Morgunblaðið - 26.08.1989, Side 27

MORGytyBLAfflÐ, ^UGARDAGUR 26. .ÁGÚST 1989 ,
27
Minning:
Sigurður Jónsson
brúarsmiðurj
Fæddur 12. október 1900
Dáinn 20. ágnst 1989
Sigurður Jónsson fæddist á
Klyppstað í Loðmundarfirði 12.
október árið 1900, sonur Jóns Þor-
steinssonar og Ragnheiðar Sigur-
bjargar ísaksdóttur. Nokkrum
árum síðar, 1907, fóru þau búi sínu
að Seljamýri,'og þar ólst Sigurður
upp við orf og ár, eins og þá tíðkað-
ist á sjávarjörðum. Frá 1919-192,3
fékkst hann við smíðar á tré og
járn á Siglufirði, Eskifirði og Seyð-
isfirði, hélt síðan á heimaslóðir og
reisti nýtt íbúðarhús á Seljamýri
og bjó þar ásamt foreldrum sínum;
stundaði bátasmíðar og útgerð með
búskapnum. Þar kom hann upp
vatnsaflstöð, sem dugði til ljósa og
matseldar. Haustið 1928 gekk hann
að eiga Nönnu Sigfríði Þorsteins-
dóttur frá Úlfsstöðum í Loðmundar-
firði, og bjuggu þau á Seljamýri til
fardaga 1937, að þau færðu bú sitt
til Borgarfjarðar eystri og reistu
nýbýlið Sólbakka í landi Þrándar-
staða árið 1938. Þar byggðu þau
peningshús, allstórt verkstæði og
vélageymslu, sem sjálfsagt hefur
ekki verið á hveijum bæ, og 1955
virkjaði hann læk til ljóss og hita
í allar vistarverur á Sólbakka. Sig-
urður fékkst við smíðar með bú-
skapnum og lék allt í höndum, hvort
heldur var tré eða járn, smíðaði ljá-
bakka, skeifur, katla, glugga og
hurðir, skólahús, báta og brýr, lagði
miðstöðvar í hús; réttr.efndur þjóð-
hagasmiður.
Arið 1945 hóf Sigurður störf hjá
Vegagerð ríkisins og stjórnaði brú-
argerð á Austurlandi frá og með
sumrinu 1946 til áramóta 1972.
Sókn hans náði frá Lóni norður í
Bakkafjörð, og var hann aufúsu-
gestur hvarvetna með flokk sinn.
Hann stóð fyrir smíði um það bil
140 brúa, sem voru frá fjórum
metrum á lengd upp í 102 metra,
og um 60 verk átti hann við ræsi,
yfirbyggingar og rennur, auk alls
konar smálagfæringa og viðhalds.
Þegar Austfirðingar aka meira en
bæjarleið, fara þeir flestir yfir brýr,
sem hann smíðaði eða gerði til góða
á einhvern hátt. Hann hefur því
haft fjarska mikil áhrif á samgöng-
ur innan Ijórðungsins.
Sigurður lét af störfum fyrir
vegagerðina árið 1972, lauk þá um
haustið við brúna yfir Gilsá á Jök-
uldal, kórónaði glæsilegan starfs-
feril sinn með mesta mannvirkinu.
Gilsárbrú er 102 metrar á lengd
milli stöpla, liggur yfir alldjúpt gil
á tvennum súlum. Við smíði slíkra
brúa reynir á meistarann, ekki sízt
þegar stálbitunum er rennt yfir
brúarhafið. Það tókst óhappalítið.
Raunar slitnuðu vírar, þegar bitarn-
ir voru sem næst komnir á millistöp-
ul, og voru plankar iagðir út á end-
ann. Enginn fékk að fara með nýj-
ar festingar, nema Sigurður — þá
á áttræðisaldri. Hann var djarfur
sjálfur, en krafðist þess skýlaust,
að menn gættu fyllsta öryggis.
Því fór ijarri, að Sigurður settist
í helgan stein, þegar hann lét af
stjórn brúarflokksins. Hann tók að
sér verkstjórn við gerð jarðganga
við Oddsskarð. Og heima á Sól-
bakka stóð hann dag hvern við verk,
meðan þrek entist, renndi gamla
búshluti úr birki frá Hallormsstað
og annaði hvergi eftirspum og
hnýtti spyrðubönd í hjáverkum.
Sumarið 1980 var Sigurður flutt-
ur til Lundúna og gekkst þar undir
aðgerð á slagæðum við hjarta og
heppnaðist vel. Hann komst til all-
góðrar heilsu, náði þó ekki fýrri
mætti, en andlegum kröftum hélt
hann fram á síðustu ár, fylgdist
með fréttum og las, myndaði sér
skoðun á mönnum og málefnum,
tókst á við líðandi stund, en hvarf
ekki á vit fortíðar, eins og rosknu
fólki hættir til. í vor fór Sigurður
í rannsókn á sjúkrahúsið á Akur-
eyri, og var síðan lagður á sjúkra-
hús á Egilsstöðum. Þar andaðist
hann 20. ágúst síðastliðinn.
Sigurður og Nanna eignuðust
átta börn, og eru sjö þeirra á lífi:
Bragi vélsmiður, f. 11. september
1929, kvæntur Sigurlaugu Sveins-
dóttur. Þau búa á Sauðárkróki.
Þórunn, f. 1. nóvember 1930. Hún
er gift Grétari Brynjólfssyni bónda
og framkvæmdastjóra á Skipalæk
í Fellum. Jón, f. 11. júní 1932,
ókvæntur. Hann hefur haldið heim-
ili með foreldrum sinum og búið á
Sólbakka. Ásthildur, f. 9. janúar
1935, gift Elíasi B. Halldórssyni
listmálara; þau búa í Kópavogi.
Björg, f. 5. júní 1939, gift Tómasi
Hjaltasyni verkstjóra; þau eiga
heima á Eskifirði. Úlfar bifreiða-
stjóri, f. 8. janúar 1943. Hann var
kvæntur Kristrúnu Jónsdóttur, en
þau skildu. Seinni kona hans er
Jónína Ingvarsdóttir; þau eru bú-
sett á Eskifirði. Nellý, f. 16. júlí
1945, gift Kormáki Bragasyni pípu-
lagningameistara; þau eru í
Reykjavík.
Sigurður var í lægra meðallagi á
hæð, grannvaxinn og vel á sig kom-
inn, stórhentur með afbrigðum og
hraustur eftir því; ákafamaður til
allrar vinnu og ósérhlífinn. Hann
var einstaklega léttur á fæti, hljóp
á yngri árum milli sveita á skemmri
tíma en almennt gerðist. Sigurður
var einstaklega háttvís í allri fram-
göngu, en ákveðinn og hélt vel
sínum hlut í deilum, íhugull og eng-
inn vingull í skoðunum, stundum
nokkuð stíflyndur. Hann var skap-
mikill maður, en stjórnaði vel geðs-
munum sínum; var léttur og kátur
í viðræðum, kunni öðrum mönnum
betur þá gömlu list að taka þátt í
lifandi samræðum. Hann var sjálf-
stæðismaður að lífsskoðun, en
mislíkaði ýmislegt sern flokkur hans
hélt á lofti, enda fjarri eðli hans
að láta teyma sig í hveiju máli.
Hann undraðist stundum, að ágætt
fólk sem hann þekkti, jafnvel af-
komendur hans, tileinkaði sér póli-
tískar hugmyndir, sem hann var
andsnúinn; hafði jafnvel af því væg-
ar áhyggjur endrum og eins.
Ég tel það gæfu mína, að hafa
ráðizt unglingur í brúargerðarflokk
Sigurðar og þykist geta fullyrt, að
félagar mínir frá þeim árum taki
undir þá skoðun. Hann ræddi við
okkur sem jafningja, hélt okkur að
vinnu með fordæmi sínu, áhuga og
hljóðlegum aga, sem ég vil nefna
svo. Hann var sífellt að, ýmist úti
með okkur eða í skúr sínum við
alls konar útreikninga og reiknings-
færslu; og í því skrifstofuhaldi var
hvorki bruðlað með pappír né pen-
inga. Ég þykist vita, að hann hafi
fylgt fjárhagsáætlun mjög ná-
kvæmlega, yfirleitt verið frekar
undir henni og ljarska sjaldan ef
nokkurn tíma farið fram úr heimild-
um. Ýmis fastakostnaður hefur
vísast verið lægri hjá flokki hans
en almennt gerðist. Timbur var t.d.
nýtt afar vel, verkfæri og vélar að
sama skapi. Vel var gert við okkur
í mat, og ekkert lítilræði, sem ráðs-
konur báru fram dag hvern.
Ég man ekki til, að Sigurður
skammaði okkur strákana, þegar
eitthvað gekk á, en svipmót hans
og fas sögðu meira en mörg orð
þegar honum mislíkaði eitthvað —
og auðvitað 'áminnti hann okkur
þegar keyrði úr hófi. Sigurður hafði
gott lag á unglingum, innrætti okk-
ur virðingu fyrir vinnu og iðjusemi.
Við fengum góð laun miðað við það
sem okkur stóð til boða fyrir aðra
vinnu. Hann borgaði út, þegar tími
gafst til launaútreikninga, gjarnan
á þriggja vikna fresti. Hann geymdi
peninga fyrir pilta sína, sem hann
kallaði svo, lagði þá í banka, en lét
okkur hafa skotsilfur eins og um
var beðið, þegar við brugðum okkur
bæjarferð; sagði þá ef til vill upp
úr eins manns hljóði ofan í ávísana-
heftið, að hún væri mögnuð dýr-
tíðin nú til dags og betra að halda
utan um aura sína. Ég hygg, að
hann hafi fylgzt nokkuð grannt
með högum okkar, þótt afskiptalít-
ill virtist, og hann hélt vel utan um
hópinn. Sæi hann eitthvað sak-
laust, sem hann átti ekki að sjá,
sneri hann sér snarlega í austur og
brá tóbaksklútnum á loft!
Með verklagni sinni og reynslu
tel ég, að Sigurður hafi yfirleitt
fundið auðveldustu og ódýrustu
lausn þeirra vandamála, sem við
var að glíma á.hveijum stað. Ég
veit ekki betur en hann hafi tekið
upp þann hátt að smíða smábrýr á
þurru, veita ánni brott, hlaða gijóti
á brúarstæðið, steypa yfir það
þunnt lag og slá síðan upp á sléttri
plötu. Þetta hét á máli okkar að
botnsteypa brýr og sparaði mikinn
tíma og óþægindi.
Þau fjögur ár sem ég var í brúar-
gerð smíðuðum við nokkrar stór-
brýr, t.d. á Rangá hjá Skógargerði;
þá var uppistaðan í flokknum 16-18
ára unglingar og ekki á allra færi
að stjórna þeim við svo stórt verk.
Við gerðum aðra brú á Rangá, hjá
Flúðum, vorum við Fögruhlíðará í
Jökulsárhlið, við Selfljót á Úthér-
aði, Eyvindará á Mjóafjarðarleið,
uppi í Skriðdal, við Klifá í Fljóts-
dal, niðri á fjörðum, suður í Álfta-
firði og Lóni, norður í Vopnafirði
og Bakkafirði og víðar. Þetta voru
ánægjuleg sumur. Við kynntumst
fjölda fólks, sáum landið, og mér
er minnisstætt, hvað flokknum var
alls staðar tekið vel.
■ Sigurður var sérstakur þrifamað-
ur við verk, sjálfur ávallt snyrtileg-
ur til fara og umgengni á vinnu-
svæði til fyrirmyndar. Þegar við
fluttum var ekkert skilið eftir, eng-
in ummerki sáust eftir flokkinn,
nema gulir blettir í grasinu eftir
skúra og tjaldbotna — og brúin á
sínum stað!
Oft var glatt á hjalla á kvöldin
úti í eldhússkúr og ófá mál brotin
til mergjar, sögur sagðar, slegið á
létta strengi. Þar var Sigurður
hrókur alls fagnaðar, unz hann
spratt skyndilega á fætur, þegar
honum fannst kominn hvíldartími.
Hann var árrisull og gekk ætíð
milli skúra og tjalda og vakti menn
sína: „Það er morgunn, piltar!“
Sigurður Jónsson var af þeirri
kynslóð, sem lagði grunn að velferð-
arþjóðfélagi okkar á manndóms-
árum sínum, og lóð hans vegur
þungt; Austfirðingar og aðrir lands-
menn munu lengi njóta verka hans.
Ég minnist hans ætíð með virðingu
og þakklæti og sendi öllum ástvin-
um hans samúðarkveðju.
Sölvi Sveinsson
Minning:
Karolína Sigurðardóttir
Vestmannaeyjum
Fædd 9. október 1899
Dáin 10. ágúst 1989
í dag, laugardag, fer fram frá
Landakirkju í Vestmannaeyjum út-
för ömmu minnar, Karólínu Sigurð-
ardóttur, sem lést á sjúkrahúsi
Vestmannaeyja 10. ágúst síðastlið-
inn.
Það voru aðeins 2 mánuðir í
níræðisafmæli hennar og er hryggi-
legt til þess að hugsa að hún skyldi
ekki ná að fagna þeim merku tíma-
mótum í faðmi fjölskyldu sinnar.
Hún var gift Jóni Sigurðssyni
sem lést árið 1980, áttræður að
aldri. Þau eignuðust fjögur börn
sem öll eru á lífi en þau eru: Geir-
laug, Kristín, Margrét og Sigurður.
Ég hef heimsótt hana árlega
undanfarin ár og haldið þá til hjá
henni. Alltaf bað ég hana umfram
allt að hafa nú ekkert fyrir okkur
og lofaði hún því, en alltaf fór það
nú svo að áður en við vissum af
var hún farin að gera okkur eitt-
hvað til góða og ef við fundum að
því við haha var svarið vanalega á
þann veg að þetta væri nú ekkert,
hún vildi bara geta gert meira.
Svona var amma, alltaf viljasterk
og ósérhlífin og tilbúin að þjónusta
aðra þó það væri meira af vilja en
mætti.
Síðast þegar við komum til Eyja
var hún komin á sjúkrahús. Hún
var hress og kát og gerði að gamni
sínu við okkur á meðan á heimsókn-
um okkar stóð og aldrei kvartaði
hún þó við sæjum ljóslega hvað
henni leið. Þegar við svo héldum
heimleiðis, aðeins tveim dögum fyr-
ir andlát hennar, þá held ég að hún
hafi vitað að nú var hún að kveðja
okkur hinsta sinni. Það verður
sannarlega tómlegt að koma til
Eyja eftirleiðis og vita það að amma
er ekki lengur til að taka á móti
okkur hress og glöð.
Ég vil með þessum fátæklegu
orðum kveðja elsku ömmu mína og
þakka henni fyrir allt. Blessuð sé
minning hennar.
Berglind Snorradóttir
Karolína leit fyrst dagsins ljós í
Vallarhjáleigu í Hvolhreppi. For-
eldrar hennar voru Geirlaug Guð-
mundsdóttir frá Steinum undir
Eyj afjöllum. Faðir hennar var Sig-
urður Unason sjómaður. Var hann
einnig ættaður undan Eyjaijöllum.
Sigurður Unason var sonur Una
Runólfssonar, Sigurðssonar bónda
á Skagnesi í Mýrdal en Sigurður
var sonur Presta-Högna. Sigurður
Unason átti tvær systur í Vest-
mannaeyjum, Ingveldi konu Guð-
jóns Jónssonar skipstjóra á Sand-
felli og Katrínu sem m.a. var sjó-
maður um skeið. Þau urðu örlög
Sigurðar að hann drukknaði í
mannskaðaveðrinu mikla árið 1903
þegar þilskipin Ok og Skjöldur fór-
ust fyrir Norðurlandi, Sigurður var
um börð í Oki. Karolína hafði því
ekkert af föður sínum, að segja.
Ólst hún upp með móður sinni,
ásamt Axel bróður sínum, aðallega
í Landeyjum, í Hallgeirsey og í
Káragerði og hjá móðurbróður
sínum, í Dalbæ í Vestmannaeyjum,
skipstjóra á vb. Austra. Hann hét
Helgi Guðmundsson.
Arið 1920 réðst Karolína til
heimilis Gísla Jónssonar á Arna-
hóli. Þegar hún var þar, kynntist
hún Jóni Sigurðssyni, ættuðum
undan Eyjafjöllum, en í Eyjum var
hann kenndur við Múla en þar
bjuggu hjónin Kristín Jónsdóttir og
Jónas Jónsson. Kristín var föður-
systir Jóns. Karolína og Jón gift-
ust. Um svipað leyti byggðu Jón
og Karolína sér hús, sem þau köll-
uðu Ártún, við Vesturveg 20 í Eyj-
um. Bar það hús þeim vitni fyrir
glæsileik og stórhug. Stendur það
enn. Jón og Karolína eignuðust
þijár dætur og einn son. Þau eru
Geirlaug, búsett á ísafirði. Fyrri
maður hennar var Snorri Halldórs-
són járnsmiður, er dó langt um ald-
ur fram hér í Reykjavík. Eignuðust
þau sex börn. Síðar bjó hún með
Jóni Ara Ágústssyni og áttu þau
tvö börn. Jón dó á sóttarsæng.
Geirlaug er gift Pétri Haraldssyni,
vélstjóra á ísafirði.
Næst var Kristín, gift Jóhanni
Gunnari Pálssyni heildsala. Eiga
þau þijár dætur og búa í Reykjavík.
Síðan fæddist Margrét, gift Harry
Petersen sjómanni. Búa þau á Fax-
astíg 19 í Vestmannaeyjum og eiga
þau tvö börn. Yngstur er Sigurður,
stýrimaður, sem búið hefir með
móður sinni á Vestmannabraut 73,
Vestmannaeyjum, allt frá andláti
Jóns árið 1980. Jón hafði mikil
umsvif, átti í tveim bátum og gerði
þá út. Auk þess hafði hann töðu-
feng og átti skepnur enda mann-
margt í heimilinu á vertíðum.
Karolína var ljúf og góð kona,
gift stórbrotnum manni, afar fróð-
um og minnugum. Kunni hann sögu
útgerðar í Eyjum frá upphafi og
vann það afrek að teikna alla vél-
báta í Eyjum, ásamt því að rita
æviágrip allra formanna. Er þetta
varðveitt í sjómannablaðinu
„Víkingi". Jón sigldi djarft og á
erfiðum tímum, en ekkert braut
hann eða beygði. Byggði hann sér
tvö íbúðarhús í Eyjum og íbúð í
Reykjavík sem þau hjónin dvöldust
í gosárið. Jón var jafnvígur til sjós
og lands. Kom þá niður á Karolínu
að sjá um uppeldi barna þeirra, sjá
um fjömennt heimili og annast
skepnuhöld. Stóðu þau hjón þétt
saman í dugnaði sínum. Barnaböm-
in sóttust mjög eftir samvistum við
afa sinn og ömmu og dvöldu oft
langtímum saman í Eyjum.
Yfir minningu Karolínu hvílir
heiðríkja. Þar er góð og mikilhæf
kona gengin. Guð blessi minningu
hennar.
Einar J. Gíslason
Tónleikar í Þjóðleikhúsinu
Tónlistarfólkið frá Sovétlýð-
veldinu Moldavíu, sem dvalist
hefúr hér á landi undanfarna
daga í tilefiii Sovéskra daga MÍR
1989 og haldið tónleika víða um
land, kemur íram á lokatónleik-
um i Þjóðleikhúsinu sunnudaginn
27. ágúst klukkan 16.
Efnisskráin er fjölbreytt; óperu-
aríur, einsöngslög, hljómsveitar-
verk og þjóðleg tónlist.
Flytjendur eru Kammerhljóm-
sveit Ríkisútvarps og sjónvarps
Moldavíu undir stjórn A. Samúile
og óperusöngvararnir María Bieshú
sópran og Mikhaíl Muntjan tenór.
Eru söngvaramir taldir í hópi
fremstu ópemsöngvara í heima-
landi sínu og hljómsveitin getið sér
gott orð í Sovétríkjunum og víðar.
(Frcttaíilkynning:)