Morgunblaðið - 07.11.1987, Síða 45

/
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 1987
45
en ekki síður að brjóta þær. Þá geta
þeir vonandi lært að búa til sína eig-
in hljómfraeði.
Það er því hvorki hægt að kenna
eitt algilt kerfi reglna, né heldur að
gefa allt fijálst, heldur að kenna
ákveðinn grunn og byggja ofan á
hann smátt og smátt, örva nemand-
ann, svo hann læri að umgangast
reglurnar og læri að bijóta þær. En
þetta er hugmyndin að baki kennsl-
unni, erfitt að höndla hana í
framkvæmd. Fyrst er grunnurinn
mjög skýr og skipulagður, en síðan
er smám saman reynt að hjálpa nem-
andanum að umgangast þetta
skipulag á sjálfstæðari hátt. Við
þetta öðlast hann þekkingu — og —
iærir að lifa með henni, nota hana
í sína þágu. Þetta á ekki aðeins við
um hljómfræði, heldur margt annað
nám. Þetta er hugmyndin að baki
kennslunni, en erfitt að höndla hana
í framkvæmd.
Annars held ég að það sé langtum
of mikið gert úr áhrifum kennara,
bæði til góðs og ills. Góðir kennarar
eru dásamlegir, en það sem skiptir
máli er að nemandann langi í raun
að læra. Slíkir nemendur læra,
hvemig sem kennararnir eru. Og það
er líka gert of mikið úr skólakerfinu
og öllu sem því tengist. Þegar á
reynir er aðalatriðið hvað menn
kunna og hvernig þeir nota það,
ekki hveijir kenndu viðkomandi, eða
í hvaða skóla var lært. í Ameríku
er oft talað um nemendur sem af-
sprengi, framleiðslu kennarans og
þeir kenndir honum, líkt og hann
hefði búið þá tfl. Þetta þykir mér
skrítin afstaða og nokkuð óhugnan-
leg.“
— Víkjum að spilamennskunni.
Hvemig vinnurðu þar? v
„Þar er engin ein aðferð, ein leið,
heldur fer það eftir viðfangsefnum.
Þó kemur alltaf skemmtilega á óvart
hvað er hægt að græða mikið á að
lesa nótumar vel og athuga ná-
kvæmlega hvað stendur skrifað þar.
Athuga styrkleikamerki, hraða- og
hendingamerki. Þau geta gefið ótrú-
lega mikið til kynna. Túlkun felst
bæði í því að kynna sér vel öll þekk-
ingaratriði, sem tónskáldið skildi
eftir sig, þekkja nótumar, læra að
lifa með þeim, en hvorki fara þræls-
lega eftir þeim, né gera það sem
manni sýnist, fremur en í hljóm-
fræðikenningunum. Hvorki myndin
af hinum rómantíska, innblásna
flytjanda, sem spilar frá eigin bijósti,
stenzt, né sú af köldum tæknispil-
ara. Þetta þarf hvort tveggja að
fara saman.
Beethoven er gott dæmi um tón-
skáld, sem skrifaði nákvæmlega
hvað hann vildi. Sjálfur var hann
magnaður píanisti, flutti verk sín
sjálfur og þekkti því vel, hvemig
verkin snúa að flytjandanum. Ef
píanóleikara rekur í vörðumar í
verkum hans, dugir oft að athuga
nákvæmlega hvað hann hefur skrif-
að og þá gengur allt upp.“
— Það geta víst fæstir skýrt hvað
dregur þá að tónlistinni, en geturðu
haft um það nokkur orð?
„Sumir tala um galdur, aðrir and-
leg verðmæti. Það er erfitt að
skilgreina í hverju aðdráttaraflið
felst. Af hveiju lokkar góð lykt okk-
ur að sér, eða góður matur? Það er
vissulega erfitt að koma þessu í orð.
Tónlistin dregur fólk kannski ekki
sízt að sér, vegna þessa galdurs, eða
andlegu verðmæta. En þetta segir
nú ekki mikið og er létt í vasa.“
— Þú semur, spilar og kennir.
Tekurðu eitt fram yfir annað?
„Ég kann vel við að blanda þessu
saman, eiga við þetta þrennt og hef
gert það, því þar styður hvað annað."
Frá vinstrí Kristján Þ. Stephensen, Szymon Kuran, Elizabeth Dean, Sesselja Halldórsdóttir og Carmel
Russill.
tónlistarlífinu
Sigrún Davíðsdóttir
íslenzkt tónlistar-
fólk í Gautaborg
Nú um helgina koma saman í
Gautaborg tvö tónskáld frá hveiju
Norðurlandanna, ásamt tveimur
hljóðfæraleikurum og tveimur
söngvumm. Flytjendumir flytja
verk tónskáldanna, þannig að verk
hvers tónskálds verður flutt af
tveimur flytjendum frá heima-
landinu og svo öðm pari frá hveiju
hinna landanna, þannig að það
gefst tækifæri til samanburðar og
vangaveltna. Og til að ýta enn und-
ir slíkt em kallaðir til tveir utanað-
komandi gestir, sem hafa haft
tækifæri til að kynna sér verkin.
Þetta em söngkonan Jane Manning,
sem söng verk Hafliða Hallgríms-
sonar hér um daginn, og maður
hennar, enska tónskáldið Anthony
Payne.
Tónskáldin héðan em Karolína
Eiríksdóttir og Þorsteinn Hauksson.
Það vom ákveðnar samsetningar
af rödd og hljóðfæri sem vom lagð-
ar fyrir tónskáldin. Karolína samdi
verk fyrir baritón og píanó. Kristinn
Sigmundsson og Guðríður Sigurð-
ardóttir syngja hennar verk og líka
finnskir flytjendur. Þorsteinn samdi
fyrir dramatískan sópran og selló,
sem Signý Sæmundsdóttir og Inga
Rós Ingólfsdóttir flytja, auk norskra
flytjenda.
Það er norræna tónlistamefndin
sem stendur fyrir þessu framtaki i
samvinnu við tónlistarháskólana á
Norðurlöndum, svo hér er það Tón-
listarskólinn, sem hefur séð um
sambandið við skipuleggjendur.
Þessi vinna er ekki sízt hugsuð til
að auka áhuga á nútímatónlist inn-
an skólanna, en líka til að koma
ungum tónskáldum og flytjendun-
um á framfæri innan Norðurland-
anna. Vafalaust gott fyrir tónlistar-
fólk á öllum Norðurlöndunum, þó
við njótum þess örugglega mest,
því tónlistarfólk héðan hefur ekki
átt of auðvelt með að komast utan
til tónleikhalds, þó það hafi aukist
undanfarið.
Karólina Eiríksdóttir
Frá vinstrí Guðni Franzson, Elizabeth Dean, Carmel Russill og Szymon Kuran og Júlíana E. Kjartans-
dóttir eru hér að spila Mozart, K.581.
Mozart í tali og tónum
— Tónleikar Kammersveitar Reykjavíkur annað kvöld
Annað kvöld, kl. 20.30, heldur
Kammersveit Reykjavíkur fyrstu
tónleika sína á þessu 14. starfsári
sínu í Áskirkju undir yfirskriftinni
Kvöldstund með Mozart. Þar hitt-
um við ekki aðeins fyrir tónlist
Mozarts, þijá kvintetta hans, held-
ur hefur Þorsteinn Gylfason tekið
saman texta um tónskáldið og
verkin sem verða flutt, meðal ann-
ars úr bréfum hans. Vísast Ijörlegt
áheyrnar, miðað við það sem gat
að sjá og heyra í leikritinu og síðar
kvikmyndinni, Amadeusi. Gunnar
Eyjólfsson flytur þá pistla.
Kvintettamir era fyrir strengi
og hom, K. 407, strengi og óbó
K. 406 og strengi og klarínett K.
581. Joseph Ognibene homleikari
og Kristján Þ. Stephensen óbóleik-
arar leika einleik. Þeir era báðir í
Sinfóníunni okkar, auk þess sem
þeir era í Blásarakvintett
Reykjavíkur. Guðni Franzson
klarí-
nettuleikari er einleikarinn í þriðja
kvintettinum, en meira úr hans
hljóðfæri heyrist næstu daga, því
hann leikur líka einleik með sin-
fóní-
unni á áskriftartónleikunum næsta
fimmtudag. Aðrir sem koma fram
á tónleikunum era Szymon Kuran
og Júlíana Elín Kjartansdóttir
fíðluleikarar, Elizabeth Dean og
Sesselja Halldórsdóttir lágfiðlu-
leikarar og Carmel Russel selló-
leikari. Carmel hefur verið hér í
sinfóníunni í átta ár, en hverfur
af landi brott eftir þessa tónleika,
svo þetta era kveðjutónleikar
hennar og vísast margir sem sakna
hennar. Það era hljóðfæraleikarar
eins og hún, sem gera tónleikaferð-
ir svo ánægjulegar. Þeir sýna og
sanna með leik sínum að það kem-
ur ekkert og alls ekkert í staðinn
fyrir að heyra og sjá tónlistina
spretta upp. Héðan fylgja þér hlýj-
ar hugsanir, Carmel, kærar þakkir
fyrir dvölina og góða ferð heim.
Starf kammersveitarinnar er
áhugastarf, unnið í hjáverkum og
vetrarefnisskráin er fyrst og
fremst sett saman eftir því sem
hljóðfæraleikaramir hafa hug á að
spila, þeir sem hafa verið uppistað-
an í starfi sveitarinnar. Á jólatón-
leikunum hefur verið hugað að því
að gefa hijóðfæraleikuram tæki-
færi til að koma fram sem einleik-
arar. Jólatónleikamir verða
sunnudaginn 20. desember, ágætt
að muna að þá gefst kærkomið
tækifæri til að undirbúa sig undir
kyrrð og frið jólanna meðan er
hlustað á verk eftir Vivaldi, Tart-
ini, Guliani og Manfredini. Einleik-
arar þá verða Láras Sveinsson og
Ásgeir H. Steingrímsson trompet-
leikarar, Rúnar H. Vilbergsson
fagottleikari, Laufey Sigurðardótt-
ir fíðluleikari og Amarldur Amar-
son gítarleikari.
Afmæli tónskálda er tilvalið til
að minnast þeirra með því að leika
verk eftir þau. Það gerir Kammer-
sveitin á tónleikum 7. febrúar,
flytur þar tvö verk eftir Max Bruch
150 ára, sem sannarlega á ekki
oft verk á efnisskrám hér. Annað
sjaldheyrt verk fylgir, Canticle II
eftir Britten fyrir kontratenór, te-
nór og píanó. Einhver rekur líklega
upp stór augu yfír kontratenóm-
um. Það hlutverk syngur Sverrir
Guðjónsson, en Gunnar Guðbjöms-
son tenórhlutverkið. Þorsteinn
Gauti Sigurðsson píanóleikari spil-
ar með sveitinni á þessum tónleik-
um.
Svo era kallaðir til hljóðfæra-
leikarar, sem eru með eitthvað
spennandi á pijónunum. Blásarak-
vintett Reykjavíkur flytur tvö verk
á tónleikum sveitarinnar í mars,
verk eftir Barber og Liget, en
kvintettinn fer í utanlandsferð
undir vorið. Á þessum tónleikum
verður fluttur kvintett eftir Pro-
kofí-
eff fyrir óbó, klarínett, fiðlu,
lágfiðlu og strengikontrabassa.
Paul Zukofsky hefur áður komið
við sögu sveitarinnar. Hann stjóm-
ar reyndar ekki hjá sveitinni í
vetur, en kemur til að fylgjast með
æfingum á síðastnefnda verkinu.
Það er því með ýmsu móti sem
efnisskrá vetrarins verður til og
ekki að efa að margir tónleikagest-
ir hugsa sér gott til glóðarinnar,
þegar að tónleikunum kemur, þeir
fyrstu sumsé skammt undan.