Morgunblaðið - 26.02.1988, Blaðsíða 46

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1988
46
nmnmtt

Ast er.
... að lesa Moggann
saman.
TM Reg. U.S. Pat. Off.-all ríghts teserved
'1984 Los Angeles Times Syndicate

'l" '/"
l|" 'I'
-TARMOV05K'
Með
morgunkaffinu
im "éfi'
Hver dj_____ olía líka þarna!
HÖGNI HREKKVÍSI
LÆKNAR, BJÓR
OG HEILDARNEYZLA
Til Velvakanda.
Ómögulegt er að segja annað,
en að til tíðinda hafí dregið í bjór-
málinu, en nær allir sérfræðingar
sjúkrahúsanna í Reykjavík, og fleiri
læknar, ákváðu að taka af skarið
og segja álit sitt í endalausum
tvískinnungi íslendinga í sambandi
við bjórinn.
Ekki hafa bannmenn í hópi lækna
legið á skoðun sinni. Hvers vegna
hefur þá ekki heyrzt fyrr í þessum
hóp? Svarið, sem sumir þeirra hafa
gefíð mér, er að þeir hafí ekki sem
einstaklingar viljað eða haft geð í
sér til að kalla með því yfír sig það
aurkast, sem þeir töldu, með réttu
eða röngu, að bjórandstæðingar
mundu grípa til gagnvart þeim.
Þessi skoðun kemur líka fram hjá
geðlækni í hópi þeirra. I lok vand-
aðrar og rjiálefnalegrar greinar í
Morgunblaðinu 10. febrúar, býr
hann sig undir reiði bannmanna og
er varla von á öðru, því ekki bara
fletti hann ofan af óvönduðum
vinnubrögðum þeirra, héldur og
vísvitandi rangtúlkun þeirra á stað-
reyndum.
Viðbrögð við ályktun læknanna
133ja benda til, að ótti þeirra hafí
ekki verið með öllu ástæðulaus. Þau
andsvör, sem hafa birzt, hafa ekki
öll verið á háu plani. Þau hafa fjall-
að um sentimetralengd nafnalist-
ans, síma læknanna eða símaleysi,
hótfyndni í sambandi við tölulegan
íjölda þeirra, menntunarskort
þeirra, ábyrgðarleysi gagnvart
sjúklingum og loks dijúg yfírlýsing
nokkurra geðlækna um að sjálfír
væru þeir einir dómbærir á hvort
öðrum mönnum væri óhætt að
drekka bjór eða ekki.
í ályktun sérfræðinganna er
réttilega bent á, að ekki er verið
að takast á um hvort neyzla áfeng-
is skuli leyfð eða ekki. Hún er leyfð
og við þá staðreynd munum við
búa. Áfengi í einni mynd eða ann-
arri hefur fylgt mannkyni lengur
en sögur ná til og þýðingarlaust er
að láta sem svo sé ekki. Auðvitað
hafa vandamál hlotizt af því og þau
ekki lítil. Því þá ekki að banna
það? Það eru eðlileg viðbrögð ís-
lendinga við vandamálum. Þó ólíku
sé saman að jafna, mundi bann þó
vera álíka raunhæft og að banna
bifreiðir á þeim forsendum, að í
bifreiðaslysum geti hlotizt örkuml
eða dauði. Áfengisbann hefur verið
reynt á íslandi og í fleiri vestrænum
löndum og orðið til bölvunar einn-
ar. Sem betur fer, er ekki lengra
síðan bannárin voru — og síðar
áfengisskömmtun — að þau eru í
minni flestra manna, sem komnir
eru yfír miðjan aldur. Skrifari hefur
átt tal við marga menn, sem muna
þann tíma og telja þeir, að bannið
hafí átt stóran þátt í misnotkun
íslendinga á áfengi og því, sem
verra er, alið á virðingarleysi þeirra
fyrir lögum.
Þessum skrifara er ljóst, að
áfengismenning íslendinga í heild,
er ekki til fyrirmyndar. Hún er
slæm og meðferð margra þeirra
með vín er afleit. Hann hefur raun-
ar skrifað áður um þann brag, sem
kominn er á miðborg Reykjavíkur
að næturlagi af ölóðu fólki. Jafn-
framt þessu er þó ljóst, að allur
obbi íslendinga á ekki við áfengis-
vandamál að stríða og að margir
þeirra, sem á stundum verða sér
til skammar vegna ofdrykkju, geta
ekki flokkazt undir áfengissjúkl-
inga. Sem betur fer eru áfengis-
sjúklingar ekki stór hluti heildarinn-
ar og sjálfsagt er að hlúa að þeim
og styðja á allan hátt.
Nýlegar upplýsingar í vikuritum
gefa þó til kynna, að vandamál
þeirra kunni ekki síður að vera til-
komið vegna ruglings. í litningum
en af áfenginu. En víst er, að þeir
ofdrykkjumenn, sem þessi skrifari
hefur haft spumir af, hafa læknað
sig sjálfír með aðstoð fjölskyldu
sinnar og vina en ekki geðlækna,
hvorki prófessora eða yfírlækna,
þótt þess séu vafalaust dæmi. Að
þeir vinni gott starf við geðsjúkl-
inga, efast þessi skrifari ekki um.
Bannmenn hafa stöðugt haldið
því fram, að heildameyzla lands-
manna á áfengi sé það, sem mestu
máli skipti og að með tilkomu bjórs-
ins muni hún margfaldast og sam-
fara því öll vandamál, sem áfenginu
fylgja. Á þessu er búið að hamra
svo lengi, að jafnvel bjórvinir eru
famir að klifa á því sjálfír. Hvemig
stendur á því, að áfengisvandamál
á íslandi eru jafn slæm og raun ber
vitni fyrst heildameyzlan er lægri
en hjá flestum öðmm? Að nokkm
er svarið það, að það er tilbúningur
bannmanna, að heildameyzlan
skipti öllu máli. Þessi tilbúningur
hefur svo verið studdur með röng-
um forsendum eða tilbúnum niður-
stöðum. Á það var rækilega bent í
grein áðumefnds geðlæknis. Heild-
afneyzla áfengis í Iandinu ræður
ekki úrslitum um heilbrigði almenn-
ings eða umgengni hans með vín.
Það skýrist bezt á jafn einföldu
dæmi og því, að tækju prófessorarn-
ir, geðlæknamir og aðrir bannmenn
(nema áfengissjúklingar í þeirra
hópi) upp á því að drekka t.d. einn
bjór í viku hverri, þá mundi heildar-
neyzla landsmanna aukast sem því
næmi, almennt heilbrigði mundi
ekkert breytast, en sjálfír mundu
þeir ekkert hafa nema gott af og
vita betur hvað þeir væru að skrifa
um.
Tumi
Víkverji skrifar
Víkveiji hefur oftar en einu sinni
haft á orði viðureignir ein-
staklinga við kerfið. Margar þessar
frásagnir em með ólíkindum og
sýna hversu oft raunveruleikinn er
engu líkur. Oft hefur Víkveiji haft
veður af því, að þessar frásagnir
veki litla kátínu í kerfinu og breyti
þar engu. Hitt er aftur, að sumar
þessara sagna hafí endað vel, því
Víkveiji hefur líka haft spumir af
því, að birting þeirra hafi leitt til
breytinga hjá þeim, sem um var
fjallað. Og réttlætir einn slíkur sig-
ur þúsund sögur.
Kunningi Víkveija stríðir nú við
sjúkdóm, sem hefur leitt til fötlunar
þannig að viðkomandi á erfítt um
gang og allar tröppur eru honum
óyfirstíganlegar hindranir. Því var
haft samband við embætti gatna-
málastjórans í Reykjavík og borið
upp það erindi við starfsmann þar,
hvort hægt væri að fá lækkaða
gangstéttarbrún, þannig að fatlaði
einstaklingurinn kæmist þar leiðar
sinnar. Niðurstaða þess samtals
varð að skrifa embættinu bréf með
ósk um þessa breytingu. Það var
gert, enda tíð það góð síðustu mán-
uði ársins í fyrra, að gatnamála-
stjóri gat staðið í byggingafram-
kvæmdum ekki langt frá þeirri
gangstétt, sem um ræðir. Hún
breyttist þó ekkert og ekkert heyrð-
ist frá gatnamálastjóraembættinu
um að þangað hefði borizt neitt
bréf, sem svara þyrfti.
Gerði svo veður válynd og var
ekkert um gangstéttina hugsað. En
þegar aftur rofaði til var haft sam-
band við embætti gatnamálastjóra
á nýjan leik og talað við starfs-
mann, sem kunnugt var um málið.
Og viti menn! Embættið hafði sent
mann á staðinn. Sá hafði hins veg-
ar komið til baka með þær upplýs-
ingar að hann hefði ekki séð nauð-
syn þess að lækka gangstéttina!
Enda ófatlaður að sögn starfs-
manns gatnamálastjóra, sem reynd-
ar tók spumingu um heilsufar
sendiboðans óstinnt upp, þar til
hann sá í bréfinu á borði sínu, að
allt var þetta mál nú tilkomið vegna
fötlunar eins borgaranna. Sem eng-
um þar á bæ datt í hug að ræða
við, hvað þá berja augum. Enda
sást ekkert á gangstéttinni!
Spumingu um það, hvort svars
við bréfí borgarans væri að vænta,
var hins vegar svarað þannig að
ekki væri hægt að líta á gangstétt-
ina aftur fyrr en í sumar. Vonandi
kemur hún vel undan vetri.
XXX
Vinnufélagi Víkveija hefur á
þriðja ár reynt að koma Trygg-
ingastofnun ríkisins í skilning um,
að hún sendi stöðugt póst til látins
manns.
Þessi maður keypti á sínum tíma
íbúð af dánarbúi. Strax fóm að
berast bréf frá Tryggingastofnun-
inni til fyrri eiganda, sem reyndar
hafði látist hálfu ári áður en vinnu-
félagi Víkveija festi kaup á íbúð-
inni. Þessi bréf voru endursend,
með sum var farið aftur í Trygg-
ingastofnun, ótal sinnum var hringt
þangað. En allt kemur fyrir ekki.
Bréf halda áfram að berast.
Nú hefur vinnufélagi Víkveija
aldrei opnað neitt þessara bréfa,
þannig að hann veit ekki, hvað það
er sem Tryggingastofnuninni er svo
mikið kappsmál að koma frá sér.
Maðurinn kann hins vegar engin
fleiri ráð til að komast hjá þessum
bréfum.
Hvað skyldi kerfið gera, ef hann
opnaði eitt þeirra?
xxx
Dýralífsþættir em með
skemmtilegra efni í sjónvarp-
inu að mati Víkveija. Oft verða
þeir líka til þess að reka Víkveija
til frekari fróðleiks, sem oftar en
ekki er jafnvel skemmtilegri en
þættimir sjálfír. Sjónvarpsþættir
um Galapagoseyjar hafa orðið til
þess að á borði Víkveija liggur
bandarísk bók, saga af ferð til
Galapagos, eftir William Albert
Robinson, vísast útgefín 1936. Höf-
undur rekur m.a. kynni sín af Norð-
urlandabúum, sem hafa setzt að á
Indefatigable-eyju. í þeim hópi er
„Finnsen íslendingur". Og nú leikur
Víkveija forvitni á að vita, hver þar
fór.