Morgunblaðið - 08.01.1989, Blaðsíða 6

6 C
MORGUNBLÁÐÍÐ SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 1989
Anna P. Þórðardóttir hefur aldrei stigið
í fæturna en flýgur þó um loftin blá
Anna P. Þórðardóttir og eiginmaður hennar Þórhallur Filippusson í
24 skáka einvígi.
eftir Kristínu Marju Boldursdóttur
myndir Björn Björnsson
UNGA konan sem situr
við gluggann og horfir
á eftir vinkonum sínum
hverfa út í lífið, hefiir
aldrei stigið í fæturna
því hún er lömuð,
bundin við hjólastól og
háð umönnun annarra.
Hún fylgist með
listflugi fuglanna fyrir
utan og ekki flögrar
það að henni þá, að hún
sjálf muni leika það
eftir þrjátíu árum síðar,
— í svifflugvél, nýgift
og hamingjusöm.
Líf Önnu P.
Þórðardóttur hefur
breyst, en skagfirska
lundin ekki og með
dillandi hlátri mátar
hún bónda sinn þar sem
þau silja að tafli í stofii
sinni norður á
Sauðárkróki. Blikkar
okkur svo og segir:
„Biskupar eru mínir
menn.“
ann er allt-
af að hugsa
um ein-
hvetjar
myndir
meðan
hann er að
tefla og
gleymir sér,“ útskýrir hún, en
myndlistarmaðurinn Þórhallur
Filippussop horfír þreytulega á tafl-
borðið og muldrar: „Manni getur
nú stundum sárnað."
Stofan þeirra er einnig vinnu-
stofa Þórhalls og bókaherbergi
Önnu og sá maður væri undarlegur
sem léti sér leiðast í öðru eins um-
hverfi. Stundum taka þau 24 skáka
einvígi sem þau framlengja um 12
skákir ef leikar eru jafnir. „Og ef
við förum til Reykjavíkur, þá er það
Reykjavíkurskákmót,“ segja þau.
Jafntefli eru fátíð, en Þórhallur vill
á þessari stundu ekki ræða neitt
sérstaklega um sigurvegarann.
Þó var það hann sem mátaði
hana fyrst á sjúkrahúsinu á Sauðár-
króki þar sem þau kynntust fyrir
tæpum fjórum árum. Þá var móðir
Qnnu lögð inn á sjúkrahús, og dótt-
irin fylgdi með, því enginn var til
að annast hana heima fyrir, og sjálf
hafði hún ekki lært að bjarga sér.
Ella mín
„Ég fékk mænuveiki sex mánaða
gömul og hef því aldrei stigið í
fæturna,“ segir Anna og snýr sér
beint að mér. Ég horfi í bláu augun
hennar og segi ekki orð, og hún
strýkur arminn á stólnum sínum.
„Fyrsta góða hjólastólinn fékk ég
um tvítugt, hafði áður verið í stór-
um hjólastól sem við kölluðum
dreka.
En oftast var ég sett í stól við
gluggann og þar sat ég og virti
bæjarlífið fyrir mér, en þá bjuggum
við í hjarta bæjarins hér á Sauðár-
króki. Við vorum lengst af fjögur
í heimili, foreldrar mínir, Ella systir
og ég. En faðir minn átti fímm
böm af fyrra hjónabandi og móðir
mín tvö, Svanlaugu og Ellu, sem
pabbi gekk í föðurstað.
Ella mín, sem var átta ára þegar
ég fæddist, datt út um glugga þeg-
ar hún var tveggja ára gömul og
fékk slæmt höfuðhögg sem orsak-
aði heilaskemmdir, gat því aldrei
lært að lesa, en var geysilega dug-
leg, fór í sendiferðir og brunaði
með mig um allan bæ á drekanum.
Hún var alltaf svo kát og hress.
„Það er búið og gert og ekkert
um það að tala,“ var alltaf viðkvæð-
ið hjá henni þegar eitthvað blés á
móti.“
— Ég heyrði hjá konu, að heim-
ili ykkar hefði alltaf verið yfírfullt
af krökkum, og að mamma þín
héfði bakað kleinur og lummur ofan
í allan hópinn og aldrei sagt styggð-
aryrði?
„Það er rétt, foreldrar mínir sáu
til þess að við einangruðumst ekki,
og ég er þeim afar þakklát fyrir
það. Hjá okkur
var alltaf opið
hús fyrir æsku-
lýðinn. Hún
Svanlaug systir
mín og Sigfús
Sigurðsson mað-
urinn hennar
voru Iíka alveg
einstök, og það
voru ekki ófáar
bílferðirnar sem
þau fóru með
okkur út um all-
ar sveitir til að
lyfta okkur upp.“
Faðir Önnu dó
fyrir tíu árum og
ári síðar fékk
Elínborg systir
hennar áfall.
„Hún missti mál-
ið, eins og hendi
væri veifað, og
var lögð inn á
sjúkrahúsið hér,
þar sem hún er
núna. Þá vorum
við mamma ein-
ar eftir. Við seld-
um húsið og
fluttum hingað í
þessa íbúð sem
er mjög hentug.
En þegar
mamma veiktist fyrir fjórum árum,
þá komin á áttræðisaldur, fór hún
á sjúkrahúsið, og ég fylgdi með.“
Anna var á sjúkrahúsinu í sjö
mánuði, á deild með öldruðu fólki
og langlegusjúklingum. Og þótt
starfsfólkið væri yndislegt, eins og
hún segir, þá hafði hún engan til
að tala við dögum saman.
Hún sökkti sér ofan í bækur.
„Oft hugsaði ég um þá aðstöðu
sem ég var í, og hvemig ég gæti
breytt henni, en spurningin var allt-
af hin sama, hvað átti ég að gera?
Mér fannst ég heldur ekki geta
farið frá móður minni.“
— Þetta hefur verið erfíður tími?
„Sá erfíðasti í lífí mínu.“
Finnska mín
„Svo kom hún fínnska mín til
sögunnar, sem hjálpaði mér manna
mest,“ segir Anna og brosir breitt.
Það var fínnska stúlkan og sjúkra-
þjálfarinn Annie, sem sagði alltaf
við Önnu: „Þú átt ekki heima á
sjúkrahúsi."
Og þegar frænka Önnu fyrir
sunnan tók á leigu fyrir hana gesta-
íbúð í Hátúni 12, svona til að lyfta
henni upp, sagði sú finnska: „Jæja,
nú sameinum við hið nytsama og
skemmtilega og ég kem þér í iðju-
þjálfun á Grensásdeild."
0g suður fór Anna og lærði að
sjóða sér fisk, þá tæplega fimmtug
að aldri. „Ég hafði aldrei snert á
neinum eldhússtörfum, en þarna
lærði ég að matbúa og var óskap-
lega montin þegar ég sauð fyrsta
fiskinn minn.“
Ég get ekki stillt mig um að
spyija hana hvers vegna móðir
hennar hafí ekki kennt henni að
elda?
Hún horfír um stund hugsi á
mig. „Þá voru ákveðin viðhorf
ríkjandi í garð fatlaðra. Fatlaðir
áttu að vera á stofnunum, þeir áttu
ekki að hugsa um sig sjálfír. Þann-
ig var aldarandinn. Auk þess voru
engar aðstæður hér heima, .allar
innréttingar voru svo háar að ég
gat ekki með nokkru móti athafnað
mig.
En þegar ég kom norður aftur
lét ég breyta eldhúsinu mínu, borð-
in voru lækkuð, ég seldi eldavélina
og fékk mér hellur, þannig að ég
gat rennt stólnum undir borðið
Þær eru seigar frænkurnar Anna og Lilja María
Snorradóttir, gullverðlaunahafí á Ólympíuleikum fatl-
aðra.