Morgunblaðið - 30.06.1989, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 30.06.1989, Blaðsíða 14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR.30. JÚNÍ 1989 II Otto Lambsdorff greifí: „Repúblikanar eru nas- istar og ekkert annað“ Morgunblaðið/RAX OTTO Lambsdorff greifí, einn litríkasti stjórnmálamaður Vest- ur-Þýskalands, var staddur hér á landi fyrir skemmstu til að sitja þing alþjóðasamtaka Frjáls- lyndra flokka. Greifinn sagði af sér embætti eftiahagsmálaráð- herra árið 1984 vegna aðildar að Flick-málinu svokallaða sem snerti marga helstu stjórnmála- menn landsins. Lambsdorff var síðar dæmdur í fjársektir fyrir brot á skattalögum í tengslum við greiðslur sem flokkur hans tók við frá Flick-fyrirtækjasam- steypunni. I haust komst gamla kempan svo aftur í sviðsljósið er Lambsdorff var kosinn. for- maður Fijálslynda flokksins vestur-þýska sem nú situr í stjórn með Kristilegum demó- krötum. Fer hér á efftir spjall sem Morgunblaðið átti við Lambsdorff á meðan dvöl hans stóð hérlendis. — Er hugmyndin um samein- ingu Þýskalands jafn lifandi og áður fyrr? „Já, og hún er jafnvel í sókn vegna þróunarinnar í Austur- og Mið-Evrópu og einkum í Sovétríkj- unum. Umræðan um sameiningu Þýskalands hefur ekki verið meiri en nú a.m.k. síðustu 10 árin.“ — En er það ekki svo að jafnaðarmenn og græningjar hafi sagt skilið við þessa hugmynd? „Græningjar hafa ekki sagt skil- ið við hugmyndina því þeir hafa aldrei stutt hana. Hjá jafnaðar- mönnum eru einstaka menn- hættir að styðja sameiningu en stjóm flokksins er þeirrar skoðunar að sameiningarmarkmiðið megi ekki falla í gleymsku." Heimsókn Gorbatsjovs og Bush — Afstaða Þjóðveija til Sov- étríkjanna hefur breyst mjög mik- ið. Hvers vegna? „Vegna þess að afstaða Sov- étríkjanna til framtíðar Þýska- lands, samskipta Atlantshafs- bandalagsins (NATO) og Varsjár- bandalagsins og friðsamlegrar þró- unar í Evrópu hefur breyst. Menn um víða veröld tóku eftir þeim hljómgrunni sem heimsókn Míkhaíls Gorbatsjovs fékk í Vest- ur-Þýskalandi. Heimsóknir þjóðar- leiðtoga frá Vesturlöndum eru dag- legt brauð, franski forsetinn kemur svo að segja mánaðarlega og allir Bandaríkjaforsetar koma fyrr eða síðar. Þetta veldur ekki svo mikilli hrifningu lengur. Heimsókn Gor- batstjovs er eiginlega bara hægt að líkja við heimsókn Johns Kennedys á sínum tíma. Þá voru milljón manns á götunum og hrifn- ingin gífurleg. Núna fengum við í fyrsta skipti sovéskan flokksleið- toga í heimsókn sem ekki beitir fyrir sig hótunum heldur vekur þá trú meðal almennings að honum sé alvaja með friðarumleitunum sínum. í andstöðu við forvera sína þá skilur hann hvernig á að um- gangast fjölmiðla og hvernig á að höfða til fólks.“ — Hvernig metur þú niðurstöðu heimsóknarinnar? „Heimsóknin var árangursrík að mati allra stjórnmálaflokka í Vest- ur-Þýskalandi. En hún verður að skoðast í samhengi við heimsókn George Bush Bandaríkjaforseta þremur vikum fyrr. Báðar þessar heimsóknir stuðla að friði í Evrópu og afvopnun." Velgengni repúblikana — mótmæli kjósenda — Hvemig er því háttað með repúblikanaflokkinn, nýtur hann helst fylgis í þeim héruðum þar sem fjöldi innflytjenda frá Austur- Evrópu er mikill? Otto Lambsdorff greifi „Merkilegt nokk þá er' raunin önnur. Reyndar er ekki alveg ljóst hvaðan repúblikönum kom hið mikla fylgi í kosningunum til Evr- ópuþingsins en þeir fengu 7,1% atkvæða á landsvísu og 14,6% í Bæjaralandi. Fylgið er ekki mest þar sem hlutfall innflytjenda er hátt eða kjör sérlega bág. Þvert á móti fengu repúblikanar mest fylgi í Suður-Þýskalandi, Bæjaralandi og Baden-Wiirttemberg, þar sem afkoma er góð og lítill straumur innflytjenda. Fylgi repúblikana er því fyrst og fremst hægt að skýra sem mótmæli gegn hinum hefð- bundnu flokkum og óánægju með húsnæðismál og fleira af því taginu þótt andúð á útlendingum komi þama líka við sögu. Fylgið endur- speglar einnig djúpa óánægju al- mennings með það hvernig staðið er að stjórnmálum í Vestur-Þýska- landi." — Nú tilheyrir þú flokki sem er í samsteypustjóm með kristilegum demókrötum. Verður þú þess var að samstarfsflokkurinn hneigist til hægri i stefnumálum sínum til að vinna kjósendur repúblikana aftur á sitt band? „Nei. En ég hef alltaf sagt það við kristilega demókrata að það sé þeirra verkefni að halda fast utan um kjósendur á hægri vængnum. Það hafa þeir getað fram til þessa án þess að verða þar með vafasam- ir samstarfsaðilar. Kristilegir demókratar hafa hins vegar enn ekki fundið mann sem getur komið í staðinn fyrir Franz Jósef Strauss, en hann var fær um að höfða til þessa kjósendahóps og halda hon- um í skefjum án þess að geta tal- ist hægri öfgamaður." Spurning um hlutleysi Austurríkis — Hver er afstaða ríkisstjórnar Vestur-Þýskalands til væntanlegr- ar umsóknar Austurríkis um aðild að Evrópubandalaginu? „Eins og þú gefur til kynna þá liggur umsóknin ekki enn á borð- inu. Þess vegna hefur ríkisstjórnin heldur ekki tekið opinbera afstöðu. En ef ég ræð rétt í skoðanir meiri- hlutans þá mun ríkisstjórnin styðja slíka umsókn. Þarna eru þó ákveð- in vandkvæði, ekki á efnahagssvið- inu heldur hvað stjórnmálin snert- ir. í stjórnarskrá Austurríkis eru skýr hlutleysisákvæði. Spurning vaknar því um hvort Austurríki geti tekið fullan þátt í hinu pólitíska samstarfi EB.“ — Eru aðildarríki EB á því að fá fleiri í hópinn? „Nei, enginn er beinlínis hvattur til að ganga í bandalagið. Ríkin tólf hafa sem stendur svo mörg vandamál sem leysa þarf að á þau er vart bætandi. Stækkun EB — umfram Austurríki ef til vill — er mjög vafasöm um stundarsakir að minnsta kosti. Samruni Daimler og MBB — Nú bíða áhrifamenn í vestur- þýsku athafnalífi, og ugglaust fleiri, spenntir eftir ákvörðun ríkis- stjórnarinnar um það hvort sam- runi Daimler-Benz og Messer- schmitt-Bölkow-Blohm verði leyfð- ur. Það er skoðun margra að þarna sé stærsta fyrirtæki Vestur-Þýska- lands, Daimier, að ná enn meiri einokunarstöðu á markaðnum en skemmst er að minnast þeirra sem deilna sem kaup þess á AEG vakti. Hver er afstaða þín í þessu máli? „Á flokksþingi Frjálslynda flokksins var ákveðið á sínum tíma að eftirláta Helmut Haussmann viðskiptaráðherra ákvörðun í þessu máli. Við erum á báðum áttum vegna stærðar fyrirtækisins sem út úr þessu kæmi, og skertrar sam- keppnisstöðu á sviði vopnafram- leiðslu. Ég vona að Haussmann grípi til nauðsynlegra hliðarráð- stafana leyfi hann samrunann." — Þú sagðir af þér embætti ráðherra vegna Flick-hneykslisins, er því máli lokið að þínu mati? „Já, þótt það komi upp öðru hveiju eins og til dæmis þegar Franz Schönhuber leiðtogi repú- blikana nýr þessu máli mér um nasir. Það hindrar mig aftur á móti ekki í því að bregðast við repú- blikönum eins og ég tel nauðsyn- legt, nefnilega með þvi að afhjúpa að í raun eru þeir nasistar og ekk- ert annað.“ Rangfærslur varðandi neysluvatn Reykvíkinga eftirTryggva Þórðarson Þjóðviljinn birti þann 12. maí sl. viðtal við Þorleif Einarsson jarð- fræðing um umhverfismál. Ekki verður hjá því komist að Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur leið- rétti nokkrar rangfærslur sem slæðst hafa inn í viðtalið varðandi neyslu- vatn Reykvíkinga og gætu valdið óþarfa áhyggjum þeirra. í viðtaliriu var fullyrt að neyslu- vatn Reykvíkinga sé að mestu tekið úr opnum sprungum og stundum svo mengað, að það sé óneysluhæft. Þar var einnig vegið að Heilbrigðiseftir- liti Reykjavíkur, sem sér um eftirlit með gæðum neysluvatns í Reykjavík, og gefið í skyn, að ekki sé fylgst reglulega með hreinleika vatnsins á kerfísbundinn hátt. Því er nauðsynlegt að gera grein fyrir því hvemig neysluvatnsmálum í Reykjavík er háttað. Reykvíkingar fá nær allt neyslu- vatn sitt frá vatnsbólum í Heiðmörk, aðeins lítill hluti kemur úr Bullaug- um. Ekkert neysluvatn er tekið úr opnum vatnsbólum heldur eingöngu dælt úr borholum frá grunnvatns- straumum sem stefna neðanjarðar í átt að dælustöðvunum. Þótt svona hagi til er samt sem áður nauðsyn- legt að koma í veg fyrir yfirborðs- mengun á vatnasvæði dælustöðv- anna. Af þessari ástæðu hafa verið af- mörkuð verndarsvæði umhverfis dælustöðvarnar í Heiðmörk, sem hér segir: 1. flokkur, brunnsvæði. Á þessum svæðum er öll óviðkom- andi umferð bönnuð. í Heiðmörk hafa tvö slík svæði, þ.e.a.s. Gvend- arbrunna- og Jaðarssvæðið, verið afgirt og unnið er að girðingu umhverfis dælustöðvarnar á Myllu- lækjarsvæðinu. 2. flokkur, grannsvæði. Til þess telst norðausturhluti Heið- merkur, þ.e.a.s. svæðið frá Strýps- hrauni að Silungapolli, og er ástæð- an sú að um þetta svæði fer það grunnvatn sem dælt er upp í dælu- stöðvunum. Svæðið er háð ströngu eftirliti hvað varðar yfirborðs- mengun af völdum hvers konar lífrænna- og ólífrænna efna, sem spillt gætu grunnvatninu. Reglur um þessa vemdun voru samþykktar fyrir 20 árum, vegna sérstakra jarðfræðilegra aðstæðna á þessu svæði. Allir sem leið eiga um Heiðmörk- ina taka vafalaust eftir því að engir lækir eða uppsprettur eru sjáanleg- ar, jafnvel í mestu rigningum fyrr en komið er langleiðina niður að Éll- iðavatni. Ástæður fyrir þessu eru tvenns konar þ.e.a.s.: 1. Á svæðinu milli Strýpshrauns og Hólmhrauns þar sem jarðvegur þekur yfirborðið eru niðurföll tengd jarðsprungum, sem beina vatninu niður í grunnvatnið. 2. Allt vatnasvæðið, utan þess sem að ofan er talið, allt frá Gvendar- brunnum að Bláfjöllum, er þakið úfnu hrauni, þar sem sú úrkoma sem fellur á yfirborðið á greiða leið niður til grunnvatnsins. Svæðið milli Strýpshrauns og Hólmshrauns er sennilega fjölsótt- asta útivistarsvæðið í Heiðmörk og því mikilvægt að allir þeir sem vilja njóta útivistar þar geri sér ljóst að svæðið er jafnframt nýtt sem vatns- tökusvæði. Samnýting á grannsvæði vatnsbóls til vatnsvinnslu og útivistar almennings er möguleg ef mengun- arvarna er gætt, en þá væri nauðsyn- legt að banna umferð hesta, hunda og annarra dýra um svæðið. Verndun grannsvæðis vatnsbólanna er for- senda þess að gæði vatnsins fyrir Reykvíkinga og nágrannasveitarfé- lögin (um 120 þús. íbúa) geti áfram verið jafngóð og þau eru nú. Fjölmörg ár eru síðan vatnsbólin í Heiðmörk hafa mengast. Á þeim tímum var notast við opin vatnsból sem gátu spillst í miklum leysingum. Aðeins einu sinni hefur mengunar orðið vart í Bullaugum. Það var árið „Neysluvatn Reyk- víkinga er eins heil- næmt og unnt er að hafa það og er leitun að jafhgóðu vatni í heiminum. Vatnið er ekki klórblandað ogþví án krabbameinsvald- andi klórsambanda sem kunna að fínnast í klórblönduðu neyslu- vatni.“ 1983, þegar vatnsæð opnaðist milli annarrar borholunnar og nálægrar tjarnar, sem fugl sótti í. Þessari bor- holu var lokað þegar í stað og er ekki lengur I notkun. Síðan hefur ekki orðið vart mengunar í Bullaug- um. Gott eftirlit er með bakteríuinni- haldi neysluvatns. Fylgt er stöðlum Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar og ákvæðum heilbrigðisreglugerðar um tíðni rannsókna. Tíðni rannsóknanna miðast við fjölda neytenda. Þannig eru tekin sýni til rannsókna af vatni úr vatnsbólunum í Heiðmörk tvisvar í viku og einu sinni í mánuði úr Bullaugunum, sem mun færri fá vatn úr. Að auki eru að jafnaði tekin viku- lega tvö sýni af veitukerfinu. Þar sem Kópavogur og Seltjamames fá vatn úr vatnsbólunum í Heiðmörk og Mosfellsbær úr Bullaugum er enn- fremur fylgst vel með vatninu af heijbrigðiseftirliti þeirra staða. í viðtalinu var haft orðrétt eftir Þorleifi: „Mér er kunnugt um það, að gosdrykkjaverksmiðja í Reykja- vík, sem framleiðir drykki á erlendu leyfí, hefur fengið aðvaranir erlendis frá vegna þess að framleiðslan hefur mælst óneysluhæf samkvæmt er- lendum stöðluVn vegna mengunar vatnsins." Hér er enn gefið í skyn að vatnið sé mengað og auk þess að eftirliti yfirvalda og framleiðenda sé ábótavánt. Þessi saga um gosdrykkjaverk- smiðjuna er harla ótrúverðug í Ijósi þess sem hér hefur komið fram. Við það má bæta að flestir gosdrykkja- framleiðendur hafa tæki sem drepa bakteríur í vatninu áður en það er notað í framleiðsluna. Þeir hafa enn- fremur matvælafræðinga sem fylgj- ast reglulega með gæðum vatnsins auk eftirlits með fullunninni vöru. Af þessu tilefni var haft samband við þær gosdrykkjaverksmiðjur sem framleiða samkvæmt erlendu einka- leyfi og gat engin þeirra staðfest sannleiksgildi þessarar sögu. Neysluvatn Reykvíkinga er eins heilnæmt og unnt er að hafa það og er leitun að jafngóðu vatni í heimin- um. Vatnið er ekki klórblandað og því án krabbameinsvaldandi klór- sambanda sem kunna að finnast í klórblönduðu neysluvatni. Til að tryggja áframhaldandi heilnæmi vatnsins er hins vegar mikilvægt að vatnsbólin séu vernduð og gengið verði ríkt eftir því, að reglur um umgengni á vemdarsvæðum séu virt- ar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.