Morgunblaðið - 27.11.1988, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1988
lÓHAVN EINVARDSSOm, I V KS I l \I,I>I\GISM\IH KI\\
SEM SVII'I I R ER ÞI\GHELGI VEGIHA SAKAMÁLS
Morgunblaðið/RAX
Hefói kosió
aðra leið á
spjöld þing-
sögunnar
eftir Hjálmar Jónsson
ÞAÐ ER ekki nýtt að þingmenn séu ákærðir í
sakamálum. Það hefur þá verið gert utan
þingtíma. Það er hins vegar nýtt að óskað sé
eftir að þingmenn séu sviptir þinghelgi og leyf-
ið veitt, til þess að hægt sé að ákæra þá. Jóhann
Einvarðsson, áttundi þingmaður Reyknesinga,
var ólíklegur til þess að verða fordæmi í þessum
efnum, þó raunin hafi orðið önnur. Hann hefiir
verið í sviðsljósinu siðan vitnaðist að Jónatan
Þórmundsson, sérstakur saksóknari í Hafskips-
málinu, myndi fara þess á Ieit við Alþingi að
hann yrði sviptur þinghelgi til þess að hægt
væri að birta honum ákæru. Jóhann var einn
bankaráðsmanna Utvegsbankans árið sem Haf-
skip varð gjaldþrota. Mér fannst hann heldur
ekki þesslegur að vera ákafur íþróttaunnandi.
Skrifstofa hans á efstu hæðinni í Kirkjuhvoli
ber vott um hófsemd. Hann segir að það hafí
verið afar óheppilegt með hvaða hætti fyrst var
sagt frá væntanlegum ákærum í Hafskipsmálinu
í Qölmiðlum.
að verður að segjast
eins og er að frétta-
flutningurinn er með
eindæmum. Ég var einn
tekinn út úr og stillt upp sem
sekum áður en ákæran var birt
mér eða öðrum. Félagar mínir í
bankaráðinu urðu að álykta út frá
fréttinni að þeir yrðu ákærðir líka.
Það var afar óheppilegt að fréttin
skyldu leka út og með öllu óskilj-
anlegt hvemig það mátti gerast.
Ákæra er ekki sama og sakfelling
og menn eru saklausir þar til sekt
þeirra er sönnuð. Mér finnst hins
vegar fjölmiðlar stilla málinu
þannig upp að ég sé þegar sekur.“
Hann segir að málshöfðunin
hafi komið sér afar mikið á óvart,
þar sem hann hafi reynt að starfa
samkvæmt bestu vitund þá ellefu
mánuði sem hann hafði verið í
bankaráðinu þegar Hafskip varð
gjaldþrota. „Ég sé ekki að ég
hafi getað breytt á neinn annan
hátt en ég gerði. Að ég yrði
ákærður var fjarri mínum huga.
Þar á ofan þykir mér afar leitt
að þessi tími skyldi vera valinn
til þess að birta ákæruna. Þing-
helgin gildir aðeins þann tíma sem
þing situr og annað hvort hefði
átt að birta mér ákæruna fyrir
þingsetningu 10. október eða í
jólaleyfi þingsins. Það að hafa
verið sviptur þinghelgi er ekki sá
kostur sem ég hefði valið til þess
að festa mig á spjöld þingsögunn-
ar. Þetta hefur hins vegar engin
áhrif á störf mín sem þingmanns,
en mjpg margir töldu og telja enn
það að vera sviptur þinghelgi það
sama og að segja af sér þing-
mennsku. Kannski ekki að furða,
enda var fyrsta spuming ijölmiðla
sem til mín var beint eftir að efri
deild hafði samþykkt að svipta
mig þinghelgi: „Hvenær muntu
segja af þér þingmennsku?" Þegar
flölmiðlar eru ekki betur inni í
málum en þetta er ekki von að
almenningur sé það,“ segir hann.
Varð þingmaður 1979
Jóhann Einvarðsson varð fimm-
tugur í sumar. Hann er Sam-
vinr.uskólamenntaður og starfaði
fyrst í ijármálaráðuneytinu í átta
ár en gerðist síðan bæjarstjóri,
fyrst á Isafirði í fjögur ár og síðan
í Keflavík allt þar til hann var
kjörinn á þing 1979 fyrir Fram-
sóknarflokkinn. Hefur alla tíð ver-
ið samvinnumaður, „kannski
fæddur inn í flokkinn, eins og
stundum er sagt,“ segir hann. Sat
á þingi 1979-83, en féll í kosning-
unum þá. Aðstoðarmaður Alex-
anders Stefánssonar, félagsmála-
ráðherra, 1983-87, en var í 2.
sæti á framboðslista flokksins í
Reykjaneskjördæmi á eftir
Steingrími Hermannssyni, form-
anni flokksins og forsætisráð-
herra, í kosningunum 1987 og
náði inn á þing í miklum sigri
flokksins í kjördæminu. Hann er
kvæntur Guðnýju Gunnarsdóttur
og eiga þau þijú böm, Gunnar,
rúmlega tvítugan tollvörð á
Keflavíkurflugvelli, Einvarð, sem
er tvítugur íþróttakennari og
Vigdísi 11 ára.
„Það var mikil og góð reynsla
að koma úr þéttbýlinu í lítinn
heimavistarskóla úti á landi. Þá
tíðkaðist ekki að fara í bæinn um
helgar, heldur vorum við upp á
Bifröst nánast óslitið allan vetur-
inn. Famar tvær ferðir hvom vet-
urinn, önnur til Reykjavíkur og
hin til Akureyrar. Þetta var afar
eftirminnilegur tími og þroskandi,
enda frábærir kennarar sem sáu
um kennsluna," segir hann að-
spurður um árin í Samvinnuskó-
lanum, en þaðan útskrifaðist hann
1958. „Hópurinn sem var þama
kynntist mjög vel og marga mína
bestu vini á ég í þessum hópi.
Við höfum haldið hópinn vel og
hittumst reglulega, þó búsetu-
breytingar hafi sett strik í reikn-
inginn."
Bæjarstjórinn hafði
aðeins einu sinni áður
komið til ísafjarðar
Hann segist aðeins einu sinni
hafa komið til ísafjarðar áður en
hann var ráðinn bæjarstjóri þar
1966. Hann hafi farið vestur til
þess að sækja þangað togara sem
ríkissjóður hafði eignast. „Fyrsta
ferðin var því til að fjarlægja eitt
af atvinnutækjunum, en í starfinu
reyndi maður auðvitað að byggja
upp atvinnu.“ Hann segir að þessi
fjögur ár á ísafirði hafi verið mik-
ill og góður skóli, enda hafí hann
á þessum ámm verið með yngstu
mönnum sem gegnt hafi starfi
bæjarstjóra. Hann hafí kunnað
vel við sig á ísafirði, enda Vest-
firðingar kjamafólk, sem gaman
sé að kynnast og fari ekki í laun-
kofa með skoðanir sínar. Hins
vegar hafi starfstilboðið frá
Keflavík freistað, þar sem bæði
var um að ræða stærra bæjarfélag
og miklu hafí einnig ráðið að þau
hjónin ættu fjölskyldur sínar á
Reykjavíkursvæðinu. Hann hafi
og kunnað vel við sig í Keflavík,
því þar hafi hann búið alla tíð
síðan eða frá árinu 1970. „Ég
fékk tilboð um að fást við stærra
verkefni, sem auðvitað freistaði.
Við emm búin að festa rætur í
Keflavík og eram orðin þar heima-
vön. í Keflavík höfum við kosti
stórborgarinnar án þess að búa
við galla stærðarinnar. Það er
ekki lengi verið að fara á milli.“
Fáar tómstundir
frá pólitíkinni
Hann segir tómstundir frá
pólitíkinni ótrúlega fáar, en ef
hann hafi tíma til fínnist honum
gott að horfa á íþróttakappleiki
og honum sé sama hvort um sé
að ræða handbolta, fótbolta eða
körfubolta. Hann noti einnig hvert
tækifæri sem hann fái til þess að
komást á skíði í Bláfyöllin og anda
að sér fersku lofti. Annars reyni
hann að vera heima, eins mikið
og hann geti, þá sjaldan friður
gefist til þess fyrir pólitíkinni.
„Ég horfí eins mikið á íþróttir
og ég get og reyni að missa helst
ekki af neinum heimaleik
Keflavíkurliðsins,“ segir hann og
í ljós kemur að hann spilaði hand-
bolta með KR á yngri ámm og
tókst að verða íslandsmeistari
með þeim í 2. og 1. flokki áður
en hann lagði skóna á hilluna.
Það kemur úr kafinu að meðal
ýmissa trúnaðarstarfa sem hann
hefur gegnt, er að finna for-
mennsku í Handknattleiksráði
Reykjavíkur og að tvö ár sat hann
í stjóm Handknattleikssambands
íslands sem fulltrúi Keflavíkur.
„Fjölskyldan er alveg á bólakafí
í íþróttum. Konan spilaði hand-
bolta í gamla daga eins og ég.
Annar strákurinn er formaður í
Körfuknattleiksráði Keflavíkur og
sá yngri spilaði með meistara-
flokki Keflvíkinga í handknattleik
þangað til í haust að hann gekk
til liðs við KR,“ segir hann.
Aðspurður hvemig honum hafí
fundist frammistaða íslensku
íþróttamannanna á Ólympíuleik-
unum, segir hann að sér hafi fund-
ist hún mjög góð. „Við ætlumst
alltaf til alltof mikils af okkar
íþróttamönnum og gleymum því
gjarnan að við emm ekki nema
240 þúsund og að flestir okkar
íþróttamenn vinna fullan vinnu-
dag jafnframt því að æfa. Einnig
var frammistaða fötluðu íþrótta-
mannanna frábær og á ömgglega
eftir að verða mörgum mikil
hvatning. Hins vegar mega af-
reksíþróttimar ekki verða til þess
að menn gleymi almenningsíþrótt-
um, því forvarnarstarf þeirra
verður aldrei ofmetið."
Hann segir að gengi íslenska
handknattleikslandsliðsins hafí
ekki valdið sér vonbrigðum, þó
auðvitað hafi menn alið með sér
von um verðlaunasæti í leyndum
hugans. „Þessar þjóðir era orðnar
svo líkar að styrkleika að dags-
formið réði því nánast hvort leikið
var um 3.-4. sætið eða það 8. Við
höfum unnið allar þessar þjóðir,
sem urðu fyrir ofan okkur og
þetta var spuming um hvemig
hlutimir myndu smella saman.
Það var rétt ákvörðun að fá Bogd-
an til þess að vera með liðið fram
yfír B-keppnina. Hann hefur gert
kraftaverk fyrir íslenskan hand-
knattleik. Eftir það er rétt að
skipta, því það kemur ný stemmn-
ing með nýjum mönnum."
Orð eru eitt athafiiir
annað
Jóhann segist alla tíð hafa haft
áhuga á pólitík og byrjað að hafa
afskipti af henni á unglingsámn-
um. Pólitísk afskipti hafí hins
vegar ekki farið saman við að
gegna embætti bæjarstjóra og það
hafí ekki verið fyrr en fyrir kosn-
ingarnar 1979, sem komu mjög
óvænt upp á borðið, að komið
hafí til tals að hann gæfí kost á
sér í framboð. Framsóknarflokk-
urinn hafí tapað þingsæti sínu í
kjördæminu í kosningunum 1978
og hafí verið án oddvita. Hann
hafi ekki séð eftir því að hafa
farið út í pólitík, því það væri
óneitanlega áhugavert að starfa
á Alþingi, og þegar maður hafí
einu sinni ánetjast stjómmálum
sé erfítt að slíta sig frá þeim aft-
ur. „Það er gmndvallaratriði að
hafa það í huga að orð em eitt,
en athafnir annað,“ segir hann
aðspurður um hvemig horfi í
pólitíkinni. „Þau vandamál sem
við er að glíma em með mesta
móti. Ég held að sá meðbyr sem
ríkisstjórnin fær byggist á trú
almennings að hún ætli að gera
eitthvað í málunum. Það er með
þessa stjóm, eins og aðrar, að hún
verður metin af verkunum í lok
síns starfstíma. Ég er bjartsýnn
og við eigum að vera bjartsýn.
Ef ríkisstjórninni tekst ekki að
bera gæfu til að leysa þessi vanda-
mál, þá á hún að fara frá og efna
til kosninga.“
Við yfirgáfum kyrrláta skrif-
stofuna og kvöddumst í ysnum á
götunni. Eg vissi síðast af Jó-
hanni sitjandi fyrir á bekknum í
Alþingisgarðinum.