Morgunblaðið - 21.02.1988, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. FEBRÚAR 1988
37
Um falskar nótur
og fuglastríð
eftir Geir G.
Gunnlaugsson
í Morgunblaðinu þ. 11. febrúar
sl. birtist grein eftir Jónas Bjama-
son, fyrrum formann Neytenda-
samtakanna. Greinin nefnist
„Fuglastríð eftir fölskum nótum"
og vitnar Jónas m.a í klausu sem
ég fékk birta í Morgunblaðinu
nýverið þar sem ég lýsti skoðunum
mínum á innflutningi landbúnaðar-
afurða. Tel ég að tilvitnunin sé
ekki alls kostar makleg og vil víkja
að því hér á eftir.
Eitt af því sem Jónas segir í
grein sinni er það að mikil gjá sé
milli viðhorfa minnar kynslóðar og
nútímans að því er landbúnaðar-
mál varðar. Þama er verið að
skauta framhjá þýðingarmiklum
hlutum á billegan hátt. Við erum
öll neytendur í samfélagi okkar
hver svo sem aldur okkar er og
höfum mótað skoðanir okkar í ljósi
reynslu og þekkingarleitar. Auk
þess að hafa lifað af innfluttar
svínafóðurkartöflur til manneldis,
þorskastríð, leku flötu þökin,
Kröfluævintýri, alkalískemmdir í
steinsteypu, þá hefur mín kynslóð
allgott minni af hörmungum
tveggja heimsstyijalda. Erum við
því minnugir þess sem mannleg
skjmdiglöp geta leitt af sér. Sem
betur fer verður vonandi engin
heimsstyijöld úr fuglastríði Neyt-
endasamtakanna, en feilnótumar,
sem fram hafa komið í málflutn-
ingi þeirra um alifuglabændur, eru
mjög ómaklegar, því vegið er að
þeim sem lengst héldu út í barátt-
unni um frjálsa verðlagningu á
landbúnaðarvörur. Þeir urðu því
miður að láta undan síga að lokum
fyrir hinu almennt háa verðlagi á
íslandi og álögum hins opinbera.
Ein eða tvær vörutegundir eins og
egg og kjúklingar geta ekki verið
til langframa langt undir öðmm
neysluvamingj í verði, enda skiptir
það ekki slíku meginmáli fyrir
neytendur að það mundi auka til
muna framfærslukostnað flöl-
skyldunnar. Hið alvarlega er hið
almenna, háa verð á neysluvörum
á íslandi og mér er spum hvort
stríðsyfirlýsingar Neytendasamta-
kanna á hendur uppgefnum fugla-
bændum séu ekki til þess gerðar
að beina sjónum fólks frá því hvar
vandinn raunverulega liggur.
Enda þótt hagfræði mín sé
heimasmíðuð langar mig að koma
skoðunum mínum á framfæri tæpi-
tungulaust:
A íslandi em tvær megin fram-
leiðslugreinar, sjávarútvegur og
landbúnaður. Á þessum tveim
meginstoðum hvílir allt annað at-
hafnalíf: iðnaður, verslun, stjóm-
sýsla, svo og flöldinn af þjónustu-
greinum af ýmsu tagi. Nú hefur
það gerst (þakkað veri tækni vorra
tíma) að færri og færri þarf til
þess að starfa við framleiðsluat-
vinnuvegina. Fleiri og fleiri starfa
því utan þessara mikilvægustu
greina þjóðlífsins og tilfinning
fólks fyrir þýðingu þeirra dvínar.
Þegar þjónustustörf þrýtur verða
stjómvöld að fara að dulbúa at-
vinnuleysi og kemur þá til kasta
þess hve styrkar framleiðslugrein-
amar era til þess að bera yfírbygg-
inguna án þess að velmegun al-
mennings hnigni. Ef landbúnaður
yrði af lagður á íslandi fyrir sakir
heimsku, skammsýni eða hrekkvísi
manna (nema allt komi til), væm
neytendur síður en svo bættari.
Þá þyrfti að útbúa ráðuneyti fyrir
þá sem áður unnu framleiðslustörf-
in. Þar væm innkaupendur, mats-
menn og sérfræðingar í því hversu
mikið af gerlum og ormum mætti
vera í hinum innfluttu vömm. Til
þess að standa straum af öllu sam-
an þyrfti að leggja stjómunarskatt
á landbúnaðarvömna svo hún yrði
fljótlega í takt við annan vaming
í landinu.
Nú vita allir i raun og vem að
íslendingar era jafnokar annarra
þjóða á flestum sviðum ef þeir fá
tækifæri til þess að afla sér þekk-
ingar og spreyta sig. Það þætti
flestum fyrir neðan allar hellur ef
nýlagður söluskattur á innlenda
tækniþjónustu yrði til þess að ódýr-
ara væri að kaupa húsa- og verk-
fræðiteikningar frá útlöndum.
Ætti þá að leggja þessa þjónustu
niður hérlendis, senda hámenntaða
menn í atvinnubótavinnu og leggja
háskóladeildir hérlendis niður? Hið
sama gildir um verslun, að ekki
er að vita nema erlendar sölukeðj-
Geir G. Gunnlaugsson
*
„Eg skora nú enn á
Neytendasamtökin að
líta á hinn raunveru-
lega vanda, sem er
hversu mjög gegndar-
lausar lántökur er-
lendis í greiðslukort-
um, vöruúttekt og
lánsleigusamningum
(sem auka að sönnu
stundargróða) munu
spilla fyrir velmegun
þeirrar kynslóðar sem
nú er að vaxa úr grasi.
Spá mín er sú að
hvorki megi vanta
sjávarútveg né land-
búnað þegar kemur til
þeirra skuldaskila.“
ur væm fúsar til þess að veita
hingað flármagni, lækka tíma-
bundið álagningu sína og storka
innlendri verslun.
Þetta finnst mönnum auðvitað
fráleitt bull en í raun er þessu
miklu alvarlegar farið með fram-
leiðsluatvinnuvegina að Qárfesting
og þekking væri enn lengur að
byggjast upp á ný ef þeim yrði
veitt náðarhöggið. Því er fráleitt
að heimila hömlulausan innflutn-
ing á lélegum vamingi í sam-
keppni við íslenskar atvinnugrein-
ar sem búa við hátt verðlag og
ýmsar hömlur. Slíkt myndi leiða
til þess að íslendingar glötuðu f
raun sjálfstæði sínu. Þama finnst
mörgum tekið of djúpt í árinni en
það er ekki að ástæðulausu að
stjómvöld hafa sett takmörk fyrir
því hver eignaraðild erlendra fyrir-
tækja getur verið hérlendis. Ef við
seljum íslensk atvinnutækifæri til
útlanda seljum við raunvemlega
fjöregg okkar úr landi. Það er
eggið sem Neytendasamtökin eiga
að snúa sér að í þessu fuglastríði.
Vöndum valið, veljum íslenskt
var skynsamleg hvatning, sem ég
fullyrði að á betur við um land-
búnaðarvömr en nokkum annan
vaming.
Ég skora nú enn á Neytenda-
samtökin að líta á hinn raunvem-
lega vanda, sem er hversu mjög
gegndarlausar lántökur erlendis í ^
greiðslukortum, vömúttekt og lán-
sleigusamningum (sem auka að
sönnu stundargróða) mun spilla
fyrir velmegun þeirrar kynslóðar
sem nú er að vaxa úr grasi. Spá
mín er sú að hvorki megi vanta
sjávarútveg né landbúnað þegar
kemur til þeirra skuldaskila.
Landbúnaðurinn og það sem
hann stendur fyrir í dag er eign
þjóðarinnar, sem ekki verður keypt
til baka frá útlöndum. Látum ekki
þá heimsku henda okkur að steypa
okkur í skúldafen eins og vanþróuð
lönd þriðja heimsins fyrir sakir
óhóflegrar eyðslu og glámskyggni.
Höfuadur er bóadi á Lundi í
Kápavogi.
Hreinsun
Signu lokið
París. Reuter.
TEKIZT hefur að hreinsa ána
Signu, sem liðast um Paris og
nágrenni, af óþverra og rusli.
Lýstu borgaryfirvöld þessu yfir
við athöfn á fimmtudag. Við það
tækifæri var ýmsum fisktegund-
um sleppt i ána.
Árið 1976 var ákveðið að hreinsa
Signu. Á þeim tíma var vatnið í
henni ekkert annað en þykkur og
eitraður slepjustraumur. Var hún
full af óþverra og msli fyrir 12
ámm og aðeins fjórar tegundir
vatnafiskjar tórðu enn. Hreinsunin
hefur hins vegar tekizt vel því nú
iðar áin af fiski og tegundimar em
orðnar 32. Reiknað er með að þær
verði tvöfalt fleiri árið 1994, en þá
er gert ráð fyrir að allt skolp í
París og nágrenni verði hreinsað í
sérstökum stöðvum.
Fyrsta skrefið við að minnka
mengun í Signu var bygging skolp-
hreinsistöðva. í stað þess að láta
skolpi renna beint út í fljótið fór
það í þessar stöðvar. Nú er 70%
af ölli skolpi í París hreinsað en
eftir 6 ár verður fer það allt í gegn-
um hreinsistöðvar, eins og fyrr seg-
ir.
GÓÐA FERÐ MEÐ
Páskaferð
til Thailands
MEÐ ÍSLENSKUM F ARARSTJÓRA
FRÁ1. APRÍL -19. APRÍL
Flogið er um Kaupmannahöfn til Bangkok. Gist 4 næturíBangkok á hinu frá-
bæra Montien hóteli. Þá liggurleiðin niðurá Pattaya ströndina oggist 10 nætur
á Royal Cliffhótelinu í„Deluxe“ herbergjum. Aðlokum erafturgist 2 nætur
á Montien hótelinu íBangkok og flogið til Kaupmannahafnar 18. apríl. Komið
heim 19. apríl.
Allt þetta fyrir aðeins 77.500.-
Verð miðast við gistingu í tvíbýli.
Nánari upplýsingar gefnar á skrifstofunni.
W
Feró/r
Ratvís-ferðaskriístofa Hamraborgl-3 Sími: 91-641 522