Morgunblaðið - 25.07.1987, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JÚLÍ 1987
25
ið um
Margrét Guðnadóttir
„Það er með ólíkindum,
hve miklum og greinar-
góðum upplýsingum er
búið að safna um eyðni-
veiruna og gerð hennar
þann stutta tíma, sem
liðinn er síðan hún
fannst.“
hefur oft komið fyrir áður við upp-
haf leitar að nýjum lyfjum. Því er
engin ástæða til annars en að halda
áfram að leita, og það mun örugg-
lega verða gert á góðum stöðum.
nstak-
nbið?
Fólk á fullt í fangi með að átta
sig á verðtryggingu og mismun á
nafnvöxtum og raunvöxtum, þó
þessi ósköp dynji ekki yfir.
Áhrif skattlagningar
á sparnað og
erlendar skuldir
í áratugi hefur verið farið afar
illa með sparifjáreigendur, sem
flestir eru launafólk. Eignum þeirra
hefur verið stolið hægt og bítandi
og þær fluttar til skuldara, oftast
fyrirtækja, á formi neikvæðra raun-
vaxta. Þegar hinn sparsami en
skynsami Islendingur áttaði sig á
þessu, hætti hann að spara og fór
að eyða og spenna og skulda sem
allra mest. Peningalegur sparnaður
hvarf. Eftir að verðtrygging varð
almenn hefur sparnaður vaxið hægt
og bítandi á nýjan leik og nýjar
kynslóðir eru farnar að treysta á
sparnað og meta gildi hans. Skatt-
lagning vaxta og óskiljanlegar
reglur í því sambandi geta gert
þessa varfæmu þróun að engu. Inn-
lendur spamaður er enn allt of lítill
til þess að menn geti hætt á slíka
tilraunastarfsemi. Fjármagnsmark-
aðurinn er enn allt of lítils megnug-
ur. Hver skyldi fjármagna
stórframkvæmdir okkar? Erlendir
spariijáreigendur. Jafnvel togara
getum við ekki keypt hjálparlaust.
Aumingjaskapurinn er slíkur við
fjármögnun að jaðrar við fjárhags-
eyðni
Ég er viss um, að við fáum einhver
nothæf vopn í baráttunni við eyðni-
veimna áður en langur tími líður.
Bóluefni er aftur á móti ekki í sjón-
máli á næstunni. Bóluefnisgerð
kostar langar og strangar tilraunir,
sem taka mörg ár. Líka em uppi
efasemdir um verndina, sem bólu-
setning myndi veita. Bæði mótefni
og veimr virðast búa í friðsamlegri
sambúð í blóði hinna sýktu, og
veiran lifir þar góðu lífí í baði af
þessum mótefnum. Því efast marg-
ir um, að mótefni mynduð við
bólusetningu ráði við innrás vei-
mnnar í hinn bólusetta, ef hann
er svo óheppinn að lenda í sýkingar-
hættu.
Á þinginu í Washington kom
skýrt fram, að til em tvær ættkví-
slar eyðniveira, sem sennilega eiga
sameiginlegan forföður. Önnur, ætt
I, virðist uppmnnin í Mið-Afríku,
hin, ætt II, í Vestur-Afríku. Þaðan
hafa þær breiðst út til annarra
landa. Ætt I er mun algengari á
Vesturlöndum, en ætt II finnst þar
líka, þó að hún sé miklu sjaldgæf-
ari. Komið hefur fyrir, að þær hafa
fundist báðar í sama sjúklingnum.
Báðar eyðileggja ónæmiskerfið, svo
að af hlýst eyðni.
Eyðnisýking er mjög útbreidd í
Afríku, sérstaklega í borgum. í
sveitum virðist lítið um smit, ef
íbúamir hafa haldið sínum uppr-
unalegu lífsháttum. Vændiskonum
er kennt um útbreiðsluna í stór-
borgum Afríku. Heilbrigðisþjónust-
an þar er ekki í stakk búin til að
hindra útbreiðslu eyðni við blóð-
gjafir, og smithætta er með illa
hreinsuðum lækningatækjum.
Böm smitast í fósturlífi og eftir
fæðingu, en enginn veit, hve út-
breitt það smit er í Afríkuríkjunum,
sem verst em sett. Á Vesturlöndum
em hommar ennþá stærsti sjúkl-
ingahópurinn. Á stöðum í Banda-
ríkjunum, þar sem fylgst hefur
verið með tíðni annarra kynsjúk-
dóma meðal homma, hefur dregið
mjög úr þeim. Ætla má því, að
eyðnisýkingar verði nú færri í þess-
um hópum en á undanförnum
ámm. Sá hópur smitbera, sem er
nú mesta áhyggjuefnið á Vestur-
löndum, em stunguefnaneytendur.
Þetta er oftast ungt fólk á bam-
eignaskeiði ævinnar. Það vinnur
ekki, en stundar gjarnan vændi til
að eiga fyrir næsta skammti. For-
eldrar bama, sem sýkjast í fóst-
urlífi, em oftast annað eða bæði
eiturefnaneytendur, eða hafa á ein-
hverju skeiði ævinnar neytt stungu-
efna. Til er einnig að fyrrverandi
maki eiturefnaneytenda beri eyðni-
smit inn í nýtt sambýli og þar
fæðist sýkt böm. Þeir sem vinna
með eyðnisjúklinga í stórborgum
Bandaríkjanna lýstu sumir því sem
sinni skoðun, að lítil von væri til
að hefta útbreiðslu eyðni, nema
fyrst væri gengið í að útrýma eitur-
efnaneyslu ungs fólks og byrjað á
herferð 'gegn henni nógu snemma,
helst í barnaskólum, a.m.k. í fá-
tækrahverfunum. Einnig bæri að
vara sterklega við vændi og þeirri
hættu, sem því fylgir. Það virðist
útbreiddur misskilningur, að á
vændishúsum sé heilbrigðiseftirlit.
Slíkt er auðvitað alrangt og eyðni-
smit mjög útbreitt meðal vændis-
kvenna í flestum löndum núorðið.
Á þinginu í Washington bar
dálítið á alls konar hópum fólks,
sem hafði greinilega komið til
þingsins í „eyðnipólitískum" til-
gangi og var ekki alls kostar ánægt
með gang mála í Bandaríkjunum.
Það var fróðlegt að heyra þessar
raddir, sem oft kölluðu frammí,
sérstaklega í þinglokin. Mér fannst
þó, að þetta fólk ætti lítið erindi
inn á fræðilegt alþjóðaþing, sem
var mjög vel skipulagt og fór að
öllu öðru leyti hið besta fram.
Höfundur er prófessor í sýkla-
fræði við læknadeild Háskóla
íslands og forstöðumaður Rann-
sóknarstofu Háskólans í veiru-
fræði.
Dr. Pétur H. Blöndal
legt ósjálfstæði. Þetta ættu þeir að
hafa í huga, sem sjá ofsjónum yfir
pínulitlu blómi, sem er vísir að al-
vöru fjármagnsmarkaði og býsnast
yfir vöxtum, sem mjög lítill hluti
sparifjáreigenda nær, en greiða
umyrðalaust erlendum sparifjáreig-
endum íjórða hvern þorsk, sem við
flytjum út, í vexti.
Áhrif skattlagningar
á vexti
Stór hluti af sparifé landsmanna
gefur vexti, sem eru lægri en hækk-
un verðlags, t.d. hlaupareikningar
og sparisjóðsbókin góða. Eigendur
þessa sparifjár eru stöðugt að tapa
á verðbólgunni. Þeir ættu að fá
endurgreiddan skatt. Aðrir spari-
fjáreigendur fá lítilsháttar hagnað
þegar tekið hefur verið tillit til verð-
bólgunnar. Ef litið er á öll innlán í
heild, eru raunvextir (hagnaður
sparifjáreigenda) rétt við núllið.
Ríkið ætti því ekki að hafa neinar
umtalsverðar tekjur af skattlagn-
ingu raunvaxta ef hún er réttlát,
sérstaklega ef tekið er tillit til skatt-
frádráttar vegna skulda einstakl-
inga.
Það er ekki vafi að skattlagning
á raunvexti mundi gera sparifjár-
eigendur enn meðvitaðri um vexti
og þeir færu að leita betri leiða til
ávöxtunar. Skuldurum yrði heldur
ekki eins sárt um vextina, ef hluti
þeirra fæst enduigreiddur. Eftir-
spurn eftir lánsfé mundi því vaxa
og raunvextir hækka í kjölfar
slíkrar skattlagningar og er ekki á
bætandi. Ríkið mun hugsanlega
tapa á slíkri skattheimtu þegar erf-
iðari sala spariskírteina er tekin
með í reikninginn og vextir af lán-
tökum Húsnæðisstofnunar hjá
lífeyrissjóðunum.
Bent hefur verið á skattlagningu
leigutekna og arðs sem rök fyrir
því að taka upp skatt á vexti. En
hvorutveggja er vonlaus fjárfesting
eins og dæmin sanna. Enginn kaup-
ir fasteign til að leigja út eins og
leigjendur geta staðfest á eigin
skinni og sala hlutabréfa gengur
illa vegna einmitt skattanna. Menn
finna hér fyrir dauðakaldri krumlu
skattlagningarinnar, sem drepið
getur blómlega starfsemi í einu
vettvangi. Vilja menn sjá sparnað-
inn fara sömu leið? Hvemig væri
að fella niður skatt á bæði leigu
og arð, sem hvort sem er gefur
ríkinu sáralitlar tekjur, og sjá hvort
Bjöm bóndi hressist ekki. Þá
kannski fást nægar íbúðir til leigu
og fjármagn fæst til atvinnustarf-
semi, sem okkur vantar illilega hér
á landi. Þið þama skattgleðimenn!
Brettið upp ermamar og hættið að
drepa niður atvinnustarfsemi í landi
með skattpíningu og farið þess í
stað að skera niður. Sumir ykkar
geta jafnvel rifjað upp slagorðið
„Báknið burt“.
P.s. Það er kannski kominn tími
til að stofna skattgreiðendafélag?
Höfundur er stærðfræðingur og
framkvæmdastjóri Kaupþings hf.
Millisvæðamótið í Szirak:
Jóhann trónir
á toppnum
____Skák W....... . • M
Karl Þorsteins > * ÉSte ÆKæWM
Jóhann Hjartarson hefur nú
sigrað í þremur skákum í röð á
millisvæðamótinu í Szirak í Ung-
veijalandi og situr einn í toppsæt-
inu þegar sex umferðir hafa verið
tefldar, hefur hlotið 4’/2 vinning.
Forystan er raunar ótrygg, því
fast á hæla hans fylgja Salov,
Ljubojevic, Portich og Nunn með
4 vinninga. Staða annarra kepp-
enda er óljós vegna fjölda bið-
skáka og frestaðra skáka.
Baráttan á millisvæðamótinu
stendur um þijú efstu sætin, en
ekki fjögur, eins og mishermt var
um daginn, sem gefa rétt til þátt-
töku í kandídatamótinu í Kanada,
sem haldið verður í febrúar nk.
Þar eiga þegar sæti Sokolov,
Vaganian og Jusupov (Sovétríkj-
unum), Timman (Hollandi), Short
og Speelman (Englandi), Sax
(Ungveijalandi) ásamt Spraggett
(Kanada). Við þennan lista bætast
síðan þrír efstu keppendumir á
millisvæðamótinu í Ungveijalandi
og hinu sem líklegast verður hald-
ið á Spáni síðar í sumar.
Það er nægilegt að líta á kepp-
endalistann í Szirak til að sjá að
baráttan um efstu sætin verður
gífurlega hörð og ekkert gefið
eftir í baráttunni um efstu sætin.
A. Beljavski, 2630 (Sovétríkjun-
um)
L. Ljubojevic, 2625 (Júgóslavíu)
L. Portich, 2615 (Ungveijalandi)
U. Andersson, 2600 (Svíþjóð)
J. Nunn, 2585 (Englandi)
L. Christiansen, 2575 (Bandar.)
J. Benjamin, 2575 (Bandaríkjun-
um)
V. Salov, 2575 (Sovétríkjunum)
Jóhann Hjartarson, 2550
A. Adoijan, 2540 (Ungveijalandi)
D. Velimirovic, 2520 (Júgóslavíu)
G. Flear, 2495 (Englandi)
G. Milos, 2485 (Brasilíu)
Todorecevic, 2455 (Mónakó)
De la Ville, 2450 (Spáni)
M. Marin, 2445 (Rúmeníu)
S. Bouaziz, 2370 (Túnis)
D. Allen, 2310 (Kanada)
Jóhann hefur teflt við sterka
andstæðinga til þessa. Portich,
Nunn og Christiansen eru allir
meðal stigahæstu keppendanna í
mótinu og lægri spámennimir
hafa ekki hlotið neina miskunn í
meðförum hans. Að auki hefur
Jóhann haft svörtu mennina í fjór-
um skákum, svo frammistaðan
nú lofar góðu á framhaldið. Þó
má ekki loka augunum fyrir því
að mótið er hvergi nærri hálfnað,
og þreyta ásamt reynsluleysi Jó-
hanns í jafn löngu móti getur
reynst honum fjötur um fót, þegar
nær dregur lokum mótsins.
Sigurganga Jóhanns hófst í 4.
umferð er hann átti í nöggi við
Larry Christiansen. Sá andstæð-
ingur hefur oft reynst Jóhanni
óþægilegur við skákborðið. Á
Reykjavíkurskákmótinu í fyrra
tefídu þeir saman í síðustu umferð
og kostaði jafnteflið í þeirri skák
Jóhann efsta sætið á mótinu. Á
Ólympíuskákmótinu í Dubai átt-
ust þeir við á ný og þá tókst
Christiansen með hárnákvæmum
leikjum í endataflinu að bera sigur
úr býtum. Stund hefndarinnar var
því runnin upp í fjórðu umferð á
millisvæðamótinu í Szirak.
Hvítt: Larry Christiansen
Svart: Jóhann Hjartarson
Kóng-indversk vörn
1. d4 - Rffi, 2. c4 - g6, 3. Rc3
- Bg7, 4. e4 - d6, 5. fö -
O-O, 6. Be3 - Rc6, 7. Dd2 -
a6, 8. 0-0-0 - b5!?
Jóhann Hjartarson
Teningnum er kastað! Opnar
línur a hvíta kónginum vega á
móti peðstapinu. Leikurinn hefur
einnig þann kost að ekki er víst
að Christiansen hafi verið honum
kunnugur, en Jóhann hefur undir-
búið hann af kostgæfni.
9. cxb5 — axb5, 10. Bxb5 —
Ra5, 11. Bh6
Margeir Pétursson fékk þessa
stöðu upp eitt sinn með hvítu
mönnunum og lék 11. Kbl og
mátti þola miklar þrengingar. I
hraðskák eitt sinn bar vinninginn
brátt að fyrir Jóhann eftir 11. h4
- h5, 12. e5 - Re8, 13. Bh6 -
Bf5,14. Bxg7?? — Rb3+ og hvítur
verður mát. Taflmáti hvíts í ská-
kinni er vitaskuld betri.
11. - c6, 12. Bxg7 - Kxg7, 13.
Bd3 - Be6, 14. b4 - Rc4, 15.
Bxc4 — Bxc4, 16. Db2 — Db6,
17. Rh3 - Hfb8,18. Hd2 - e5!
Peðið á b4 er dauðans matur,
sem ekkert liggur á að þiggja.
Svartur stillir peðum sínum á reit-
um ósamlitum biskupnum, svo
áhrifa hans gætir meira en ella.
19. Hhdl - Dxb4, 20. Dxb4 -
Dxb4, 21. Hb2 - c5, 22. dxe5 -
dxe5, 23. Rf2 - h5, 24. Hd6?!
Óvarlega teflt, sem bendir til
ofmats á möguleikum hvítu stöð-
unnar. 24. Rd3 var skynsamlegra,
því nú riðlast peðastaðan hvíta.
24. - Bfl!, 25. g3 - Bg2, 26.
Hc6 - Hab8, 27. He2 - Bxf3,
28. He3 - Bg4, 29. Hxc5 -
Hb2, 30. Rxg4 — Rxg4, 31. He2
— Hxe2, 32. Rxe2 — Rxh2, 33.
Rc3 - Hd4, 34. a4
I örvæntingu reynir hvítur að
gera sér not af frípeðinu á a-
línunni. Svörtu taflmennimir em
á hinn bóginn of virkir, svo hvítu
peðin falla rétt eins og spilaborg.
34. - Rfl, 35. a5 - Rxg3, 36.
a6 - Hd8, 37. Hxe5 - h4, 38.
Ha5 - h3, 39. Ha2 - Hc8!
Línurof. Ef kóngurinn valdar
riddarann rennur h-peðið svarta
upp í borð og 41. a7 — Hxc3+,
42. Kd2 - Hc8, 43. a8D - Hxa8,
44. Hxa8 — h2 er vitaskuld von-
laust svo
40. Hc2 - Hxc3!
og hvítur gafst upp.