Morgunblaðið - 26.01.1990, Síða 2

2 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 1990
Skógræktin til Egilsstaða:
Fyrsta ríkisstofh-
unin sem flytur að-
alstöðvar út á land
AÐALSTÖÐVAR Skógræktar ríkisins voru formlega fluttar til Egils-
staða í gær. Við það tækifæri sagði Steingrímur J. Sigfusson land-
búnaðarráðherra að nú væri Skógræktin loksins komin heim. Skóg-
rækt ríkisins er fyrsta ríkisstofnunin sem flytur aðalstöðvar sínar út
á land. Um þessa ákvörðun voru skiptar skoðanir, meðal annars hjá
starfsmönnum stofnunarinnar sem neituðu að flylja með stofnuninni
utan einn. Fyrst um sinn munu fimm til sjö menn starfa hjá Skóg-
rækt ríkisins á Egilsstöðum.
staða sem hefði komið fram við
flutning stofnunarinnar legði starfs-
mönnum hennar tvöfaldar skyldur á
herðar. Þeir yrðu sem brautryðjend-
ur að sýna fram á að svona stofnun
gæti allt eins vel starfað úti á landi
og ætti raunar að gera það í þessu
tilfelli því að starfsemi Skógræktar-
innar væri dreifð um byggðir Iands-
ins.
Steingrímur J. Sigfússon land-
búnaðarráðherra sagði flutning
Skógræktar ríkisins hafa táknrænt
og sálrænt gildi fyrir byggðastefnu
í landinu. Undanfarna áratugi hefði
mikið verið talað um flutning ríkis-
stofnana út á land og nú loks væru
hlutimir famir að þokast í rétta átt.
Síðar á árinu mun Hagþjónusta land-
búnaðarins taka til starfa á Hvann-
eyri. Steingrímur sagði ástæðurþess
að þær ríkisstofnanir sem fyrstar
flyttust út á land heyrðu undir land-
búnaðarráðuneytið vera að alþingis-
menn og allir forráðamenn land-
búnaðarmála í landinu hefðu staðið
saman og verið einhuga að baki
þessari ákvörðun.
Morgunblaðið/Einar Falur
Leif Stendal, sem þróað hefiir efnablönduna (t.v. á myndinni), og Jón Steingrímsson, aðstoðarmað-
ur framkvæmdastjóra, í Járnblendiverksmiðjunni.
Járnblendiverksmiðjan;
Sótt um einkaleyfi á
nýrri fóðringarblöndu
LEIF Stendal, verkstjóri Járnblendiverksmiðjunnar á Grundar-
tanga, hefur þróað efnablöndu sem notuð er til að fóðra deiglur í
verksmiðjunni. Efnið hefur reynst afar vel og hefiir verksmiðjan
sótt um einkaleyfi á blöndunni í Noregi. Jón Sigurðsson, forstjóri
Járnblendiverksmiðjunnar, segir að umtalsverður rekstrarsparnað-
ur hljótist af notkun blöndunnar.
Efnablandan, sem nefnd er Helsti eiginleiki blöndunnar er sá
Stendalít eftir höfundinum, um- að innra lag hennar harðnar ekki
breytist við mikinn hita þannig að þannig að hreinsun á deiglum verð-
ysta lag hennar harðnar þegar ur mun auðveldari. Við hreinsum
málmbráð kemst í tæri við hana. deiglna, þar sem notuð hafa verið
hefðbundin fóðringarefni, hefur
þurft að beita loftverkfærum sem
oft valda skemmdum á deiglufóðr-
ingum, að sögn Jóns.
„Við höfum sótt um einkaleyfi
fyrir blöndunni í Noregi til að byrja
með. Við viljum reyna að hafa tekj-
ur af því að framleiða blönduna
eða selja framleiðsluréttinn,“ sagði
Jón.
Skuldabréf Seðlabanka Nígeríu;
preiðslur berast Seðlabanka
Islands þriðja hvem mánuð
Jón Loftsson, nýskipaður skóg-
ræktarstjóri, sagðist hlakka til að
takast á við þetta nýja verkefni í
nýjum aðalstöðvum. A Egilsstöðum
hefði stofnunin fengið hentugt hús-
næði og þar væri á allan hátt vel
búið að henni. Jón sagði að sú and-
Búfjár- og jarð-
ræktarframlög:
Ríkið greið-
ir 90 millj-
óna skuld
jBrá 1988
UM næstu mánaðamót mun ríkis-
sjóður greiða 90 milljónir króna
af skuld ríkisins á lögbundnum
framlögum vegna framkvæmda
samkvæmt búfjár- og jarðræktar-
lögum á árinu 1988, en skuldin
er samtals um 220 milljónir króna.
Skuld ríkisins vegna framkvæmda
á árinu 1989 er samtals um 185
milijónir króna, og verður hún
greidd með skuldabréfum í vor.
Eftirstöðvar af skuld ríkisins
vegna framkvæmda á árinu 1988,
eða um 30 milljónir króna, verða
greiddar með verðtryggðum en
vaxtalausum skuldabréfum, sem
innleysanleg verða á miðju næsta
ári. Skuld ríkisins vegna fram-
kvæmda á árinu 1989 verður greidd
á sama hátt með skuldabréfum í
vor, sem innleysanleg verða á árun-
um 1992-93.
Framlög ríkissjóðs samkvæmt
búfjárræktarlögum eru meðal ann-
ars vegna kostnaðar við kynbóta-
starf og skýrsluhald því viðkom-
andi, og samkvæmt jarðræktarlög-
um er um að ræða styrki vegna
bygginga, nýræktar og framræslu.
Laxveiðibátarnir;
Sea Gull
skráður
í Panama
SKIPASKRÁNING Panama hefur
staðfest að þar sé fiskibáturinn
Sea Gull skráður. Hins vegar
finnst Brodal ekki skráður þar.
Bátar þessir sáust að meintum
ólöglegum laxveiðum utan lög-
sögu okkar fyrir nokkru.
Síðustu daga hefur veður verið
slæmt og aðeins einu sinni verið
hægt að fljúga yfir veiðisvæðið, en
þá sáust þar engir bátar. Flogið
verður yfir svæðið á ný, strax og
veður leyfir.
Hjá skipaskráningu Panama feng-
ust þær upplýsingar að þó Sea Gull
væri skráður í Panama og mætti
sigla undir Panamafána, væru eig-
endur hans skráðir á Borgundar-
hólmi í Danmörku. Brodal væri ekki
skráður í Panama og mætti því ekki
nota fána þaðan.
SEÐLABANKA íslands berast nú
á þriggja mánaða fresti 36.000
dollarar, tæplega 2,2 milljónir
króna, frá Seðlabanka Nígeríu.
Þetta er afborgun af skuldabréf-
um í eigu Seðlabankans, en þau
keypti Landsbankinn af skreiðar-
útflyljendum fyrir nokkrum miss-
erum fyrir 2,5 miHjónir dollara,
tæpar 152 milljónir króna og seldi
seðlabankanum síðan. Megnið var
keypt af Skreiðardeild Sambands-
ins, en hitt af Skreiðarsamlaginu
og Sameinuðum framleiðendum
(Islenzku umboðssölunni). Bréf
þessi þóttu ótrygg og reyndist
gangverð þeirra síðar um 20% af
nafiivirði en hefiir nú hækkað í
rúm 30%.
Innheimta skreiðarskuldanna í
Nígeríu hefur gengið erfiðlega. Þó
hafa innheimzt kröfur upp á um
33 milljónir dala, um 2 milljarða
króna, vegna útflutnings 'fyrir
1984, en um milljarður mun enn
útistandandi. Árið 1986 blasti lokun
markaðsins í Nígeríu við, en birgðir
voru þá miklar hér. í marzmánuði
það ár fór Hvalvík utan á vegum
Skreiðarsamlagsins með 31.000
pakka og er greiðsla fyrir þann
farm komin heim. í maí fór Selma
Enterprize með 47.000 pakka af
hausum og í ágúst Horsham með
62.000 pakka af skreið. Bæði skip-
in fóru á vegum íslenzku umboðs-
sölunnar. Engin greiðsla hefur
borizt heim fyrir þessa farma. Mik-
ið fé hefur hins vegar verið greitt
inn á reikninga íslenzku útf lytjend-
anna í nígerískum bönkum, en það
er í naira, gjaldmiðli landsmanna.
Þegar þessi viðskipti áttu sér stað,
voru gjaldeyrisviðskipti ekki fijáls
og ein naira jafngilti einum dollar.
Nú þarf 10 naira til að kaupa einn
dollar og því hafa inneignir þessar
fallið verulega.
Á þessum erfiðleikatímum var
gripið til þess ráðs að taka við
skuldabréfum frá Seðlabanka
Nígeríu sem greiðslu. Fyrst voru
þau til sex hálfs árs, en ekki var
staðið í skilum með afborganir. Ný
bréf voru þá gefin út og voru þau
með 88 ársfjórðungslegum afborg-
unum. Sambandið tók bréf af þessu
tagi sem greiðslu fyrir skreið og
seldi síðan Landsbankanum, en
Seðlabankinn endurkeypti þau
síðan. Einnig voru tekin nokkur
bréf af hinum útf lytjendunum. Full-
trúum Skreiðarsamlagsins og ís-
lenzku umboðssölunnar var af
Seðlabankanum bent á það árið
1986, að mögulegt væri að kaupa
skuldabréf Seðlabanka Nígeríu til
að stuðla að sölu, en sú leið var
ekki farin.
Verðlagsstofiiun:
Virðisaukaskattur hefiir
að jafiiaði ekki leitt til
óeðlilegra verðhækkana
GILDISTAKA virðisaukaskatts virðist að jafhaði ekki hafa orðið
tilefhi til óeðlilegra verðhækkana, en samkvæmt upplýsingnm
Verðlagsstofhunar eru þess dæmi að kaupmenn hafi hækkað álagn-
ingu um 0,5% með því að nota sama reiknistuðul fyrir álagningu
og virðisaukaskatt og þeir notuðu fyrir álagningu og söluskatt
fyrir áramót. Endurgreiðsla á hluta virðisaukaskatts af nokkrum
tegundum matvöru hefur í flestum tilfellum komið fram í hlut-
fallslega lækkuðu smásöluverði á viðkomandi vörum, en Verðlags-
stofnun hefiir þó orðið þess vör í einstaka verslunum að 2-3%
hækkun hafi orðið á smásöluálagningu á dilkakjöti.
Guðmundur Sigurðsson, lög-
fræðingur hjá Verðlagsstofnun,
sagði aðspurður um áhrif gildi-
stöku virðisaukaskatts á vöruverð,
að þau hefðu í meginatriðum verið
eins og við var búist. Hann sagði
að í ársbyrjun hefði í einstaka til-
fellum gætt misskilnings hjá selj-
endum vöru og þjónustu um það
hvemig fara bæri með virðisauka-
skattinn, en það hefði verið leið-
rétt eftir því sem athugasemdir
bárust til Verðlagsstofnunar.
Ríkisstjórnin fól Verðlagsstofn-
un síðla á liðnu ári að tryggja að
gildistaka virðisaukaskatts um
síðastliðin áramót leiddi ekki til
óréttmætra hækkana á verðlagi.
Eitt af verkefnum stofnunarinnar
var að tryggja að endurgreiðsla á
hluta af virðisaukaskatti á mjólk,
dilkakjöti, innlendu grænmeti og
fiski kæmi fram í hlutfallslega
lægra smásöluverði en var fyrir
gildistöku virðisaukaskatts. Verð-
lagsstofnun safnaði upplýsingum
um verð á ýmiss konar vöru og
þjónustu í desembermánuði, og 1
þessum mánuði hefur stofnunin
fylgst með verðlagi á þeim matvör-
um sem lækka áttu í verði fýrir
tilstilli endurgreiðslu á hluta virð-
isaukaskatts, auk þess sem stdfn-
unin hefur fylgst með almennU
vöruverði.
Athugun Verðlagsstofnunar
hefur leitt í ljós að mjólk og undan-
renna lækkuðu í verði um 8-9%
strax í upphafi mánaðarins, og
aðrar mjólkurvörur lækkuðu flest-
ar um 0,5% eftir að 25% söluskatt-
ur var lagður af, en 24,5% virðis-
aukaskattur tók gildi. DilkakjÖt
hefur víða lækkað í verði um 8-9%.
en á því eru nokkrar undantekn-
ingar, og í byijun janúar lækkaði