Morgunblaðið - 18.04.1990, Blaðsíða 42

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 1990
42
Minning:
Sturla Pétursson
frá Hvammi íDölum
Fæddur 18. september 1945
Dáinn 7. apríl 1990
Guð gefi mér æðruleysi
til að sætta mig við það,
sem ég fæ ekki breytt,
kjark til að breyta því,
sem ég get breytt og
vit til að greina þar á milli.
(Heilagur Franz frá Assisi)
Guð gefi mér æðruleysi til að
sætta mig við það, sem ég fæ ekki
breytt - þessi fyrstu orð æðruleys-
isbænarinnar, bænar sem Sturlu
var svo dýrmæt og hugleikin, fór
ég með aftur og aftur er ég heyrði
þessa harmafregn að ástfólginn
bróðir minn væri allur. Svo ótrú-
legt. Kallaður frá okkur á besta
tíma lífs síns.
Elsku Sturla - fallinn frá í einni
andrá á tignarlega fjallinu Esju,
sem hann gekk á oftast í viku
hverri, á fjallinu sem hann þekkti
svo mætavel — eins vel og veginn
heim. Hann sem var með svo vönum
ferðafélaga, báðir aðgætnir. Engan
hafði grunað að þetta yrði leiðin
hans heim — til föðurins, til eilífs
lífs. En þegar rennur saman þoka
og snjór er ekki nokkur leið að segja
til um hvar jörð endar og himinn
byijar.
Minningarnar streyma fram. í
Hvammi í Dölum lékum við systkin-
in okkur og störfuðum samrýnd og
glöð, ég, hann og Ragnhildur. Strax
sem ungum dreng var dugnaði,
árvekni og eljusemi hans viðbrugðið
— hvort sem heldur var við hey-
skap, kúarekstur, kartöflu- eða
beijatínslu. Hann var þá þegar trúr
í því smæsta. Ég minnist aldrei
sundurlyndis í leik okkar í Hvammi.
Samheldni og jákvæðni okkar í
garð hvors annars var svo sjálf-
sögð, að annað hvarflaði ekki að
okkur — hvort sem við vorum í
tófuleik í gömlum tófubúrum niðri
á túni; í hvömmunum í ævintýra-
leik; uppi á fjalli í „Mjallhvít og
dvergarnir sjö“ eða á heimleið úr
Laugaskóla. Þá sungum við hástöf-
um svo undir tók í fjöllunum. Okk-
ur leiddist ekki eina mínútu.
í Hvammi áttum við yndislegan
tíma og ólumst upp við mikið ástríki
móður okkar og föður, sem voru
einstaklega hlý og góð hvort við
annað. Þar var mjög gestkvæmt
öll árin 1944-1956 og ríkti mikil
gleði í ranni. Vegna skyndilegs frá-
falls föður okkar fluttum við frá
Hvammi árið 1957, þannig að Odd-
ur yngstur systkinanna þá rúmlega
eins árs, naut því miður ekki þess-
ara leikja með okkur.
Á Laugamesveginum í Reykjavík
hélt móðir okkar ótrúlega styrkri
hendi utan um systkinahópinn.
Hann gekk í Laugamesskóla og
eftir því sem einn skólabróðir hans
sagði, þá hirti hann öll bókaverð-
launin að vori eftir 2. bekk gagn-
fræðaskólans. Hann var mjög
greindur, glettinn og rökfimur. Það
var ekki á færi aukvisa að þræta
við hann, hvort sem er heldur hann
hafði rétt eða rangt fyrir sér. Hann
kvað þá einfaldlega í kútinn.
í Menntaskólanum í Reykjavík
átti hann margar ánægjustundir.
Þá var mikið spilað á spil heima
eftir skóla og síðan vorum við æði
iðin við að spyija hvort annað út úr
í þaula.
Síðan átti hann í mörg ár við
ramman sjúkdóm að etja, sem hann
vann algjörlega bug á. Hann vann
sigur yfír sjálfí sínu, sem ruddi
braut fýrir æðri og göfugri sigra,
því aðeins sá sem agar sig er í sann-
leika fijáls — sbr. „Leið mig götu
boða þinna, því að af henni hef ég
yndi. Beyg hjarta mitt að reglum
þínum. (Sálm. 119, 35,36.)
Hann ávann sér nýjan lífsstíl —
fór að stunda markvisst sund, hlaup
og fjallgöngur. Það var sem aftur-
hvarf til bemskuáranna. Á Hvanna-
dalshnjúki á Öræfajökli hittir hann
fyrst unnustu sína, Birgit Sehov,
iðjuþjálfa, sem hann síðan stofnaði
fallegt heimili með. Þau áttu fjall-
göngurnar sem sameiginlegt
áhugamál og líf þeirra saman var
fallegt ferðalag. Þau gengu m.a. á
Eyjafjallajökul og nú nýlega á Snæ-
fellsjökul. Með honum leyndist af-
bragðs ljósmyndari og var svo gam-
an að skoða með þeim undurfagrar
myndir af náttúm íslands. Uppá-
haldsstaður þeirra var Skógá —
sérstaklega fossarnir upp með og á
bak við Skógafoss.
Síðustu árin lagði hann alla stund
á að auðsýna í trú sinni dyggð,
í dyggðinni þekkinp,
í þekkingunni sjálfsöpn,
í sjálfsöguninni þolgæði,
í þolgæðinu guðrækni,
í guðræktinni bróðurelsku og
í bróðurelskunni kærleika.
(H Pét. 1, 5-7)
Þessi bróðurelska beindist að
okkur öllum í fjölskyldunni og gaf
okkur óneitanlega gleði og verður
okkur til eftirbreytni.
Hafi minn elskulegi bróðir þökk
fyrir allt og allt.
Elsku Birgit, mamma, Pétur,
Laufey Lind og Oddur, Guð gefí
ykkur styrk í sorg ykkar.
Auður
Ég er hvorki fyrst né síðust til
að spyija! Af hveiju hann eða hún
era tekin frá okkur? Hver ræður
þessu? Jú, ef að við trúum þá er
það skapari himins og jarðar.
Víst læknar tíminn sár, en svo
djúp geta þau verið að lengi svíði.
Og nú þegar ég kveð yndislegan
og góðan vin og mág, sem svo
snögglega er kippt á burt, þá spyr
ég ennþá einu sinni, af hveiju?
Hann sem var svo góður vinur,
traustur og tryggur.
Megi Guð gefa ykkur styrk í
sorginni elsku Birgit, Unnur, Pétur,
Laufey og Oddur litli.
Eg fell að fótum þínum
og faðma lífsins tré
með innri augum mínum
ég undur mikil sé.
Þú stýrir vorsins veldi
og vemdar hvetja rós.
Frá þínum ástareldi
fá allir heimar Ijós.
(D. Stefánsson frá Fagraskógi.)
Ásta
Ég þakka fyrir tímann sem við
áttum saman, öll þau skipti sem
við fóram upp á Esjuna, uppáhalds-
fjallið okkar.
Við minnumst allra fjallanna, ég
minnist sérstaklega Herðubreiðar,
Kristínartinda, Heklu og Hlöðufells.
Meðal minninganna eru líka
Hvannadalshnjúkur og Eyjafjalla-
jökull. Minnisverðust er þó síðasta
ferðin okkar upp á Snæfellsjökul
um miðja nótt.
Mér fannst ísland mjög fallegt,
en þú kenndir mér að elska það.
Það er mjög erfítt að kveðja,
sérstaklega þegar ég minnist alls
þess sem við áttum eftir að gera
saman.
Kær kveðja.
Birgit
Sturli minn, Sturli minn! Ó, -hve
ótímabært! Hvílík sorg! En svona
gerast tíðindin, án fyrirvara. Þeir
einir hrasa í fjöllum er þangað
sækja. Þótt lífið sé, að vísu, einn
samfelldur áhættuþáttur, þá eru
okkur þó gefnir ákveðnir valkostir.
Við getum siglt milli skers og báru,
en einnig látið sjóða á keipum. I
dimmri þoku á klakaklæddum Ker-
hólakambi, er lífínu ögrað. Auðvitað
vissi hann þetta. En var það ekki
einmítt hluti tilgangsins? Að tefla
á tæpasta vaðið. Upplifa spennuna,
sigurviss, en einnig tilbúinn að tapa,
jafnvel sjálfum sér?
Við ræddum aldrei sérstaklega
dauðann og tilgang lífsins, þegar
vináttubönd unglinga- og mennta-
skólaáranna héldu okkur þétt sam-
an, svo til daglega. Umræðurnar
vora ekki djúpristar vandamálaskil-
greiningar, eins og nú virðast í
tísku. Hins vegar mótuðum við
lífsviðhorf hver annars, á okkar
hátt. Þetta gerðum við án fyrirhafn-
ar, vegna traustsins, sem einkenndi
vináttuna. Við félagarnir þekktum
hver annan inn í innstu skúmaskot
persónuleikans og nutum þess að
vera, svo ólíkir, með svipuð áhuga-
mál. Við sóttum í félagsskap hans,
vegna leiftrandi greindar þeirrar
hlýju persónu, sem hann hafði að
geyma og gaf okkur af. Hann veitti
okkur af músíkáhuga sínum, skák-
inni og bridsinu. Hins vegar var
sjálfur húmorinn það daglega elds-
neyti, sem við brenndum óspart, til
að kynda undir vináttunni. Á þann
hátt, m.a., braðluðum við með
lífsorkuna. Það er þægileg nost-
algía, að skoða vináttu okkar í bak-
speglinum. Leiðir skildu fljótlega
að loknu stúdentsprófi. Síðan þá
höfum við hitzt með löngum millibil-
um, eins og af slysni, á ferðum
okkar eftir óreglulegum sporbaug-
um tilverunnar. Við fréttum af hon-
um hrasandi í öðram fjallshlíðum
lífsbrautarinnar og fundum til með
honum og hans ástvinum. Hann
sótti loks á brattann og komst á
heilbrigt spor. Á þessum tímum
fann ég, hve áralöng vinátta ungl-
ingsáranna gat skilið eftir sig djúp-
ar og seigar tilfínningarætur, án
þess þó, að manni fyndist sjálfsagt
eða nauðsynlegt, að taka upp þráð-
inn aftur. Þó var maður aldrei
viss. . .
Nú er Sturli minn hættur að vera
til. Ég hef svo sem litlu við þá stað-
reynd að bæta. Það verða engir
þræðir teknir upp aftur, úr þessu.
Hann getur ekki endurtekið setn-
inguna: „Augnablik, sagði Halli.“
Það er komið varanlegt augnablik
hjá honum. Slíkt ástand er vanda-
laust, í sjálfu sér. Það eram við
hin, sem eram í vanda núna.
Það, sem hann gaf okkur Gunna
Rafni og mér, lifír þó áfram, á
meðan okkar uppskriftir hanga
saman. Við skulum reyna að koma
okkar hlutdeild af honum áfram á
færibandinu. Við skulum varðveita
nánd hans í minningu vináttu okkar
á hlýjasta stað hugarþelsins, en við
munum þó aldrei fara á Kerhóla-
kamb í þoku, til að nálgast hann
betur. Veri vinur minn sæll.
Gunni Ingi
Sturla Pétursson var duglegur
og ötull útivistar- og fjallgöngu-
maður og átti til þess búnað af
vönduðustu gerð. Esjuna þekkti
hann næstum eins og sjálfan sig
og hafði kannað flestar uppgöngu-
leiðir að sögn einnar starfssystur
hans úr Húsasmiðjunni. Þetta sagði
hún við mig um leið og hún lýsti
djúpri sorg og undrun yfir því að
Sturla hefði hrapað fyrir björg í
Esjunni á laugardaginn fyrir síðasta
pálmasunnudag og látist.
Sturla fæddist í Hvammi í
Hvammssveit 18. september 1945.
Hann var sonur hjónanna séra Pét-
urs Oddssonar prófasts í Hvammi
og konu hans, Unnar Guðjónsdótt-
ur. Séra Pétur var sonur Odds Guð-
mundssonar verslúnarmanns í Bol-
ungarvík og fyrri konu hans Jós-
efínu Bjamadóttur frá Ármúla.
Móðir Sturlu, Unnur Guðjónsdóttir
var frá Tóaseli í Skriðdal, dóttir
Guðjóns Jónssonar bónda þar og
konu hans Jónínu Sigurbjargar
Eiríksdóttur. Segja má að ættir
Sturlu hafi legið bæði í vestur og
austur.
Árið 1944 fluttu foreldrar Sturlu
frá Djúpavogi að Hvammi í
Hvammssveit en þar hafði séra
Pétur þá verið kosinn sóknarprest-
ur. Aðkoman í Hvammi var ekki
glæsileg fyrir ung prestshjón.
Húsakostur lélegur, túnið þýft og
lítið og engar girðingar uppistand-
andi eða túngarðar. Á jörðinni
höfðu um áraraðir búið leiguliðar
prestinum óviðkomandi.
Vegna ættartengsla við prest-
frúna í Hvammi frú Ragnhildi konu
séra Ásgeirs Ásgeirssonar, en hún
var móðursystir séra Péturs, þá
hafði hann dvalið í Hvammi á sumr-
in eftir að móðir hans dó. Hann
hafði þá snemma ákveðið að gerast
prestur í Hvammi og endurreisa þar
við fomt höfuðból. Til staðfestingar
þeirri ákvörðun, hafði hann sem
drengur, stolist út í kirkju ásamt
frændkonu sinni Ragnhildi dóttur
prestshjónanna, klætt sig í skrúða
prestsins, skrúða sem náði honum
niður á hæla. Þannig höfðu þau
frændsystkinin laumast til að láta
taka mynd af sér fyrir framan altar-
ið. Nú hafði draumur hans ræst.
Prestshjónin tóku við jörðinni og
hófu þar búskap.
Það var ólýsanlega fögur athöfn
í kirkjunni í Hvammi 16. júní 1944,
þegar séra Ásgeir Ásgeirsson
kvaddi eftir 39 ára farsæla þjón-
ustu við söfnuðinn og séra Pétur
heilsaði sóknarbörnunum og þeir
þjónuðu báðir fyrir altarinu. Þennan
hátíðisdag var glampandi sól og var
það táknrænt fyrir þá sól og hlýju
sem ungu prestshjónin bára með
sér inn til sóknarbarna sinna í
Hvammssveitinni.
I Hvammi voru mörg verkefni
sem biðu ungu prestshjónanna. Að
austan komu þau með Auði dóttur
sína, sem þá var á öðra ári. í
Hvammi fæddist Sturla sem nú er
kvaddur hinstu kveðju og systkini
hans, Ragnhildur og Oddur. Faðir
Sturlu lést af hörmulegum slysför-
um 1956, en þá hafði hann þjónað
Hvammsprestakalli í 12 ár, elskað-
ur og virtur af öllum sóknarbörnum
sínum.
Eftir að Sturla óx úr grasi, not-
aði hann krafta sína óspart til að-
stoðar foreldram sínum. Það vakti
aðdáun kirkjugesta hve börnin í
Hvammi voru alúðleg og blíð í aug-
um, hvort sem þeim var mætt við
móttökuna á hlaðinu, í kirkjunni
eða inni í stofunum þar sem móðir
þeirra bar fram með mikilli reisn
kirkjukaffí eftir hveija messu.
Með barnslegri gleði fylgdist
Sturla með framkvæmdum föður
síns og varð snemma vinnuvanur.
Eins og fyrr er sagt var Sturla
aðeins 11 ára gamall þegar hann
missti föður sinn. Fljótlega upp úr
því fluttist fjölskyldan frá Hvammi
til Reykjavíkur og mikið verkefni
beið þá Unnar móður hans að ala
börnin upp og mennta þau. Til að
létta undir með móður sinni fór
Sturla nokkur sumur sem vikapiltur
til hjónanna að Ketilsstöðum í
Hvammssveit. Það vekur furðu
mína að nokkrum dögum áður en
hið hörmulega slys átti sér stað
með Sturlu, var ég í heimsókn hjá
hjónunum frá Ketilsstöðum, sem
nú era komin á efri ár, hversu
tíðrætt þeim varð um Sturlu. Á
langri búskapartíð kváðust þau
hafa haft marga góða og duglega
drengi en enginn hefði verið eins
vinnuvanur og skarpskyggn eins
og Sturla Pétursson. Lestrarhraði
hans hefði verið með afbrigðum og
framsagnarandi hans slíkur, að ef
honum hefði verið lánuð bók, hefði
hann getað eftir örskamman tíma
endursagt hana.
Ungur að árum réð Sturla sig
hjá Skógrækt ríkisins og vann þar
ákvæðisvinnu við gróðursetningu
tijáplantna. Aðferðin að því vanda-
sama verki hafði hann lært hjá föð-
ur sínum í hlíðinni fyrir ofan
Hvamm, en þar söfnuðust saman á
vorin áhugamenn um skógrækt úr
skógræktarfélagi Dalasýsíu, undir
forastu föður hans, og plöntuðu
þúsundum tijáa sem mörg hafa lif-
að af vetrargaddinn og skýla nú
fjallshlíðinni.
Fyrrverandi húsbændur Sturlu,
hjónin frá Ketilsstöðum, töldu að
Sturla hefði of ungur keppt við
fullvaxna menn í vinnuafköstum og
náð þar sama árangri og fullvaxinn
væri en fyrir utan hið daglega starf
hefði hann verið of ungur til þess
að fylgja þeim eftir, sem hefði á
tímabili skaðað líf hans.
Sturla Pétursson stundaði nám
bæði í menntaskóla og háskóla, en
lífsþráður hans lá á þann veg að
hann þurfti snemma að fara að
vinna fyrir lífsbjörginni sem varð
til þess að hefta hann á annars
þráðum vegi.
Síðastliðin ár vann Sturla við
skrifstofustörf hjá Húsasmiðjunni.
Þar naut hann trausts og virðingar
bæði eigenda og starfsfólks.
Fyrir fáum vikum mætti ég hon-
um í Húsasmiðjunni, ég fann að
hann hafði sama hlýja og bjarta
yfirbragðið eins og hann hafði þeg-
ar hann var drengur vestur í Döl-
um. Reynsla áranna hafði engu
breytt í hans alúðlega viðmóti.
Hann kvaðst una sínum hag vel,
væri í sambúð og ætti þijú efnileg
börn, tvo drengi og eina stúlku.
Öll Hvammssókn grét af harmi
þegar faðir Sturlu, séra Pétur, féll
frá og Unnur móðir hans flutti
burtu úr sókninni með börn þeirra,
Auði, Sturlu, Ragnhildi og Odd, svo
dáð og mikils metin var íjölskyldan
hjá fólkinu í sveitinni. Nú er hið
sviplega fráfall Sturlu Péturssonar
harmað af öllum sem þekktu hann
og móður hans Unni Guðjónsdóttur
og öllum öðram ástvinum hans og
vinum sendar hlýjar samúðarkveðj-
ur.
Blessuð sé minning Sturlu Pét-
urssonar.
Jensína Halldórsdóttir
Sturla var sonur hjónanna sr.
Péturs T.J. Oddssonar prests og
prófasts í Hvammi, Dalasýslu f. 6.
september 1912, d. 4. nóvember
1956 og Unnar Guðjónsdóttur er
þar bjuggu miklu framfara- og
rausnarbúi í prestskapartíð Péturs
heitins.
Á þessu forna landnáms- og höf-
uðbóli í fögram og veðursælum
Skeggjadalnum fæddist Sturla og
átti sín bernskuspor ásamt systkin-
um sínum, Auði f. 16.7.1943, Ragn-
hildi f. 25.6.1947 og Oddi Guðjóni
f. 7.4.1956. Á heimilinu var einnig
afi þeirra systkina, Guðjón Jónsson
frá Tóarseli í Breiðdal og uppeldis-
sonur hans, sá er ritar þessar línur
dvaldi þar einnig nokkur björt ungl-
ingsár og þannig þekkti ég Sturlu
frá fæðingu og fylgdist með honum
alast upp í glöðum hópi við leiki
og störf á þessu fjölmenna og gest-
kvæma stórbýli.
Þegar Sturla var 11 ára kemur
stóra höggið á þetta heimili, faðir
hans ferst í hörmulegu bflslysi og
móðir hans verður að bregða búi
og flytja til Reykjavíkur með börn-
in. Það hafa verið þung spor og
ekki síst fyrir ómótaðan ungling.
Sturla var afbragðs námsmaður
og lauk stúdentsprófi með prýði og
vissi ég að hann var sérstaklega
næmur á erlend mál.
Þetta voru erfið ár og vann hann
mikið með námi. Þá unnum við oft
saman við húsbyggingar og skyld
störf og var hann strax sem ungl-
ingur sérlega verklaginn og dugleg-
ur og nánast sama hvaða verkefni
honum var fengið, allt leysti hann
vel af hendi jafnframt því að vera
hvers manns hugljúfí á vinnustað.
Það eru bjartar minningar frá þess-
um dögum. .
Svo líða mörg ár í harðri lífsbar-
áttu. í stórum bæ eins og Reykjavík
— vinir hittast af tilviljun á margra
ára fresti, rétt gefa sér tima til að
kasta kveðju hvor á annan, eru að
verða of seinir að fara þetta, gera
annað, sjáumst seinna — bless.
Þessi ár veit ég lítið um úr ævi
Sturlu annað en að hann hefur
unnið ýmis störf við verslun, sjó-
mennsku og fleira.
Atburðarásin tekur oft völdin í
lífi manna, fer sínu fram hvað sem
menn vilja eða gera. Það er hægt
. að týna sjálfum sér í baráttu við