Morgunblaðið - 24.06.1989, Qupperneq 1

56 SIÐUR B OG LESBOK
140. tbl. 77. árg.
LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Mikil óvissa og ólga er í perúsku þjóðlífi og þessi
mynd er kannski dæmigerð fyrir ástandið. í gær
kom til átaka þegar læknar og heilsugæslustarfs-
menn mfftntu á kröfur sínar en þeir hafa verið í
verkfalli í þijár vikur. Þegar lögreglan ætlaði að
fjarlægja einn mótmælendanna reyndi þingmaðurinn
Tany Valeria, sem var við öllu búinn, að koma í veg
fyrir það með því að beina byssu að lögreglumannin-
um.
Sjá „Vargas Llosa hættir..." á bls. 21.
Þingmaður við öllu búinn
Ráðstefna um mannréttindamál í París:
Víggirðing Rúm-
eníu ffaffnrýnd
__ París. Reuter.
Á RÁÐSTEFNU um mannréttindamál sem lauk í París í gær og íulltrú-
ar 33 Evrópuríkja, Bandaríkjanna og Kanada sátu, kom fram mikil
gagnrýni á Rúmena. Sovétmenn lýstu sig mótfallna því að Rúmenar
girtu af landamæri sín með gaddavír, eins og Ungvenar halda fram
að þeir hafi gert. Rúmenar neita því
um sínum.
Ungveijar segja að Rúmenar hafi
reist 2,5 metra háa gaddavírsgirð-
ingu og grafið skurði á landamærum
ríkjanna. Talið er að það sé gert til
að koma í veg fyrir að Rúmenar,
einkum þeir sem eru af ungverskum
ættum, flýi land. Sovétmenn tóku
einnig undir gagnrýnina og segjast
ekki myndu hafa sett upp slíka girð-
ingu sjálfir. Sovéski fulltrúinn á ráð-
stefnunni, Yuri Kashlev sendiherra,
sagðist hafa trú á að vanþóknun
Sovétmanna hefði verið komið á
framfæri við rúmensk stjómvöld.
Rúmenski fulltrúinn, Teodor Mel-
escanu, sagði að allar ásakanir í
garð Rúmena væru tilhæfulausar.
Hann sagði fréttamönnum að honum
hefðu ekki borist neinar upplýsingar
um gaddavírsgirðingu á landamær-
um Rúmeníu og neitaði því að þeim
hefði verið lokað.
hins vegar að hafa lokað landamær-
Kashlev harmaði deilur milli Ung-
veija og Rúmena, en bæði ríkin eru
í Varsjárbandalaginu. Ungveijar
saka Rúmenamm illa meðferð á ung-
verskumælandi landsmönnum í
tengslum við áætlanir um að jafna
þúsundir smáþorpa við jörðu.
Deilur Tyrkja og Búlgara vörpuðu
nokkrum skugga á ráðstefnuna en
tugþúsundir Búlgara af tyrkneskum
ættum hafa flúið yfir til Tyrklands
á síðustu vikum. Rúmenar, Búlgar-
ar, Tékkar og Austur-Þjóðveijar
hafa allir sætt gagnrýni vestrænna
ráðstefnugesta fyrir mannréttinda-
brot en Ungveijar, Pólveijar og Sov-
étmenn voru hins vegar lofaðir fyrir
umbætur í átt til aukins frelsis.
Ráðstefnunni lauk án þess að
nokkur samþykkt væri gerð.
Sjá „Eymdin í ríki Ceausescus..“
á bls. 21.
Ovænt taugaveiklun á æðstu stöðum í Kína:
Stj órnvöld í viðbragðsstöðu
vegna nýrra andófsaðgerða
Peking, London, Washington. Reuter og Daily Telegraph.
KÍNVERSK stjórnvöld gáfti í gær út áríðandi tilkynningu um að ekki
væri enn öll andspyrna í landinu niður kveðin. Þar voru yfírvöld um
allt land hvött til hertra aðgerða gegn litlum hópi andófsmanna sem
neitaði að gefast upp. Gefið var í skyn að skemmdarverk hefðu verið
unnin í herbúðum Alþýðuhersins.
í óvenjulegri tilkynningu frá ríkis-
stjóm Kína sagði að yfirvöld um allt
land yrðu að veija „menningarverð-
mæti“ landsins af öllum mætti. Að
öllu jöfnu hefði slík tilkynning komið
frá menningarmálaráðuneyti lands-
ins. Fulivíst þykir að með menningar-
verðmætum sé átt við gömul hof í
Peking og víðar þar sem herdeildir
Alþýðuhersins hafast við. Frétta-
skýrendur gátu sér þess til í gær að
andófsmenn hefðu ráðist á gamlar
byggingar bæði til að angra herinn
og vekja grun um að hann væri vald-
ur að tjóni á ómetanlegum menning-
arverðmætum.
Flest benti til þess í gær að hafinn
væri í Peking fundur 175 manna
miðstjómar kínverska kommúnista-
flokksins þar sem tekin yrði ákvörð-
un um arftaka Zhao Ziyangs flokks-
leiðtoga sem settur var af fyrir
skömmu. Erlendir stjómarerindrekar
og stjórnmálaskýrendur töldu harka-
lega ritaða forystugrein í anda
harðlínumanna, sem birtist í flokks-
málgagninu, Dagblaði alþýðunnar,
og afar óljósar fréttir í sjónvarpi
staðfesta að fundurinn væri að hefj-
ast eða þegar hafinn.
í sjónvarpinu voru ekki sýndar
hefðbundnar myndir af helstu leið-
togum lándsins í fréttatímum. Orð-
rómur er á kreiki um að stjórn-
málaráðið, valdamesta stofnun ríkis-
ins, hafí þegar haldið langan fund.
Tveir aðalritsjórar Dagblaðs alþýð-
unnar hafa vikið fyrir harðlínumönn-
um, annar var áður yfírmaður áróð-
ursdeildar hersins. Að sögn voru rit-
stjóramir reknir vegna þess að blað-
ið birti í maí greinar sem nota mátti
til að gagnrýna setningu herlaga
vegna aðgerða lýðræðissinna. Dag-
blað alþýðunnar sagði að hugmynda-
fræðileg barátta hefði verið vanrækt
lengi í Kína og jafnvel litið á hana
sem brandara þegar stjórnvöld ein-
beittu sér að því að byggja upp efna-
haginn. Öll foiystugrein blaðsins bar
þess merki að bókstafstrúarmaður í
marxistafræðum hafði haldið á
penna. „Það er tilhneiging til þess
víða um heim að kommúnistaríki láti
stefnuna lönd og leið og gerist kapí-
talistaríki svo að einokunarauðvaldið
geti náð yfírráðum í þeim. Við mun-
um beijast gegn öllu slíku. Gemm
við það ekki mun Kína aftur verða
fótaþurrka hins alþjóðlega auð-
valds,“ sagði í greininni. Áróður
stjómvalda hefur undanfamar vikur
beinst mjög gegn „gagnbyltingars-
innum" og „bullum" er hafi átt sök
á andófí stúdenta og verkamanna.
Kosningabaráttan að hefjast í Noregi:
Borgaraflokkarnir líta á Fram-
faraflokkinn sem höfuðóvininn
Ósló. Frá Rune Timberlid, fréttaritara Morgunblaðsins.
Borgaraflokkamir þrír, Hægriflokkurinn, Miðflokkurinn og
Kristilegi þjóðarflokkurinn, eru tilbúnir til að mynda stjórn sam-
an að loknum þingkosningunum á hausti komanda og verður
ekki annað sagt en að það komi nokkuð á óvart.
Allt síðan fyrri
stjóm borgaralegu
flokkanna sprakk
árið 1985 hafa
þeir verið á önd-
verðum meiði í
mörgum mikil-
vægum málum en _________________
nú hafa þeir lagt „ ,, „
fram yfirlýsingu í Caril.Hagen
22 liðum þar sem
sameiginleg stefnumál þeirra eru
tíunduð. Yfirlýsingin er raunar
svo almennt orðuð, að talsmenn
allra flokka, jafnt til vinstri sem
hægri við borgaraflokkana, segj-
ast geta skrifað undir allt, sem
þar stendur, og það hefur einnig
komið fram, að borgaraflokkamir
ætla ekki að ræða um eiginlegan
samstarfssáttmála fyrr en eftir
kosningar. Það veit því í raun
enginn hvaða stjórn tekur við,
aðeins að hún verður næstum ör-
ugglega minnihlutastjóm.
Höfuðverkur borgaraflokkanna
er Framfaraflokkurinn og for-
maður hans, Carl I. Hagen, en í
fyrra varð það mörgum mikið áfall
þegar flokkurinn komst vel yfir
20% í skoðanakönnunum. Nú
mælist fylgið aðeins undir 20%
en Framfaraflokkurinn leggur
mikla áherslu á að komast fram
úr Hægriflokknum og verða um
leið stærstur borgaraflokkanna.
Vandinn er bara sá, að borgara-
flokkarnir vílja ekkert af Fram-
faraflokknum vita og þeir hafa
lengi reynt að þegja hann í hel.
Það bar þó engan árangur og því
hafa borgaraflokkarnir söðlað al-
'Vég um — Framfaraflokkurinn á
nú að verða höfuðóvinurinn.
. Reuter
Chris George ásamt eiginkonu
sinni í gær.
Gazasvæðið:
Gísl sleppt
heílum á húfi
Gazasvæðinu. Reuter.
Mannræningjar úr röðum Pal-
estínumanna létu Chris George,
framkvæmdastjóra banda-
rískrar barnahjálpar, lausan 1
gær en þeir höfðu rænt honum
á fimmtudag og hótað að sleppa
honum ekki fyrr en ísraelar
hefðu látið lausa palestínska
fanga sem hnepptir hefðu verið
í fangelsi í uppþotum á her-
numdu svæðunum.
Bandarískir embættismenn
sögðu að George hefði verið við
góða heilsu og ekki sakað neitt
meðan hann var í höndum mann-
ræningja undir forystu Mohameds
Ahmeds Abu Nassers. Nasser þessi
var látinn laus úr fangelsi í ísrael
árið 1985. Að sögn heimildar-
manna meðal Palestínumanna var
hann rekinn úr skæruliðasamtök-
unum PFLP vegna bágrar geð-
heilsu.
George er fyrsti útlendingurinn
sem rænt er á hernumdu svæðun-
um frá því uppþot Palestínumanna
hófst þar fyrir hálfu öðru ári.