Morgunblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 1

96 SÍÐUR B
STOFNAÐ 1913
126. tbl. 76. árg.
SUNNUDAGUR 5. JÚNÍ 1988
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Milovan Djilas:
Lýðræði
eða upp-
lausn
Maribor. Reuter.
MILOVAN Djilas, fyrrum
ráðamaður í júgóslavneska
kommúnistaflokknnm, sagði í
gær, að landsmenn ættu nú
aðeins tveggja kosta völ, lýð-
ræði eða upplausn. Lét hann
þessi orð falla í fyrsta fyrir-
lestrinum, sem hann hefur
haldið í Júgóslaviu siðan hann
féll i ónáð árið 1954.
Námsmenn í borginni Mari-
bor í Slóveníu buðu Djilas, sem
er 76 ára að aldri, að flytja fyrir-
lesturinn en í þessum landshluta
er flest með nokkuð vestrænni
og frjálslegri brag en í hinum
sambandslýðveldunum.
E>jilas sagði, að júgóslavn-
eskir kommúnistar hefðu misst
af tækifæri til að stefna inn á
lýðræðislega braut í fyrstu kosn-
ingunum eftir stríð, árið 1945,
þegar þeir settu sjálfír í lög, að
aðrir flokkar væru bannaðir.
„Ég sá, að kommúnistafor-
ingjamir mátu mest hið ljúfa
líf, glæsikerrur og íburðarmiklar
villur. Mér fannst alræði öreig-
anna vera það sama og allt ann-
að alræði, ekki sú óeigingjama
hugsjón, sem ég hafði ímyndað
mér,“ sagði Djilas.
Þegar námsmennimir spurðu
Etjilas um þá alvarlegu erfíð-
leika, sem nú steðja að í efna-
hagsmálunum, svaraði hann:
„Kreppan felst ekki í efnahags-
málunum, heldur í alræði flokks-
ins. Vissulega á almenningur
um sárt að binda en fátæktin
er það gjald, sem hann verður
að greiða fyrir kommúnis-
mann,“ sagði Djilas við langvar-
andi lófaklapp.
Til hamingju með daginn, sjómenn!
Sjómenn halda í dag upp á 50 ára afmæli sjómannadagsins og af því tilefni er B-blað Morgunblaðs-
ins helgað sjómönnum. Sjá einnig viðtal við Pétur Sigurðsson, formann Sjómannadagsráðs, á síðu 32
og forystugrein á miðopnu.
Vestur-Þýskaland:
Sex mennfinnast á lífi
í hriminni kolanámu
Borken, Vestur-Þýskalandi, Reuter.
SEX NÁMAMENN fundust í gærmorgun á lífi djúpt í iðrum jarðar
í kolanámu í bænum Borken í Vestur-Þýskalandi, 170 km fyrir norð-
an Frankfurt. Náman hrundi saman á miðvikudag eftir sprengingu
og voru 57 manns, sem þar voru við störf, taldir af. Bernd Hessler,
borgarstjóri í Borken, sagði að mennimir sex hefðu fundist í loft-
hólfi í afkimum námunnar og væri þetta ótrúleg mildi örlaganna.
Óhugsandi var talið að nokkur í námunni hefði lifað sprenginguna
af vegna kolsýrlingsmyndunar í 25 km löngum námagöngunum, sem
teygja sig allt að 150 m niður í jörðina.
Náman hrundi saman á miðviku-
dag eftir röð sprenginga sem raktar
eru til þess að kviknað hafí í kola-
ryki. Frá því á miðvikudag höfðu
fundist lík 36 manna. Talsmaður
almannavama í Hessen sagði í sam-
tali við Reuters-fréttastofuna að
komið hefði verið með mennina sex
upp á yfírborð jarðar upp úr klukk-
an 6 í gærmorgun að staðartíma.
„Þeir voru þreyttir en við góða
heilsu," sagði talsmaðurinn.
„Enginn bjóst við að finna nokk-
um námamannanna 57 á lífí,“ sagði
borgarstjórinn á björgunarstaðnum.
Ættingjar mannanna sem heimtir
vom úr helju og aðrir fbúar Borken
fögnuðu kraftaverkinu í gær. öll
þjóðin hafði verið harmi slegin yfír
einu versta slysi í sögu Vestur-
Þýskalands og flaggað hafði verið
í hálfa stöng um allt land.
Björgunarsveitir boruðu í fyrri-
nótt gat í gegnum námuna og fundu
lofthólf djúpt niðri. „Klukkan tvö
létum við hljóðnema síga niður um
gatið og heyrðum skyndilega
bank,“ sagði talsmaður almanna-
vama. Þrír flokkar björgunar-
manna sigu niður í námuna, mfu
gat á vegg sem skildi þá og náma-
mennina að og fluttu þá upp á yfír-
borð jarðar. „Nú trúi ég að allt
geti gerst," sagði einn björgunar-
manna. Fimm þeirra sem björguð-
ust em Þjóðveijar og einn Tyrki.
Sá yngsti er 21 árs gamall.
Björgunin glæddi vonir manna
um að takast mætti að finna 15
menn á lífi sem enn er saknað úr
námunni. „Við héldum í vonina og
nú hefur hún glæðst á ný,“ sagði
hótelstjóri í Borken. „Við minnt-
umst kraftaverksins í Lengede þrátt
fyrir svartsýnisorð sérfræðing-
anna." Árið 1963 fundust 11 náma-
menn á lífí í jámgrýtisnámu í Leng-
ede í Saxlandi Qórtán dögum eftir
að vatn flæddi um göng námunnar.
Svíþjóð:
Enneitt
hneyksli
í Palme-
málinu
Stokkhólmi, Reuter.
NÝTT hneykslismál tengt
Palme-málínu hefur orðið degin-
um ljósara í Sviþjóð og þykir
mönnum styr um það seint ætla
að linna. Ekki síst þykir málið
þó koma á óheppilegum tima
fyrir rikisstjórn jafnaðarmanna,
en aðeins þrír og hálfur mánuður
er til kosninga.
Fyrst þaut í Jjöllunum um ríkis-
stjómina þegar hún upplýsti í
síðustu viku, að útgefandi og
flokksbroddur í Jafnaðarmanna-
flokknum hefði fengið leyfí til þess
að hefja sjálfstæða rannsókn á
Palme-morðinu.
Það varð því síst til þess að þagga
niður kurrinn þegar lögreglan
skýrði frá því seint á föstudag, að
lífvörður útgefandans hefði verið
handtekinn á fímmtudag þegar
hann reyndi að smygla háþróuðum
hlerunarútbúnaði inn í landið frá
Danmörku.
Útgefandinn, Ebbe Carlsson,
hefur játað að lífvörðurinn hafi ver-
ið á sínum vegum.
Borgaraflokkamir þrír kröfðust
þess þegar af Ingvari Carlsson for-
sætisráðherra, að hann setti af
dómsmálaráðherrann Anne-Greta
Leijon, sem gaf útgefandanum leyfi
til hinnar sjálfstæðu rannsóknar.
„Dómsmálaráðherrann hefur sýnt
dómgreindarleysi, tekið ranga
ákvörðun og treyst manni, sem
reyndist enn dómgreindarlausari en
hún sjálf," sagði Olof Johansson,
formaður Miðflokksins.
Carlsson sagðist á hinn bóginn
enn treysta Leijon fyllilega og lýsti
yfír ánægju sinni með að ráðherr-
ann sýndi því jafnmikinn áhuga og
raun bæri vitni, að fá botn í Palme-
málið.
Á blaðamannafundi varði Leijon
gerðir sínar og sagði meðal annars:
„Ebbe Carlsson hefur því miður
játað á sig ólöglegt athæfí, nokkuð
sem ég hefði ekki trúað að
óreyndu."
Mál þetta kemur jafnaðarmönn-
um sérlega illa svo skömmu fyrir
kosningar, en Ebbe Carlsson er sem
fyrr segir nátengdur Jafnaðar-
mannaflokknum, náinn vinur
Leijons og góðkunningi Hans Holm-
er, fyrrverandi lögreglustjóra, sem
látinn var taka pokann sinn eftir
að ljóst var að rannsókn hans á
Palme-málinu myndi engan árang-
ur bera.
Olof Palme var skotinn til bana
hinn 28. febrúar árið 1986 er hann
var á leið heim úr kvikmyndahúsi
ásamt eiginkonu sinni. Morðingi
hans slapp og hefur ekki fundist.
Lögreglan í Svíþjóð hefur staðið
ráðþrota frammi fyrir morðgátunni,
þrátt fyrir að fjöldi kenninga hafí
verið viðraður og verðlaunum að
jafnvirði 320 milljóna króna sé heit-
ið hveijum þeim, sem gæti bent á
morðingjann.