Morgunblaðið - 08.01.1989, Blaðsíða 24

24 C
MORGUNBLAÐIÐ
MENNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 1989
BÓKMENNTIR//fo«d« bók var íjólapakkanumf
f'iyú h7)
Leiðarvísir eða lífsspeki
Bókajól og engin jól án bóka dundi í eyrum okkar á öllum útvarps-
stöðvum í desembermánuði. Ekki gæti ég verið meira sammála
þessu. Og nóg var af nýjum íslenskum skáldverkum og ótrúlega
mikið af góðum þýddum skáldsögum. Maður hugsaði því gott til
glóðarinnar og setti fram hinar og þessar bækur á óskalista yfir
jólagjafir. Svo komu jólin og í einum pakka voru greinilega bækur.
Pakkinn var þó dálítið sérkennilegur í laginu, langur og mjór og
ekki gat maður gert sér í hugarlund hvaða metsölubók væri innan
jólapappírsins. Eg fór því og skoðaði stærð, gerð og lögun allra
jólabókanna, en þær voru allar öðruvisi. Það sem meira var, var að
innan í þessum jólapakka voru greinilega pappírskiljur. Það var
alveg sama hvernig ég giskaði, skoðaði og mældi, leyndarmálið var
vel varðveitt inni í umbúðunum.
eftir Súsönnu
Svovarsdóttur
Þetta var auðvitað fyrsti pakkinn
sem opnaður var á aðfanga-
dagskvöld. Og hvað?
I ljós komu „Yoga heimspeki“
og „Framhaldsyoga" eftir einhvem
■■■■■■ Yogi Ramachar-
aka. Það var ekki
laust við að örygg-
istilfinningin færi
fyrir bí. Þetta var
of mikið fyrir
„rútínu" veraleik-
ann sem hægt er
að afbera afþví oft
eru skrifuð góð
skáldverk. En afþví ég var svo feg-
in að fá hvorki sjálfsréttlætingar
né sjálfsupphafningar bók, tók ég
til við að lesa fræðin.
Til að gera langa sögu stutta,
þá svaf frúin ekki mikið þessi jól,
því þessar tvær bækur hafa að
geyma Jwílíka lífsspeki að undrum
sætir. Eg hef alltaf haldið að svona
fræði innihéldu einhveija indverska
letingjaspeki, til dæmis að sitja
uppi á fjalli og „meditera.“ En það
var öðru nær. Fyrri bókin hefur að
geyma fjórtán fræðastundir sem
miða að því að kenna fólki að hugsa
jákvætt. Það er dálítið skrýtið svona
fyrst til að byija með, afþví það
þykir víst gáfulegt að vera neikvæð-
ur og gagnrýninn; sjá í gegnum
allt. Seinni bókin geymir tólf fræða-
stundir sem byggja á andstæðum í
hugsun og athöfnum.
Vissulega eru þessar tvær bækur
grundvallaðar á kenningum dul-
spekinnar, en
fyrir þá sem vilja
ekkert af þeim
fræðum vita,
kennir margra
annarra grasa -
maður getur jú
alltaf valið það
sem höfðar til
manns úr svona
bókum. Og já-
kvæð hugsun
hlýtur að vera
eitthvað sem við
viljum öll hafa
að leiðarljósi, því
hún skapar veli-
íðan. í bókinni
eru líka færð rök
fyrir því að já-
kvæð hugsun
auki orkuforða okkar og einn
merkilegast kaflinn í bókinni þótti
mér vera um „Lífsorkuna.“ Eða
hvemig nýtir þú orku þína, hvernig
heldurðu henni niðri eða færð útrás
fyrir hana?
Kaflinn um hugsanir er líka
merkilegur. Þar er lögð áhersla á
það að ef maður hugsar andstyggi-
lega til einhverrar manneskju, dynji
þessar hugsanir á manni sjálfum.
Og er það ekki alveg rétt? Ef mað-
ur er reiður út í einhvern og hugsar
honum þegjandi þörfina, er maður
að viðhalda reiðitilfinningu í sjálfum
sér - og eyða orku - á meðan sá
sem reiðin beinist að, er á sínum
stað og veit ekki neitt, líður kannski
ágætlega. Hugsanir og lífsviðhorf
eru þegar allt kemur til alls, spurn-
ing um eigin líðan - hvernig maður
fer með sjálfan sig.
Seinni bókin er öllu flóknari og
leggur, eins og áður segir, upp úr
andstæðum, leggur áherslu á vinnu-
semi og dugnað við að koma sér
áfram í lífinu, en ekki til að upp-
heíja sjálfan sig, heldur til að taka
þátt í að gera þennan heim betri.
Dulspekin er minna áberandi í
henni, en
lífsspekin þeim
mun meiri. Þess-
ar bækur hafa
að geyma svo
sjálfsagða og
hversdagslega
eiginleika að það
heyrir til undan-
tekninga að
maður hitti fyrir
fólk sem er gætt
þeim. Við viljum
jú öll vera dálítið
sérstök.
Eftir lestur
bókanna spyr
maður hvort ekki
ætti að taka upp
kennslu í
lífsskoðun og
hugsun í skólum landsins. Kannski
yrðu þá framleiddir enn færri óham-
ingjusamir einstaklingar í þessu
annars svo hamingjusama Iandi.
Þessar bækur eru skemmtileg og
upplífgandi lesning og áttu vissu-
lega þátt í því að ég átti gleðileg
jól að þessu sinni.
ÐJRSS/Hvemig var nýlidid ár í
djassheiminum f
Blöndun -
ekki bylting
eftir Vernhorð
Linnet
Djassárið sem var að líða var
sosum ekkert byltingarár
frekar en þau undanförnu. í djassi
sem annarri tónlist er blöndunin
ráðandi — i stað byltingarkenndra
^■■■■■i nýjunga er leitað
til fortíðarinnar
og gamlar hug-
myndir endur-
gerðar eða ný-
skapaðar. Þó eru
einstaka andar
sífellt leitandi og
ef ég ætti að
velja djassskífu
ársins yrði Virgin Beauty með
Prime Time-sveit Ornette Cole-
mans fyrir valinu. Þar hefur hon-
um loks tekist að blanda nýrafstíl
sínum saman við frjálsklassík þá
er hann upphóf á sjötta áratugn-
um án þess að nokkur misfella
finnist. Mögnuð tónlist mikils tón-
hugsuðar.
Margar aðrar skífur heilla.
Bíboppið lifir góðu lífi enda Clint
Eastwood nýbúinn að filma
Charlie Parker: Bird. Gömlu
bíboppbrýnin njóta góðs af og
ekki er amalegt að fá uppí hend-
urnar skífu Milt Jacksons: Bebop
(East-West) þarsem hann er í
bland við unga og aldna að endur-
skapa meistaraverk Parkers, Gil-
lespie, Damerons og fleiri. Þar
blæs í básúnu konungurinn sjálf-
ur: J.J. Johnson. Hann var
ókrýndur meistari djassbásúnunn-
ar í áratugi en dró sig í hlé og
fór að semja kvikmyndatónlist í
Kaliforníu. Þegar hann blæs með
Jackson heyrum við að hann hefur
engu gleymt — og enginn kemst
með tærnar þarsem hann hefur
hælana í bíbopp básúnublæstri.
Það er ekkert vikið frá klassíkinni
á þessari skífu en annað er uppá
teningnum hjá söngkonunni Betty
Carter, sem á sínum tíma var
kölluð Bíbopp-Betty. Hún hefur
þróað stíl sinn á æ persónulegri
hátt án þess að ijúfa tengsl sín
við upprunann. Nýjasta skífa
hennar, Look What I Got (Verve),
er ein kraftmesta og um leið frum-
legasta söngskífa í djassi seinni
ára og mun vonandi veita henni
þann frama sem hún á skilið. Ella
og Sarah eru stórsöngkonur okkar
tíma, en þær koma ekki lengur á
óvart — það gerir Betty þó brátt
nálgist hún sextugt.
Snillingar djassins falla að
sjálfsögðu í valinn ár hvert og
ekki er að efa að fráfall Chet
Bakers snertir íslenska djass-
geggjara mest. Hann lék tvívegis
í Reykjavík og vann hug og hjörtu
KVIKMYNDIR/ Verda þeir áfram
vammlausirf
Læknastofa Ellenar Mooney
erflutt í
Læknastöðina Uppsölum,
Kringlunni 8-1 2,
sími 68681 1 .
Bókað veröur fyrir nýja sjúklinga 9. janúar.
Utsalan hefst mánudag kl. 1
JOSS
LAUGAVEGI 101
S/MI17419
Fróðleikur og
skemmtun
fyrirháa semlága!
Stríðsmynd ogfanga-
mynd á næstu grösum
Bandaríski kvikmyndaframleið-
andinn Art Linson hefur í
mörgu og merkilegu að snúast
þessa dagana með mönnum sem
gerðu hans bestu mynd til þessa,
Hina vammlausu.
Fyrst er að
nefna „Casualties
of War“, sem
Brian De Palma
leikstýrir fyrir
hann. Hún er með
Michael J. Fox og
Sean Penn í aðal-
hlutverkunum en
handritið gerir David Rabe. Myndin
er á klippiborðinu en verður vænt-
anlega frumsýnd á miðju þessu ári.
Þar á eftir kemur „We’re No
Angels" með Robert De Niro og
Sean Penn í aðalhlutverkunum en
David Mamet gerir handritið, sem
fjallar um tvo fanga er reyna að
komast yfir landamærin til Kanada
árið 1935.
„„Casualties of War,“ segir Art
Linson hikstalaust, „á eftir að verða
áhrifamesta mynd Brian De
Palma,“ en Linson, De Palma, De
Niro og Mamet unnu saman að
Hinum vammlausu. „Öll vitum við
að Brian getur hrætt úr okkur líf-
tóruna. Núna fáum við að sjá hvern-
ig hann snertir okkur.“
„We’re No Angels“ er ofurlaus-
lega byggð á mynd með sama nafni
frá árinu 1953 eftir Michael Curtiz.
Sú hafði Humphrey Bogart, Peter
Ustinov og Aldo Ray í aðalhlutverk-
um þriggja fanga á flótta frá
Djöflaeyju, en Linson vill taka af
allan vafa um að hans mynd sé
endurgerð hennar.
Hann segir að Mamet byggi laus-
lega á nokkrum hugmyndum í
gömlu myndinni en annað ekki og
að bera saman þessar tvær myndir
sé út í hött.
Linson segir að leikstjóri mynd-
arinnar verði sá ágæti Neil Jordan,
sem frægur er fyrir „Mona Lisa“,
og kvikmyndatökur hefjast þessa
dagana. Ef allt fer samkvæmt áætl-
un mun Paramount dreifa henni
fyrir næstu jól.
Það fylgir sögunni að „We’re No
Angels" hin nýja hafi orðið til þeg-
ar De Niro og Sean Penn settust
Framleiðandinn, Art Linson.
niður einn daginn og ræddu um
myndir sem þeir gætu mögulega
leikið í saman. En, eins og Linson
segir, var það „Mamet, sem gerði
hana að raunveruleika".
„Ég er bara lukkunnar pamfíll
sem fær að fljóta með,“ segir Lin-
son.
eftir Arnold
Indriðoson