Morgunblaðið - 30.01.1990, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. JANÚAR 1990
45

tí A" 4J
VELVAKANDI
SVARAR í SÍMA
691282 KL. 10-12
FRÁ MÁNUDEGI
7U TIL FÖSTUDAGS
lur i/wwi 'L> If
flTfÆll
Í^ÍkvíÉuíi^i&Sim'éím iJbv&jrÁvSt'
Um bréf Jóns Ásbergsson-
ar til utanríkisráðherra
Sp!ðbréftilX.nrikisrádherra
I ffá Jóni Ásbergssyni ' » "n7kum aðalv,'rk“k' I
Ága'ti Jón Baldvin!
1 Cg Iw það I Morgunblaðinu
róaludaginn 12. janilar sl. að etnok-
un ialenikra aðalverktaka aT. i
l verktakaatarfaemi fyrir varnariiðið
\ veldur þór nokkru hugarangri. þar
\ er m.a.* haft efnislega efltr þér að;
l óeðlileet va-ri aö veita cinhvctjum
'instaklingum þá forréttindaað-
vtoðu áð njóla þessarar emokunar
I skjóli millirikjasamnings sem riktð
Tterði." Og svo síðar .Arðunnn af
* tsari starfsemi á eðli málstns
þmkvæmt fremur að falla I hlut
fcisins, skattgreiðendum, heldur
■—. -----n yið þessar að-
lag verktakastarfsemi á Keflavflt-
urflugvelli hefur alla lið venð h.ð
furðulegasta mál. svo ekk. só dypra
( árinni tekið. Á meðan all.r stjóm-
milaflokkar hafa svanð og sart
við lagt að aldrei skyldi þjóðm leg®-
ast svo lágt að þiggja grciðslu f>nr
dvöl vamarliðsins hér á '»"d'
Iwir allir sem einn snu.ð bl.nda
auganu að þeim ofsagróða «em ls-
lenzkir aðalvcrkUkar sf. hafa taft
af vamarliðinu. Si gróð. cr auðv.tað
bað gjald sem Kaninn hefur greitt
fyrir dvöl slna Mr. En grriðMan
hefur bara ekki gengið fo*®"4""*
ar, heldur aöeins Ul nokkurra ut-
•• meðal okkar. Og nó eiga ----------------
■ innsia^ur LbQUkum J6n Ásbergsson
„tí cignarhlutar í — .
lenzkum aðalverktök- J
um sf. vcrða metnir
með sama hætti og í ,
Osta- og smjörsölunm I
sf. þá myndast sjálfs- 1
eignarsjóður upp á
a.m.k. 4,5 miUjarða
króna. l»að er fcikilej
mikið fé.“
komulagi sendi ég þér hugmynj
sem leyst geta þessi mál á einfaW
hátt. (Ég raða þeim I töluliðij
og.þéu ■'*
Til Velvakanda.
Ég er óbreyttur liðsmaður í borg
Davíðs. Ég las í Morgunblaðinu 17.
þ.m. ráðleggingar framkvæmda-
stjóra Hagkaups til utanríkisráð-
herra. Framkvæmdastjórinn birti
forskrift um það hvemig ætti að
fara með þann „ofsagróða" sem
íslenskir aðalverktakar sf. hafi af
varnarliðinu. í grein hans er einnig
að finna athugasemdir varðandi
ráðherra sem ég hirði ekki um.
Það er að vonum að þjóðin leggi
við hlustir þegar framsýnir og vitr-
ir menn sem hafa verið frumkvöðlar
í viðskiptum og iðnaði stinga niður
penna. En þeir verða eins og aðrir
að forðast að slíta mál úr samhengi.
Þegar fjallað er um starfsemi
íslenskra aðalverktaka sf. er rétt
að hafa eftirfarandi í huga.
1. Varnarmáladeild utanríkis-
ráðuneytisins ætti að vera kunnugt
um alla samninga sem varnarliðið
gerir hér á landi.
Til Velvakanda.
Ég vil taka undir orð Þórðar E.
Halldórssonar í Morgunblaðinu 16.
þ.m. að orðið snælda yfir myndband
eða myndspólu sé klúðurslegt. Mér
hefur komið annað orð í hug, sem
ég tel skárra.
Fyrst vil ég þó geta þess að mér
finnst, að það sem nefnt er band á
snældunni líkist meira borða enn
bandi og það sem borðinn er undin
á er kefli. Kefli er stuttur sívalning-
ur og t.d. tvinnakef.i er kefli þótt
endamir séu breiðari.
Borðinn á keflinu mætti heita
þinur. Orðið fer vel í samsetningu:
Myndþinur, tónþinur, talþinur.
2. Fyrirtækið hefur farið að lög-
um alla tíð. Þar sem ríkisstjómin
hefur ráðið ferðinni í þróun verð-
bólgu og vaxta hefur hún ráðið
miklu um ávöxtun hagnaðar fyrir-
tækisins.
3. Fyrirtækið hefur gert vel við
starfsfólk og staðið í skilum með
skattagreiðslur. Það greiðir um 50%
af rekstrarhagnaði í skatt auk þess
sem ríkið fær hagnaðinn af sínum
Moldþinur er orð í Völuspá og
merkir streng, sem þaninn er um
jörðina. Orðið myndþinur gæti kom-
ið í stað orðsins myndband.
Orðið þön er kvenkynsmynd
orðsins þinur. Snælda eða spóla
með þini á mætti heita þön. Það
er líka auðvelt í notkun í samsettum
orðum. Myndþön, t.d. sem kæmi í
stað orðsins vídeósnælda.
Það er auðvelt að spyija: Hvað
er á þöninni? e’a Á hvaða þön er
páfaheimsóknin? Orðið þön er til í
fleiri en einni merkingu.
Þau orð hef ég svo ekki lengri.
Mundi frændi
eignarhluta í fyrirtækinu.
Þetta ættu menn að athuga áður
en þeir ieggja til að fyrirtækið verði
eyðilagt í blekking af gróðahugsun.
Hið sanna er að hið opinbera fær
næstum tvo þriðju rekstrarhagnað-
ar fyrirtækisins. Sumir vilja greini-
lega leggja mikið á sig til að ná í
afganginn, en hætt er við að það
sem er til skiptanna skreppi saman
í höndunum á þeim.
Fyrir 15 árum var meðalaldur
verktaka 5-7 ár og eftir vaska fram-
göngu fjármálaráðherra og núver-
andi ríkisstjórnar allrar ætla ég að
hann hafi lækkað töluverf.
Efnahagsvandi íslendinga er
tvíþættur. Annars vegar er um að
ræða of mikla miðstýringu af hálfu
ríkisvaldsins. Hinsvegar komast
launþegar og atvinnurekendur upp
með að gera óraunhæfa kjarasamn-
inga. Afleiðingarnar eru leiðréttar
með gengislækkunum íslensku
krónunnar og erlendum lántökum.
Ég get ekki orða bundist þegar
frammámenn í viðskiptum eru að
blanda sér í jarðarfarir annarra.
Ég hefði haldið að Hagkaup hefði
nóg á sinni könnu við að losna und-
an sérsköttum og ríkisafskiptum til
að efla hag sinna neytenda.
Hörður Sigurðsson
Þön og þinur
Víkyerji skrifar
Nú er sá tími, þegar efnt er
til prófkjöra á vegum flokk-
anna vegna sveitarstjórnakosn-
inga í vor. Þetta má raunar sjá á
Morgunblaðinu nánast daglega
vegna þess, að töluvert er um
það, að frambjóðendur í prófkjör-
um skrifi greinar í blaðið til þess
að lýsa hugmyndum sínum og
baráttumálum. Er allt gott um það
að segja og slík skoðanaskipti
eðlilegur þáttur í umræðum í lýð-
ræðisþjóðfélagi.
En Morgunblaðinu er stundum
vandi á höndum á prófkjörstímum.
Þótt blaðið sé opið öllum próf-
kjörsframbjóðendum úr öllum
flokkum til greinaskrifa, er tölu-
vert um það, að óskað sé eftir við-
tölum við frambjóðendur um mál-
efni, sem varða ekki prófkjör en
hins vegar til birtingar síðustu
vikur fyrir prófkjör. Augljóst er,
að slíkt mundi kalla á óskir og
kröfur frá öðrum frambjóðendum
um viðtöl og engin sanngirni í að
birta viðtöl við suma frambjóðend-
ur en ekki aðra. Þess vegna hefur
blaðið ekki orðið við slíkum til-
mælum en frambjóðendur i próf-
kjörum eiga stundum erfitt með
að skilja þau augljósu rök, sem
eru fyrir þessari vinnureglu. Sú
móðursýki, sem grípur um sig hjá
bezta fólki, þegar prófkjör er ann-
ars vegar er ótrúlega mikil!
Jafnljóst er, að Morgunblaðið
getur ekki fallið frá birtingu
frétta, þótt frambjóðendur í próf-
kjöri eigi í hlut. Þessum hugleið-
ingum er hér með komið á fram-
færi frambjóðendum og stuðn-
ingsmönnum þeirra til upplýsing-
ar. Jafnframt skal þess getið, að
Morgunblaðið birtir ekki greinar
frá frambjóðendum þá daga, sem
sjálf kosningin stendur yfir.
xxx
Yíkverji sér ástæðu til að vekja
athygli á frétt, sem birtist á
forsíðu Morgunblaðsins í fyrra-
dag, sunnudag, þar sem sagt er
frá því, að hinn þekkti bandaríski
leikritahöfundur Arthur Miller,
hafi varað Breta við að leggja af
ríkisstyrki til leikhúsa. Vitnaði
Miller til þess, að í Bandaríkjunum
hefðu kvikmyndir og þá væntan-
lega sjónvarpsmyndir náð yfir-
höndinni m.e. vegna peningasjón-
armiða. Hann var þá spurður
hvers vegna ekki væri jafn sjálf-
sagt að veita skósmiðum ríkis-
styrk og svar hans var: geturðu
nefnt mér einn sígildan skósmið í
Grikklandi til forna.
Þótt hér hafi ekki verið til um-
ræðu að leggja niður fjárframlög
af opinberri hálfu til leikhúsa er
þessi ábending Millers engu að
síður umhugsunarefni fyrir okkur.
Það er augljóst, að margvíslegri
menningarstarfsemi verður ekki
haldið uppi nema með opinberum
fjárframlögum. Það hefur að vísu
færzt í vöxt, að einkafyrirtæki
leggi nokkuð fé til menningar-
mála. Full ástæða er til að ýta
undir þá þróun. Engu að síður
hljótum við að horfast í augu við
þá staðreynd, að margvíslegri
menningarstarfsemi verður ekki
haldið uppi nema ríkissjóður og
sveitarsjóðir leggi fram fé til
þeirrar starfsemi. Stundum hefði
mátt gera meira af því hér en því
miður he/rast stundum raddir um,
að þessu fé sé kastað á glæ.
xxx
etta er auðvitað hinn mesti
misskilningur. Kjarvalsstaðir
eru menningarhús, sem skipar nú
fastan sess í borgarlífinu og
þjóðlífinu. Enginn vildi nú án þess
vera. Hið sama má segja um Norr-
æna húsið og hið nýja Listasafn
íslands. Þjóðleikhúsið hefur fest
hér rætur með sérstökum hætti,
eins og sjá má af þeim deilum, sem
sprottið hafa vegna fyrirhugaðra
breytinga á því.
Borgarleikhúsið væri ekki risið
nema vegna þess, að Davíð Odds-
son gerði það að sérstöku baráttu-
máli sínu, þegar hann tók við
embætti borgarstjóra. Svo tala
andstæðingar hans um það, að
hann sé að reisa sér minnismerki!
Ef hægt er að tala um Borgarleik-
húsið sem minnismerki er það
fyrst og fremst þakklætisvottur
vegna þeirrar gagnmerku menn-
ingarstarfsemi, sem Leikfélag
Reykjavíkur hefur staðið fyrir í
heila öld.
En aðalatriðið er það, að fólk
streymir í þessar menningarmið-
stöðvar. Þess vegna eiga ríkisvald-
ið og sveitarfélögin að leggja þess-
um húsum til fjármagn til þess
að starfsemi þeirra verði inni-
haldsrík og fjölbreytt. Þau fjár-
framlög á ekki að skera við nögl.
iUtUuuaUiu.
y,Höfu&i% á þerhcxfnar áqneeidö.
hárínu'"
Með
morgunkaffinu
Ég held að heima sé allt eins
og þegar þú fórst á fæðing-
ardeildina. Ég hef ekki kom-
ið heim síðan ...
HÖGISTI HREKKVÍSI