Morgunblaðið - 25.07.1987, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JÚLÍ 1987
15
I ÞIIMGHLÉI
Stjórnmálamenn:
Ovissa í bak
og- fyrir
Milli tanna almennings
I
íslenzkt þjóðfélag hefur ekki
verið stéttskipt í sama mæli og
flest önnur, sem við kunnum skil
á. Hér keppa allir að því að verða
bjargálna, sjálfum sér nógir; og
þeir, sem heltast úr þeirri lest af
einhverjum ástæðum — oft óviðr-
áðanlegum — eiga samfélagslega
kröfu á viðunandi lágmarksaf-
komu. Vísir að slíkum tryggingum
var til hjá hinum fomu hreppum
landnámsaldar, áður en þjóðríki
var stofnað á Þingvöllum 930.
Að þessu leyti vóru hinir fyrstu
íslendingar frumkvöðlar meðal
germanskra þjóða.
Hér eru fáir moldríkir og fáir
sárafátækir, þó að hvorir tveggja
séu efalaust finnanlegir. Bil ríkra
og fátækra hér á landi er víðs
íjarri því að vera jafn yfirþyrm-
andi og sums staðar annars
staðar, til dæmis í ríkjum Suður-
Ameríku.
Það er og naumast hægt að
tala um hatröm stéttaátök hér á
landi, þó að aðilar vinnumarkaðar-
ins þrátti um skiptingu þjóðarkök-
unnar svokölluðu með nokkuð
hefðbundnu millibili. Þeir sem
hæst tala um stéttastríð eru
gjaman úr hópi vinstri sinnaðra
mennta- og ríkisstarfsmanna,
ekki úr framleiðslustéttum í sveit
og við sjó.
Engu að síður em starfsstéttir
samfélagsins misvinsælar á mæli-
kvarða almennings.
II
Sennilega er engin „starfsstétt"
jafn títt á milli tanna fólks og
alþingismenn, að ekki sé nú talað
um ráðherra. Ég nota orðið starfs-
stétt með vissum fyrirvara. Sem
betur fer er vart hægt að líta á
þingmenn sem sérstaka starfs-
stétt. Þeir em — eða eiga að vera
— vaxnir úr hinum ýmsu starfs-
stéttum þjóðfélagsins. Að öðmm
kosti hefur Alþingi ekki nægjan-
leg tengsl við hin ýmsu og fjöl-
breyttu svið atvinnu- og þjóðlífs.
Það er vonandi langt í það að
íslenzkir stjórnmálamenn verði
afmörkuð starfsstétt, eins konar
hagsmunahópur í dansinum um-
hverfis þjóðarkökuna.
Við, hinir almennu borgarar,
veljum yfírhöfuð frambjóðendur í
prófkjömm. Margir telja prófkjör
úrelt orðin en það er önnur saga.
Síðan veljum við sem kjósendur
þingmenn í almennum, leynileg-
um kosningum. Skipan Alþingis
er því okkar verk, mestpart, þó
að það sé unnið undir síbylju áróð-
urs úr öllum áttum. En við eigum
völina og kvölina.
Þegar við höfum síðan valið
þingmenn, fyrst frambjóðendur í
prófkjömm og síðan í þingkosn-
ingum, hefst sú þjóðaríþróttin að
taka þetta kjörna lið í karphúsið.
Og þá emm við fyrst í essinu
okkar; þjóðkór á háum nótum.
Þá gleymist oftar en ekki að þing-
heimur er samansettur svo sem
atkvæði okkar stóðu til. Þessi
gagnrýni er því að dijúgum hluta
sjálfsgagnrýni. En er hún ekki
hæstmóðins í stjórnmálum líðandi
stundar?
Enginn má skilja orð mín svo
að Alþingi sé hafið yfir gagnrýni.
Þvert á móti. Hvergi er gagnrýni
fremur þörf. En þegar þing hefur
verið kjörið á fremur að deila um
málefni en menn. Þingmenn mega
hinsvegar hafa í huga, þegar þeir
tala sem verst og af hvað mestri
ósanngirni hver um annan, að
þeir eiga að hluta til sök á hinu
STEFÁN
FRIÐBJARNARSON
almenna og á stundum ómaklega
umtali sem þingheimur hlýtur.
III
Alþingi er vinnustaður 63 þing-
manna, auk fjölda annars starfs-
fólks. Á þessum vinnustað, sem
öðrum, býr starfsfólkið [þing-
mennirnir] að mismiklum hæfi-
leikum til að leysa einstök
verkefni af hendi. Viðfangsefnin
eru hinsvegar svo fjölbreytt að
ólík þekkingarsvið, ólík lífsreynsla
og ólíkir hæfileikar einstakra
þingmanna nýtast á heildina litið.
Velflestir þingmenn eru og vel-
hæft og velviljandi fólk, hvað sem
skoðanaágreiningi líður. Að halda
öðru fram væri móðgun við háttv-
irta kjósendur, sem trúðu þeim
fyrir löggjöfinni og ríkisbúskapn-
um — sem og stefnumörkun og
ákvarðanatöku í fjölmörgum mik-
ilvægum samfélagsmálum.
Engir aðrir vinnandi menn i
þjóðfélaginu þurfa að ganga í
gegn um hliðstætt reynslupróf
(prófkjör og kosningar) og þing-
menn áður en þeir geta hafist
handa við störf sín. Ekki einu sinni
heldur jafnoft og kosið er til þings.
Og fáir búa við jafnlítið atvinnuör-
yggi. Þegar bezt lætur er ráðning-
artíminn fjögur ár. Hann getur
verið mun styttri. Sumir þing-
menn, kjörnir 1978, sátu aðeins
árið. Aðrir halda velli áratugum
saman.
ÍV
Á meðfylgjandi mynd sjást nýir
þingmenn, kjörnir 1983, það er
þingmenn sem tóku þá sæti á
Alþingi í fyrsta sinni: Stefán
Benediktsson (Bandalagjafnaðar-
manna/Alþýðuflokkur), Kristín
Halldórsdóttir (Samtök um
kvennalista), Björn Dagbjartsson
(Sjálfstæðisflokkur), Kristín S.
Kvaran (Bandalag jafnaðar-
manna/Sjálfstæðisflokkur),
Gunnar G. Schram (Sjálfstæðis-
flokkur), Guðrún Agnarsdóttir
(Samtök um kvennalista), Kol-
brún Jónsdóttir (Bandalagjafnað-
armanna/ Alþýðuflokkur),
Guðmundur Éinarsson (Bandalag
jafnaðarmanna/Alþýðuflokkur),
Margrét Frímannsdóttir (þá vara-
þingmaður Alþýðubandalags),
Steingrímur J. Sigfússon (Al-
þýðubandalag), Þorsteinn Pálsson
(Sjálfstæðisflokkur) Sigríður
Dúna Kristmundsdóttir (Samtök
um kvennalista) og Árni Johnsen
(Sj álfstæðisflokkur).
Af tó//nýjum þingmönnum árs-
ins 1983 eru átta ekki í hópi
þingmanna 1987, eftir kosningar
síðast liðið vor, eða hér um bil
67%. Sumir hættu sjálfviljugir.
Aðrir náðu ekki endurkjöri. Þessi
upptalning sýnir það öryggisleysi,
sem þingmenn verða að undir-
gangast, hvað þingmennsku
varðar, sé litið á hana sem starf
, að ekki sé nú talað um lífsstarf.
V
Það er aldrei á vísan að róa
fyrir stjórnmálamenn, þar sem
kjósendur eru. En þeir hafa kosið
sér þetta hlutskipti og verða að
sæta því með kostum þess og
göllum.
Það er hinsvegar á þeirra færi,
og þeirra einna, að breyta þeirri
ímynd, sem stjórnmálamaðurinn
hefur hjá þjóðinni, til hins betra.
Meðal annars með því að umgang-
ast innbyrðis, ekki sízt í rökræð-
um, af meiri háttvísi og tillitssemi
en oft vill verða í hita leiksins.
Almenningur vill þó heldur stór-
yrta einlægni og hreinskiptni en
fallega orðaðan tvískinnung.
Háttvirtir kjósendur verða og
að gera sér grein fyrir því að
þeir eiga bæði höfundarrétt og
bera höfundarábyrgð á skipan
Alþingis hverju sinni. Þessvegna
hefur verið sagt að hver þjóð hljóti
það þjóðþing sem hún á skilið.
Ennfremur að hvert þjóðkjörið
þing sé spegilmynd og þverskurð-
ur hinna atkvæðisbæru. Eplið
fellur sjaldnast langt frá eikinni.
Guðspjall dagsins:
Matt. 5.: Réttlæti Farise-
anna.
JWeööur
á morgun
Gallen Langbrók:
„Prjón og gleði“
SKÁLHOLTSHÁTÍÐ 1987. Hátíöarmessa í
Skálholtsdómkirkju kl. 14.00. Sr. Sváfnir
Sveinbjarnarson prófastur Breiöabólstað
predikar. Altarisþjónustu annast sr. Ólafur
Skúlason vígslubiskup, sr. Tómas Guö-
mundsson prófastur og sr. Guðmundur Óli
Ólafsson Skálholtsprestur. Organisti FriÖrik
Vignir Stefánsson. Skálholtskórinn syngur
undir stjórn Ólafs Sigurjónssonar. Sam-
koma kl. 16.30. Ræöumaöur: Kristinn
Kristmundsson, skólameistari Laugarvatni.
Trompetleikur: Jón Sigurösson og Jón
Hjaltason. Helgistund: Sr. Halldór Reynis-
son, Hruna.
ÁSKIRKJA: Viö vekjum athygli á aö safnaö-
arferö Ás- og Laugarnessókna á Skálholts-
hátíð. Sjá nánar undir Laugarneskirkja.
Sóknarprestur.
BÚSTAÐAKIRKJA: Messa kl. 11. Sr. Ólafur
Jens Sigurösson messar. Sóknarnefndin.
DÓMKIRKJAN: Messa kl. 11. Fermd veröur
Dúna Teresa Perpinias frá Lyckeby í
SvíþjóÖ, stödd í Stigahlíö 16. Altarisganga.
Dómkórinn syngur. Organleikari Helgi Pót-
ursson. Sr. Hjalti Guömundsson.
ELLIHEIMILIÐ GRUND: GuÖsþjónusta kl.
10. Sr. Árelíus Níelsson messar.
Fella- og Hólakirkja: GuÖsþjónusta kl. 11.
Organisti Magnús Jónsson. Hreinn Hjartar-
son.
HALLGRÍMSKIRKJA: Messa kl. 11. Manu-
ela Wiesler og Einar G. Sveinbjörnsson leika
saman á flautu og fiðlu. Sr. Ragnar Fjalar
Lárusson.
Þriöjudag: Fyrirbænamessa kl. 10.30. Beðið
fyrir sjúkum.
LANDSPÍTALINN: Messa kl. 10. Sr. Ragnar
Fjalar Lárusson.
HÁTEIGSKIRKJA: Messa kl. 11. Organisti
Orthulf Prunner. Sr. Tómas Sveinsson.
KÓPAVOGSKIRKJA: Guösþjónusta í Kópa-
vogskirkju kl. 11. Sr. Þorbergur Kristjáns-
son.
LANGHOLTSKIRKJA: Kirkja Guöbrands
biskups. Guösþjónusta kl. 11. Einsöngur
Pótur Guölaugsson. Organisti og kórstjóri
Oddný Þorsteinsdóttir. Prestur sr. Sig.
Haukur Guðjónsson. Sóknarnefndin.
LAUGARNESKIRKJA: Messa fellur niöur
vegna safnaöarferöa Ás- og Laugarnes-
sókna á SkálholtshátíÖ. Fariö veröur frá
Laugarneskirkju kl. 10.00 og frá Áskirkju kl.
10.15. Þátttakendur þurfa ekki aö tilkynna
sig fyrirfram en mæta stundvíslega. Fólk
getur haft meö sór nesti, en í Skálholts-
skóla er hægt aö fá keyptar veitingar.
Fararstjóri veröur Þorsteinn Ólafsson.
Sóknarprestur.
NESKIRKJA: Guösþjónusta kl. 11. Sr. Frank
M. Halldórsson. Miðvikudag 29. júlí: Fyrir-
bænamessa kl. 18.20. Sr. Frank M. Hall-
dórsson.
SELTJARNARNESKIRKJA: Guösþjónusta
kl. 11. Sr. Solveig Lára Guömundsdóttir.
FÉLAG fyrrverandi sóknarpresta: Guös-
þjónusta veröur haldin í Hveragerðiskirkju
kl. 14.00 á 35 ára afmæli dvalarheimilisins
í Ási. Dómhildur Jónsdóttir safnaöarsystir
flytur ræöu. Sr. Jón Kr. ísfeld þjónar fyrir
altari.
DÓMKIRKJA Krists konungs Landakoti:
Lágmessa kl. 8.30. Hámessa kl. 10.30. Lág-
messa kl. 14. Rúmhelga daga er lágmessa
kl. 18 nema á laugardögum, þá kl. 14.
MARÍUKIRKJA Brelðholti: Hámessa kl.
11.Hjálpræðisherinn: Útisamkoma á Lækj-
artorgi ef veöur leyfir kl. 16. HjálpræÖissam-
koma kl. 20.30. Flokksforingjar tala og
stjórna.
KFUM & KFUK, Amtmannsstfg. Almenn
samkoma kl. 20.30. Dáinn með Kristi —
Róm. 6,3—11. Upphafsorð: Vatnaskógur.
Ræöumaöur Jóhannes Ólafsson kristniboði.
Bænastund er kl. 20.
GARÐAKIRKJA: Guösþjónusta kl. 11. Sr.
SigurÖur H. Guömundsson messar. Sóknar-
prestur.
KAPELLA St. JÓ8efssy8tra Garðabæ: Há-
messa kl. 14.
KAPELLAN St. Jósefsspítala: Hámessa kl.
10. Rúmhelga daga er lágmessa kl. 18.
KARMELKLAUSTUR: Hámessa kl. 8.30.
Rúmhelga daga kl. 8.
KIRKJUVOGSKIRKJA Höfnum:Messa kl.
14. Organisti Frank Herlufsen. Sr. Hjörtur
Magni Jóhannsson.
HVERAGERÐISKIRKJA: Guösþjónusta kl.
14 á 35 ára afmæli dvalarheimilisins i Ási
minnst. Dómhildur Jónsdóttir safnaöarsystir
flytur ræöu. Sr. Jón Kr. ísfeld þjónar fyrir
altari. Fólag fyrrverandi sóknarpresta.
ÞORLÁKSKIRKJA: Messa kl. 11. Sr. Tómas
Guömundsson.
ÞINGVALLAKIRKJA: Guösþjónusta kl. 14.
Sveinbjörg Pálsdóttir.
FINNSKI textíllistamaðurinn
Sirkka Könönen opnar sýn-
ingu á verkum sínum í Gallerí
Langbrók, Bókhlöðustíg 2,
sunnudaginn 26. júlí kl. 17.00.
Sýningin, sem ber yfírskrift-
ina „Pijón og gleði“ er opin
daglega kl. 12—18 fram til 5.
ágúst. Þar getur að líta margs
konar listprjón, bæði fatnað
og annað.
Sirkka Könönen fæddist í
Suonenjoki árið 1947, en býr og
vinnur í Helsinki, þar sem hún
hefur rekið eigin vinnustofu frá
1981. Hún hefur fengist við
bæði textíllist og nytjahluti,
einkum ptjón. í verk sín notar
hún að mestu ull, en hannar
samt einnig baðmullarfatnað.
Sirkka Könönen á að baki
langt nám í textílfræðum og
hefur oft sýnt verk sín, bæði á
einkasýningum og samsýning-
um, innan Finnlands og utan.
Hún átti meðal annarra verk á
samsýningu Artisaani í Norræna
húsinu 1982. Henni hafa hlotn-
Sirkka Könönen
ast ýmis verðlaun, viðurkenning-
ar og styrkir og verk hennar er
að finna á söfnum í Finnlandi
og Ungveijalandi.
(Fréttatilkynning)