Morgunblaðið - 27.05.1988, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. MAÍ 1988
Brids
Arnór Ragnarsson
Sanitas-bikarkeppni
Brindssambandsins
34 sveitir eru skráðar til leiks í
Sanitas-bikarkeppni Bridssam-
bandsins. Enn er hægt að bæta við
sveitum og lýkur skráningu næsta
þriðjudag, 31. maí. Þá um kvöldið
verður svo dregið í 1. og 2. umferð
bikarkeppni BSÍ.
Þeir sem hug hafa á þátttöku
geta haft samband yið skrifstofu
BSÍ í s. 689360 eða Ólaf Lárusson
heima í s. 16538. Allar nánari uppl.
verða veittar.
Opna Sparisjóðsmótið
í Kópavogi
Töluverð afföll hafa verið í skrán-
ingu í Sparisjóðsmótið síðustu daga.
Er svo komið að tala sveita er um
20 en var mest um 25 sveitir. Enn
er hægt að bæta við sveitum í þetta
stórmót, sem er opið öllum. Spila-
mennskan hefst kl. 13 á laugardeg-
inum 28. maí. Spilað er í Fannborg
2 (Félagsheimili Kópavogs
v/Hamraborg). Áætlaður spilatími
er milli kl. 13—19.30 hvom daginn
(alls um 80 spil). Verðlaun nema
yfir 200.000 þús. krónum sem er
við það mesta sem veitt hefur verið
í verðlaun í bridsmóti hér á landi.
Þeir spilarar sem enn hafa hug á
þátttöku geta haft samband við
Hermann Lárusson í s. 41507 fram
að móti. Öllum er heimil þátttaka.
44 pör í Sumarbrids sl.
þriðjudag.
Mjög góð þátttaka var í Sum-
arbrids sl. þriðjudag. 44 pör mættu
til leiks og var spilað í þremur riðl-
um. Úrslit urðu (efstu pör):
A-riðill
Láras Hermannsson —
Gunnar Þorkelsson 264
Hjálmar S. Pálsson -
Þórarinn Andrewsson 233
Ámína Guðlaugsdóttir —
Bragi Erlendsson 232
Hreinn Magnússon —
Sæmundur Bjömsson 223
Amar Ingólfsson —
Magnús Eymundsson 223
Ársæll Vignisson —
Trausti Harðarsson 222
B-riðill
Erlendur Jónsson —
Oddur Jakobsson 192
Steingrímur Gautur Pétursson —
Sveinn Eiríksson 175
Eyjólfur Magnússon —
Siguijón Helgason 164
Albert Þorsteinsson —
SteinbergRíkarðsson 164
Magnús olafsson —
Jakob Kristinsson 162
Kristín Guðbjömsdóttir —
BjömAmórsson 162
Hermann Sigurðsson —
Þorbergur Leifsson 162
C-riðilI
Anton R. Gunnarsson —
Jón Þorvarðarson 194
Baldvin Valdimarsson —
Hjálmtýr Baldursson 184
Jacqui McGreal —
Hermann Lárusson 178
Hrólfur Hjaltason —
Þorfínnur Karlsson 178
Einar Jónsson —
Georg Sverrisson 165
Baldur Bjartmarsson —
Guðmundur Þórðarsson 161
Og eftir 6 kvöld í Sumarbrids
1988 er staða efstu spilara orðin
þessi: Guðlaugur Sveinsson —
Magnús Sverrisson 76, Gunnar
Þorkelsson — Lárus Hermannsson
66, Anton R. Gunnarsson — Jón
Þorvarðarson 60, Albert Þorsteins-
son 58, Jóhann Jóelsson — Guð-
mundur Aronsson 50 og Jakob
Kristinsson 48.
Greinilegt er að aðsókn að Sum-
arbrids er orðin jöfn og góð, þetta
45—50 pör á kvöldi. Spilað er alla
þriðjudaga og fimmtudaga í Sigtúni
9 og er húsið opnað kl. 17.30. Hver
riðiil hefur spilamennsku um leið
og hann fyllist. Spilamennska í
síðasta riðli hefst kl. 19.30, í síðasta
lagi.
Leynast fommmjar í gmnni
hins umdeilda ráðhúss?
eftir Sturlu
Friðriksson
Nú þegar verið er að grafa fyrir
væntanlegu ráðhúsi Reykjavíkur í
norðurenda Tjarnarinnar, sem upp-
haflega hefur sennilega verið nefnd
Vatnið (samanber Vatnsmýrin), er
ekki úr vegi að minna á, að svæði
þetta er mjög í næsta nágrenni við
þann stað sem ætla má að bær land-
námsmannsins Ingólfs Amarsonar
hafi staðið.
Era þessar framkvæmdir einn
áfangi í þróun þeirrar sögu þjóðar-
innar sem hófst með landnámi Ing-
ólfs fyrir rúmum 1100 áram. For-
ráðamenn borgarinnar hafa vænt-
anlega valið þennan stað til ráðhús-
byggingar með þessa sögulegu
staðreynd í huga, til þess enn að
staðfesta þá merkilegu framvindu
og sennilega að nokkra leyti þá
skemmtilegu tilviljun, að höfuðstað-
ur þjóðarinnar skuli hafa risið í
hlaðvarpa bæjar fyrsta landnáms-
mannsins.
Ráðhúsbygging á þessum sögu-
frægasta stað landsins ætti þess
vegna að vera minnisvarði um þessa
merkilegu atburðarás. Allt ætti að
gera, sem í okkar valdi stendur til
þess að minna á þessa sögulegu
staðreynd við vinnuframkvæmdir,
hönnun og endanlegt útlit þessarar
væntanlegu byggingar.
Menn getur greint á um fegurð
bygginga, hagkvæmni skipulags og
staðsetningu húsa, gatna og torga,
en þótt bygging sé ekki fullkomin
að útliti má fegra og gera hana
aðlaðandi og áhugaverðan þjóðar-
sóma. Hér skal ekki magna þá deilu
sem orðin er um staðsetningu ráð-
húss, aðeins benda á það, að fyllstu
gát þarf að hafa við uppgröft á
athafnasvæði við væntanlega bygg-
ingu ef ske kynni, að óhreyfð jörð
hins sögufræga og þjóðhelga stað-
ar, geymdi einhveijar minjar um
hina upprunalegu byggð landsins
og þróunarsögu Reykjavíkur allt frá
landnámstíma til okkar daga.
Hvar stóð bær Ingólfs?
Margir ágætir menn hafa reynt
að sýna fram á með nokkram rökum
hvar landnámsbær Ingólfs hafi
staðið, hið foma bæjarhús
Reylqavíkur. Haldbest virðast þau
rök vera, sem styðja þá skoðun, að
Reykjavíkurbær hafí staðið við þá
götu, sem við nú nefnum Aðal-
stræti, og þar hafí legið sjávargata
frá bæjarhúsum, og þar hafí verið
vegamót um hlaðið til suðurs eftir
stíg að bestu lindinni (eftir Suður-
götu) og slóða upp á tún á hæð
vestan bæjar (Túngata), en austan
Dr. Sturla Friðriksson
við bæjarhúsin hafí verið völlur til
heyskapar (Austurvöllur). Enda
þótt gengið sé út frá því, að ömefn-
in bendi eindregið til þess, að hinn
fomi Reykjavíkurbær hafi einmitt
verið á þessu svæði, getur menn
greint nokkuð á um staðsetningu
bæjarhúsanna.
Margir sögufróðir menn hafa af
þekkingu dregið fram ýmsar gaml-
ar heimildir um árdaga þorpsins,
sem að lokum varð að Reykjavíkur-
borg. Einnig era til gamlir upp-
drættir er sýna staðsetningu fyrstu
húsa þorpsins og ættu að vera hald-
góð gögn í leitinni að bæjarstæði
Reykjavíkur. Þá hafa einnig farið
fram fomleifarannsóknir á þessu
svæði, sem leitt hafa í ljós um-
merki um foma byggð. Sumt hefur
því miður farið forgörðum vegna
fljótræðis framkvæmdasamra
byggingamanna, svo sem ævafom-
ar hlóðir, sem talið er að hafí fund-
ist við gröft að húsgranni sunnan
við Herkastalann. Um þennan fund
skráir Helgi Hjörvar eftirfarandi í
ritgerðasafni sínu, Bæjartóftir Ing-
ólfs: „Þama fundust hlóðir með
ummerkjum, neðst á mölinni. Ekk-
ert er því til fyrirstöðu að þama
hafí verið fyrstu útihlóðir Hallveig-
ar, meðan ekki vora komin hús fyr-
ir fólkið, þó að einfaldara sé að
ætla að þetta hafí verið þvottahlóð-
ir við Vatnsvíkina, og þá frá allra
elstu tíð.“ Svo hrapallega vildi til
að búið var að fjarlægja hlóðar-
helluna, bijóta með sleggju og flytja
á hauga áður en fræðimenn gátu
skoðað fomleifar þessar. Hugsan-
lega gæti hér hafa verið um að
ræða hlóðir í hinum foma bæ þeirra
Ingólfs og Hallveigar. Skáli þeirra
kann að hafa staðið við suðurenda
þeirrar götu, sem við nefnum nú
Við ströndina. Líkan úr safninu í Jórvík í Englandi.
Aðalstræti, og bæjarstétt að hafa
legið meðfram skálahúsinu endi-
löng^u að austan og slóð verið í fram-
haldi af henni niður að Vatni, þessi
stígur er nú nyrsti hluti Tjamar-
götu. Afhýsi kann að hafa verið til
vesturs norðan við miðju skálans
sem gæti skýrt hinn sérkennilega
bug sem myndast hefur á hominu
við Herkastalann, þannig að ekki
er bein lína úr Aðalstræti um Suður-
götu eða frá Kirkjustræti upp Tún-
götu. Á sú fyrirstaða, sem hús
Hjálpræðishersins veldur, sennilega
rót sína að rekja til gamallar bæjar-
skipunar. Þar á lóð stóð áður „Gamli
Klúbbur" og vel gæti einmitt þar
hafa staðið hinn fomi bær,
Reykjavík. Hefur þaðan verið stutt
leið í Vatnsvíkina (þar sem nú var
síðast bflastæðið við Tjömina á

t-r-
homi Vonarstrætis og Tjamar-
götu). Til stuðnings þessu áliti um
staðsetningu bæjarins, era meðal
annars þau ummæli Lárasar Sigur-
bjömssonar fyrram skjalavarðar
Reykjavíkur, að Reykjavíkurbær
hafí staðið á svæðinu bak við Her-
kastalann þegar Jón Hjaltalín sýslu-
maður bjó þar, sem síðasti ábúandi
Reykjavíkurbæjar, 1752. Sigurður
Guðmundsson málari safnaði
munnmælum um hið foma bæjar-
stæði og hefur þessa sömu sögu
að segja eftir vinnukonu, sem hafði
átt heima í Effersey, þegar verslun-
arhúsin vora þar (fyrir 1780). Hún
sagði bæinn hafa staðið sunnan við
þar sem nú er Herkastalinn. Elstu
uppdrættir af Reykjavík sem gerðir
era af dönskum sjóliðsforingja 1715
(Hoffgaard) og 1776 (Erik Minor)
skýra þetta að vísu ekki svo óyggj-
andi sé, að á báðum kortunum er
byggð suðvestan við kirkjuna, en
hún stóð í hinum foma kirkjugarði,
þar sem nú er tijágarður á horni
Aðalstrætis og Kirkjustrætis. Mér
finnst ólíklegt að bærinn hafi staðið
vestan Aðalstrætis og snúið burst-
um beint á móti kirkjudyram, eins
og margir aðrir álíta. Hafí hinn
gamli Reykjavíkurbær staðið suð-
vestan við hinn foma grafreit hefur
verið skammt niður að Tjöm með
ýmsan úrgang. Eg tel því rökrétt
að álykta, að Tjörnin við hinn gamla
vatnsbakka geti geymt ýmsa mark-
verða muni, sem fallið hafa í vatnið
og varðveist í leirnum allt frá upp-
hafi vera þjóðarinnar í landinu.
Aðgát skal höfð
Um svæðið í næsta nágrenni
Vatnsvíkurinnar hefur á undan-
fömum áram verið farið nærfæm-
um höndum og mold úr húsagrann-
um numin burt með teskeiðum af
fomleifafróðu fólki.
Er ekki síður nauðsynlegt að
hluti af granni að fyrirhuguðu ráð-
húsi verði grafinn upp undir eftir-
liti fomleifafræðinga, að minnsta
kosti norðvesturhomið, þar sem