku hjá stjómmála-
mönnum að vera ánægðir með kosningaúr-
slit, hvemig sem þau eru. Sú afstaða getur
verið býsna hættuleg, þegar kemur að al-
vöru lífsins í alþingiskosningum."
Svo mörg voru þau orð.
Margar ástæður
Nú orðið ráða menn yfir tækni til þess
að rannsaka hvað liggur að baki kosninga-
úrslitum á borð við þau, sem urðu hlut-
skipti Sjálfstæðisflokksins í þingkosning-
unum í apríl. Slík könnun hefur hins vegar
ekki farið fram og þess vegna hljóta menn
að draga ályktanir af þeim staðreyndum,
sem við blasa. Það fer ekkert á milli mála,
að deilumar við Albert Guðmundsson og
stofnun og framboð Borgaraflokksins áttu
mestan þátt í kosningaósigri Sjálfstæðis-
flokksins nú. En að mati höfundar þessa
Reykjavíkurbréfs kom þar margt fleira til.
Fyrst ber að nefna þær ástæður, sem
raktar voru á þessum vettvangi fyrir ári,
sem hugsanlega skýringu á ósigri Sjálf-
stæðisflokksins í fíölmörgum sveitarfélög-
um þá. Það getur tæpast leikið nokkur
vafl á því, að þær fómir, sem venjulegt
launafólk varð að færa í baráttunni gegn
verðbólgunni framan af síðasta kjörtíma-
bili, skildu eftir sig sár, sem ekki vom
gróin, þegar kom að þingkosningunum í
aprfl. Það fólk, sem þá átti um sárt að
binda, kaus áreiðanlega ekki Sjálfstæðis-
flokkinn í þeim kosningum.
í annan stað hafði Sjálfstæðisflokkurinn
smátt og smátt fengið á sig andlit stjóm-
málaflokks, sem væri tilbúinn til að beita
harðneskjulegum aðgerðum gagnvart al-
mennu launafólki til þess að ná ákveðnum
markmiðum í efnahagsmálum. Vafalaust
má rekja upphaf þessa til þeirra efnahags-
aðgerða, sem Sjálfstæðisflokkurinn beitti
sér fyrir veturinn 1978. Til viðbótar kom
svo hin umdeilda efnahagsstefna flokksins
í vetrarkosningunum 1979 svo og aðgerð-
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. JÚLÍ 1987
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 11. júlí
Þorsteinn Pálsson afhendir Jóni Baldvin Hannibalssyni lykla að fjármálaráðuneytinu. Hann lét fylgja með sparibauk, sem í voru tíu krónur, sem fyrsta framlag til sparnaðar í ríkisrekstrinum.
ir ríkisstjómarinnar framan af siðasta
kjörtímabili. Jafnframt fór á þessum áram
fram á vettvangi Sjálfstæðisflokksins mik-
il umræða, sem hinir svönefndu frjáls-
hyggjumenn höfðu framkvæði að. Þær
umræður áttu áreiðanlega þátt í að breyta
ímynd Sjálfstæðisflokksins í hugum fólks.
Flokkurinn, sem áður fyrr var þekktur
fyrir tvíhliða stefnu, annars vegar eindreg-
inn stuðning við einkaframtak í atvinnulífí,
hins vegar ákveðna velferðarstefnu og
spannaði þess vegna alla þjóðfélagshópa,
þ.á.m. launþega, virtist vera að þrengjast
í stefnumörkun sinni, eins og hún birtist
almenningi í landinu. í stað þess að ganga
fram á völlinn með opinn faðminn fengu
kjósendur það á tilfínninguna, að flokkur-
inn ýtti fólki frekar frá sér.
Prófkjörin, sem í upphafí vora tekin upp
til þess að tryggja endumýjun í hópi fram-
bjóðenda Sjálfstæðisflokksins, vora farin
að vinna gegn upphaflegum tilgangi
sínum. Þau virtust fremur stuðla að
óbreyttum framboðslistum en breytingum
á þeim. Afleiðingin varð sú, að litlar breyt-
ingar urðu á framboðslistum Sjálfstæðis-
flokksins vegna alþingiskosninganna.
Kjósendur, sem era orðnir vanir miklu
návígi í stjómmálabaráttunni, þreyttust
fljótt á því að sjá alltaf sömu gömlu andlit-
in á vegum Sjálfstæðisflokksins. Til marks
um það, hvað endumýjun gengur hægt
fyrir sig í Sjálfstæðisflokknum, er sú stað-
reynd, að af 18 núverandi þingmönnum
flokksins höfðu fíórir verið kjömir á þing
á sjötta áratugnum fyrir Viðreisn og
a.m.k. þrír til viðbótar á Viðreisnartíman-
um. Nú skal það að vísu ekki lastað að
Sjálfstæðisflokkurinn haldi tengslum við
fyrri tíð með þessum hætti, en engu að
síður þýddi þetta að ímynd flokksins gagn-
vart hinum almenna kjósanda var þreytt
og gömul.
Hvernig brást Sjálfstæð-
isflokkurinn við?
Viðbrögð Sjálfstæðisflokksins að kosn-
ingum loknum við hinum mikla kosninga-
ósigri vora tvíþætt: flokkurinn lagði ríka
áherzlu á að eiga aðild að nýrri ríkisstjóm
og að hún yrði mynduð undir forystu for-
manns' Sjálfstæðisflokksins. Þetta tókst
með myndarbrag. Aðild Sjálfstæðisflokks-
ins að ríkisstjóminni og forsæti formanns
Sjálfstæðisflokksins þýðir, að umræður um
málefni flokksins munu fara fram á allt
öðra og hærra plani en ella hefði orðið.
Það er ekki ástæða til að ætla að Sjálfstæð-
ismenn sökkvi sér í innhverfa íhugun og
„naflaskoðun" eftir ósigurinn, þar sem
þeir hafa axlað þá ábyrgð að veita forystu
fyrir landsstjóminni á nýbyijuðu kjörtíma-
bili.
Á hinn bóginn vora forystumönnum
flokksins mislagðar hendur, þegar mið-
stjóm flokksins tók ákvörðun um að skipa
nefnd til þess að kanna ástæður ófaranna
og skipaði varaformann flokksins, Friðrik
Sophusson, iðnaðarráðherra, formann
nefndarinnar. M.ö.o., einn þeirra manna,
sem óhjákvæmilega bar ábyrgð á kosn-
ingaósigrinum var fenginn til þess að veita
forystu starfí, sem miðaði að því að fínna
skýringar á þessu tapi! Þetta var auðvitað
fráleit afgreiðsla og ekki líkleg til að vekja
traust á því endumýjunarstarfí, sem hlýtur
að vera fyrir höndum í Sjálfstæðisflokkn-
um.
Loks má nefna, sem þátt í viðbrögðum
Sjálfstæðisflokksins við kosningaósigrin-
um, að við myndun hinnar nýju ríkisstjóm-
ar lagði formaður flokksins áherzlu á, að
algjör endumýjun yrði í ráðherraliði Sjálf-
stæðisflokksins. í því felst í sjálfu sér ekki
áfellisdómur yfír þeim ráðherram, sem
sátu í síðustu ríkisstjóm, heldur einfald-
lega, að þörf hlaut að vera á því að kalla
til nýja menn og gefa þeim tækifæri til
að sýna, hvað í þeim býr. Því miður tókst
ekki að koma þessari endumýjun ráð-
herrahópsins fram að öllu leyti og sýnir
það bezt við hvers konar vandamál er að
glíma þegar til þess kemur að endumýja
trúnaðarmannalið flokks á borð við Sjálf-
stæðisflokkinn.
Hvað er framundan?
Það yrði mikið sálrænt áfall fyrir Sjálf-
stæðismenn, ef flokkur þeirra næði ekki
því marki að endurheimta traust kjósenda
í næstu þingkosningum. Hins vegar er það
engan veginn víst, að svo verði. Til þess
þarf margt að breytast. Augljóslega skipt-
ir það miklu fyrir Sjálfstæðisflokkinn
hvemig hinni nýju ríkisstjóm vegnar og
þá ekki síður, hvemig Þorsteini Pálssyni,
formanni flokksins, vegnar í embætti for-
sætisráðherra. Sennilega ræður það eitt
meira en flest annað um framvindu og
þróun mála í Sjálfstæðisflokknum á næstu
misseram. Þá er alveg ljóst, að mikil end-
umýjun hlýtur að fara fram í hópi
frambjóðenda flokksins til alþingis.
Reynslan sýnir, að prófkjörin duga ekki
til þess að tiyggja þá endumýjun. Þar
þarf að koma til breytt fyrirkomulag, sem
tryggir aðild helztu trúnaðarmanna flokks-
ins að ákvörðun um framboðsiista en gerir
flokknum jafnframt kleift að kalla til setu
á framboðslistum hæfíleikamenn, sem
hafa ekki verið tilbúnir til að taka þátt í
prófkjöram, eins og þau hafa þróast á
vegum Sjálfstæðisflokksins.
Þingmenn, sem lengi hafa setið á þingi
verða að skilja, að menn geta verið orðnir
gamlir í augum kjósenda, þótt þeir séu
ungir að áram. Fjölmiðlanávígið er orðið
slíkt, að ævitími stjómmálamanna er mun
styttri en áður var. Það verður einfaldlega
að vera meirí hreyfíng á þingmönnum og
frambjóðendum en áður. Menn geta ekki
lengur litið svo á, að þeir séu komnir í
ævistarf, ef þeir hafa einu sinni verið kjöm-
ir til þingsetu. Mikil endumýjun framboðs-
lista er ein höfuðforsenda þess, að
Sjálfstæðisflokkurinn hafí möguleika í
næstu kosningum til þess að endurheimta
eitthvað af fyrra fylgi sínu.
Líklega hefur flokksstarf Sjálfstæðis-
flokksins verið vanrækt í íjöldamörg ár.
Það sést m.a. á því, að það virðist alltof
lítið af nýju fólki koma til starfa á vett-
vangi flokksins. Það er t.d. augljóst að
endumýjun í þingliði getur ekki komið
fyrst og fremst úr hópi starfandi flokks-
manna, vegna þess að þar hefur ekki orðið
sú endumýjun, sem þurft hefði að verða.
Það er augljóst, að hvorki meðal ungs
fólks né kvenna kemur nægilega mikið
af hæfu fólki til starfa á vettvangi flokks-
félaga Sjálfstæðisflokksins. Þetta er merki
þess, að flokksstarfíð að þessu leyti hafí
verið vanrækt víðsvegar um land og þar
hlýtur að verða breyting á.
Loks skiptir það augsýnilega miklu
máli, að Sjálfstæðisflokknum takist að
seija stefnumál sín fram á þann veg, að
þau höfði til þess mikla fjölda fólks úr
öllum þjóðfélagshópum og starfsstéttum,
sem fram á síðustu ár hafa fylgt Sjálfstæð-
isflokknum að málum. Hér hafa einungis
verið nefnd nokkur dæmi um þau verk-
efni, sem framundan era hjá Sjálfstæðis-
flokknum til þess að flokkurinn geti
endurheimt fyrra fylgi og traust meðal
kjósenda. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
vegna stærðar sinnar verið ákveðin kjöl-
festa í þessu litla þjóðfélagi. Niðurstaða
síðustu alþingiskosninga og þeir erfíðleik-
ar, sem verið hafa á myndun starfhæfrar
stjómar, sýna, hversu mikilvægt það er
að hafa slíka kjölfestu. Þess vegna varðar
það þjóðarhag, að Sjálfstæðismönnum tak-
ist að endurreisa flokk sinn til þess sem
hann áður var.
„Það yrði mikið
sálrænt áfall fyrir
Sjálfstæðismenn,
ef flokkur þeirra
næði ekki því
marki að endur-
heimta traust
kjósenda í næstu
þingkosningum.
Hins vegar er það
engan veginn víst,
að svo verði. Til
þess þarf margt
að breytast.“