Morgunblaðið - 27.11.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ MIIMNINGAR SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1988
Bjarni Steingríms-
son efhaJræðingur
Fæddur 24. september 1926
Dáinn 20. nóvember 1988
Bekkjarbróðir minn og vinur,
Bjami Steingrímsson, efnafræðing-
ur, lést á heimili sínu í Garðabæ
sl. sunnudag. Hann-var fæddur 24.
september 1926 á Siglufírði, sonur
þeirra ágætu hjóna Steingríms
Bjömssonar skrifstofustjóra í
Reykjavík Bjömssonar prests að
Dvergasteini, Seyðisfirði, og konu
hans, Emilíu Bjamadóttur prests
og tónskálds á Hvanneyri, Siglu-
firði Þorsteinssonar.
Bjarni var einn af þeim bjartsýnu
og glaðlyndu ungmennum, sem
luku stúdentsprófi frá Menntaskól-
anum í Reykjavík í júní 1946 á 100
ára afmæli skólans. Hann stundaði
nám í læknisfræði 1946-’47, en
hvarf frá því námi og hélt til Banda-
ríkjanna til náms í efnafræði,' en
Bjami var ágætur stærðfræðingur
sem og góðum og farsælum gáfum
gæddur að öðru leyti. BS-próf í
efnafraéði lauk hann svo frá Uni-
versity of Wisconsin, Madison 1951.
Starfaði síðan sem lífefnafræðingur
og efiiafræðingur í Bandaríkjunum
til 1953, er hann fluttist heim til
íslands.
Árið 1950 kvæntist hann Virg-
iníu Blackmun og áttu þau þrjú
böm, Elínu Kirstínu, Esther Láni
og Richard Steingrím. Þau skildu
1961.
Bjami starfaði í málningarverk-
smiðjunni Hörpu 1953-’61, f rann-
sóknastofum Fiskifélags íslands
1962-’67. Kennari við Tækniskóia
íslands var Bjami frá 1964 til
dauðadags, og kennari í Vélskóla
íslands 1965-’67 og stundakennari
við MR 1967-’73 og við Háskóla
íslands frá 1971 til 1987, er hann
lét þar af störfum vegna veikirtda.
Eins og sést' af þessu, sem nú er
nefnt, var starfsævi Bjama orðin
42 ár, þó að hann nú hafi andast
langt fyrir aldur fram. Ég hygg að
þetta hafi ekki aðeins verið langur
tími heldur einnig farsæll og ham-
ingjuríkur, af því að hann fann
mikla ánægju í starfínu og ekki
síst vegna þess að hinn 1. nóvem-
ber 1962 kvæntist hann Rannveigu
Garðarsdóttur, alþingismanns og
hæstaréttarlögmanns Þorsteinsson-
ar og konu hans, Önnu Pálsdóttur.
Rannveig eða Didda, eins og hún
er kölluð, er hin vænsta kona, sem
bjó Bjama hið fallegasta heimili á
Móaflöt í Garðabæ og þar mun
hann hafa unað sér best.
Þau Bjami og Didda eignuðust
eina dóttur, Sigríði kennara, en auk
þess gekk Bjami bömum Diddu,
Mariönnu og Garðari, í föðurstað
og studdi Garðar til verkfræðináms.
Kynni og vinátta okkar Bjama
hefúr nú staðið í hartnær hálfa öld
eða frá menntaskólaárunum og
hefur þar aldrei fallið skuggi á.
Bjami var meðalmaður á hæð, lag-
legur í andliti, skolhærður, sam-
svaraði sér vel og var fijálslegur í
framgöngu. Hann var frekar dulur,
að mér fannst, en þægilegt var að
vera í návist hans, af því að hann
bauð af sér góðan þokka án ágengni
og var gæddur góðri kímnigáfu.
Bjami var mjög góður stærðfræð-
ingur og minnið var mjög gott eða
eins og vinur hans, Haukur Claus-
en, tannlæknir, sagði mér er við
ræddum fráfall Bjama, að hann
hefði munað öil ólympíumet í fijáls-
úm íþróttum og sundi, nöfii met-
hafa, hvenær sett o.s.frv. Þá mundi
hann öll met þeirra bræðra Amar
og Hauks, jafnvel drengjamet, svo
ótrúlegt var minnið. Kallaði Hauk-
ur, að Bjami hefði haft tölvuminni.
Á menntaskólaárunum var oft
létt yfir okkur beklqarbræðmnum,
Bjama, Magnúsi Ólafssyni, Agnari
Gústafssyni, Guðlaugi Hannessyni,
Ingimar Jónassyni og undirrituðum.
Var þá oft hlustað á jass, en Bjami
,var mjög músíkalskur, eins og hann
átti kyn til. Þá var oft tekið í brids,
nú og svo farið á dansæfingar. Allt
var þetta saklaust, græskulaust Qg
áhyggjulaust. Ég held að okkur
hafi bara fundist á þeim árum, að
við yrðum eilífir (sem við kannski
verðum), þó að okkur fyndist 25
ára stúdentar vera orðnir ævagaml-
ir menn.
Fyrir um 2V2 ári varð ljóst, að
Bjami gengi með alvarlegan nýma-
sjúkdóm, sem leiddi til þess að hann
varð að fara þrisvar í viku í gervi-
nýra og sfðan bættist við að
skemmd komst í hjartalokur hans.
Átti Bjami að fara til aðgerðar til
Bandaríkjanna f liðinni viku, en
enginn má sköpum renna, og því
stöndum við nú frammi fyrir ótíma-
bæm andláti hans. Bjami barðist
hetjulega við veikindi sín og kenndi
með hvíldum í Tækniskólanum fram
í október sl., enda.hafði hann mikla
ánægju af kennslu og var mjög vel
liðinn af nemendum sínum, en það
hafa þéir nemendur hans, sem ég
hef hitt, sagt mér.
Ég veit, að ég mæli fyrir munn
okkar áðumefndra beklq'arbræðra
Bjama, svo og annarra bekkjar-
systkina hans, og konu minnar,
þegar ég bið Guð að blessa minn-
ingu hans og veita Rannveigu, ■ en
hennar söknuður er mestur, svo og
bömum hans og Sigríði, systur
hans, huggun í sorg þeirra.
Gísli G. ísleifsson
Á einni nóttu getur sköpum skipt
og enginn veit hvað morgundagur-
inn ber í skauti sér; hverf er haust-
gríma, segir í fomu kvæði. Sú stað-
reynd rifjaðist upp þegar harma-
fregnin um andlát Bjama Stein-
grímssonar var flutt á kennarastofu
Tækniskóla íslands. Hann var í
hópi fyrstu kennara skólans og þar
starfaði hann til æviloka.
Bjami Steingrímsson var efna-
fræðingur að mennt. Að loknu stúd-
entsprófí frá Menntaskólanum í
Reykjavik árið 1946 stundaði hann
háskólanám í þeirri grein, fyrst hér
heima en síðan í Bandarílqunum.
Hann lauk BS-prófi árið 1951 frá
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
KRISTÍN GUÐMUNDSDÓTTIR,
Fltjamýri,
Vestur—Eyjafjöllum,
andaðist í Sjúkrahúsi Suöuriands, Selfossi, 24. nóvember.
Sveinn V. Lýðsson,
Sigrfður Björnsdóttir,
Baldur Björnsson, Margrét Guðbergsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Útför móöur okkar, tengdamóöur, ömmu og langömmu,
KRISTÍNAR SIGURÐARDÓTTUR,
Dvalarheimilinu Seljahlfö,
éður Drápuhlfð 31,
verður gerð frá Fossvogskirkju, þriðjudaginn 29. nóvember kl.
13.30.
Bergljót Baldvinsdóttlr, Arnþór Kristjánsson,
Hrafnhildur Baldvinsdóttir, Ragnar H. Eirfksson,
Valborg E. Baldvinsdóttir,
Herdfs D. Baldvinsdóttir, Svelnn Ágústsson,
Gylfi Þór Arnþórsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Útför eiginmanns míns,
BJARNA STEINGRfMSSONAR,
Móaflöt 33, Garðabæ,
fer fram frá Garöakirkju mánudaginn 28. nóvember kl. 13.30.
Blóm og kransar vinsamlegast afþakkaö en þeim sem vildu minn-
ast hins látna er bent á Minningarsjóö félags nýrnasjúklinga, sími
79975.
Rannveig M. Garðars.
t
Maðurinn minn, faöir okkar, tengdafaöir og afi,
ÓLAFUR GÚSTAFSSON
múrari,
Hraunbæ 3,
Reykjavfk,
verður jarðsunginn frá Árbæjarkirkju, þriðjudaginn 29. nóvember
kl. 15.00.
Þurfður Runólfsdóttir,
. Gústaf Bjarki Ólafsson, Björk Steirigrfmsdóttir,
Vfðir Ólafsson, Erla Jónsdóttir,
Runólfur Ingl Olafsson,
Ólöf Marfa Olafsdóttir,
Berglind Ólafsdóttir
og barnabörn.
t
Faðir okkar,
FRIÐRIK KJARTANSSON
bHreiöastjórl,
Vfðilundi 12g,
Akureyri,
veröur jarðsunginn frá Akureyrarkirkju þriöjudaginn 29. nóvember
kl. 13.30.
Bryndfs Friðriksdóttir,
Róbert Friðriksson,
Kjartan Friðriksson.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra sem auðsýndu okkur samúð og
hlýhug við andlát og útför móður okkar og fósturmóöur,
BJARNÞÓRU BENEDIKTSDÓTTUR,
Selvogsgrunni 16.
Andviröi þakkarkorta verður látið renna til líknarmála.
Fyrir hönd aðstandenda,
Valgerður Stefánsdóttir,
Sigrfður Stefánsdóttir,
SigrfðurV. Ingimarsdóttir.
t
Innilegt þakklæti til allra þeirra fjölmörgu er sýndu okkur samúð
og vinarhug við andlát og útför ástkærrar möður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
GUÐRÚNAR INGIBJARGAR SIGURÐARDÓTTUR,
Vfkurbraut 18,
Vfk f Mýrdal.
Vilborg M. Þórðardóttir,
Jóna Þórðardóttir,
Unnur Þórðardóttir,
Sigrfður E. Þórðardóttir,
Kristbjörg Þórðardóttir, Danfel D. Bergmann,
Stefán Á. Þórðarson, Sigrún Jónsdóttir,
Ólafur Þórðarson, Kolbrún Valdimarsdóttir.
t
Þakka innilega samúð og vináttu viö andlát og útför eiginmanns
mins, '
BJARNA MARKÚSSONAR
matsveins
frá Rofabæ, Meðallandi,
Laugarnesvegi 76.
Sérstakar þakkir til Blindrafélagsins og deildar 11 e Landspítalanum.
Lilja Slgurðardóttir.
Wisconsin-háskóla. Eftir fram-
haldsnám í lífrænni efnafræði og
starf sem efnafræðingur þar ytra
kom hann heim árið 1953. I átta
ár starfaði hann hjá Málningarverk-
smiðjunni Hörpu og 1962—1963 hjá
Rannsóknarstofnun Fiskifélags Is-
lands. Þá réðst hann til Síldar-
vinnslunnar hf. á Neskaupstað og
starfaði þar 1963—67, þó aðeins á
sumrin eftir að hann hóf kennslu
við tækniskólann.
Bjami tók að sér að kenna efna-
fræði við Tækniskóla íslands þegar
við stofnun hans árið 1964. Allt frá
árinu 1971 hafði hann einnig á
hendi nokkra kennslu í verklegri
efnafræði við Háskóla íslands.
Hann naut augsýnilega frá upphafi
virðingar og trausts í hópi annarra
raunvísindamanna. Það kom m.a.
fram þegar nokkrir þeirra tóku
höndum saman laust fyrir 1970,
þýddu handa framhaldsskólanem-
endum bandaríska kennslubók í
efnafræði og gáfú út í tveim bindum
undir nafninu Efnafræði, vísindi
byggð á tilraunum. Það var mark-
vert átak til að efla stöðu efna-
fræði í íslensku málsamfélagi.
Ósagt skal látið hve dijúgan skerf
Bjami iagði af mörkum til þessa
verks en hann hefur áreiðanlega
verið betri en enginn þegar vanda
bar að höndum í þýðingu og í með-
ferð móðurmálsins. Margir fram-
haldsskólar notuðu þessa þýðingu
og gera hugsanlega enn einhveijir.
Þegar frá leið þótti hún samt ekki
henta nemendum tækniskólans svo
að í staðinn samdi Bjami flögur
kennslukver, Efnafræði I — IV.
Bjami var, sem áður segir, í hópi
fyrstu kennara í tækniskólanum.
Hann var eftirsóttur starfsmaður
og á þeim ámm freistaði sfldin
manna sem voru að koma undir sig
fótunum. Þegar meinatæknadeild
var sett á stofn við skólann haustið
1966 jókst kennsla í efnafræði til
mikilla muna svo að fyrir Bjama
hefur annaðhvort verið að hrökkva
eða stökkva. Hann hefur líklega
gert sér þess grein að frá kennsl-
unni jrrði ekki aftur snúið, hún átti
hug hans allan. Svo mikið er víst
að hann tengdist skólanum þeim
böndum sem aldrei slitnuðu meðan
hann var lífs:
Fýrstu árin mæddi öll kennsla í
efiiafræði á Bjama. Annars vegar
var hún á menntaskólastigi sem
þáttur í undirbúningi að tækni-
fræði. Hins vegar var hún á fiá-
skólastigi þar sem meinatækna-
deildin var fyrirferðarmest. I þeirri
deild er efnafræði algjör undir-
stöðugrein og forsenda alls frekara
náms. Mikið og gott orð hefur farið
af Bjama sem kennara. Hann þótti
kröfuharður en þó sanngjam í dóm-
um. Þegar skólinn stækkaði og
kennurum §ölgaði hafði Bjami
umsjón með eftiafræðikennslunni,
auk eigin kennslu og nýjum mönn-
um þótti hann traustur leiðbeinandi.
Erigum var tjósara en Bjama
Steingrímssyni að efnafræði væri
raunvísindagrein og þjónaði hag-
nýtum tilgangi. Hann var manna
minnugastur á tölur og talnaskrár
og enginn efaðist um að hann kynni
sitt fag. Líklega hefur samt aðdáun
hans á margslungnu kerfí efnasam-
banda verið skyldari aðdáun hans
á 9. sinfóníu Beethovens en að þar
hafi eingöngu ráðið hagnýt sjónar-
mið. Öll tæknihyggja var honum
§arri skapi. Það kom og glögglega
fram í skiptum hans við nemendur
og samstarsfólk. Þar mat hann
manngildið hærra en fyrirbæri sem
verða með tölum talin. Ljúfmennska
og hæglát reisn settu svip sinn á
dagfar hans. Hann var góður félagi
í hópi kennara, hvort heldur var í
umræðum um kennslufræðileg efni,
í baráttu fyrir bættum kjömm stétt-
arinnar eða á góðra vina fundi.
Hann var og höfðingi heim að sækja
og þau Rannveig bæði. Ógleyman-
legar verða stundimar þegar menn
gerðu sér glaðan dag á heimili
þeirra hjóna.
Ekki verður Bjama Steingríms-
sonar minnst án þess að nefna það
sem hann hafði umfram flesta aðra
menn nærlendis: Það var snyrti-
mennska hans í allri framgöngu.
Og hún birtist ekki aðeins á ytra
borði heldur var hún mnnin honum
í merg og blóð. Einn Ijósasti vitnis-
burður um hana var fágæt rithönd