Morgunblaðið - 14.01.1988, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 1988
Áburðarverksmiðjan í Gufunesi:
Lítil hætta á spreng-
ingu en ammoníak-
geymirinn hættulegur
- segir Þórður Þ. Þorbjarnarson borgarverkfræðingur
í SKÝRSLU starfshóps um úrlausn vegna vanda sem skapast gæti
af ammoníakgeymi Áburðarverksmiðju ríkisins í Gufunesi segir, að
komi mikill leki að geyminum eins og hann er nú, gæti lífi starfs-
manna og íbúa á stórum hluta höfuðborgarsvæðisins stafað hætta
af, vegna ríkjandi vindátta úr suð-austri og norð-austri. Ekki er fjall-
að um hugsanlega sprengihættu frá verksmiðjunni, enda er ólíklegt
að sprenging geti átt sér þar stað að sögn Þórðar Þ. Þorbjamason-
ar borgarverkfræðings, en hann átti sæti í starfshópnum. Að sögn
Hrólfs Jónssonar aðstoðarslökkviliðsstjóra hefur ekki verið haft
samráð við slökkvilið Reykjavíkur um til hvaða aðgerða skuli gripið
ef ammoníak læki úr geyminum eða ef sprenging yrði í verksmiðj-
unni.
„Ammoníakgeymirinn er hættu-
legur og full ástæða til að gera
eitthvað við hann," sagði Þórður
Þ. Þorbjamarsson. Hann sagði að
verkefni starfshópsins hefði verið
að greina áhættuþætti vegna amm-
oníakgeymisins en ekki um hugsan-
lega sprengihættu. Verksmiíjan
hefur fullgilda lóðasamninga við
Reykjavíkurborg fram á næstu öld
og hefði borgin sótt eftir því á sínum
tíma að verksmiðjan yrði reist innan
borgarmarkanna. „Þessi ammoní-
akgeymir er ekki frá þeim tíma sem
verksmiðjan var reist og menn voru
ekki meðvitaðir um þá hættu sem
af honum gæti stafað þegar hann
var settur upp árið 1965. Það sem
við emm að leggja til er að byggð
verði umhverfís geyminn, hringlaga
steinsteypt þró sem næði vel upp
fyrir miðja hlið á geyminum og
sett þak yfir. Ammoníakið í geymin-
um verði síðan kælt niður í mínus
33,4 gráður á C. Þar með teljum
við að öryggi manna í verksmiðj-
unni og nágrenni hennar sé viðun-
andi,“ sagði Þórður.
Hrólfur Jónsson sagði, að það
versta sem gæti gerst væri að mik-
ill leki kæmi að ammoníakgeymin-
um að næturlagi og að enginn yrði
var við hann því engir gasskynjarar
em f verksmiðjunni. „Framhaldið
ræðst síðan af veðri, vindum og
hitastigi og hversu mikið nær að
leka út. Við getum hægt á lekanum
með því að sprauta vatni og eins
mætti kveikja bál undir skýinu sem
þá mundi lyfta sér yfir byggðina,“
sagði Hrólfur. „En sprengihættan
er einungis þegar verið er að fram-
leiða kjama í verksmiðjunni sjálfri.
Þar geta orðið miklar sprengingar
allt eftir því hvað mikið er fram-
leitt hverju sinni."
Þegar verksmiðjan var reist var
ákveðið að hæfileg fjarðlægð í
næstu byggð væri 1800 metrar og
þá miðað við Kleppsspítala. Hrólfur
sagði að sfðan hefðu forsendur
breyts og er litið svo á að hæðin
fyrir ofan byggðina í Grafarvogi
sem er f um 1200 til 1400 metra
fjarðlægð frá verksmiðjunni, hlífði
henni að einhveiju leyti. „Það er
viðbúið að ef einhver sprenging
yrði þá geta farið rúður og annað
í húsunum en hvort íbúar em í
lífshættu það tel ég vafasamt,"
sagði Hrólfur.
Hrólfur sagðist vera óánægður
með hvemig að málum hefði verið
staðið. Slökkviliðið átti engan full-
trúa í starfshópnum sem fjallaði um
verksmiðjuna. „Ef eitthvað gerist
þama þá er slökkviliðið í lykilhlut-
verki, en það er ekki til nein áætlun
um hvemig við eigum að bregðast
við,“ sagði Hrólfur.
Starfsmenn Áburðarverksmiðjunnar:
Mótmæla ummælum um að
leggja verksmiðjuna niður
Á FUNDI trúnaðarmanna starfs-
manna Áburðarverksmiðju ríkis-
ins í Gufunesi í gær var
eftirfarandi ályktun samþykkt:
„Fundur trúnaðarmanna starfs-
SAMKVÆMT þjóðskrá 1. desem-
ber sl. átti lögheimili hér á landi
8.131 íbúi fæddur erlendis, eða
8,3% fleiri en 1. desember 1986,
og 3.874 erlendir ríkisborgarar,
eða 9% fleiri en 1. desember
1986. Vamarliðsmenn og erlend-
ir sendiráðsmenn hér á landi eiga
ekki lögheimili hér.
Lagareglum um ríkisfang var
breytt í viðamiklum greinum 1952
og 1982. Fyrjr 1952 fengu konur
ríkisfang eiginmanns síns við gift-
ingu en eftir það ár hefur
hjónavígsla ekki áhrif á ríkisfang.
Fyrir 1982 fékk bam fætt í hjóna-
bandi ævinlega ríkisfang föður síns
en nú fær það íslenskt ríkisfang ef
annað foreldra er íslenskt.
íslendingar missa íslenskt ríkis-
fang ef þeir öðlast erlendan ríkis-
borgararétt vegna eigin umsóknar.
Þeir sem fara til útlanda til at-
vinnudvalar flytja að jafnaði
lögheimili sitt til viðkomandi lands
en námsmenn halda yfirleitt lög-
fólks áburðarverksmiðjunnar í
Gufunesi, haldinn 13. janúar 1988,
fagnar þeim viðbrögðum stjóm-
valda, að gera það sem hægt er,
til að tryggja öryggi þeirra sem í
heimili sínu á íslandi, segir í frétta-
tilkynningu frá Hagstofu íslands.
Skortur á
tollskýrslum
LESANDI Morgunbiaðsins varð
fyrir því í byijun vikunnar að
geta ekki leyst út bækur, sem
hann fékk sendar frá útlöndum,
út úr tolli, þar sem engar toll-
skýrslur voru til.
Hjá starfsmönnum Póstmið-
stöðvarinnar við Ármúla fengust
þær upplýsingar, að vegna nýrra
laga um tolla og vörugjald hefði
þurft að útbúa ný eyðublöð. Á
mánudag hefði hins vegar komið í
ljós að nýprentaðar tollskýrslurnar
voru á þrotum og hefðu nokkrir
erfíðleikar stafað af því á mánudag
og fram á þriðjudag, en þá hefði
ný sending af eyðublöðunum boríst.
verksmiðjunni vinna, og þeirra sem
í hættu gætu verið ef eitthvað það
kæmi fyrir sem orsakaði spreng-
ingu eða leka á hættulegum vökva
frá verksmiðjunni.
Fundurinn vill hins vegar benda
á að allt frá því að verksmiðjan var
byggð var vitað um vissa hættu frá
henni. Þrátt fyrir það, hefur byggð
verið færð nær verksmiðjunni en
gert- var ráð fyrir í upphafi, og er
það alfarið á ábyrgð þeirra sem
samþykktu þá ákvörðun. Nú hafa
hinsvegar komið fram tillögur frá
stjórnskipaðri nefnd um úrbætur á
öryggismálum verksmiðjunnar, og
ber að fagna því að stjórnvöld virð-
ast ætla að taka tillit til þeirra
tillagna.
Fundurinn mótmælir þeim um-
mælum, sem höfð eru eftir félgas-
málaráðherra, um að hugsanlegt
sé að leggja verksmiðjuna niður.
Umræður þær sem nú eru 5 fjölmiðl-
um, eru í senn fjandsamlegar og
villandi og virðast ætlaðar til þess
að skapa ótta og þrýsting á að verk-
smiðjunni verði lokað.“
Leifur Guðjónsson, trúnaðarmað-
ur, sagði í gær að öryggismál
verksmiðjunnar væru mjög vel
skipulögð. Lögð væri áhersla á að
starfsmenn vissu hvernig ætti að
bregðast við og fara með öll þau
efni sem unnið væri með innan
verksmiðjunnar, ef eitthvað færi
úrskeiðis. Leiðbeiningar hanga uppi
um hvernig bregðast skuli við og
hvemig starfsmenn skuli ganga
um. Sagði hann að ár væri liðið frá
því slökkviiiðsmenn í Slökkviliði
Reykjavíkur fóm yfir allar öryggis-
reglur og þjálfuðu starfsmenn
sérstaklega.
0
Hagstofa Islands:
8.131 íbúi með lögheim-
ili hér fæddur erlendis
3.874 erlendir ríkisborgarar
TJARNARGATA 11
Islands
TJARNAR-
GATA 11
FLYTUR í
SKERJA-
FJÖRÐ
y Tjörnin
' Skúthúsvegur
Hótel Saga X
> / '
7 ,/y
Norræna húsið
*
20 umferðarmerki og eitt umferðar-
Ijós auk girðinga og loftneta á milli
húsa þurfti að taka niður vegna
flutninganna.
/
fO___-Nýja heimilisfangið
Flugleiðír
500 m
i
Umferðaljós og um-
ferðamerki tekin niður
STARFSMENN gatnamálastjóra
hafa síðustu daga undirbúið
flutnig á húsinu við Tjamargötu
11, í Skeijafjörð. Taka þurfti
niður umferðaljós við Suðurgötu
og 20 umferðamerki á leiðinni.
Húsinu átti að aka í nótt á tveim-
ur vörubílspöllum suður Tjarnar-
götu og varð að taka niður nokkur
loftnet sem þar liggja á milli húsa
á leiðinni út á Hringbraut. Þar átti
að fara yfir umferðareyjuna, sem
jöfnuð hefur verið við jörðu og yfir
á syðri akrein, vinstri akrein.
Vinstri beygja var fyrirhuguð við
hringtorgið og áfram átti að halda
á vinstri akrein eftir Suðurgötu að
flugvellinum. Þorragatan er svo
mjó að ijúfa varð girðinguna við
flugvöllinn og fara inn á hann til
að ná beygjunni, að sögn Inga Ú.
Magnússonar gatnamálastjóra. í
Skeijafirðinum hefur húsinu verið
valinn staður við Frostagötu.
Norræna húsið:
Fyrirlestur um bók-
menntir og bókaút-
gáfu í Finnlandi
NÆSTKOMANDI föstudag,
þann 15. janúar kl. 17.00, heldur
prófessor Heikki A. Reenpáa frá
Finniandi fyrirlestur í Norræna
húsinu um bókmenntir og út-
gáfustarf í Finnlandi og á öðrum
Norðurlöndum. Reenpiia hefur í
mörg ár stjórnað finnska útgáfu-
fyrirtækinú Otava, sem stofnað
var árið 1890 og hefur síðan
verið i einkaeign.
Otava sendir frá sér fjölda bóka
ár hvert, fagurbókmenntir, fag-
bækur og þýðingar. Prófessor
Reenpáa hefur sérstakan áhuga á
íslenskum bókmenntum og hefur
gengist fyrir því að láta þýða og
gefa út íslenskar bækur. í fyrra var
í fyrsta sinn byijað að gefa íslend'-
ingasögurnar út á fínnsku í sér-
stakri ritröð.
f fyrirlestri sínum fjallar prófess-
or Reenpáá um bæði listrænt gildi
bóka og sölugildi þeirra og gerir
grein fyrir almennum bókmenntum
í .Finnlandi, stöðu skáldsögunnar
og ljóðsins. Hann veltir einnig fyrir
sér hver sé framtíð bókmennta á
málum, sem fáir lesa, skrifa eða
skilja og ræðir í þessu sambandi
sérstöðu íslenskunnar og annarra
Heikki A. Reenpáá.
tungumála fámennra þjóða og
hvaða leiðir séu vænlegar til úr-
bóta. Meðal annars ætlar hann að
vekja máls á áhugaverðri hugmynd
um norræna bókmenntaritröð.
Fyrirlesturinn hefst sem fyrr seg-
ir kl. 17 á föstudaginn og verður
fluttur á sænsku.