Morgunblaðið - 04.08.1989, Qupperneq 10

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. ÁGÚST ,1989
J 10
Magnús Tómasson
Magnús Tómasson hefur lengi
verið í fremstu röð framúrstefnu-
Iistamanna hér á landi, enda lengi
í innsta hring SÚM-félagsskapar-
ins. Þekktastur er hann fyrir smá-
rýmisverk sín svo og fluguna stóru,
sem svo mikla athygli vakti í eina
tíð.
Á undanförnum árum hefur
Magnús lagt áherslu á að málverk-
ið eins og svo margir, sem voru
áður uppteknir af hugmyndafræði-
Listamannahúsið
Myndlist
BragiÁsgeirsson
Þar sem áður var til húsa hin
nafntogaða bókabúð Snæbjarnar
við Hafnarstræti, er nú fombóka-
sala Braga Kristjónssonar.
Á efri hæðinni, þar sem um skeið
var rekinn sýningarsalur fyrir ungt
fólk undir nafninu Hafnargallerí,
er kominn nýr sýningarsalur í
tengslum við bókabúðina er hlotið
hefur nafnið Listamannahúsið.
Þar er fyrirhugað að haida uppi
jöfnu sýningarhaldi á myndum eldri
og yngri listamanna, efna til bók-
menntakvölda og fyrirlestra og
flytja leikrit, eins og segir.
A fyrstu sýningunni má sjá
myndverk eftir m.a. Grétu Linch
Scheving, Jóhannes S. Kjarval,
Karl Einarsson Dunganon, Sverri
Haraldsson, Magnús Tómasson og
leirverk eftir Kolbrúnu Kjarval.
Þá eru til sýnis og sölu gamlar
sýningarskrár og eru þær ekki
minnst áhugaverði þáttur sýning-
arinnar ásamt ýmsum eldri tímarit-
um um listir og listaverkabækur.
Eftir innlit í myndhúsið þykir
mér það hafa alla burði til að verða
eitthvað alveg sérstakt í íslenskri
listhúsaflóru. Upphafið lofar góðu,
en allt veitur að sjálfsögðu á fram-
haldinu.
íslenzkar myndlistarsýningar
eru nefnilega oft svo hráar og hát-
íðlegar, en hér er kominn sýningar-
salur, sem hefur tii að bera inni-
leika og þokka, ásamt listauka þar
sem eru minningar úr fortíðinni,
sem lætur engan áhugasaman ós-
nortinn.
Það er og gaman að þessari léttu
uppstokkun eldri og nýrri mynd-
verka, og t.d. má greinilega sjá það
á myndum Grétu Linch Scheving,
að hún hefur verið á sama skóla
og Gunnlaugur eiginmaður hennar.
Þá er fróðlegt að endumýja
kynni af mynd Sverris Haraldsson-
ar af Jóni Eiríkssyni magister, sem
allir þekktu, er stunduðu rúntinn í
gamla daga og eins og átti heim-
inn, en mun nú flestum gleymdur.
Með tilkomu þessa myndaat-
hvarfs í miðborginni er hún um
leið orðin þokkafyllri og meira
spennandi, og ,er það von mín, að
í kringum það verði aldrei logn-
molla.
Að sjálfsögðu er ljósmyndin full-
gild listgrein og um það munu fáir
efast. Á stundum sjást jafnvel ljós-
myndir í yfírstærð á myndlistarsýn-
ingum, svo sem sjá má dæmi um
á sýningu sýnishorna núlista að
Kjarvalsstöðum. En það fer sjaldan
vel á því að rugla saman ólíkum
listgreinum, og þannig dytti t.d.
engum málara í hug að ryðjast inn
á svið ljósmyndarinnar, þótt marg-
ur noti hana sem hjáipartæki eða
lið í myndheild, og því síður ritiist-
arinnar eða tónlistarinnar.
En slík frávik inn í garð annarr-
ar listgreinar má að sjálfsögðu
rökstyðja og þá einkum er mynd-
iistin á í hlut því að sjónræn atriði
koma svo víða við. Tilefni þessa
inngangs er sýning ungs ljósmynd-
ara í Listasafni ASÍ, Bjarna Jóns-
sonar að nafni, er var opnuð sl.
laugardag og mun standa til 13.
ágúst. Bjarni sýnir þar margvísleg-
ar gerðir ljósmynda, sem hann
stækkar á sérstakan pappír, því
að hann er gefinn fyrir hvers kon-
ar tilraunir innan ljósmyndatækn-
innar — sumar myndanna leiða
þannig hugann sterklega að súr-
realisma, en aðrar að óhlutlægri
litasinfóníu.
Fiestar myndanna eru þó af
ýmsum fyrirbærum allt um kring
Undanfarnar vikur hefur
SPRON í Mjóddinni verið með
kynningu á nýjum málverkum eft-
ir myndverkasmiðinn Magnús
Tómasson og mun hún standa út
ágústmánuð. Þetta er sem ég hef
áður bent á góður og menningar-
legur siður hjá bankanum og mjög
til fyrirmyndar og skal þess getið
hér til gaman, að ég las í menning-
arauka Berlingsins nú nýverið, að
bankar í Færeyjum kepptust við
að styrkja innlenda myndlist og
myndlistarmenn á allan hátt. Þar
segir og einnig að eitt sé það land
í norðrinu þar sem listamenn séu
virtir borgarar og bankarnir séu
hreinu listasöfnin, listamenn elski
land sitt og landið elski listamenn
sína! — Drottningin heitir Margrét
Þórhildur, í stuttu máli, ekki Dan-
mörk heldur Færeyjar! Fylgdi þáð
einnig frásögninni að sennilega
hefðu hvergi í veröldinni jafn
margir framfæri af myndsköpun
né væru jafn margir velunnarar
skapandi lista, miðað við mann-
fjölda náttúrulega, en eyjaskeggjar
eru nú 48.000 talsins.
Þótt við íslendingar séum meira
en fimmfalt fleiri er óhætt að full-
yrða, að þeir sem lifa af myndsköp-
un í Færeyjum séu ekki færri en
hér á landi. Ég á þá við gilda lista-
menn, sem lifa fyrir list sína og
stunda þá enga aukavinnu til að
fjármagna sköpunarþörfina.
og þá einkum þeim, er hafa yfir
sér svip hins liðna, segja óræðar
sögur svo sem bílhræ og gamlir
bátar. Eru það sannverðugar
myndir, en höfða ekki sterkt til
mín nema þá helst myndimar
„Túnfiskabátur" (36) og „Fagurt
fley“ (43).
En það sem vakti langsamlegast
mesta athygli mína á syningunni
voru tvö portrett (nr. 53 og 54) svo
og röð blómamynda, sem eru nr.
55-65 á skrá. Allt eru þetta hrein-
ar og klárar ljósmyndir og mjög
vel útfærðar sem slíkar og þá eink-
um myndimar „Chrysanthemum
maximum" (58) og „Rosa“ (63).
Það er vandasamt. verk að taka
myndir af blómum, svo að eitthvað
meira komi fram en fegurð þeirra
ein, en þetta virðist mér Bjarna
hafa tekist og er það honum til
mikils sóma.
Ýmsir ljósmyndarar hafa orðið
frægir fyrir blómamyndir sínar og
nefni ég hér af handahófi Imogen
Cunnigham sem fulltrúa eldri kyn-
slóðar, en myndir hennar höfðu
m.a. mikii áhrif á málarann
Georgíu O’Keeffe og hinn nýlátna
Robert Mapplethorpe sem fulltrúa
nýrri strauma. En báðir voru þetta
framúrstefnuljósmyndarar um sína
Lj ósmyndasýning
legu listinni og hér hefur hann
reynt að finna sína eigin frumlegu
leið.
Og víst er það nógu frumlegt
að leggja alla áherslu á að mála
dýr frumskógarins hér uppi á ís-
landi svo og risatré með klær í
stað róta, jafnvel fær hið eina og
sanna skilningstré ekki að vera í
friði fyrir þessari áráttu lista-
mannsins.
í myndum Magnúsar sjáum við,
tígrisdýr, nashyrninga, fíla og villi-
svín ásamt slöngu, sem vefur sig
upp um stofn skilningstrésins. Og
athafnir þessara dýra eru og ekk-
ert venjulegar, svo sem hjá tígrin-
um, sem er í þann veginn að hoppa
yfir leikfimihest, sem virðist
klæddur hlébarða- eða sebraskinni.
Nokkuð eru trén með stóru klón-
um óhugnanleg, enda nefnast þau
„Óargatré" og má vera, að lista-
maðurinn sé hér að opinbera ósk
sína um, að þau snúist til varnar
gegn eyðingaröflunum.
Og til að undirstrika fáránleik-
ann þá eru myndirnar iðulega hrátt
málaðar að myndinni „Lasinn nas-
hyrningur" undanskildri, en það
málverk þykir mér satt að segja
bera af öllum öðrum á kynningar-
sýningunni fyrir myndræna út-
færslu.
Vera það, sem menn, er dýrka
fótmenntir, skilgreina sem þrumu-
skot í bláhornið.
Bjarni Jónsson ásamt tveim verka sinna.
daga og m.a. frægir fyrir magnað-
ar blómamyndir. Það felst þannig
framúrstefnuiist í nærtækustu
hlutum í kringum okkur, sem um-
breyta má í sterka skírskotun til
tilfinninga og hugarflugs vökuls
skoðanda.
Draga má þá ályktun, að styrkur
þessarar sýningar felist í þeim
myndum þar sem gengið er hreint,
nákvæmt og umbúðalaust til verks
og skynrænar tilfinningar til við-
fangsefnisins ráða ferðinni.
Eitt, sem ég gat alls ekki fellt
mig við, var, að Bjarni skrifar nöfn
myndanna og áritar þær með penna
á kartonið, en slíkt verður einungis
til að trufla skoðandann. Menn eiga
helst að forðast slíkt, enda hálfan-
kannalegt og tíðkast yfirleitt ekki,
og ef það þykir nauðsyn, skal það
gert svo að sem minnst beri á og
með blýanti. Þetta ber vott um
reynslu- og þekkingarleysi og er
næsta algengt meðal byrjenda en
í þessu tilfelli virðist ákafinn hafa
verið feti framar skynseminni, en
gerandinn hefur tímann fyrir sér.
Magnús Tómasson
Frábær Candy uppþvottavél
á ótrúlega góðu verði
• Falleg hönnun • Ein sú hljóðlátasta á markaöinum
• Tveir kraftmiklir þvottaspaðar • Sérstök úðun yfir efri
grind* Sjálfhreinsandi sigti • Hæð 85 sm, breidd 60 sm,
dýpt 60 sm.
AFMÆLISTILBOÐ: Áður kr. 47.500, nú kr. 42.750.
Staðgreidd kr. 40.610 — sparnaður 6.890!
Æ ,1 J I J ^ Borgartúni 20, sími 26788
™ fé w ■ 1 ■ J Kringlunni, sími 689150
Sömu kjör hjá umboðsmönnum okkar um land allt
SUMARHÚSASÝNING
VANDAÐ NORSKT HEILSÁRSHÚS
VERÐUR SÝNT AÐ HRAUNBORGUM
GRÍMSNESI (SUMARHÚSASVÆÐI
SJÓMANNADAGSRÁÐS) SUNNUDAG
NÝTT
jr
A
KL. 14-18
ÍSLANDI
KC & Cc. ¥(
S 91-670470
lífioo hí •>?*'>■///