Morgunblaðið - 05.06.1988, Blaðsíða 42

>4.2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. JÚNÍ 1988
SPJALLAÐ VIÐ GUÐLAUG HEIÐAR JÖRUNDSSON MODELSMIÐ
Væntanlegar stórbygging-
ar eru mál sem margir láta
sig- nokkru varða og þarf
því að kynna vel. Til að
upplýsa almenning er
stundum efnt til sýningar.
Arkitektar og byggingar-
nefndarmenn kynna fjrrir-
hugaðar framkvæmdir og
sýningargestir virða fyrir
sér uppdrætti og skoða
líkön.
Það er oft einmitt við líkön-
in, að troðningurinn er
hvað mestur og umræður
líflegastar. Þau eru
smækkuð eftirlíking af því sem á
að verða og mönnum fínnst þau
gefa hvað gleggsta mynd af því
hvemig væntanlegar byggingar
munu líta út og hvemig þær munu
falla inn í umhverfið.
í fjölmiðlum er tíundað hvetjir
standa að framkvæmdum, hver
byggir, hver teiknaði, hveijir eru í
byggingamefnd o.s.frv. - En hver
smíðaði eftirlíkinguna sem allir
skoða? Það gleymist stundum að
segja frá því. Guðlaugur Heiðar
Jörundsson hefur smíðað líkön af
mörgum kunnum byggingum og
Morgunblaðsmönnum þótti ærin
ástæða til að ræða við hann.
Vildi starfa sjálfstætt
Guðlaugur Heiðar Jörundsson er
__Strandamaður, frá Hellu við
Steingrímsfjörð. Sonur hjónanna
Jörundar Gestssonar bónda og Elín-
ar S. Lárusdóttur frá Álftagróf í
Mýrdal. Kona Guðlaugs er Guðrún
V. Haraldsdóttir ritari, fædd og
uppalin í Reykjavík, en á ættir að
rekja vestur í Dali og norður á
Strandir. Jörundur Gestsson faðir
Guðlaugs er skáld og listamaður
en hann skar út í tré og fékkst að
auki lengi við bátasmíði.
Guðlaugur fór á unga aldri að
fást við smíðar, en þó varð það úr,
að hann lagði fyrir sig tónlistamám
'og tók organistapróf og söngkenn-
arapróf. Hann var orgelleikari um
tíma á Ströndum og einn vetur var
hann skólastjóri við Tónlistarskól-
ann í Siglufírði.
Guðlaugur lagði samt ekki
kennslu og orgelleik fyrir sig heldur
lá leiðin suður til Reykjavíkur. Árið
1962 starfaði Guðlaugur hjá gatna-
Guðjón Sigurbjörnsson (t.v.) og Guðlaugur Jörundsson (t.h.).
Morgunblaðið/BAR
deild Reykjavíkurborgar og var þá
„lánaður" á modelverkstæði borg-
arinnar um vikutíma. — Vikan varð
að átta árum. Á verkstæðinu starf-
aði hann með Sigmari Kristinsyni
og síðar Axeli Helgasyni og Krist-
jáni Sigurðssyni.
Árið 1970 vildi Guðlaugur láta
reyna á það hvort hægt væri að
starfa sjálfstætt og stofnaði Model-
vinnustofu Guðlaugs H. Jörunds-
sonar í Bolholti 4 sem hann hefur
rekið síðan.
Þolinmæði og natni
Hvaða eiginleikum þarf góður
modelsmiður að vera gæddur?
„Það er erfítt fyrir mig að svara
því, líklega er eðlilegra að spyija
þá sem unnið er fyrir og aðra sem
skoða modelin, en til að skila sínu
verki skammlaust þarf þoiinmæði
og natni og maður verður að vera
meðvitaður um hvert handtak. —
Fyrst og fremst verður að greina
minnstu missmíði strax, annars
vilja skekkjumar vinda upp á sig
og verkið verður gallað og ófull-
komið. Það má ekki skeika broti
úr millimetra. Einingamar verða
að vera réttar til að heildarmyndin
sé góð. En það em ótrúlega mörg
smáatriði sem gott model byggist
á.“
Hvað eru þið margir sem starf-
ið í þessari grein?
„Við erum nokkrir en það er erf-
itt að nefna nákvæma tölu, því
modelsmíði er mestan part sjálfs-
nám og einhvem veginn „þróast"
menn inn í greinina. T.d. sýnist
mér Guðjón Sigurbjömsson hús-
asmíðameistari vera kominn hálfa
leið inn í starfíð. Hann vann með
mér við að gera model af Grjóta-
þorpi sem var sýnt á Reykjavíkur-
sýningunni fyrir tveimur árum og
einnig við annað model af Tjöminni
og umhverfí hennar ásamt hinu
væntanlega ráðhúsi í mælikvarðan-
um einn á móti fimm hundruð.
Síðast en ekki síst hefur hann verið
með í „Reykjavíkurperlunni" á
Öskjuhlíð eða Vetrargarðinum eins
og byggingin heitir núna.
Öll þessi sýningarmodel voru
tímafrek, enda stór verkefni og erf-
itt að geta ekki sinnt smærri verk-
um svo sem hrað- eða vinnumodel-
um sem beðið er um. Til þess að
geta veitt slíka þjónustu þurfum við
að vera tveir á vinnustofunni."
Gefa rétta mynd
Hveijir biðja um líkön hjá þér?
„Það em oftast arkitektar sem
biðja um model af opinberum bygg-
ingum sem þeir em að hanna og
teikna. En það kemur líka fyrir að
félagasamtök og söfn biðja um
model. Gamlir nemendur hafa einu
sinni eða tvisvar tekið sig saman
og látið gera model af gamla skól-
anum sínum.
Það er töluvert öðmvísi að vinna
annars vegar sögulegt verkefni eft-
ir gömlum ljósmyndum, teikningum
og jafnvel frásögnum eldri manna
og hins vegar nýbyggingar fyrir
arkitekta. Þeir leggja fram teikn-
ingar og stundum uppkast að vinn-
umodeli. Yfírleitt er það ákveðið
strax í upphafi í hvaða mælivarða
modelið á að vera og hvort það á
að sýna afstöðu til annarra bygg-
inga eins og t.d. modelin af Seðla-
bankahúsunum gera. Arkitektamir
fylgjast grannt með smíðinni og oft
verða breytingar á byggingum með-
an á hönnunartíma stendur og hug-
myndir þeirra þróast. Á meðan
model er í smíðum er útlit þess al-
gjört trúnaðarmál milli mín og við-
skiptavinarins.
En takmarkið er ætíð að gera
sem nákvæmasta eftirlíkingu af því
sem var — eða á að verða.“
Prentplata í hitaveitutanka
Hvaða efni hefur þú notað í
líkönin?
„Það eru einmitt efnin sem hafa
breyst hvað mest síðan ég fór að
fást við modelsmíði. Hér áður fyrr
var það mest krossviður og timbur
af öðrum toga en núorðið má
kannski segja að plastið sé að taka
yfír. Annars verður oft að treysta
á hugmyndaflugið og nota það sem
til fellur."
Við höfum nýlega séð myndir
af líkani af Vetrargarðinum eða-