Morgunblaðið - 05.06.1988, Síða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. JÚNÍ 1988
„Það hlýtur að vera ferlegt
að vera fuúlkominn “
Um leið og ég sé hann hendast
inn úr dyrunum á Hótel Borg
laumast ég til að strika yf ir
fyrstu spurninguna á listanum
mínum. Það er fáránlegt að
spyrja mann, sem bókstaflega
geislar af fjöri: „Fyrirgefðu,
en ertu glaður?“
„Eg vildi óska þess að við þyrft-
um ekki að sofa á sumrin,“ seg-
ir Pálmi um leið og hann hellir
kaffi í bollann sinn. „Ég vakn-
aði klukkan fimm í morgun og
keyrði austur á Þingvelli og ég
get sagt þér það að náttúran
iðar af lífi þessa dagana. Það
er sama hvert litið er, það er
allt á fullu. Og fegurðin er ger-
samlega ólýsanleg. Ég hef
stundum verið að velta því fyr-
ir mér að þó svo allir listmálar-
ar sögunnar legðust á eitt þá
kæmust þeir ekki með tærnar
þar sem náttúran hefur hælana
hvað fegurðina snertir. Það er
algjört sælgæti að sitja úti und-
ir berum himni og fylgjast með
allri þeirri ástleitni og róm-
antík, sem er i gangi þarna úti
— hjá fuglunum, fiskunum —
og svo fólkinu, að sjálfsögðu,"
bætir hann við og brosir.
Það er skammt öfganna á milli
stendur einhvers staðar og
óneitanlega stingur þessi nátt-
úrudýrkun dálítið í stúf við
sukk-sögurnar, sem sagðar
hafa verið um manninn. „Ég
hef alltaf verið æðislegur úti-
vistarbolti," upplýsir Pálmi.
„Það klikkar ekki — um leið
og sólin hækkar á lofti fæ ég
fiðring í magann. Ég er líka
viss um að það er fyrst og
fremst veiðinni að þakka að ég
skyldi ekki glata glórunni fyrir
fullt og allt í öllu ruglinu. Ef
ég ætti að skilgreina veiðiáhug-
ann myndi ég nefnilega segja
að sjálft fiskeríið væri ekki
nema hluti af ánægjunni — hitt
skipti ekki minna máli — að
geta slappað af og hlustað á
sjálfan sig hugsa. Sem sagt,
fyrir mér er náttúran ekki bara
hobbý — heldur líka hálfgert
heilsubæli.“
„Á oft í mesta basli
með sjálfan mig“
Ibaráttu Pálma við Bakkus
og forherta félaga hans var
lengi vel tvísýnt um úrslit-
in. Og þrátt fyrir að í dag
hafí Pálmi betur er hann
vel á verði gagnvart óvinin-
um. „Ég veit það núna að það er
ég sem ræð,“ segir hann. „Lífíð
snýst um það að velja og hafna —
og ég vel að láta bæði brennivín
og dóp í friði. Að mestu leyti er ég
nefnilega minn eigin gæfusmiður —
það er ÉG, sem ber ábyrgð á mínu
lífí. Ég man hvað mér fannst þetta
skelfíleg tilhugsun fyrst í stað —
að geta ekki kennt neinum öðrum
um hvemig mér leið,“ bætir hann
við og hlær. Þegar hér er komið
sögu kveikir Pálmi sér í sígarettu
og heldur síðan áfram í alvarlegri
tón. „Lokaspretturinn var hreinasta
helvíti, svo ekki sé nú meira sagt.
Ég var orðinn tilfínningalega flatur
— kunni hvorki að gefa né þiggja.
Og það sem verra var — ég átti
ekkert til að gefa. Stoltið var fyrir
löngu farið og lífslöngunin minnk-
aði með hveijum deginum sem leið.
Ég einangraði mig gersamlega og
var á góðri leið með að skófla burt
öllum verðmætum — flölskyldu
jafnt sem vinum,“ segir hann og
blæs út úr sér reyknum. „Að vera
ekki annað en stjómlaust apparat
einhverra eiturefna — það er ekk-
ert grín — þér er óhætt að trúa því.“
I lífi fólks skiptast á skin og
skúrir, víst er það. En skyldi Pálma
aldrei finnast hann hafa fengið all
ríflegan skammt af rigningunni?
„Ég man að fyrst eftir að ég reif
mig upp úr þessu varð ég stundum
æðislega pirraður yfír að hafa eytt
öllum þessum ámm til einskis, að
mér fannst," svarar hann eftir dá-
litla umhugsun. ,;Núorðið lít ég
öðmvísi á málið. Ég er alveg viss
um að mér var ætlað að ganga í
gegnum þetta til að læra ákveðna
lexíu. Ákveðna auðmýkt. Ég kann
til dæmis betur að meta hvemig
mér líður í dag, einmitt vegna þess
að ég veit hversu illa mér getur lið-
ið. Eg er líka staðráðinn í að njóta
þeirra ára, sem eftir em, alveg til
hins ýtrasta — og ekki yrði ég hissa
þó þau ár yrðu nokkuð mörg. Ég
hugsa að ég þekki sjálfan mig nokk-
uð vel núorðið — en það kostaði
líka sitt. Ég ætla ekki að reyna að
segja þér hvað það var erfítt að
horfast í augu við sjálfan sig eins
og maður var — en ekki eins og
maður vildi vera. Ég var með alveg
ákveðna sjálfsímynd í huganum og
hélt að þannig liti ég út í augum
annarra. Það var hræðilegt áfall
þegar sú glansmynd var rifin í tætl-
ur og ég neyddur til að horfast í
augu við raunvemleikann. Maður-
inn, sem blasti við mér þá var nefni-
lega langt frá því að vera glæsileg-
ur,“ bætir hann við. „í öllum mönn-
um búa bæði góð og slæm öfl —
og það er ekkert auðvelt að viður-
kenna það fyrir sjálfum sér að það
slæma hafði náð yfirhöndinni.
„Þú mátt ekki misskilja mig —
ég er ekki að segja að nú sé ég
orðinn algóður — langt í frá. Ég á
oft í mesta basli með sjálfan mig
og veit stundum ekkert hvort ég
er að koma eða fara. Ég er enginn
engill og stefni alls ekki að neinni
fullkomnun. Ég held að það hljóti
að vera alveg ofooðslega leiðinlegt
p

kom þar fram. Það stakk mig sér-
staklega þegar ein konan sagði:
„Við skulum hafa það í huga að
við eigum ekki þetta land, við feng-
um það bara lánað. Ekki frá afa
og ömmu — heldur bömunum okk-
ar.“ Og þá vaknar spurningin;
hvemig getum við séð til þess að
þau fái það heilt í hendur?" spyr
hann. Þegar ég svara engu heldur
hann áfram: „Tökum dæmi. Nú eru
Norðmenn búnir að stunda laxeldi
í nokkuð mörg ár. Það er fyrst
núna, þegar allt er að fara til íjan-
dans hjá þeim, sem þeir setja ein-
hveijar reglur um þessi mál. Þeir
voru varaðir við fyrir átta árum,
en héldu ótrauðir áfram. Nú grass-
era alls konar sjúkdómar í físki-
stofnum þeirra og þeir vita ekki
sitt ijúkandi ráð. Nú myndi maður
halda að af þessu gætum við eitt-
hvað lært. En viti menn — íslensk
stjómvöld virðast ætla að gera ná-
kvæmlega sömu delluna — moka
peningum í þessa búgrein og fylla
allar ámar af eldisfíski. Það er hins-
vegar rétt að taka það fram að við
erum alls ekki á móti laxeldi, síður
en svo. Það eina, sem við biðjum
um er að menn æði ekki áfram
hugsunarlaust. Það hefur nefnilega
ekkert breyst í aldanna rás að kapp
er best með forsjá. Með þessu
áframhaldi veit ég ekki hvers konar
físk borgarstjórinn kemur til með
veiða í Elliðaánum í framtíðinni.
Ef það verður þá nokkum fisk að
fá,“ segir hann.
Það leynir sér ekki að Pálma er
mikið niðri fyrir. „Þessi grasrótar-
samtök okkar em ekki á höttunum
eftir sökudólgum, eða einhveijum
til að kenna um það sem miður fer
í þessum málum. Það þjónar engum
tilgangi að benda á einhvem mann
°g segja: „Fíflið þitt! Þú settir
steinbít í laxveiðiána mína og nú
veiðast þar bara laxar með rosalega
stórar og ljótar tennur." Við beinum
orðum okkar til stjómvalda og al-
mennings í landinu. Norðmenn
segja að það muni taka 150 ár að
bæta þann skaða, sem orðið hefur
á átta ámm. Viljum við lenda í
sömu ógöngunum?" Pálmi hristir
höfuðið og bætir kaffi í bollann sinn.
„Ég skil ekki þessa áráttu hjá
mannskepnunni. Við emm alltaf
eitthvað að fetta fíngur út í sjálft
sköpunarverkið, en getum sjaldnast
betmmbætt nokkum skapaðan
hlut. Mér fínnst þetta endurspegla
ákveðinn hroka þegar menn halda
að þeir geti skákað sjálfum skapar-
anum,“ segir hann.
Morgunblaðið/Bjarni Eiríksson
„Mér var ætlaðaðganga ígegnum þetta oglæra ákveðna lexíu, “
segirPálmi Gunnarsson.
PÁLMIGUNNARSSON TÓNLISTARMAÐUR
„Það er gott að geta grátið“
Eftir þessa ræðu Pálma liggur
beint við að spyija hvort hann sé
trúaður. „Já, ég trúi á æðri mátt,“
SPJALLAR UM DAGINN OG VEGINN
FORTÍÐ OG FRAMTÍÐ
að vera fullkominn," segir hann og
virðist meina hvert einasta orð.
„Svolítil sjálfsskoðun gerir hinsveg-
ar engum rnein." Allt í einu færist
prakkarasvipur yfir andlit Pálma,
og hann bætir glottandivið:„En
suma ærsladraugana tími ég ekkert
að losa mig við. ... Þeir era svo
andsk.. skemmtilegir.“
Lax með ljótar tennur
Þó svo tónlistin skipi vissulega
stóran sess í lífi Pálma virðist sem
náttúmvemd og útivistarmál séu
honum ekki síður hugleikin. „Það
var verið að stofna náttúmfriðun-
ar-félag í gær,“ upplýsir hann
skyndilega upp úr þurrn. „Þetta em
samtök fólks úr öllum stéttum, sem
á það sameiginlegt að vera annt
um landið sitt og vilja vemda það.
Nú, á stofnfundinum skiptust menn
á skoðunum eins og gengur og
margt mjög umhugsunarvert sem
svarar hann að bragði. „Það er
þessi æðri máttur, sem gaf okkur
vald til að velja og hafna. Það er
þetta sama afl sem gæddi okkur
tilfínningum," bætir hann við. „Ég
hef enga trú á því að sálin sé ekki
annað en fjöður, sem feykist síðan
burt með vindinum. í okkur býr
alltof mikill kraftur til að það sé
mögulegt.“
Þegar hér er komið sögu kemur
kona ein á sjötugsaldri og tekur í
hendina á Pálma. Erindið var einf-
alt — að þakka honum fyrir öll fal-
legu lögin, sem hann hefur sungið
í gegnum tíðina. Þegar hún er far-
in spyr ég Pálma hvort honum finn-
ist þetta ekki notalegt. „Æ, jú,“
segir hann. „Svona einlægni hlýjar
manni alltaf um hjartarætur. Það