Morgunblaðið - 22.02.1989, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. FEBRÚAR 1989
Ólafur Þór Ólafsson, stöðvarsljóri hjá Árlaxi hf.:
Stefiium að því að slátra
350 tonnum aflaxi árlega
Nýhafið bleikjueldi gefur góða raun
ÁRLAX hf. í Kelduhverfi er nú að ala matfisk og verður í fyrsta
skipti slátrað hjá fyrirtækinu í sumar. Frá stofiiun hefur Árlax ein-
göngxi fengist við seiðaeldi sém er að sögn Ólafs Þórs Ólafssonar
stöðvarsfjóra einn mesti áhættuþátturinn í fiskeldi. Á Kópaskeri
standa nú yfír framkvæmdir við matfiskeldisstöð á vegum Árlax
hf. þar sem meiningin er að koma upp átta kerjum i Qöruborðinu.
Eldisrými þar verður 4.200 rúmmetrar. Borað hefur verið eftir heitu
vatni á Kópaskeri, sem nýtast mun við frameldið. Nú þegar hafa
verið boraðar tvær 50 metra djúpar holur, sem gefa af sér átta til
tíu gráðu velgju. Tvær samskonar holur verða boraðar til viðbótar
á næstu dögum þegar veður gefst auk tveggja kaldavatnshola. Strax
á næsta ári sjá þeir Árlax-menn fram á að hægt verði að slátra hátt
i 350 tonnum af tveggja og hálfs kílóa laxi sem er nálægt 100 millj-
óna króna virði á mörkuðum erlendis.
Hlutafé aukið um 20 millj. kr.
Hluthafar í Árlaxi hf. eru 110
talsins. Þeirra_ stærstir eru Eim-
skipafélag íslands, Samband
íslenskra samvinnufélaga, Olíu-
verslun íslands, Olíufélagið Skelj-
ungur, Kaupfélag Eyfirðinga og
Árdalur sf.,' sem er áhugamanna-
hópur heimamanna og aðfluttra um
stofnun fískeldis. Auk þessara aðila
eru hreppamir þrír við Öxarfjörð
hluthafar í fyrirtækinu, Kaupfélag
Langnesinga og Kaupfélag Norð-
ur-Þingeyinga. Árlax hf. var stofn-
að þann 1. desember árið 1984 og
þá var hafið seiðaeldi í smáum stíl
til að byija með. Ólafur Þór hóf
störf hjá fyrirtækinu í ágúst 1986
og tók hann síðan við stöðvarstjóm-
inni þann 1. maí 1988. Hann kom
til starfa eftir fiskeldisnám við Bar-
ony-landbúnaðarháskólann í Skot-
landi sem er að verða íslenskum
fiskeldisfræðingum að góðu kunnur
enda hafa þar hátt á annan tug
íslenskra fiskeldisfræðinga hlotið
menntun sína. Á hluthafafundi
skömmu eftir áramót var ákveðið
að auka hlutafé um 20 milljónir
króna, úr 44 í 64 milljónir króna,
vegna þeirra miklu breytinga, sem
nú standa yfir hjá fyrirtækinu.
25% hækkun afurðalána
Guðrún Þórhallsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Árlax hf„ sagði
Báðir kostir
þjóna okkur
jafn vel
- segirbæjar-
sljórinn á Húsa-
vík um varaflugvöll
„Með tilliti til flugsins þjóna báðir
kostimir okkur jafii vel. Afstaða
manna til framkvæmdanna fer
sjálfeagt eftir raunverulegri stöðu
stóra flugvallarins sem hernaðar-
mannvirkis eða ekki.. Menn hér
verða sjálfsagt mun jákvæðari ef
hugmyndir utanríkisráðherrans
um að völlurinn sé ekki hemaðar-
mannvirki eru raunhæfar," sagði
Bjarni Þór Einarsson bæjarstjóri
á Húsavík. Hann var spurður um
afstöðu til varaflugvallar i Aðal-
dal.
Bjami Þór segir að bæjarstjómin
muni sennilega ekki fjalla frekar um
þetta mál en þegar hefur verið gert,
nema eitthvað áþreifanlegt og nýtt
gerist í málinu. Húsvíkingar hafa
lýst áhuga sínum á að fá varaflug-
völl.
„Raskið er auðvitað meira við
stóra flugvöllinn, en það færist jafn-
framt lengra frá Laxá, þannig að ég
held að það ætti ekki að valda tjóni,"
sagði Bjami um ályktun Landeig-
enda.
rekstur fyrirtækisins ganga þokka-
lega. Fjármögnunin hefði hinsvegar
verið erfíð hjá fiskeldisfyrirtækjum
í landinu, aðallega vegna þess
hversu afurðalánin hefðu hingað til
verið lág. Þau stæðu þó til bóta nú
eftir að ákveðið var á fjárlögum að
hækka rekstrarlánin um 25%, úr
37,5% í 62,5%. „Þá má búast við
að hagur fyrirtækisins vænkist enn
frekar þegar matfiskeldið fer að
skila tekjum. Við stefndum alltaf á
matfiskeldi, en ekki svona fljótt eins
og raunin hefur orðið. Talið var að
seiðamarkaðurinn myndi endast
mun lengur, en þar hafa orðið vem-
legar þrengingar á liðnum mánuð-
um. Norðmenn riftu til dæmis 35
milljóna króna samningi, sem við
höfðum gert við þá um kaup á seið-
um. Þau hefðu hinsvegar ekki selst
nema á hálfvirði hér innanlands svo
við fómm að athuga hvað við gæt-
um gert í stöðunni. Menn vom sam-
mála um að hefja matfískeldið strax
þó það kostaði mikla uppbyggingu,
bæði í Ártungu og á Kópaskeri."
Seiðið á 100 kr.
Áætlað er að hafa fisk í fersku
vatni í Artungunni þangað til hann
nær tólf til þrettán hundmð
gramma þyngd. í þeim tilgangi
hefur verið bætt við keijarými í
Ártungu sem nemur 1.000 rúm-
metmm. Þaðan verður fiskurinn
fluttur til Kópaskers, þar sem hann
verður alinn upp í tvö og hálft til
þijú kg. og þá verður honum slátr-
að á Kópaskeri, líklegast í slátur-
húsinu þar. Fyrstu kerin í fjömborð-
inu á Kópaskeri verða tekin í notk-
un um næstu mánaðamót og þá
verður fyrsti laxinn fluttur til Kópa-
skers. Fastir starfsmenn við eldið
em nú sjö talsins. Guðrún gerir ráð
fyrir að bæta þurfí vemlega við
þann mannafla þannig að starfs-
mannafjöldi allt að tvöfaldist. Þá
em ótalin þau þjónustustörf, sem
óbeint koma til með að skapast í
kringum starfsemina, en eins og
fram hefur komið í fréttum hefur
ríkt mikil óvissa í atvinnulífinu á
Kópaskeri á liðnum mánuðum. „Við
emm í rauninni að margfalda stærð
fyrirtækisins og lítum við björtum
augum til framtíðarinnar. Seiðaeld-
ið hefur gengið mjög vel frá upp-
hafi og fengust til dæmis 100 krón-
ur fyrir hvert seiði á Irlandi árin
1986 og 1987. Sölubresturinn átti
sér hinsvegar stað á síðasta ári,“
sagði Guðrún.
Affijll nær engin
Árlax áætlar að framleiða á
næsta ári rúmlega 300 tonn af laxi
auk 75-100 þúsund seiði. Á yfir-
standandi ári áætlar fyrirtækið að
slátra 135 tonnum af laxi og 20
tonnum af bleikju. Tilraunir hófust
með bleikjueldi hjá Árlaxi í fyrra
og hefur eldið gefið góða raun.
„Bleikjueldið var í upphafi hálfgert
gæluverkefiii hjá rnér. Bleikjan er
mjög skemmtileg og harðgerð og
hafa afföll verið ótrúlega lítil.
Hrogn vom kreist í fyrrasumar úr
bleikju úr Litlá, sem rennur hér
skammt við stöðina. Meðferðin á
bleikjunni hefur verið nákvæmlega
sú sama og á laxinum og hafa af-
föllin verið innan við 10% sem er
mjög góður árangur," sagði Ólafur
Þór.
Hann sagði að rekstrargmndvöll-
ur fiskeldisfyrirtækja hlyti að verða
mun traustari ef matfiskeldi fengi
að blómstra jafnhliða seiðaeldinu.
„Nær öll áhætta, sem fylgir fískeldi
liggur í seiðaeldinu einu sér. Því
finnst mér mikil firra að vera að
selja spræk seiðin frá fyrirtækinu
og láta óviðkomandi aðilum það
eftir að fimm- til sexfalda verðið á
fiskinum á tiltölulega skömmum
tírna," sagði Ólafur Þór Ólafsson
að lokum.
Morgunblaðið/Jóhanna Ingvarsdóttir
Ólafur Þór Ólafsson, stöðvarstjóri í Árlaxi hf. í Kelduhverfi.
„Stælt og stolið“ sýn-
ir Erpingham-búðirnar
LEIKKLÚBBUR Verkmenntaskólans, „Stælt og stolið“, frumsýndi
sl. mánudagskvöld „Erpingham-búðirnar" eftir breska leikritaskáld-
ið Joe Orton. Sýnt er í félagsheimilinu Freyvangi í Eyjafirði og er
uppfærsla leikverksins i tengslum við Opna daga sem nú standa
yfir hjá nemendum VMA. Verkið er í gamansömum tón og gerist í
sumardvalarbúðum fullorðinna á orlofsstað í Englandi. Framagosi
einn á meðal starfsfólksins fær það óvænta tækifæri að gerast
skemmtanastjóri á skemmtikvöldi. Ekki fer þó allt eins og ætlað er
og hefur kvöldið ófyrirsjáanlegar afleiðingar í för með sér.
Fjórtán nemendur taka þátt í
leiknum auk þess sem kór Verk-
menntaskólans kemur við sögu.
Pétur Eggerz leikstýrir. Hann sagði
að verkið tæki aðeins um klukku-
stund í flutningi. Hinsvegar kæmu
önnur skemmtiatriði inn f verkið,
sem óneitanlega gætu verið hluti
af skemmtikvöldi í Erpingham-
búðunum. Sýningin í heild sinni
tæki því um tvo tíma í flutningi.
Leikmyndin var gerð undir stjóm
Amar Inga myndlistamanns.
Þetta er í annað sinn sem leik-
klúbbur VMA setur upp „alvöru"-
sýningu. Á síðasta ári var sett upp
leikritið „Ó muna tíð“ eftir Þórarin
Eldjám undir leikstjóm Skúla
Gautasonar. Pétur leiðbeindi á leik-
listamámskeiði hjá Verkmennta-
skólanum á haustönn og fyrir jól
var ákveðið að ráðast í uppsetningu
Erpingham-búðanna. „Æfíngar
hafa gengið ljómandi vel. Við höfum
haft frekar stuttan tíma til stefnu
svo að æfingar hafa staðið yfír nær
öll kvöld upp á síðkastið.
Höfundurinn Joe Orton fæddist
í Leicester á Englandi 1933. Hann
hætti í skóla 16 ára gamall og hóf
tveimur árum síðar leiklistamám
við The Royal Academy of Drama-
tic Art. Þaðan útskrifaðist hann
1953. Leikferillinn stóð þó aðeins í
hálft ár, en þá tók hann til við að
skrifa skáldsögur í félagi við sam-
kynhneigðan elskhuga sinn, Kenn-
eth Halliwell. Alþýðuleikhúsið sýndi
fyrir nokkrum ámm verk Ortons
„Illur fengur". Erpingham-búðimar
voru upphaflega skrifaðar sem sjón-
varpsleikrit og var það tekið upp
hjá BBC 1962. Dauða Ortons bar
að með sviplegum hætti. í ágúst
1967 myrti sambýlismaðurinn hann
í afbrýðikasti með því að beija hann
í höfuðið með hamri og svipti síðan
sjálfan sig lífi. Orton notar í verkum
sínum meðul ærslaleiksins til að
hæðast að tvtskinnungi í siðferði
ýmissa stofnana þjóðfélagsins. í
leikskrá segir að dauði Ortons hafí
verið þekktari en verk hans lengi
vel á eftir. Á seinni ámm hafa þau
hinsvegar öðlast tryggari sess og
nú er Orton talinn með merkari
leikritaskáldum Breta sem fram
komu á sjöunda áratugnum.
Fyrstu þijár sýningarnar vom
eingöngu ætlaðar nemendum Verk-
menntdskólans, en á föstudags-
kvöld gefst almenningi kostur á að
sjá þennan ærslaleik í flutningi leik-
klúbbsins. Miðaverð er 300 krónur
og fást miðar við innganginn. Sýn-
ing hefst kl. 19.30.
Leikendur í uppfærslu leikklúbbsins „Stælt og stolið" á Erpingham-búðunum. Morgunbiaðið/RúnarÞór