Morgunblaðið - 27.09.1989, Page 32

32
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. SEPTEMBER 1989
Svava Bjarna-
dóttir - Minning
Fædd2. júní 1910
Dáin 16. september 1989
Hún Svava frænka er dáin.
Móðir hennar og faðir minn voru
systkini úr 13 systkina hópi barna
Benedikts Kristjánssonar og Álf-
heiðar Sigurðardóttur er lengi
bjuggu í Einholti á Mýrum í
A-Skaftafellssýslu. Frá þeim hjónum
er mikill ættbogi og í þeim hópi var
Svava heitin Svava frænka og fór
ekki milli mála við hvaða Svövu var
*** þá átt.
Svava var dóttir hjónanna Margr-
étar Benediktsdóttur og Bjarna Ey-
jólfssonar, sem einnig var ættaður
af Mýrum. Bjuggu þau lengst af í
Hólabrekku. Þau hjón áttu 15 börn
og komust 10 þeirra á legg. Eru 6
þeirra á lífi.
Eg var fyrst í samvistum með
Svövu frænku þegar ég var 2-3ja
ára gamall og hún um fermingu. Var
hún þá hjá foreldrum mínum norður
í landi. Lítið man ég eftir okkar sam-
skiptum þá en þær minningar, sem
til eru, eru ljúfar.
En hitt man ég að síðar var Svava
oft nefnd sem glaðvær, ósérhlífin og
góður unglingur og minntust foreldr-
- ar mínir oft á hana og ætíð til hróss.
Síðar hitti ég Svövu á haustdögum
1939 þegar ég kom á heimili hennar
á Lindargötu hér í Reykjavík, þar
sem hún bjó með manni sínum,
Ágústi Filippussyni, og syni Bene-
dikti Bjarna, en heimili þeirra varð
mér um árabil sem annað heimili.
Ekki var vítt til veggja á heimili
þeirra í kjallaranum á Lindargötu,
en hjartarýmið var mikið og þó oft
væri þar saman kominn mikill fjöldi
ættmenna var aldrei örtröð. En heim-
ilið var skjói allra ættmenna og ekki
síst þeirra sem voru gestir í
Reykjavík, var þá gjarnan búið um
í hvetju skoti. Þá var oft kátt í bæ
því þau Svava og Ágúst voru bæði
félagslynd og glaðlynd og samstiga
í gestrisni. Hlýjan á heimilinu var
með einstökum hætti og alltaf var
heitt á könnunni.
Þegar flölskyldan flutti upp í
Hábæ sem þá var nánast upp í sveit,
fækkaði að sjálfsögðu gestakomum
en þá tóku barnabörnin og síðan
barnabarnabörnin við og nutu þau
nú umhyggju og hjartahlýju ömmu
sinnar enda var samband þar á milli
náið.
Áður en þau Ágúst og Svava tóku
upp samvistir eignaðist Svava soninn
Benedikt Bjarna, bifreiðastjórá, sem
giftur et' Bergþóru Kristinsdóttur.
Þeim Ágústi og Svövu fæddist
dóttirin Guðbjörg 1947, sem þau
misstu á þriðja aldursári, og síðan
fæddist þeim andvana sonur árið
1952. Kjördóttir þeirra, Guðbjörg,
er fædd árið 1952. Hún er gift Jóni
V. Daníelssyni bifreiðastjóra. Þau
tóku til fósturs Margréti, fædd 1942,
dóttur Torfhildar, systur Svövu, við
andlát Torfhildar og hefur Margrét,
ailt frá því hún kom til þeirra, verið
sem ein af systkinunum á heimilinu
og börn hennar jafn mikil ömmu-
og afabörn og hin.
Ágúst og Svava áttu því láni að
fagna að barnabörnin og síðar mikið
af barnabamabörnunum ólust upp í
næsta nágrenni við þau þannig að
samgangur var auðveldur, enda fóru
þau að hlaupa á milli um leið og
fæturnir fóru að bera þau. Var það
ómetanleg lífsfylling fyrir þau hjónin
enda bæði einstaklega barnelsk.
Barnabörnin eru nú ellefu og barna-
barnabörnin tólf.
Alltaf var jafn notalegt að koma
til Svövu og Gústa og vil ég nú þeg-
ar ég kveð Svövu frænku hinstu
kveðju þakka þeim allt það ómælda
kaffi og öll þau þægilegheit, sem ég
hefi þegið á heimili þeirra.
Ég votta Ágústi og allri fjölskyld-
unni mína innilegustu samúð við
missi þessarar góðu konu. .
Blessuð sé minning hennar.
Benedikt Gunnarsson
Með nokkrum fátæklegum orðum
vil ég minnast Svövu Bjarnadóttur
er lést 16. desember sl. á Borg-
arspítalanum. Segja má að leiðir
okkar Svövu lægju fyrst saman fyrir
um 20 árum þegar Árbæjarskóli tók
til starfa. Fyrir hinn nýstofnaða skóla
var það sérstakt lán að hún réðst til
að hugsa um mat og kaffi fyrir
starfsfólkið. Allt frá upphafi lagði
hún slíka alúð í öll verk sín að ein-
stakt má teljast og hugsaði um okk-
ur öll sem værum við börn hennar —
ekkert var of gott okkur til handa.
Nokkrum árum síðar réðst eigin-
maður Svövu, Ágúst Filippusson,
sem húsvörður að skólanum og hjá
honum fundum við starfsfólk skólans
sömu velvildina í garð skólans og
skólastarfsins alls og hjá Svövu.
Slíka alúð lögðu þau bæði í störf sín
að segja má að þau væru sem foreldr-
ar okkar allra þann tíma sem þau
gegndu störfum við skólann. Hver
man það ekki að Svava var ætíð
mætt til starfa löngu áður en hennar
vinnutími átti að heijast og þá ein-
göngu til þess að geta hyglað okkur
áður en kennsla hófst á morgnana.
Hver man ekki eftir þeim stundum
sem gáfust yfir daginn og maður
skaust inn í eldhúsið til Svövu og
þáði kaffibolla og í ofanálag spjallaði
svolítið við hana og þáði góð ráð.
Alltaf var Svava tilbúin að leggja
gott til allra mála og jákvætt viðhorf
og góðvild voru svo sterkir þættir í
skapgerð hennar. Hún og þau bæði,
urðu strax þátttakendur í því fé-
lagslífi sem þróaðist með kennara-
hópnum og sökum glaðværðar sinnar
og góðvildar þóttu þau sjálfsagðir
þátttakendur í hvert sinn er saman
var komið utan starfstíma. Svava var
í þess orðs fyllstu merkingu góð
manneskja og hafði mannbætandi
áhrif á hvern þann er var henni samt-
íða. Því er skarð fyrir skildi nú, þar
sem hún er burt kölluð héðan til
annars heims, þar sem hennar mun
bíða góð heimkoma.
Um leið og ég kveð Svövu með
söknuði og þakklæti vil ég votta eig-
inmanni hennar, Ágústi Filippussyni
og öðrum nánum ættingjum hennar,
mína dýpstu samúð.
Jón Árnason
fyrrverandi skólastjóri
Legg ég nú bæði líf og önd
ljúfi Jesús í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgrímur Pétursson)
Hún Svava er dáin. Kynni okkar
og hennar hófust þegar við, flest ung
,og lítt lífsreynd, hófum störf við
Árbæjarskóla, en þar var hún matr-
áðskona og Ágúst Filippusson, mað-
ur hennar, húsvörður. Svava rækti
störf sín af mikilli prýði og dekraði
eflaust meira við okkur en góðu hófi
gegndi.
Enn er í minnum hafðar kræsing-
arnar sem á borð voru bornar við
skólasetningar og skólaslit. Við finn-
um næstum því ennþá bragðið af
brauðtertunum * hennar og sherrý
tertunni.
Þessi fyrstu ár skólans ríkti sér-
stök jólastemmning á litlu jólunum.
Svava með smákökurnar sínar og
randalínuna óviðjafnanlegu, átti ekki
minnstan þátt í að skapa þann nota-
lega, heimilislega hátíðablæ sem við
enn sjáum í gullnum ljóma.
Við nutum í ríkum mæli móður-
legrar umhyggju hennar og þéss
hlýja og ljúfa viðmóts er einkenndi
hana svo mjög.
Svava var glaðlynd og kunni vel
að slá á létta strengi. í frímínútum
var oft þröngt á þingi og glatt á
hjalla í eldhúsinu hjá henni og þar
var hún hrókur alls fagnaðar.
Þau hjón voru bæði afar félags-
lynd og voru sjálfsagðir þátttakendur
í öllu félagslífi skólans sem þá stóð
í miklum blóma.
Svava og Gústi voru mjög sam-
hent og áttu fallegt heimili. Hún
hafði yndi af garðinum sínum og
handavinna hennar prýddi húsið.
Hún var ljóðelsk og hafði gaman
af fallegum söng.
Ekki óraði okkur, sem heimsóttum
þau í sumar, fyrir því að það yrði
síðasta stund okkar með þeim báð-
um.
Á kveðjustund er okkur efst í
huga þakklæti fyrir samverustundir
og umhyggju liðinna ára.
Kæri Gústi. Við vitum að missir
þinn er mikill, en það er gott að vita
þig í faðmi góðrar fjölskyldu.
Guð styrki ykkur öll.
Vinir í Árbæjarskóla

Í
4
i
I
Minning:
Sveinn Jónsson
Fæddur 3. júlí 1896
Dáinn 15. september 1989
Tengdafaðir minn, Sveinn Jóns-
son, lést í Borgarspítalanum í
Reykjavík þann 15. þ.m. eftir stutta
legu. Að ósk hans var útförin gerð
í kyrrþey. Fór hún fram í Dómkirkj-
unni í dag.
Sveinn fæddist í Prestbakkakoti á
Síðu þann 3. júlí 1986 og var því
93ja ára gamall er hann lést. Foreldr-
ar hans voru hjónin Halldóra Eiríks-
¥ dóttir og Jón Einarsson sem þar
bjuggu.
Sveinn var næstyngstur fimm
systkina en þau eru nú öll látin.
Systkini hans voru Eiríkur,, bóndi á
Hruna á Brur.asandi, síðar búsettur
í Hafnarfirði, Margrét, verkakona í
Reykjavík, Elín, húsmóðir á Hruna
og Hallgrímur, húsvörður í
Reykjavík.
Vegna veikinda heimilisföðurins
urðu foreldrar Sveins að bregða búi.
Af því leiddi, að Sveinn varð að fara
til vandalausra aðeins sex ára gam-
all. Ennfremur þijú elstu systkinin
en yngsta barnið fylgdi móður sinni.
Gefur auga leið að slík ráðstöfun
hafði mikinn sársauka í för með sér,
sem hlaut að hafa varanleg áhrif a
lífshamingju fjölskyldunnar, ekki síst
á drenginn unga.
En tíminn leið og Sveinn sótti fram
á við. Hann fór til Reykjavíkur og
lauk prófi frá Samvinnuskólanum
árið 1922. Að því loknu fór hann
austur á Reyðarfjörð og gerðist bók-
haldari hjá Magnúsi Magnússyni,
kaupmanni þar. Hann starfaði í eitt
ár hjá Magnúsi en réðst þá til Kaup-
félags Héraðsbúa, þar sem hann
starfaði til ársloka 1930.
Á Reyðarfirði kynntist hann eftir-
lifandi konu sinni, Guðnýju Páls-
dóttur, Fljótsdælingi að aétt. Þau
hjónin eignuðust þijú börn. Kjartan,
byggingatækriifræðing, sem kvænt-
ur er Hrefnu Kristjánsdóttur, Margr-
éti Halldóru, fulltrúa, gift Ásgeiri
Hallssyni og Jón, sem lést ungur
fyrir 20 árum, ókvæntur og barn-
laus. Barnabörnin eru sex og barna-
barnabörnin eru einnig sex.
Fjölskyldan flutti frá Reyðarfirði
til Ákureyrar árið 1931, er Sveinn
tók við starfi endurskoðanda hjá
Kaupfélagi Eyfirðinga. Arið 1934
var enn flutt, er Sveinn var ráðinn
kaupfélagsstjóri við útibú félagsins
í Ólafsfirði.
Árið 1938 flutti ijölskyldan til
Reykjavíkur. Það urðu Sveini sár
vonbrigði, að gefin fyrirheit um at-
vinnu brugðust. Fyrstu sporin hér
urðu því til leitar að atvinnu og hús-
næði. En Svein brast ekki kjark.
Hann réðst í kaup á lítilli verslun
við Bárugötu og starfrækti hana í
allmörg ár. Þó lítil væri og umsetn-
ing ekki mikil auðnaðist honum að
taka lítillega tillit til efiðra aðstæðna
viðskiptavina sinn á stundum. Það
var af fúsleika gert enda hafði Sveinn
kynnst margvíslegum erfiðleikum af
eigin raun.
Síðar fékk Sveinn starf sem eftir-
litsmaður hjá Verðgæslunni, þar sem
hann starfaði í allmörg ár eða þar
tii hann varð að hætta fyrir aldurs-
sakir.
Sveinn var vel greindur maður en
nokkuð dulur. Hann ávann sér alls
staðar traust og virðingu fyrir ein-
staka samviskusemi og heiðarleika í
Fædd 27. maí 1921
Dáin 21. september 1989
Við andlát Kristínar Pálsdóttur,
koma fram í hugann margar góðar
minningar um þá góðu konu og fjöl-
skyldu hennar.
Kristín fæddist í Reykjavík 27.
maí 1921. Foreldrar hennar voru
hjónin Ágúst Hjörleifsdóttir, ættuð
af Vatnsleysuströnd, og Páll Þor-
valdsson, steinsmiður, frá Skaftholti
í Gnúpveijahreppi. Þau bjuggu lengst
af á Þórsgötu 27, í húsi sem Páll
reisti sjálfur. Margir gamlir Reyk-
víkingar muna eftir þeim sæmdar-
hjónum, en þau létust bæði í hárri
elli, hann árið 1965, hún árið 1973.
Ágústu kynntist ég vel, þegar Guð-
rún systir mín giftist dóttursyni
starfi, vandvirkni og traust vinnu-.
brögð. Honum var ekki lagið að flíka
áhyggjum sínum og gera þær ann-
arra.
Sveinn var afar trúaður maður og
kirkjurækinn. Hann sótti guðsþjón-
ustur í Dómkirkjuna hvern helgan
dag í áratugi. Þar eignaðist hann
vináttu prestanna sem og annarra
starfsmanna kirkjunnar, ekki síst dr.
Páls ísólfssonar, sem hann dáði og
mat mikils. Trú hans styrktist við
hveija raun. Bænin og þakkargjörðin
hennar, Páli. Ágústa var yndisleg
kona og börn mín minnast hennar
með gleði og hlýju, hún var með
afbrigðum barngóð. Auk Kristínar
áttu þau hjón einn son, Siguijón, sem
einnig er látinn.
Kristín fékk gott uppeldi og at-
læti í foreldrahúsum. Hún lauk námi
frá Kvennaskólanum í Reykjavík og
lærði síðan hárgreiðslu hjá Kristínu
Ingimundardóttur og rak um skeið
eigin stofu á Þórsgötu. Allt lék í
höndunum á Kristínu, eins og hann-
yrðir hennar bera vott um, en henni
hélst illa á þeim, því hún var gjaf-
mild með afbrigðum. Kristín var vin-
föst kona og trygglynd.
Ung giftist hún Þórði Steindórs-
syni, ættuðum frá Bæjum á Snæ-
Kristín PálsdóUir
Pensel - Minning
voru honum aflgjafi, endurnæring
og hvíld.
Sveinn var áhugasamur um þjóð-
mál, fylgdist vel með og las mikið.
Hann var bókhneigður mjög og eign-
aðist með árunum gott safn bóka.
Hann var stefnufastur og hélt vel
fram heilsteyptum skoðunum sínum,
ef svo bar undir.
Fyrstu árin í Reykjavík bjó fjöl-
skyldan í Tjarnargötu. í sama húsi
bjó Þórdís Guðjónsdóttir, sauma-
kona. Tókst með henni og þeim hjón-
um einstök vinátta, sem aldrei hefur
rofnað né borið skugga á, enda hefur
Þórdís reynst þeim Sveini og Guðnýju
og heimili þeirra einstakt tryggðar-
tröll. Þeim, er þetta ritar, er vel ljóst,
að Sveinn og fjölskyldan hans vill
nú þakka sérstaklega hina dýrmætu
vináttu, tryggð og trúnað, sem þau
öll eignuðust í Dísu.
Árið 1946 flutti fjölskyldan í eigin
íbúð í Eskihlíð, þar sem þau undu
hag sínum hið besta næstu áratug-
ina.
Oft var gestkvæmt á heimilinu,
einkum fyrr á árum. Vinir og vensla-
menn utan af landi voru tíðir og
velkomnir næturgestir, ef svo bar
undir, og ósjaldan var gengið úr rúmi
eða hnikað til svefnplássum. En allt
var þetta og alltaf sjálfsagt og af
fórnfúsum velvilja gert. Reyndi þá
sem oftar á húsmóðurina, sem er
litrík dugnaðarkona. Hún stýrði
heimilinu af reisn og stakri um-
hyggju. Saumaskapur hennar, önnur
heimavinna og útsjónarsemi reyndist
heimilinu dijúg búbót í áranna rás
og kom sér oft vel.
Sviplegt andlát Jóns, yngsta barns
þeirra, fyrir 20 árum síðan, var heim-
ilinu þungbær raun og hafði langvar-
andi áhrif á Svein. Þá leitaði hann
styrk í trú sinni og naut þess að
geta opnað hug sinn allan í einlægri
bæn. Hann treysti fyrirheitum Guðs
fullviss þess, að sá öðlast sem biður.
Fyrir fimm árum fluttu þau Sveinn
og Guðný á heimili dóttur sinnar og
hafa þau búið þar síðan. Þar hefur
Sveinn notið umhyggju konu sinnar
og þau bæði einstakrar alúðar og
elsku dóttur sinnar. Fyrir það þakk-
aði Sveinn oft og einlæglega.
Sveinn var skýr í hugsun allt til
hinstu stundar. Ilann gerði sér grein
fyrir því, sem í vændum var, sáttur
við líf sitt, þakklátur sínum og reiðu-
búinn að mæta dauðanum.
Að leiðarlokum þakka ég Sveini
samfylgd og vináttu, sem aldrei bar
skugga á í tæp fjörutíu ár. Fjöl-
skylda mín þakkar dýrmætar minn-
ingar um hinn aldna heiðursmann
og biður eftirlifandi eiginkonu hans
og fjölskyidu styrks og Guðs blessun-
ar.
Ásgeir Hallsson
fjallaströnd. Ungu hjónin bjuggu í
Reykjavík, en hjónaband þeirra stóð
ekki lengi og slitu þau samvistum.
Einkasonur þeirra, Páll, óst upp hjá
móðurforeldrum sínum.
Nýr kafli í lífi Kristínar hófst, er
hún kynntist Edward Pensel, banda-
rískum starfsmanni á Keflavíkur-
flugvelli. Edward hafði farið víða,
m.a, dvalist í Kína um hríð. Til
Keflavíkur kom hann skömmu eftir
stríð og starfaði þar. Þau Kristín
giftust og stofnuðu heimili í Keflavík.
Kristín var glæsileg kona og myndar-
leg húsmóðir. Þau eignuðust tvo syni,
Edward og Michael. Þeir eru báðir
búsettir í Bandaríkjunum og. hafa
stofnað heimili. Þeir hafa haldið
tryggð við Island og marg oft komið
að heimsækja móður sína á undanf-
örnum árum. , (
Margir íslendingar muna eftir
Edw.ard Pensel, því að ha.nn var bú-
settur hér á landi í nokkra áratugi
eða allt þar til hann fór á eftirlaun
árið 1973 og þau hjónin fluttu til
Bandaríkjanna með sonum sínum
tveimur.
á
4
9