Morgunblaðið - 07.11.1987, Blaðsíða 38

pp
38
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 1987
Ríkið yfirtók 8.400 milljón króna orkuskuldír:
Greiðslubyrði 1.900
milljónir króna 1988
Greiðslubyrðin samsvarar 20% af
tekjuskatti einstaklinga
Hækka þyrfti raforkuverð um fimmt-
ung til að bera uppi þessi lán
Hrein yfirtaka ríkissjóðs á
skuldbindingum orkufyrirtækja
nemur 8.400 milljónum króna á
verðlagi í september þessa árs.
Greiðslubyrði ríkissjóðs af þess-
um skuldbindingum nemur 1.900
milljónum króna. Allar þessar
yfirtökur ríkissjóðs af orkugeir-
anum fela það í sér að „raforku-
verðið í landinu endurspeglar
engan veginn þann kostnað sem
liggur að baki þess. Með öðrum
orðum: raforkuverðið i landinu
er falsað, þykir þó mörgum það
nógu hátt“, sagði fjármálaráð-
herra í fjárlagaræðu.
Yfirtaká ríkisins á skuldum_
orkufyrirtækja sl. fimm ár er að
meginhluta vegna: byggðalína,
Fjármala-
ráðherra:
Kanna þarf
hvort þró-
unaraðstoð
okkar er á
réttri braut
Vonir um verk-
efni hafa algjör-
lega brugðist
„Á sinum tíma lét ríkið
smiða skip til þróunaraðstoð-
ar og greiddi smfðakostnað
þess. Þá bundu menn vonir
við að það framtak mundi
færa okkur margföld verk-
efni i skipasmiðum og upp-
byggingu á fiskveiðiaðstöðu í
þróunarlöndum. Þetta brást
algjörlega". - Þannig komst
Jón Baldvin Hannibalsson
fjármálaráðherra að orði í
fjárlagaræðu sinni. Ráðherra
taldi nauðsyn á þvi að stjórn-
völd „láti fara fram á því
skoðun, hvort okkar þróunar-
aðstoð, þótt lítil sé, sé á réttri
braut“.
Ráðherra sagði okkur hafa
nokkra skuldbindingu við íbúa
Grænhöfðaeyja og nokkurra
annarra Afríkuríkju. Þrátt fyrir
það væri það skoðun sín, að
kanna þurfi, í ljós tiltækrar
reynslu, hvort þróunaraðstoð
okkar væri á réttri braut. Orð-
rétt sagði fjármálaráðherra:
„Sé litið til nálægra landa þá
er þróunaraðstoð við fátækar
þjóðir ekki aðeins syndakvittun
þess, sem betur er settur í
lífsbaráttunni, heldur felst einn-
ig í henni markviss markaðs-
setning á framleiðsluvörum og
þekkingu".
Samkvæmt samþykkt Alþing-
is ber að stefna að því veija 0,7%
landsframleiðslu í þróunarað-
stoð. Fjármálaráðherra sagði að
full efnd þessarar samþykktar,
sem stefna hafí átt að í áföng-
um, kalli á hart nær 1.700 m.kr.
í fjárlagafrumvarpinu „hefur
utanríkisráðherra talið að fíokka
megi undir þróunaraðstoð 71
m.k.r. Þetta er athyglsivert fyrir
ýmsar sakir en þó fyrst og
fremst það hvað ályktanir Al-
þingis geta verið erfíðar þegar
að framkvæmdinni kemur“,
sagði fjármálaráðherra.
Kröfluvirkjunar og Rafmagnsveitna
ríkisins. Einnig hafa verið yfírtekn-
ar skuldir af Orkubúi Vest§arða,
Hitaveitu Akraness og Borgarfjarð-
ar, Hitaveitu Akureyrar og Rafveitu
Siglufjarðar.
Frá ársbyijun 1983 til ársloka
1986 þurfti ríkissjóður, að sögn
fjármálaráðherra, að greiða um
3.000 milljónir króna í vexti og
afborganir af þessum lánum. A
þessu ári nema greiðslumar 1.800
m.k. A næsta ári 1.900 m.kr. „Væri
greiðslubyrði ríkissjóðs 1,9 milljörð-
um króna lægri", sagði ráðherra,
„hefði mátt lækka tekjuskatt ein-
staklinga um rúm 20%“.
„Ef orkugeiranum yrði afhent
skuldasúpan, 8.400 m.kr. frá næstu
áramótum, vextir væru 6,5% og
lánstími 20 ár, sem má ætla að sé
um það bil meðaltími mannvirkj-
anna, þyrti að hækka gjaldskrá
almennrar raforkunotkunar um
fímmtung til að bera um þessi lán“,
sagði ráðherra ennfremur.
Svipmyndir frá Alþin
Morgunblaðið/ól.K.M.
Ný andlit
Nýir þingmenn hlusta grannt á fjárlagaræðu Jóns Baldvins
Hannibalssonar, fjármálaráðherra: Ellert Eiríksson (S/Rn), Málm-
fríður Sigurðardóttir (Kvl/Nl.e.), Pétur Bjamason (F/Al),
Guðmundur G. Þórarinsson (F/Rvk) og Kristín Einarsdóttir (Kvl/
Rvk). í fremri röð: Karvel Pálmason (A/Vf).
A þingpalii
Meðal áheyrenda á þingpalli þegar fjármálaráðherra hélt sína
fyrstu fjárlagaræðu var Bryndís Schram, eiginkona ráðherrans.
Staðgreiðsla skatta:
Milliþinganefnd skil-
ar áliti í næstu viku
Tillaga um persónuafslátt 183. þús. á ári
FJÁRMÁLARAÐHERRA ráð-
gerir að leggja fljótlega fyrir
Alþingi frumvarp til breytinga á
lögum um staðgreiðslukerfi
skatta. Milliþinganefnd hefur
undanfarið starfað að athugun á
lögunum og mun hún væntanlega
skila áliti sínu í næstu viku. Að
sögn Kjartans Jóhannssonar,
formanns nefndarinnar, þarf
persónuafsláttur að vera 183.
þús. ári, samkvæmt útreikning-
um nefndarinnar, ef skattbyrði
á ekki að hækka.
í milliþinganefndinni eiga sæti
fulltrúar allra þingflokka og ASÍ
ogVSÍ. Annarsvegar mun hún gera
tillögur um tæknilegar breytingar
á frumvarpinu en einnig mat á því
hvemig þetta kerfí þarf að líta út
til að uppfyllt séu fyrirheit um að
kerfisbreytingin leiði ekki til skatta-
hækkana.
„Að því er varðar tæknilegar
breytingar eru þær af margvíslegu
tagi," sagði Kjartan Jóhannsson,
formaður nefndarinnar í samtali við
Morgunblaðið. „Við gerum ráð fyrir
að barnabætur verði fyrirfram-
greiddar ársfjórðungslega og í
fyrsta skitpi í janúar. Einnig að
námsmenn fái sérstök námsmanna-
kort sem gefí þeim rúmlega tvöfald-
an persónuafslátt á mánuði yfir
þriggja mánaða tímabil. Skólafólk
sleppur því við að borga skatta ef
miðað er við að þau hafi einungis
sumartekjur. Heimildir varðandi
millifærslu persónufrádráttar milli
hjóna eru líka rýmkaðar þannig að
hann nýtist betur ef annað hjón-
anna vinnur fyrir litlum tekjum. Svo
má nefna að tillaga er um að sjó-
mannaafsláttur nýtist á móti
staðgreiðslu þannig að hann lækki
staðgreiðslu jafnóðum. Þessi og
margvísleg önnur smærri atriði
mun nefndin leggja til..
Við höfum einnig reynt að fóta
okkur á því hver skattstiginn eigi
að vera, miðað við áform um að
skattbyrði aukist ekki. Eins og stað-
an er nú og miðað er við sömu
prósentutölur og í frumvarpinu
gæti persónuafsláttur verið í kring-
um 183 þús. á ári. Það þýðir að
einhleypingur verður með 44 þús.
kronur á mánuði skattlausar. Hjón
sem bæði afla fullra tekna verða
með 88. þús. krónur samatals á
mánuði í persónuafslátt. Einnig
reiknast okkur til að barnabætur
fyrir fyrsta bam verði 15.525 krón-
ur og fyrir annað bam 23.250
krónur."
Hert útlánastýring:
Fjármálaráðheira
boðar ráðstafanir
Viðskiptaráðherra: reglur um lausafjárstöðu og samn-
ingar um skuldabréfakaup af ríkinu
Innlán minnkuðu nokkuð en útlán jukust mikið í október
„Áætlanir benda til þess að
lausafjárstaða bankakerfísins muni
batna í upphafi næsta árs“, sagði
Jón Baldvin Hannibalsson í fjár-
lagaræðu, „og verða gerðar ráðstaf-
anir fyrir þann tíma til að tryggja
hóflega þróun í útlánastarfsemi
bankanna á því ári“.
Jón Sigurðsson, ráðherra banka-
mála, var spurður í framhaldi af
framangreindum ummælum fjár-
málaráðherra, hverskonar ráðstaf-
anir væri fyrirhugaðar. Hann
svaraði efnislega:
Þetta er Seðlabankans svið, þó
að við fylgjumst grannt með, sem
erum á ríkisstjómarvettvangi. Það
sem menn sjá fyrir eru breytingar
nánast tæknilegs eðlis þegar bundið
fé og vextir losna í byijun næsta
árs. Nauðsynlegt er að búa sig
undir það fyrir fram að hamla gegn
aukningu lána, sem kynni að fylgja
í kjölfarið. Seðlabankinn lítur og
þennan veg á málið. Þetta er að
sjálfsögðu háð þvf sem er að öðru
leyti að gerast í útlánum bankanna.
Niðurstöðutölur innlána og út-
lána síðast liðinn mánuð vekja þó
óneitanlega nokkum ugg. Heildar-
innlán í innlánsstofnanir lækkuðu í
októbermánuði um 0,5%, en útlán
þeirra jukust um 3,5%. Lausafjár-
staða bankanna hefur versnað ört
að undanförnu. Við því var búizt,
m.a. vegna þess, að ríkissjóður hef-
ur verið að bæta sína stöðu með
sölu skuldabréfa á kostnað innlána.
Þetta gerðist síðar en sneggra en
vonir stóðu til. en verður væntan-
lega til þess að draga úr útlána-
starfsemi bankanna, vegna reglna
sem gilda um lausafjárstöðu þeirra.
Varðandi ráðstafanir, sem drepið
er á í Ijárlagaræðu, er fyrst að
geta reglna um launsafjárhlutfall,
sem Seðlabankinn ákveður, og þá
samkomulag, sem leitað verður eft-
ir við lánastofnanir um að kaupa
ríkisskuldabréf af ýmsu tagi. Ef
fijálst samkomulag hér um gefur
ekki tilætlaða raun verður Seðla-
bankinn að hugleiða, hvaða öðmm
ráðum hann beitir.