Morgunblaðið - 02.10.1987, Síða 39

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. OKTÓBER 1987
39
Minning:
Þóra P. Jónsdóttir
frá Reynisvatni
Fædd 13. maí 1891
Dáin 21. september 1987
Ástkær tengdamóðir mín, Þóra
Petrína Jónsdóttir frá Reynisvatni,
er látin í hárri elli. Hún átti ekki
nema fjögur ár ólifuð til að fylla
heilt árhundrað. Hún fékk þá ósk
sína uppfyllta að fá að vera heima
fram á síðustu stundu og skilja við
í kunnuglegu umhverfi. Með Þóru
er fallinn í valinn verðugur fulltrúi
þeirrar kynslóðar, sem lifað hefur
tímana tvenna. í minningu tengda-
móður minnar get ég ekki látið hjá
líða að fara um hana nokkrum orð-
um og endurgjalda henni að nokkru
þann hlýhug og velvilja sem hún
sýndi mér alla tíð.
Þóra var fædd 13. maí 1891 í
Breiðholti. Foreldrar hennar voru
þau Jón Jónsson, bóndi þar og kona
hans Björg Magnúsdóttir, en þau
hjón áttu miklu bamaláni að fagna
og var Þóra yngst þrettán bama
sem þeim hjónum varð auðið. Þrátt
fyrir alla ómegðina, tókst Jóni og
Björgu alla sína hjúskapartíð að sjá
bömum sínum farborða.
Jón og Björg bjuggu myndarlegu
búi að Breiðholti og víst er að þar
hefur oft verið gestagangur mikill
í sláturtíðinni, er vinnumenn og
bændur af Suðurlandi komu slæptir
ofan af Hellisheiði með reksturinn
til slátrunar í bæinn, enda lá Breið-
holtsbýlið um þjóðbraut þvera.
Eftir að Jón féll frá 1897, tók
Björg við búrekstrinum, sem henni
fórst vel úr hendi. Björg stýrði búi
í Breiðholti í ein sex ár eða til 1903
er hún brá búi og fluttist til
Reykjavíkur með þau bamanna sem
ekki vom að fullu vaxin úr grasi.
Þá var Þóra á þrettánda ári og var
talan þrettán þar enn á ný áhrifa-
valdur í lífi hennar.
Eins og títt var með böm og
unglinga á upphafsáratugum aldar-
innar, varð Þóra snemma að sjá sér
farborða og leggja til með sér til
heimilishaldsins. Eftir að hún flutt-
ist til Reykjavíkur vann hún í
fiskvinnu, verksmiðjuvinnu og
kaupavinnu uppí Borgarfirði og
austur í Fljótshiíð.
Þóra kynntist í Reykjavík
lífsförunauti sínum, Ólafi Jónssyni,
múrarameistara frá Stuðlakoti,
miklum ágætis- og hagleiksmanni.
Þau gengu í það heilaga 14. októ-
ber 1913 og lágu leiðir þeirra saman
eftir það í rúm fímmtíu ár, eða þar
til Ólafur andaðist 25. september
1965, þá rétt kominn á efri ár.
Fyrst um sinn bjuggu Þóra og
Ólafur í Stuðlakoti, æskuheimili
Ólafs. Stuðlakot kannast óefað
margir Reykvíkingar við, en það
er steinbærinn við Bókhlöðustíginn,
beint fyrir sunnan Bókhlöðu Latínu-
skólans gamla, en bærinn hefur
fyrir skemmstu venð gerður upp í
upphaflegri mynd. í Stuðlakoti og
á Bókhlöðustig 6a, húsi sem Ólafur
reisti, bjuggu þau í rúm tíu ár, eða
þar til þau festu sér jörðina Reynis-
vatn í Mosfellssveit til ábúðar.
Eftir að þau brugðu búi og flutt-
ust að Reynisvatni 1924, þurfti víða
að taka til hendinni. Húsakostur á
Reynisvatni var bæði rýr og lélegur
og túnið lítið og þýft. Það var því
í nógu að snúast fyrstu búskaparár-
in. Olafur byggði nýtt og rúmgótt
íbúðarhús og braut ódeigur mikið
land til rætkunar. Ólafur var bú-
höldur góður, og hafði á fóðrum
margt fyár, sem var bæði vænt og
fallegt.
Þrátt fyrir óbilandi áhuga Ólafs
fyrir búskapnum, var hann þó trúr
og tryggur þeirri iðn sem hann
hafði menntast til, múrverkinu.
Hann stundaði múrverk jöfnum
höndum með búskapnum allt fram
yfír 1950, er hann lagði múrskeið-
ina á hilluna og snéri sér alfarið
að búskapnum. Meðal þeirra bygg-
inga sem Ólafur vann við og tók
þátt í byggingu á voru ýmis stór-
hýsi, s.s. Landspítalinn, Lands-
bankinn, Hafnarhúsið, Hótel Borg
og pamla Bíó.
Án efa hefur mikið mætt á Þóru
á frumbýlisárum hennar og Olafs
að Reynisvatni. Þegar hér var kom-
ið við sögu höfðu þau eignast fimm
böm, sem öll vom ung að ámm og
fjögur önnur bættust í bamahópinn
næstu árin. Þær stundir sem bónd-
inn dvaldi Qarri heimilinu í
Reykjavík við múrverkið, hafði Þóra
í mörgu að snúast, barnauppeldi
og búverkum. Eflaust hefur jafn-
lyndi og æðmleysi Þóm og vænt-
umþykja fyrir bömum og ferfætl-
ingum átt stóran þátt í því að
bústörfm gengu sinn vanagang,
þótt Ólafur væri við störf í
Reykjavík.
Böm þeirra Þóm og Ólafs urðu
níu talsins. Þau em Geirlaug, sem
dó innan við ársgömul, Geirlaug
Ólafsdóttir sem er búsett hjá dóttur
sinni og tengdasyni á Berserkseyri
á Snæfellsnesi, Björg sem lést rúm-
lega tvítug 23. desember 1938
ókvænt og bamlaus, Anna sem var
ókvænt og barnlaus og bjó lengst
af í foreldrahúsum, en hún lést 9.
mars 1984, Jón sem haldið hefur
heimili með móður sinni, Sigríður
sem búsett er í Keflavík, Guðríður
sem er búsett í Njarðvíkum og Jó-
hanna og Kristinn sem búa í
Reykjavík.
Eftir að bömum vom vaxin úr
grasi, fyllti næsta kynslóð upp í það
tóm sem verður þegar bömin em
farin að heiman. Öll barnabömin,
sem em 17 að tölu, dvöldu lang-
dvöldum á Reynisvatni hjá ömmu
og afa meðan hans naut við.
Enn á ný 1980 urðu breytingar
á högum Þóru. Hún seldi Reykjavík-
urborg landareignina og húsakost-
um á Reynisvatni og fluttist
búferlum að Mávahlíð í Reykjavík,
þar sem hún eyddi ævikvöldinu. Tvö
bama hennar Anna og Jón héldu
þar heimili með henni. Samvistimar
við Önnu urðu þó skemmri heldur
en vonir stóðu til, því Anna lést
fjómm ámm síðar eftir skamm-
vinna sjúkdómslegu, sextíu og
þriggja ára að aldri.
Þrátt fyrir háan aldur og margt
viðvikið á langri ævi, hafði Þóra
fótavist allt fram á síðasta dag og
fylgdist vel með öllu þó líkamlegt
þrek væri farið að minnka. Til
marks um hversu Þóra var em og
fylgdist vel með því sem var að
gerast í þjóðlífínu, þá hélt hún úr-
klippubók yfir það sem henni þótt
markverðast í frásögnum blaðanna
og hún las og pijónaði alveg fram
á það síðasta.
Alla ævi hafði Þóra mjög sterkar
taugar til æskustöðva sinna í Breið-
holtinu. Þegar embættismenn á
vegum Reykjavíkurborgar vom að
finna götum í Breiðholtinu nöfn,
var Þóra höfð með í ráðum, enda
óvíst að aðrir eftirlifandi hafi verið
t
Þökkum innilega hlýhug og samúð við andlát og jarðarför
KARLS ÁSGEIRSSONAR,
sfmrltara frá Akureyri.
Ragnar Karlsson, Birna Sigvaldadóttír,
Ásta Karlsdóttlr, Ólafur Sveinsson,
Ásgeir Karlsson, Guðrún I. Jónsdóttir,
börn og barnabörn.
kunnugri ömefndum og staðháttum
á þeim slóðum en hún. Borgaryfir-
völdum þótti við hæfi að nefna þijár
götur í höfuðið á Þóru og tveimur
sytmm hennar, göturnar Þómfell,
Lóuhól'ar og Maríubakki. Ræktar-
semi Þóm við Breiðholtið kom ekki
síst fram í því að henni var um-
hugað um varðveislu ömefna í
Breiðholtinu, þótt gömlum kvía-
stæðum og stekkjarbrotum væri
valið það hlutskipti að lenda undir
undirstöðum íbúðarhúsa og háhýsa.
Þóra brást því glöð við þeirri beiðni
starfsmanna Ömefnastofnunar að
fylla í eyður stofnunarinnar um
ömefni á bernskuslóðum hennar og
næsta nágrenni.
Þóra var um margt einstæð kona.
Hún var hjartahlý og ráðagóð og
vildi úr hvers manns vandkvæðum
ráða. Hún var mikill dýravinur og
náttúmnnandi, hún unni öllu því
sem lífsandinn hrærði. Mér er það
ávallt minnisstætt þegar ég kom inn
í fjölskylduna um tvítugt og þá
meir eftir móðurmissi, að hún gekk
mér þá þegar eins og í móðurstað.
Það var ávallt á vísan að róa þar
sem Þóra Jónsdóttir var annars
vpgar. Ég mun standa í ævarandi
þakkarskuld við það sem þau hjón
bæði, Þóra og Olafur gerðu fyrir
okkur og bömin eftir að þau fóm
að koma uppeftir að Reynisvatni
og dvelja tíma og tíma hjá ömmu
og afa. Betri tengdaforeldra hefði
ég ekki getað hugsað mér. Guð
varðveiti minningu þeirra beggja.
Að endingu finnst mér við hæfi
að láta fylgja vers úr sálmi
Hallgríms Péturssonar, Bæn um
kristilega burför, en skáldskapur
Hallgríms var í miklum metum hjá
Þóm.
Þú mildi Guð, þrenning blessuð,
það lífið, sem ég unni.
Sé þér lof, dýrð Drottinn minn, skýrð
djúpum af hjartans grunni.
A dauðastund í dýrðar hönd
Drottins fel ég minn anda.
Jesú Guðs son, gjörðu þá bón:
Gef mér farsælan enda.
Þorgeir Þorkelsson
Amma mín, Þóra Petrína Jóns-
dóttir, lést 21. september sl. 96 ára
gömul. Ég ætla hér að minnast
hennar nokkmm orðum. Amma var
fædd að Breiðholti í Reykjavík og
ólst þar upp í stómm systkinahópi,
en foreldrar hennar bjuggu þar
myndarbúi á þeirra tíma mæli-
kvarða. Hún giftist afa, Ólafí
Jónssyni, múrarameistara árið
1912 og hófu þau búskap sinn að
Stuðlakoti við Bókhlöðustíg í
Reykjavík og áttu þar heimili í tíu
ár, en árið 1922 keypti afi Reynis-
vatn í Mosfellssveit og bjuggu afí
og amma þar stórbúi að því er mér
fannst. Afi vann alltaf við múrverk
í Reykjavík og nágrenni og lentu
því bústörfin að miklu leyti á ömmu.
Afi og amma áttu níu böm. Fjögur
þau elstu fæddust í Reykjavík en
Guðmundur Ú. Sigur-
jónsson - Minning
Fæddur: 15. júní 1942
Dáinn: 26. september 1987
Margar góðar minningar leita nú
á huga minn þegar elskulegur
frændi minn er kvaddur.
Við Gummi áttum margar góðar
stundir saman þegar ég bjó í návist
við hann einn vetur.
í herbergi hans var alltaf jafn
gaman að koma, þar hafði hann
margt athyglisvert til að sýna.
Alltaf var Gummi tilbúinn til að
gera allt fyrir alla, það þurfti aðeins
eitt orð og Gummi var hlaupinn.
Hann var mér sérstaklega hjálp-
samur fyrir þrem vikum þegar ég
var að gæta litlu frænku okkar í
tæpa viku, þá fór Gummi út í búð
og verslaði, ef ég komst ekki. Eins
sátum við oft saman og röbbuðum
og eyddum tímanum saman, því oft
var tíminn lengi að líða, en um leið
og Gummi kom upp og við fórum
að leika og spjalla við litlu frænku
okkar sem Gumma þótti mjög vænt
um, þá leið tíminn.
Undir sama þaki og Gummi bjó,
býr systir hans Olöf og hennar fjöl-
skylda, sem var Gumma mjög góð.
Eftir að Gummi missti mömmu sína
fyrir íjórum árum hefur Ólöf tekið
hlutverki hennar eftir því sem hægt
hefur verið. Gummi átti góðan vin
á heimilinu, hann Halla, ég man
að þeir áttu margar góðar stundir
saman, enda saknar hann Gumma
frænda mikið.
Síðustu stundir okkar saman
voru á föstudaginn 25. september
og voru það góðar stundir, en svo
stutt er á milli lífs og dauða að
næsta morgun vakna ég við þá
ömurlegu fregn að Gummi frændi
sé dáinn, það er alveg ótrúlegt
hversu fljótt þetta getur gerst. Það
eina sem ég hugga mig við er að
hann er kominn til ömmu og hún
hefur örugglega tekið vel á móti
honum.
Með þessum fátæklegu orðum
kveð ég minn elskulega frænda
Gumma.
Bið ég Guð að styrkja elsku afa
minn og fjölskylduna í Nökkvavogi
5 við þennan mikla missir.
Beta
Það er stórt skarð höggvið við
lát Guðmundar Siguijónssonar.
Hann er þriðji á einu ári sem deyr
úr hópnum sem ólst upp hér í
Nökkvavogi.
Gummi, eins og hann var alltaf
kallaður, fæddist ásamt tvíbura-
bróður sínum, Sigurði, 15. júní
1942. Voru þeir annað og þriðja
bam hjónanna Elísu Guðmunds-
dóttur og Siguijóns Úlfarssonar.
Gummi gekk aldrei heill til skóg-
ar og hafði þar af leiðandi skerta
starfsorku. En það er ekki þar með
sagt að hann hafi setið auðum hönd-
um. Hann var manna liprastur í
sendiferðum og útréttingum um
allan bæ og nutu margir góðs af
því. Aðalsmerki hans voru artar-
semi og góðvild, eins og að senda
stelpukrakka stóra afmælistertu,
af því að mamma hennar var ijar-
verandi á sjúkrahúsi og senda
nýorðinni ömmu í næsta húsi blóm
í tilefni fyrsta bamabamsins, svona
mætti lengi telja. Móðir hans rækt-
aði þessa eiginleika dyggilega.
Það var stór og áhyggjulaus
bamahópur sem ólst upp í Vogun-
um, þar sem mömmumar vom
heimavinnandi og alltaf til taks ef
á þurfti að halda.
Systkinin á 5 vom sjö talsins,
samheldin í æsku og stóðu saman
ef eitthvað var gert á hlut annarra.
Gummi átti stóran vinahóp og
var vel liðinn og marga velgjörðar-
menn átti hann. Get ég ekki látið
hjá líða að nefna Halldór Sigfússon
hárskera og Gunnar Fredriksen
flugstjóra, skal þó á enga aðra hall-
að.
Elísa móðir Gumma lést mjög
skyndilega í júní 1983 og var það
honum mikill harmdauði. Það var
sem eitthvað biysti hjá honum við
lát hennar. Þá kom í hlut Siguijóns
hin fæddust að Reynisvatni. Eins
og að líkum lætur var í mörgu að
snúast á stóm búi með stóran
bamahóp og var því oft erilsamt
hjá ömmu. Þrátt fyrir mikið álag
var amma alltaf við góða heilsu og
náði hún háum aldri. Hún bar aldur-
inn vel og var hraust og vel em
fram á það síðasta. Afi dó árið
1965 og bjó amma áfram að Reynis-
vatni fram til ársins 1980, en þá
flutti hún til Reykjavíkur.
Móðursystir mín, Anna, bjó alltaf
með ömmu eftir að afi dó og vom
þær mjög samrýndar. Anna lést
árið 1984. Einnig bjó móðurbróðir
minn Jón hjá ömmu.
Sem bam og unglingur var ég
mikið á Reynisvatni og taldi ég þar
vera mitt annað heimili. Nú þegar
ég horfi til baka finnst mér að ég
eigi ömmu og Önnu mikið að þakka
fyrir alla þá hlýju og umönnun sem
þær sýndu mér.
Eins og áður getur var amma
alltaf heilsuhraust. Hún stundaði
öll búskaparstörfin, fór í §ósið,
vann við heyskapinn og gekk til
allra starfa auk sjálfs heimilishalds-
ins. Það var alltaf mjög gestkvæmt
á Reynisvatni og kunni amma því
vel enda hafði einnig verið svo á
æskuheimili hennar, Breiðholti, sem
lá í þjóðbraut, er bændur áttu leið
til Reykjavíkur. Amma tók því vel
á móti gestum, gaf þeim tíma og
sinnti þeim. Hún var glaðlynd og
glettin, félagslynd og var mjög virk
í starfi og leik. Amma átti mikið
af bamabömum og bamabama-
bömum og var henni mjög annt um
þau og fylgdist vel með þeim öllum.
Ömmu var mjög annt um mig
og tók virkan þátt í uppeldi mínu.
Oft spilaði hún við mig og em mér
stundimar með henni mjög minnis-
stæðar.
Nú að leiðarlokum er mér efst í
huga þakklæti um leið og ég kveð
hana ömmu mína. Fari hún í friði.
Þóra Björg Ólafsdóttir
foður hans að halda heimili fyrir
þá og gerði hann það vel með að-
stoð Olafar, yngstu systur Gumma,
og hennar íjölskyldu.
Það em dásamlegar minningar
sem gleymast ekki frá síðasta fundi
okkar, daginn áður en kallið kom.
Það vekur mann til umhugsunar
um hvað bilið milli lífs og dauða
er stutt.
Kæra fjölskylda í Nökkvavogi 5,
mínar innilegustu samúðarkveðjur
og megi Guð styrkja ykkur á sorg-
arstundu.
Inda
Birting af-
mælis og
minningar-
greina
Morgunblaðið tekur af-
mælis- og minningargreinar
til birtingar endurgjaldslaust.
Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins á 2. hæð i
Aðalstræti 6, Reykjavík og á
skrifstofu blaðsins í Hafnar-
stræti 85, Akureyri.