Morgunblaðið - 11.01.1991, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. JANÚAR 1991
Hvenær bannar Al-
þingí vínsamkvæmi?
eftir dr. Gunnlaug
Þórðarson
Þann 4. desember sl. birtist hér
í blaði gagnmerk grein eftir Þor-
stein A. Jónsson, deildarstjóra í
dómsmálaráðuneytinu. Greinin bar
yfirskriftina: „Refsigleði“ og talaði
fyrirsögnin sínu máli. Þorsteinn A.
Jónsson annaðist um. langt skeið
allt fram á síðustu tvö ár afplánun
refsinga hérlendis og 'hefur þótt
fastur fyrir í því að sakfelldir af-
pláni tildæmdar refsingar og að
jafnt gangi yfir alla. Er greinin því
athyglisverðari en ella og ekki síst
vegna þeirrar reynslu og þekking-
ar, sem hann hefur á máli því, sem
greinin fjallar um. Greinin er skrif-
uð til þess að andmæla frumvarpi,
sem nýlega hefur verið lagt fram á
Alþingi um að lögleyft áfengismagn
í blóði undir stýri verði fært niður
úr 0,50%o í 0,25%o. Sú breyting
leiðir til þess að menn mega ekki
lyfta einu glasi af léttu víni án þess
að eiga á hættu að missa ökurétt-
indin.
í greininni segir Þorsteinn A.
Jónsson: „Það er því miður of al-
gengt hér á landi að lagafrumvörp
þ.m.t. stjórnarfrumvörp séu illa
undirbúin eða þörf fyrir lagasetn-
ingu rökstudd.“ Þessi ummæli um
frumvarpið til breytinga á umferð-
arlögum eiga meiri rétt á sér en
um flest frumvörp, sem lögð hafa
verið fram á Alþingi. Augljóst er
að höfundur greinargerðar fyrir
frumvarpinu hefur í því skyni að
blekkja eða villa um fyrir mönnum
látið fylgja á 16 blaðsíðum skýrslu-
gerðir og línurit, sem ekki eru í
beinu sambandi við málefnið og þar
að auki mjög vafasamur fróðleikur.
Slíkt er vítavert að ekki sé meira
sagt. í greinargerðinni er enginn
munur gerður á þeim sem teknir
eru með 0,50%o af áfengi í blóði
að l,20%o og teljast ekki geta
stjórnað ökutæki örugglega og
þeim, sem eru fyrir ofan þau mörk
og teljast óhæfir til að aka. Fyrir
vikið er nánast öll greinargerðin
marklaus. Frumvarpið er einungis
stutt þessum hæpnu og misnotuðu
rökum: „Ekki þarf að fara mörgum
orðum um nauðsyn þessarar breyt-
ingar.“
Hjá okkur eru engar tölur til um
hve mikinn þátt þeir sem mælast
með áfengi í blóðinu á bilinu
0,5%o-l,25%o eiga í umferðaróhöpp-
um. I greinargerðinni er reynt að
gera hlut ölvunaraksturs sem mest-
an í umferðarslysum. Þá er reynt
á vafasaman hátt að gera meira
úr hættu þeirri sem stafar af akstri
manna, sem neytt hafa áfengis en
efni standa til. Þorsteinn A. Jónsson
bendir aftur á móti á að hér á landi
hafi ölvaðir ökumenn aðeins átt
hlut að 10%» umferðarslysa, hins
vegar liggi ekki fyrir að hvaða leyti
þeir voru orsakavaldar. Samkvæmt
upplýsingum, sem hann hefur frá
útlöndum mun láta nærri að yfir
20%o þeirra sem aðild áttu að um-
ferðaróhöppum töldust ekki vera
orsakavaldar.
í grein sinni bendir Þorsteinn
A. Jónsson á fjögur megin atriði,
sem mæla gegn þeirri breytingu,
sem stefnt er að með hinu dæma-
lausa frumvarpi, en ekkert sem
mæli með frumvarpinu. Hafa ber í
huga að flutningsmenn frumvarps-
ins hafa hvorki komið nærri dóm-
störfum né löggæslu, nema e.t.v.
einn sem er að láta af þing-
mennsku. Þá hafa flutningsmenn
frumvarpsins ekki heldur leitað álits
þar til bærra manna.
I fyrri skrifum mínum hér í blaði,
hefur verið bent á hve Danir hafa
oft verið raunsæir og til fyrirmynd-
ar í löggjafarstarfi. Þess er þannig
að minnast að hjá þeim eru leyfð
áfengismörk í blóði 0,8%o.
Eitt varhugaverðasta atriðið í
sambandi við þessi mál, er sú mikla
afskiptasemi af almenningi, sem
lögreglunni er veitt með fyrirhug-
aðri breytingu. Að mínu áliti geta
lögreglumenn ekki tekið mann
fastan við akstur og farið með í
áfengisprufu bótalaust, ef hinn
handtekni reynist vera með undir
0,50%o í blóði. Með því að færa
mörkin niður minnkar allt aðhald
gagnvart lögreglu í þessu efni og
það væri mjög alvarlegt. Sannfær-
ing mín er sú að enginn alvarlega
hugsandi lögreglumaður sé hlynnt-
ur þeirri breytingu, sem stefnt er
að.
Yrði þetta frumvarp að lögum
mun nánast allur mannfagnaður
með víni leggjast niður og það er
illt. Vín er og verður mannasættir
og einhveijar ömurlegustu gleði-
samkomur, sem ég veit um eru þær
þar sem vín er ekki haft um hönd.
Varla er hægt að huga sér dapur-
legra brúðkaup en þar sem engu
vínglasi er lyft. Þjóðskáldið, Jónas
Hallgrímsson, orðaði þetta vitur-
lega og fagurlega, er hann sagði:
„Látum því vinir vínið andann
hressa. “Það er Ijóst, að minni brögð
eru að því að menn drekki óhóflega
Gunnlaugur Þórðarson
„í fyrri skrifum mínum
hér í blaði, hefur verið
bent á hve Danir hafa
oft verið raunsæir og
til fyrirmyndar í lög-
gjafarstarfi. Þess er
þannig að minnast að
hjá þeim eru leyfð
áfengismörk í blóði
0,8%o.“
í hvers konar gleðisamkomum þar
sem vín er haft um hönd nú en
áður fyrr. Mun einmitt það atriði
ráða að margir þeirra, sdm lyfta
glasi eru á bíl og vita að fara ber
með gát svo ökuleyfið sé ekki í
hættu, enda eru þau réttindi nánast
hluti af mannréttindum nútímans.
Hitt er jafn víst að þeir duldu töfr-
ar fýlgja víni, að flestir þurfa ekki
annað en að lyfta glasi af víni til
þess að komast í hátíðarskap.
Mér kæmi ekki á óvart að næsta
skref hjá þessum forsjárhyggju
þingmönnum verði að flytja frum-
varp um að banna mannfagnaði þar
sem vín er haft um hönd.
Alvarlegast við þetta frumvarp
er þó hvernig reynt er að blekkja
þingmenn og almenning til sam-
stöðu með frumvarpinu með því að
reyna að kenna gildandi ákvæðum
í umferðalögum sem mest um
dauða, örorku og eignatjón í um-
ferðinni að algjörlega órannsökuðu
máli. Full ástæða er til þess að öll
atriði þessa alvarlega máls verði
rannsökuð áður en tilraunir þing-
manna til þess að slá sér upp gagn-
vart almenningi með vafasömum
frumvarpsflutningi hafa valdið
meiri vandræðum í samskiptum
manna en séð verður fyrir. Væri
ekki nær að banna reykingar undir
stýri, hvað þá heldur farsímanotk-
un, ef þingmenn vilja endilega
banna eitthvað eða þrengja kost
almennings?
Höfundurer
hæstaréttarlögmaður.
GOD HUGMYND VERÐUR
OFT AD ENGU
VEGNA PENINGALEYSIS
Það er hægt að verða ríkur á góðri hugmynd - en
það kostar peninga að hrinda jafnvel arðvænlegustu
hugmyndum í framkvæmd.
Þú gætir stytt þér leið!
Krefjumst sömu kjara
fyrir alla stunda-
kennara innan BHMR
- segir Birgir Björn Sigurjónsson
LÍTILL hópur stundakennara við Háskóla íslands eru fastráðnir
stundakennarar, einkum sérfræðingar við stofnanir háskólans sem
hafa stundakennslu að aðalstarfi og eru í Félagi háskólakennara.
Þetta er eini hópur stundakennara sem hefur stéttarfélagsaðild að
BHMR og samið er fyrir, að sögn Birgis Björns Sigurjónssonar hag-
fræðings BHMR. Hann segir að aðrir stundakennarar utan Félags
háskólakennara eigi sér ekkert stéttarfélag sem hafi fengið viður-
kenningu ríkisvaldsins.
Birgir sagði að forsvarsmenn
aðildarfélaga BHMR teldu að stétt-
arfélög viðkomandi stundakennara
ættu að fara með þennan samnings-
rétt, þannig að til að mynda Félag
íslenskra náttúrufræðinga semdi
fyrir náttúrufræðinga og svo fram-
vegis. Sá hængur væri hins vegar
á þessu að fjármálaráðuneytið hefði
ekki viðurkennt þau sem viðsemj-
endur enda vildi það sjálft ráða kjör-
um þessara stundakennara.
„Ráðuneytið ákveður þeim laun
með einhliða ákvörðunum. Þetta
hefur leitt af sér svo mikla kjara-
rýrnun hjá því fólki sem hefur ann-
ast stundakennslu í gegnum árin
að það tekur ekki lengur að sér
þessa kennslu og hefur gert þá
kröfu til sinna stéttarfélaga að það
fái samning um þessi kjör,“ sagði
Birgir Björn.
Hann sagði að Samtök stunda-
kennara uppfylltu ekki ákvæði
samningsréttarlaganna um stéttar-
félög en það gerðu þau aðildarfélög
sem eru innan vébanda BHMR. „Ég
teldi að sönnu ekkert óeðlilegt við
það að þau fengju samningsumboð
vegna sinna félagsmanna," sagði s
Birgir Björn. |
Hann sagði að munurinn á kjör- j
um almenns sérfræðings í BHMR
og sérfræðings i Félagi háskóla-
kennara sem ynnu í sínum frítíma
við stundakennslu fyrir ríkið væri
gífurlegur. Sérfræðingurinn í Fé-
lagi háskólakennara fengi sína
aukavinnu greidda sem yfirvinnu
en náttúrufræðingurinn fær greitt
samkvæmt stundakennarataxta
sem er 50% lakari. „BHMR hefur
stofnað sérstakt kjararáð vegna
stundakennara og hefur samið við
fjármálaráðuneytið um að fara með
þetta mál fyrir Félagsdóm til að
skera úr um hveijir fari með samn-
ingsumboðið. Það verður gért í
þessum mánuði. Það er sett fram
sú krafa að hliðstæð kjör bjóðist
öllum háskólamenntuðum ríkis-
starfsmönnum sem annast stunda-
kennslu," sagði Birgir Björn.
í Happdrætti Háskóla íslands eru vinningslíkur sem
þekkjast hvergi annars staðar í heimi og þar eru
vinningar - í beinhörðum og skattfrjálsum peningum -
sem geta breytt hugmyndum í veruleika.
HAPPDRÆTTI
HASKÓLA ÍSLANDS
vænlegast til vinnings
:
i
(
4
i