Morgunblaðið - 17.09.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. SEPTEMBER 1988
Takako Doi, formaður Sósíalistaflokks Japans:
Auðvitað reyna karlmenn
að hindra framgang kvenna
Tokýó. Frá Jóhönnu Kristjónsdóttur, blaðamanni Morgunblaðsins.
„Hvort japanskar hefðir hindra
konur í að taka þátt í stjóm-
málum, já ég býst við því, enda
er Japan óumdeilanlegt karl-
mannasamfélag og það verður að
segjast eins og er að konur hafa
ekki brotist áfram af þeim krafti
sem ætti að búa í helmingi þjóðar-
innar. Á hinn bóginn skapa menn
hefðir og ekki öfugt og það er
því okkar að bijóta þær eða varpa
þeim fyrir róða sem koma ekki
heim og saman við nútímaþjóð-
félag og nútímahugsunarhátt."
Þetta sagði Takako Doi form-
aður Sósíalistaflokks Japans og
eina konan í þessu 120 milljón
manna þjóðfélagi sem hefur tekist
að komast áfram í stjómmálum.
Það var ekki einfalt mál að ná
viðtali við fröken Doi, því yfírleitt
ræðir hún alls ekki við blaða-
menn. „En ísland hljómaði spenn-
andi og ég ákvað að gera þessa
undantekningu." Svo bauð hún
upp á grænt te og sígarettu á
sknfstofu sinni.
„Auðvitað reyna karlmenn að
koma í veg fyrir að konur nái
árangri hér í Japan. Það er ekki
kvenlegt að vera í pólitík — er
það ekki þannig á Islandi líka?
Karlmenn hafa tilhneigingu til að
gera lítið úr konum sem gefa sig
að stjómmálum. Þeir reyna að
benda á að konur hugsi aldrei um
annað en „mjúku málin“ og skilja
ekki að það eru nú einmitt þau
sem heimurinn þarf að sinna eigi
hann að lifa af. En ég hef líka
brennandi áhuga á skattamálum
en nú hefur sijómin sett fram
hugmyndir um háan söluskatt og
hveijum skyldi nú koma slíkt
verst? Stundum get ég orðið alveg
sárlega gröm yfír því hvað við
konur látum bjóða okkur og þá
spyr ég: Eru umhverfísmál og
skattamál þessi hallærislegu mál
sem menn kalla „mjúku málin" í
niðrandi merkingu? Hvað með
mengunina og á hvaða leið emm
við með öllum þessum framförum?
Við ættum aðeins að hægja á og
hugsa um að hveiju við viljum
stefna.
Auðvitað er Japan ekki eins-
dæmi: að konum sé vamað að
komast áfram og hafa afgerandi
og mótandi áhrif. En það verður
Reuter
„Ég hef trú á, að japanskar konur nái lengra, þó að prósenta
þeirra á þingi nú sé út í hött,“ segir Takako Doi, þingmaður
sósíalista á japanska þinginu, í viðtalinu við blaðamann Morgun-
blaðsins.
að skapa manneskjulegri skilyrði
fyrir konur svo að þær geti valið.
Karlmaður í Japan þarf ekki að
velta vöngum yfír því, hann bara
ryðst fram og hugsar ekki um
„smámál" eins og það hver eigi
að annast um bömin meðan hann
flytur spaklegar ræður um kjam-
orkumál, efnahagsundur, fram-
leiðnina og ég veit ekki hvað. Þar
með hefur hann að eigin dómi
sannað eitthvað — en skortir samt
þennan manneskjulega skilning.
Ég hef trú á að japanskar kon-
ur nái lengra, þó að prósenta
þeirra á þingi nú sé út í hött.
Þótt enn sé ekki kona í forsvari
fyrir bæjarstjóm, hafa þær aukið
hlut sinn í bæjar- og sveitarstjóm-
um, en þó ekki nægilega mikið.
Fram að þessu hafa karlmenn
valið konur í framboð en því vil
ég breyta og konur verða vita-
skuld sjálfar að leggja sitt af
mörkum. Ég stefni að því að í
næstu kosningum verði 20 pró-
sent þingmanna úr mínum flokki
konur en nú sitja aðeins um 3
prósent konur á þúsund manna
þingi. Er ekki eitthvað bogið við
samfélag sem kallar sig lýðræð-
isríki þegar horft er til þessa hlut-
falls?"
Takako Doi var fyrst kosin á
þing 1969 og varð formaður Só-
síalistaflokksins 1986. Undir lok
spjalls okkar spurði hún margs
um ísland en sagðist ekki hafa
átt þess kost að hitta íslending
fyrr. Hún sagði að hún ferðaðist
víða um og það væri gagnlegt að
kynnast t.d. hversu þátttaka
kvenna í stjómmálum hefði aukist
á Norðurlöndunum. „Við flytjum
ekki vestrænar hefðir til Japans
eins og ekkert sé. En japanskar
kónur þurfa að viða að sér meiri
þekkingu svo að við verðum hæf-
ari til að velja hvað hentar í okk-
ar samfélagi. Ég gef lítið fyrir
efnahagsundur og kraftaverk ef
við týnum sjálfum okkur," sagði
Takako Doi að lokum.
Óttast að sjúkdómar
felli þúsundir manna
_ Dhaka. Reuter.
ÓTTAST er, að þúsundir eða
jafnvel tugþúsundir manna muni
látast úr sjúkdómum í Bangla-
desh í kjölfar flóðanna þar að
undanfömu. Er einkum um að
ræða alls kyns iðrasjúkdóma.
„Faraldurinn mun færast í auk-
ana þegar vatnið sjatnar og fólk
kemst í nánari snertingu við óhroð-
ann, sem eftir situr," sagði dr. Za-
farullah Choudhury, yfírmaður
sjúkrastöðvar, sem rekin er fyrir
hollenskt fé. „Mestu hörmungamar
em eftir og þá munu þúsundir
manna deyja." Talsmenn augn-
vemdarsamtaka í Bangladesh segja
einnig, að hætta sé á að þúsundir
vannærðra bama verði blind vegna
vitamínskorts.
Saidur Rahman, talsmaður
bresku hjálparsamtakanna Oxfam,
sagði á fréttamannafundi í gær, að
flóðin hefðu svipt 62% landsbyggð-
arfólksins allri atvinnu en Hossain
Ershad forseti fullyrðir, að enginn
muni deyja úr hungri eða sjúk-
dómum. Stjómvöld hafí yfír að ráða
nægum matar- og lyfjabirgðum.
Erlend ríki og hjálparstofnanir hafa
heitið stjóminni 280 milljónum doll-
ara í aðstoð og 320.000 tonnum
af komi.
Flestir bera þó kvíðboga fyrir
framtíðinni og fólkið, sem flúið hef-
ur til borganna utan af landinu,
vill ekki snúa aftur. Það hefur held-
ur ekki að neinu að hverfa. Flóðin
tóku allt. Húsin, akrana og búfén-
aðinn.
Þjóðvegurinn míUi Dhaka, höf-
uðborgarinnar, og iðnaðarborg-
arinnar Narayanganj er enn und-
ir vatni. í gær var skýrt frá því,
að um 1.400 manns hefðu farist
í flóðunum en óttast er, að þús-
undir manna eigi eftir að falla í
valinn fyrir sjúkdómum.
Sovétríkín:
Smygla alþjóðlegir
glæpahringir eiturlyfj-
um yfir Járntjaldið?
Geimvísindi:
Nýlenda á Mars í burðarliðnum?
Vísindamenn sammála um nauðsyn samvinnu stórveldanna
Lundúnum. The Daily Telegraph.
Alþjóðlegir eiturlyfj asmy gl-
hringir gætu haft áform um að
skapa markað á bak við Járntjald-
ið og notfæra sér aukinn fjöida
eiturlyfjasjúklinga i Sovétríkjun-
um. Vftalíj Bojarov, yfirmaður
sovésku tollstofunnar, sagði á
ráðstefnu um alþjóðlega sam-
vinnu í lögreglumálum, sem hald-
in var í Lundúnum í þessari viku,
að eiturlyf væru orðin alvarlegt
vandamál í Sovétríkjunum.
Samkvæmt opinberum tölum eru
130.000 eiturlyfjaneytendur í Sov-
étríkjunum, þar af eru 51.000 þeirra
taldir háðir eiturlyfjum. „Þótt þetta
séu lágar tölur miðað við fólksfjölda
og engan veginn sambærilegar við
tölur í öðrum löndum lítum við á
eiturlyf sem alvarlegt vandamál sem
æ erfíðara er að fást við,“ sagði
Bojarov.
Æ meira fínnst af heróíni,
morfíni, kannabisefnum og kókaíni
á sovéskum flugvöllum. „Við höfum
náð 30 til 40 kílóum af eiturlyfjum
að jafnaði á ári. Miklu meira hefur
þó náðst á þessu ári, því aðeins á
fyrstu sex mánuðum ársins gerðum
við 40 kfló af eiturlyfjum upptæk."
Lengi hefur verið vitað að eitur-
lyflasmyglarar fara í gegnum Sov-
étríkin til að smygla eiturlyflum frá
Asíu til Vestur-Evrópu, en sovésk
stjómvöld óttast nú að þeir muni
reyna að koma upp markaði í Sov-
étríkjunum. „Alþjóða eiturlyflamaf-
ían hefur ekki enn haslað sér völl á
sovéska eiturlyfjamarkaðinum, en
þar sem tengsl Sovétríkjanna við
umheiminn hafa aukist gæti hún
haft áform um slíkt," sagði Bojarov.
„Opnunarstefnan hefur valdið því
að þeim erlendu borgurum sem koma
til Sovétríkjanna sem ferðamenn eða
í viðskiptaerindum hefur fjölgað, auk
þess sem fleiri Sovétmenn ferðast
til útlanda.“
Bojarov sagði að besta leiðin til
að veijast eiturlyfjasmygli til Sov-
étríkjanna væri að „taka þátt í al-
þjóðlegum aðgerðum sem miða að
því að uppræta ólöglegt eiturlyfja-
smygl." Hann sagði að Sovétmenn
hefðu þegar gert tvíhliða samninga
í þá veru við nokkur ríki að undan-
fömu, nú síðast við Breta á mánu-
dag.
Genf, Dailv Telegraph.
BANDARISKIR og sovéskir
geimvísindamenn á ráðstefnu i
Genf eru sammála um að fyrsti
leiðangur manna tíl Mars eigi
að miða að stofnun fyrstu ný-
lendu mannsins á öðrum hnött-
um. „Öll lifsnauðsynleg hráefni
eru til staðar á Mars,“ sagði dr.
Thomas Paine, fyrrum yfirmað-
ur Bandarísku geimferðastofn-
unarinnar (NASA) og formaður
ráðgjafanefndar Bandarikjafor-
seta um málefni geimsins.
„Landnemamir geta unnið vatn
úr andrúmslofti Mars með eimsvöl-
um. Þeir munu geta andað að sér
endurunnu vatni og þurrfryst mat-
vara — lík þeirri sem heimskautaf-
arar neyttu fyrstir — mun gera
þeim kleift að lifa í langan tíma."
Paine sagði að með þessum
hætti gætu fyrstu landnemamir lif-
að i tvö ár, en þá yrðu þeir leystir
af.
„Á sama hátt og fyrstu heim-
skautafaramir geta þeir nýtt sér
kuldann til þess að byggja sér hý-
býli úr fijósandi vatni og þurrum
jarðveginum, en þau skýla þeim
fyrir sandstormum og geimgeisl-
un,“ sagði dr. Paine.
Aðrir ræðumenn á ráðstefnu um
landnám á Mars, sem haldin var í
Genfarháskóla, voru einróma um
að fyrstu mönnuðu geimferðir til
reikistjömunnar rauðu, sem talið
er að verði famar á öðmm áratugi
næstu aldar, verði að vera famar
í sameiningu af Bandaríkjamönn-
um og Sovétmönnum.
Bruce Murray, prófessor í
Pasadena, sagði það vonlaust að
ætla að stofna nýlendu á annarri
reikistjömu án þess að samvinna
stórveldanna kæmi til, þannig að
þekking og auðlindir beggja nýtt-
ust til fuils.
Murray kvað Mars vera þá reiki-
stjömu sólkerfisins, sem mest svip-
aði til Jarðar. í samanburði væri
Tunglið hrein eyðimörk, þar væri
ekki að fínna nein lífsnauðsynleg
efni eins og vetni, súrefni, nitur
og kolefni, svo að gagni kæmi.
Hins vegar gátu hvorki Murray
né aðrir ráðstefnugestir bent á
hvaða hag mannkyn hefði af land-
námi á Mars, nema hvað þeir sögðu
það myndu auðga mannsandann.