Morgunblaðið - 24.10.1989, Blaðsíða 32

32
MOQGVtyBfyffijÐ; ÞRIÐJUDAGUfi;24r QKTQBER ,1989
Efnahagsmál
Fjórföld verðbólga hér
á landi miðað við OECD
Töluverður árangur hefur þó náðst í baráttu við verðbólguna
VERÐBÓLGA á íslandi virðist
vera um það bil Qórlold miðað
við verðbólgu um þessar mundir
hjá OECD ríkjum. Bilið á milli
íslands og OECD að þessu leyti
hefur þó minnkað töluvert á
siðustu árum þar sem verðbólga
var að meðaltali sexfold á árun-
um 1975 til 1985. Þetta kemur
fram í nýju fréttabréfi frá Verð-
bréfaviðskiptum Samvinnubank-
ans þar sem meðfylgjandi tafla
og línurit birtist. Þar kemur í
ljós að í flestum aðildarríkjum
OECD hefur verðbólgan stór-
minnkað á undanförnum misser-
um og árum. Um þessar mundir
er verðbólgan hvergi meiri en
10-15% nema í Tyrklandi og á
íslandi.
í fréttabréfmu er bent á að vandi
efnahagmála sé verðbólguvandi
fyrst og fremst. Verðbólgan stafi
af því að þjéðarútgjöldin séu meiri
en þjóðartekjurnar, þjóðin eyði
meiru en hún afli. Þá segir orðrétt:
„Til þess að árangur náist í barátt-
unni við verðbólgu er óhjákvæmi-
legt að betra samræmi náist milli
þjóðarútgjalda og þjóðartekna en
verið hefúr hér á landi í áraraðir.
Ekki þarf að hafa mörg orð um
nauðsyn þess að ná verðbólgunni
niður. Viðunandi stöðugleiki í verð-
lagsmálum er mikilvæg forsenda
framfara í atvinnumálum og þar
með forsenda bættra lífskjara. Mik-
il og sveiflukennd verðbólga gerir
alla áætlanagerð erfiða, stuðlar að
háum vöxtum og hindrar raun-
hæfar úrbætur á sviði peningamála
og gengismála. Þetta þýðir saman-
dregið að verðbólgan dregur úr
hagvexti og rýrir lífskjör.“
Greinarhöfundur télur að margt
bendi til þess að nú séu forsendur
til þess að fylgja eftir þeim árangri
sem náðst hafi í baráttunni við verð-
bólguna. Meðal annars nefnir hann
þrennt til að rökstyðja þetta sjónar-
mið. í fyrsta lagi sé nú betra sam-
ræmi milli þjóðarútgjalda og þjóðar-
tekna en verið háfi að jafnaði um
Verðbólga í
aðildarríkjum OECD
Árshækkun, meðaltöl 1976-1985 12 mána&a breyting fram til júlí 1989
Bandaríkin 7.3 5.0
lapan 4.2 3.0
Þýskaland 3.9 3.0
Frakkland 10.1 3.5
ftalía 15.1 7.0
Bretland 10.1 8.2
Kanada 8.1 5.4
Austurríki 4.8 2.5
Belgía 6.4 3.0
Danmörk 9.2 5.0
Finnland 9.1 6.6
Grikkland 19.0 13.5
ísland 46.5 18.5
írland 12.7 3.8—
Luxemborg 6.3 3.4
Holland 4.7 1.1
Noregur 8.7 4.8
Portúgal 22.9 13.3
Spánn 15.1 7.5
Svíþjóð •r 9.7 6.1
Sviss 3.5 3.0
Tyrkland 44.9 72.4
Ástralía 9.0 7.6
Nýja-Sjáland 13.0 4.4
OECD, alls 8.0 5.3
Hcimild: OECO.
ingamarkaði en verið hafi í árarað-
ir. Þessar forsendur hafi ekki
samtímis verið fyrir hendi í tuttugu
ár.
VORUSYNING — Vonast er til að þátttaka sex íslenskra
fyrirtækja í vörusýningu í lok september eigi eftir að skila nýjum við-
skiptasámböndum.
Markaðsmál
Ver&bólga á fslandi og
íaðildarríkjum OECD 1975-1989
H*mM: OECO Ecwwnic OuMok. júrl 1MS.
langt skeið. Þetta sýni minnkandi
viðskiptahalli. Áætlað sé að halli á
viðskiptum við önnur lönd verði inn-
an við 3% af landsframleiðslu, sem
sé litlu meira en flugvélakaup Flug-
leiða á árinu. í öðru lagi sé þenslan
á vinnumarkaði búin. í þriðja lagi
sé betra jafnvægi á lána- og pen-
Vel heppnuð þátttaka
á vörusýningu í Kóreu
Talið að möguleikar kunni að opnast á nýjum markaði fyrir
ullarvörur og sjávarafurðir
ÞÁTTTAKA sex íslenskra útflutningsfyrirtækja í sýningunni Europe-
an Products Show í Kóreu í lok september er talin hafa tekist mjög
vel. Hugsanlegt er að þar séu nú að opnast möguleikar á nýjum
markaði fyrir ísienskar sjávarafurðir og ullarvörur, að sögn Ás-
björns Björnssonar, markaðsstjóra hjá Utflutningsráði íslands. Út-
flutningsráð skipulagði þátttöku fyrirtækjanna sem voru Álafoss
hf., Marbakki hf., Seifúr hf., SH, SÍS og Sölusamtök lagmetis. Versl-
unarráð Kóreu, KOTRA, stóð að sýningunni.
„Sjávarafurðafyrirtækin höfðu
flest einhver viðskiptasambönd í
Kóreu fyrir sýninguna og voru þau
treyst og ný sambönd fengust,"
segir Ásbjöm. „Eiginlegur árangur
sýningar sem þessarar veltur þó
mest á því hvernig tekst til við úr-
vinnslu þeirra sambanda sem náð-
ust á sýningunni. Ástæða þess að
KOTRA stendur fyrir sýningum
sem þessari er sú að viðskiptajöfn-
uður Kóreu er þeim yfirleitt mjög
í hag og mörg lönd hafa sett inn-
flutningshöft á vörur þaðan til að
jafna viðskiptajöfnuðinn. Kóreu-
menn hafa tvo valkosti, að draga
úr útflutningi eða auka innflutning
til landsins. Hafa þeir valið síðari
kostinn og vinna nú að eflingu inn-
flutnings."
Þjóðarframleiðsla í Kóreu ertölu-
vert iægri en í vestrænum ríkjum
en vöxtur hennar er einn sá mesti
sem þekkist í heiminum. Meðal árs-
vöxtur þjóðarframleiðslu Suður-
Kóreu árin 1985 til 1988 var um
14% og er svipuðum vaxtarhraða
spáð á næstu árum. Þessi öri hag-
vöxtur í landinu er ekki talinn eiga
sér hliðstæðu og því er talið líklegt
að þar myndist fýsilegir markaðs-
geirar fyrir íslenskar útflutningsaf-
urðir. „Mér finnst viðtökurnar sem
lagmeti og íslenskar ullarvörur
fengu í Kóreu einna ánægjulegast-
ar. Hvað varðar frystar afurðir þá
eru markaðsmöguleikar þar fyrir
afurðir sem ganga illa á hefðbundn-
um mörkuðum og einnig er hugsan-
legt að markaður leynist þar fyrir
ónýtta fiskstofna okkar,“ sagði
Ásbjörn.
Utflutningsráð stóð fyrir ýmsu
kynningarstarfi í tengslum við sýn-
inguna. Gefinn var út kynning-
arbæklingur á kóresku um ísland
og íslensku fyrirtækin og haldinn
blaðamannafundur um Island og
helstu útflutningsgreinar. Þar var
sjávarútvegi gerð sérstök skil, fisk-
lllnhlJltl.lf
veiðastjórnun, veiðum, vinnslu,
mörkuðum og tækniþekkingu. Enn-
fremur var haldin móttaka fyrir
núverandi og líklega viðskiptavini
íslenskra fyrirtækja þar sem á boð-
stólum voru íslenskar matvörur og
haldin tískusýning. Sérstakir gestir
þar voru aðalræðismaður Islands í
Kóreu og ungfrú heimur, Linda
Pétursdóttir. Linda kom einnig
fram í þremur sjónvarpsþáttum, var
ljósmynduð fyrir stærsta kvenna-
tímarit í Kóreu og heimsótti bama-
spítala þar sem hún færði forráða-
mönnum spítalans og sjúklingum
gjafir frá íslandi.
Tölvur
Póstur og
sími kaup-
irlBM
System/88
Fyrsta vél sinnar
tegundar hérlendis
Afhverju erfískur
svona erfíður í laginu?
eftir Bjarna Sigtryggsson
Þegar við vorum ung var fiskur
á borðum fimm daga í viku, að
minnsta kosti við sjávarsíðuna. Það
sem gerði soðinn físk leiðigjarnast-
an var dútlið við að pilla af honum
roðið og hreinsa burt beinin. Á
máli nútíma tölvumanna yrði sagt
að soðin ýsa að hætti íslenskra
heimila væri „neytenda-óvingjarn-
leg“.
Það er þetta, hvað fiskurinn er
erfiður í laginu fyrir búsýslumenn
(nú segir maður ekki „húsmæður")
sem hefur valdið því að þessi holla
sjávarafurð fer halloka sem neyslu-
vara á heimilum, þótt aukið fiskát
á veitingastöðum geri meira en að
bæta það upp.
Milljónir í markaðsátak
Hlutverk markaðsmanna er í
megin atriðum tvíþætt; að skynja
og skilgreina þarfír og venjur neyt-
enda, og að leitast við að hafa þar
áhrif á. Þetta er m.a. hlutverk
markaðsdeildar Samtaka breskra
fiskvinnslufyrirtækia, SFIA, sem
hafa ákveðið að veija jafnvirði 250
milljóna íslenskra króna til mark-
aðsátaks á fiski á Bretlandseyjum.
Þetta verður gert með því að
beina boðum samtakanna til hinna
ólíku hópa neytenda, sem flokkaðir
eru eftir neysluvenjum. Auglýs-
ingahríðinni verður einkum beint
til ungra mæðra, sem fara h'tið á
veitingastaði.
18% breskra fjölskyldna borða
aldrei fisk heima fyrir, og þar sem
það þykir þungur róður að reyna
að breyta neysluvenjum manna á
því eina og hálfa ári sem herferðin
stendur yfir, þá verður áróðrinum
beint til þeirra sem þegar borða
fisk heima, og þeir hvattir til að
borða meiri fisk.
Að horfast í augu við
kvöldverðinn
Helsta vandamálið sem markaðs-
menn bresku fiskvinnslufyrirtækj-
anna snúa sér að því að leysa er
það hve fiskur er óhijálegt hráefni
á að líta í óunnu formi. Kaldur,
blautur og slepjulegur, illa lyktandi
og ekkert nema roð og bein. Þegar
„Verkefni
markaðs-
manna er að
leita sannleik-
ans, en ekki að
búa hann til,
eins og oft er
gefiðí skyn...“
maður kemur að kjötborði stórversl-
ana biður maður ekkj-um belju fyr-
ir tvö þúsund krónur, heldur um
tiltekin, tilskorin kjötstykki. Nútíma
fólk vill heldur ekki þurfa að horf-
ast í augu við væntanlegan kvöld-
verð sinn. í Skotlandi, þar sem fisk-
ur er yfirleitt sneiddur og svo gott
sem tilbúinn á pönnuna, er fisksala
til neyslu í heimahúsum mun meiri
en í Englandi. Og loks má geta
þess að ung hjón, sem bæði vinna
úti og eiga í mesta lagi eitt barn
eða hund, gefa sér ekki tíma til að
tilreiða hráan fisk heima fyrir. Þessi
vaxandi þjóðfélagshópur borðar
hins vegar gjarnan fiskrétti á veit-
ingastöðum og kaupir stundum til-
búna fiskrétti til að henda í ör-
bylgjuofninn.
Það sem bresku fiskvinnslusam-
tökin erh nú að ráðast í er markaðs-
átak, en ekki aðeins söluátak. Mun-
urinn er fólginn í því að auk þess
að hvetja fólk með auglýsingum,
kynningum í verslunum og með
fræðsluherferð, er líka verið að afla
nánari upplýsinga um það hvað fólk
vill þegar fiskur er annars vegar.
Markaðssetning á fiski er-tiltölulega
skammt á veg komin víða um lönd
miðað við markaðssetningu búvöru.
Leitarflokkar sannleikans
En það er einmitt þekkingin og
skilningurinn á þörfum og óskum
neytenda sem eru grundvöllur þess
að framleiðendur geti boðið þá vöru
sem fólk vill í því formi sem það
óskar eftir.
Þess vegna er það verkefni mark-
aðsmanna að leita sannleikans, en
ekki búa hann til, eins og svo oft
er gefið í skyn, þegar fjallað er um
sölu- og markaðsmál.
PÓSTUR- og sími hefúr gengið
til samninga við IBM á Islandi
og ICL í Englandi um kaup á
vélbúnaði annars vegar og hug-
búnaði hins vegar fyrir gagna-
hólfakerfi. Vélbúnaðurinn sem
um ræðir er IBM System/88 og
er þessi vél fyrst sinnar tegundar
hér á landi.
S/88 er uppbyggð á sama hátt.
og aðrar tölvur að því undanskildu
að aðalvélbúnaðurinn er tvöfaldur
eða paraður, sem þýðir að ef annað
tækið bilar heldur hitt áfram að
vinna án þess að hafa áhrif á
svartíma. Ef bilunin er tímabundin
er hún skráð í sérstaka skrá og
einingin tekin í notkun aftur. Ef
bilunin er langvarandi hefur vélin
sjálfkrafa símasamband við tölvu
viðgerðaþjónustu IBM í Greenford
? Englandi, þar sem bilanagreining
fer fram. Greenford hefur síðan
samnband við IBM á Islandi og
tæknimenn IBM annast viðgerð á
biluðu einunginni án þess að hafa
áhrif á starfhæfu einunguna. Með
þessu fyrirkomulagi þarf engar' sér-
stakar ráðstafanir að gera í hug-
búnaði til að ná fram hámarks
rekstrarögyggi, að því er segir í
frétt frá Pósti og síma. Ennfremur
segir, að S/88 tölvurnar séu gerðar
fyrir verkefni sem geri miklar kröf-
ur um rekstraröryggi og hraða
þjónustu, sem henti vel fyrir gagna-
hólfa- og skeytaflutningakerfi
Pósts og síma.