Morgunblaðið - 24.10.1989, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 1989
41
Málmfríður Sigurðardóttir
„Ég held að við séum
komin að þeim tíma-
punkti að við verðum
að skoða framtíðar-
skipulag samgöngu-
mála í ljósi yfirvofandi
olíukreppu eða öllu
heldur í skugga hennar
og reyna í tíma að skipa
málum í samræmi við
það.“
virðist því óhjákvæmilegt að olíuverð
hækki á næstu árum og áratugum.
Orkustefiia með tilliti
til umhverfis
Þegar við lítum á þ^ssar stað-
reyndir um þverrandi olíulindir
heimsins hlýtur sú hugsun að vakna,
hvort við verðum ekki að breyta um
lífsmáta. Við vitum öll að útblástur
bifreiða veldur mengun andrúms-
loftsins, ógnar heilsu fólks í þétt-
býli, einkum barna, en við forðumst
að hugsa um það eða taka á því.
Við viljum ekki draga úr neinu serri
við teljum okkur njóta í efnislegum
gæðum, jafnvel þó það sé á kostnað
framtíðarinnar. Því fá unglingar
fjórhjól eða vélsleða í fermingargjöf
og bíl í stúdentsgjöf, ef þau þá eru
ekki búin að kaupa hann áður.
Þessi sóun verður að taka enda,
orkulindirnar sem þarf til að standa
undir henni, eru á þrotum. Stjórn-
völd þurfa að marka ákveðna stefnu
í orkumálum, sem tekur tillit til
umhverfisins, eins og Kvennalistinn
gerði tillögu um á síðasta þingi.
Nauðsyn er að auka fræðslu um
orkumál með orkusparnað að mark-
miði. í fyrstu þarf að leggja meginá-
herslu á að dregið verði úr notkun
olíu og annars mengandi eldsneytis,
en fyrst og fremst þarf að stórauka
almenningssamgöngur og hvetja
fólk til þess að nota þær. Gera þarf
úttekt á því hvort ekki ætti að leggja
rafmagnssporbrautir í þéttbýli og
jafnvel milli landshluta og sú úttekt
verður að vera raunhæf að því leyti
að hún meti ekki aðeins hagkvæmni
í peningum heldur meti sem gjalda-
hlið þau umhverfisspjöll sem fylgja
ferðalögum á einkabílum. Einnig
þarf að fylgjast með rannsóknum
og tilraunum erlendis á nýjum sam-
göngutækjum og nýjum leiðum til
að virkja orku með nýju eldsneyti
sem ekki hefur í för með sér meng-
un eða umhverfisbreytingar.
í skugga olíukreppu
í málefnasamningi ríkisstjórnar-
innar stendur í kafla um samgöngu-
' mál: „Unnið verði skipulega að upp-
byggingu í samgöngumálum miðað
við langtímaáætlanir.“ Hversu langt
ná langtímaáætlanir ríkisstjórnar-
innar? Taka þær mið af breytingum
sem hljóta að verða í kjölfar fyrirsjá-
anlegrar olíulindaþurrðar, sem hlýt-
ur að leiða til orkukreppu í heimin-
um? Við íslendingar hljótum að
þurfa fyrr en síðar að móta okkar
eigin stefnu í orkumálum með hlið-
sjón af þessum þáttum, ekki síst
hvað varðar samgöngumál.
Ég held að við séum komin að
þeim tímapunkti að við verðum að
skoða framtíðarskipulag samgöngu-
mála í ljósi yfirvofandi olíukreppu
eða öllu heldur í skugga hennar og
reyna í tíma að skipa málum í sam-
ræmi við það. Það kann að liggja
fyrir um nk. aldamót að við höfum
hreinlega ekki efni á að kaupa olíu-
vörur í þeim mæli sem nú er gert.
Það liggur einnig fyrir skv. skýrslum
vísindamanna að þó að nota megi
aðra aflgjafa en olíu tii að knýja
samgöngutæki, þá séu engar likur
til að þeir verði ódýrari og að öðru
leyti stórum óhagkvæmari í notkun.
Það kemur að því innan tíðar að við
verðum að endurskipuleggja sam-
göngumáta okkar, nota almennings-
farartæki í meira mæli en nú er
gert og e.t.v. koma rafknúnar lestir
til greina á fjölförnustu leiðunum í
nágrenni höfuðborgarinnar. Þá verð-
ur kannski rúm fyrir hjólreiðafólk á
götunum, en nú um stundir er það
fólk í lífsháska sem reynir að nota
þau ódýru og einföldu samgöngu-
tæki.
Eftir 10 ár má búast við að þing-
menn standi í þingsal á vordögum
og búist til að afgreiða áætlun um
samgöngumál fyrir árið 2000. Ég
segi samgöngumál, en ekki vegamál
því að þá vænti ég að menn verði
farnir að skoða samgöngumál þjóð-
arinnar í lofti, á láði og legi sem
málaflokka sem eigi að samræma
og beri að skoða í samhengi. Ég
geri ráð fyrir að aldamótasam-
gönguáætlunin beri töluvert annan
svip en sú áætlun sem samþykkt var
síðastliðið vor og ég geri ráð fyrir
að hún beri þá nokkurn svip af
breyttum aðstæðum hvað varðar
orkugjafa. En það eitt er áreiðanlegt
að ekki verður hún ódýrari í fram-
kvæmd en sú sem nú er í gildi og
síst af öllu verður hún það ef við-
horf okkar til notkunar þverrandi
orkulinda heimsins breytast ekki í
náinni framtíð.
Höfundur er þingmaður
Kvennalistans í
Norðurlandskjördæmi eystra.
BREFA- I
BINDIN |
frá Múlalundi...
... þar eru gögnin á góðum stað. ^
Múlalundur
VERKTAKAR - BÆJARFÉLÖG
VATNSDÆLUR
MIKIÐ ÚRVAL- GOTT VERÐ
ASETA HF.
Ármúla 17a • Símar: 83940 - 686521
Viðskiptatækni 128 klst.
Markaðstækni 60 klst.
Fjármálatækni 60 klst.
Sölutækni 36 klst.
Hringdu í síma 62 66 55 og fáðu sendan bækling
Viðskiptaskólinn
Borgartúni 24, sími 6 2 6 6 5 5

VA ^iaðveravalinrutjow einBOéVoW^ &
Favorit Favoriton er
inníJOlsK.J ár.)
til 30 man. b*
•j.
JÖFUR HF
NÝBÝLAVEGI 2 • SÍMI 42600
0PIÐ ALLA VIRKA DAGA
KL. 9-12 OG 13-18
LAUGARDAGA KL. 13-17