Morgunblaðið - 19.04.1991, Page 10

I r MORJGSUNBLAÐŒB iFÖSTTOAGlfRi 19.: iAPRDL' 1991
IflO
Listmálarafélagið
Bragi Ásgeirsson og Einar Þorláksson.
meirihluti þeirra sem hér sýna
hefur haldið einkasýningar á síð-
ustu tólf mánuðum, dregur úr
gildi sýningarinnar fyrir þorra
gesta; þeir hafa haft betri tæki-
færi til að kynnast vinnu þeirra
á öðrum vettvangi. Eitt ráð væri
að gera hlut þess sem hlýtur
öndvegissætið hveiju sinni enn
meira en nú er, og gera þannig
hverja sýningu að sértækara til-
efni en ella fyrir listamenn og
listunnendur.
Sýningu Listmálarafélagsins á
Kjarvalsstöðum lýkur sunnudag-
inn 21. apríl.
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
í Vestursal Kjarvalsstaða
stendur nú yfir árleg samsýning
Listmálarafélagsins. Þeir félagar
sýndu siðast saman í júní á síð-
asta ári, svo segja má að þeir
séu iðnir við kolann. Nú eru fleiri
með á sýningunni en í fyrra, og
hún ijölbreyttari fyrir vikið.
Á veggjunum eru tvö til fimm
listaverk eftir hvern eftirtaiinna
listamanna: Björn Birnir, Braga
Ásgeirsson, Einar G. Baldvins-
son, Elías B. Halldórsson, Guð-
mundu Andrésdóttur, Gunnlaug
St. Gíslason, Hafstein Aust-
mann, Jóhannes Jóhannesson,
Jóhannes Geir Jónsson, Pétur
Má Pétursson og Sigurð Sigurðs-
son.
Á sýningum Listmálarafélags-
ins fá listunnendur tækifæri til
að heilsa upp á gamla kunn-
ingja, ef svo má segja. Lista-
mennirnir hafa allir verið að
störfum um langt skeið, og
breytingar í þeirra myndmáli
felast í jafnri og stöðugri þróun
fremur en stökkbreytingum.
Myndlist þeirra er ólík innbyrðis,
og samsýningarformið er þeim
því handhægt, þar sem hver list-
amaður heldur sínu sjálfstæði.
Hins vegar er spurning hvort
tvær til þijár myndir sé ekki of
lítið til að gefa einhveija mynd
af hveijum listamanni.
Gunnlaugur sýnir hér fjórar
vatnslitamyndir, þar sem vald
hans á miðlinum kemur vel fram,
þó myndirnar séu ekki átaka-
miklar; „Skúraleiðingar (nr. 1)
minnir skemmtilega á skýja-
myndanir ýmissa eldri meistara.
Verk Guðmundu Andrésdóttur
eru björt og leikandi sem fyrr,
og Pétur Már bregður fyrir sig
leikandi pensilskrift í fletinum,
einkum í „Undirstrikuð" (nr. 10).
Hafsteinn Austmann vinnur
stöðugt út frá svörtum ramma í
fletinum, en áferð og sterk lita-
notkun gefur myndunum nú fer-
skari svip en oft áður, t.d. í „Vet-
ur“ (nr. 12). Stórar myndir Elías-
ar B. Halldórssonar virka hins
vegar flatar og daufar hér, og
myndir Einars G. Baldvinssonar
eru viðfangsefni fjórða áratugar-
ins, án þess að bæta nokkru við.
Bragi sýnir hér fimm málverk
á endavegg, gegnt verkum Ein-
ars Þorlákssonar, og mynda þær
litríka andstæðu sín á milli; í
„Ljósbrot“ (nr. 21) vinnur lista-
maðurinn skemmtilega út frá
eðli litarins, og svipað má segja
um „Árstíðaskipti" (nr. 24) þar
sem litaspjald árstíðanna dreifist
frá miðjunni.
Jóhannes Geir sýnir hér lands-
lagsmyndir með nokkuð sér-
kennilegu litaspjaldi, sem passar
misvel við myndefnið. „Nesja-
vellir“ (nr. 27) kemur hins vegar
vel fyrir. Jóhannes Jóhannesson
hefur um nokkurt skeið unnuð
út frá svipuðum formum, sem
vinna vel saman þar sem litir og
myndbygging ganga upp, eins
Nú stendur yfir í Listhúsinu
Vesturgötu 17 sýning á verkum
Elíasar B. Halldórssonar, en þar
er um að ræða rúmlega tuttugu
olíumálverk og tíu grafíkmyndir.
Samtímis á Elías tvær myndir á
samsýningu Listmálarafélagsins
á Kjarvalsstöðum, þannig að
segja má að hann komi víða við
um þessar mundir.
Elías vinnur sín málverk að
mestu á óhlutbundinn hátt, þó í
einstaka verki hér séu einnig til-
vísanir til hlutveruleikans. Mest
eru þetta nýjar myndir, sem í
heild sinni gefa gott yfirlit yfir
viðfangsefni listamannsins.
Flestar olíumyndanna ganga út
frá ákveðnum lit, og vinna síðan
með hann í gegnum fjörugt sam-
spil litatóna og forma, þar sem
gróf pensilskrift einkennir áferð-
ina og stjórnar heildarmyndinni.
Þeir litir sem Elías vinnur
mest með eru frumlitirnir, blátt,
ogt.d. í „Upprisa" (nr. 29). Björn
Birnir og Sigurður Sigurðsson
eru á kunnuglegum slóðum í sín-
um verkum, og bestu verk Sig-
urðar hér voru einnig á sýningu
hans í FÍM-salnum á síðasta ári.
Að þessu sinni skipa verk Ein-
ars Þorlákssonar öndvegi á sýn-
ingunni. Hann sýnir hér átta
verk. Einar notar bjarta liti og
ljósa myndskipan í verkum sín-
um; hins vegar hefur hann valið
að sýna hér að mestu nokkurra
ára gömul verk, en aðeins eitt
nýtt. Það hefði verið skemmti-
legra að fá meira af því nýjasta
sem listamaðurinn er að fást við,
því „Skapraun“ (nr. 42) er skýrt
markað og vel framsett verk.
Þar sem heildarsvipur sam-
sýninga Listmálarafélagsins er
orðinn mjög kunnuglegur, væri
athugandi fyrir þá félaga að
velta fyrir sér nýjum formum á
sýningarhaldi. Sú staðreynd, að
gult og rautt. í hverri mynd rík-
ir einn litur, og listamaðurinn
vinnur út frá möguleikum hans,
þannig að flöturinn vitnar að
lokum um samvinnu litanna
frekar en átök milli þeirra. Þann-
ig næst gott samspil í bláum lit-
um í verkum eins og „Undir blá-
björgum (nr. 16) og „Blístrað í
logninu (nr. 21), en heitir gulir
litir ráða ríkjum í „Stormgeigur“
(nr. 13) og „Skæðagull" (nr. 3).
Listamaðurinn nær jafnvægi
við þessi óhlutbundnu málverk
með því að vinna einnig grafík-
myndir, þar sem sagnaminni og
furðuveraldir ríkja. Grafíkverkin
sem Elías sýnir hér eru allt tré-
ristur, unnar í krossvið, í mjög
einföldum og grófum dráttum,
þannig að áferð viðarins gegnir
ákveðnu hlutverki í myndunum
sjálfum.
Sú veröld sem hér birtist er
gjörólík þeim leiftrandi heimi
birtu og lita sem olíumálverkin
Elías B. Halldórsson: „Upp,
upp mín sál trérista, 1991.
fjalla um. Hér eru það undirdjúp-
in sem birtast áhorfendum, og
þar ríkja furðuskepnur sem
minna á þann mikla meistara
vítiskvalanna, Hieronymus
Bosch. Kentárar á fylliríi og
vængjaðar mannverur gefa þeim
annarlegan svip, og gróf vinnsla
myndanna gerir þær sterkari en
ella.
En það þarf ekki flókinn
myndheim til að þessar tréristur
skili árangri. „Tunglgeigur“ (nr.
27) er sterk mynd í einfaldleik
sínum, og „Upp, upp mín sál“
(nr. 30) er skemmtileg stofusýn
úr lífí hversdagsins (sjálfs-
mynd?).
Þessi sýning Elíasar B. Hall-
dórssonar í Listhúsinu við Vest-
urgötu er létt og skemmtilegt
innlegg í sýningarflóru vorsins.
Olíumálverkin eru íjörug og
sterk í sínum litaleik, og grafíkin
sömuleiðis, þó hún sé gjörólík
málverkunum í allri uppbygg-
ingu og viðfangsefnum; en það
er jú einmitt tilbreytingin sem á
einn stærsta þáttinn í að halda
lífínu í allri myndlist.
Sýningunni lýkur sunnudag-
inn 21. apríl.
Elías B. Halldórsson
Svavar Gests afhendir verðlaunin á Islandsmeistaramoti í
Svarta-Pétri 1991.
Átta ára íslandsmeist-
ari í Svarta-Pétri
ÍSLANDSMÓT í Svarta-Pétri
var haldið á Sólheimum í
Grímsnesi 1. apríl sl.
Mótið var opið öllum ungum
sem öldnum sem áhuga hafa á
þessari alþjóðlegu spilaíþrótt.
Katla Þorleifsdóttir átta ára
grunnskólanemi bar sigurorð af
öðrum þátttakendum og hreppti
titilinn íslandsmeistari í Svarta-
Pétri 1991. Meðal þátttakenda,
sem voru alls 55 og komu víða
___________________________
að, voru Sigurður Ragnar Kristj-
ánsson og Astráður Þór Proppé,
fyrrverandi meistarar í þessari
grein.
Heimilið vill koma á framfæri
sérstöku þakklæti til eftirtalinna
fyrirtækja fyrir að gefa þær veit-
ingar og aukaverðlaun sem veitt
voru á mótinu: Nói-Siríus, Skífan
hf., Heildverslun Ásbjörns Olafs-
sonar, Kárabakarí, Sanitas hf. og
Meistarinn hf.
(Fréttatilkynning)
__________
Dönsk kammertonlist
_________Tónlist_____________
Jón Ásgeirsson
Blásarakvintett Reykjavíkur
kom fram á Dönskum vordög-
um sl. mánudag en meginá-
herslan á þessum tónleikum var
dönsk kammertónlist. Tónleik-
arnir hófust á syrpu íslenskra
laga sem Páll P. Pálsson hefur
útfært fyrir blásarakvintett og
studdist hann að mestu við eldri
kórútfærslur laganna. Útfærsla
Páls var smekklega unnin og
trú upprunagerð laganna.
Annað verkið á efnisskránni var
kvintett í F-dúr eftir Peter Rasm-
ussen (1838-1913), en verk hans
eru nær óþekkt og hans hvergi
getið í bókum. Kvintettinn er í fjór-
um þáttum, vel saminn, rómant-
ískur og minnti stundum á Mend-
elssohn. Glaðvært yfirbragð verks-
ins kom einkar skemmtilega fram
1 tveimur seinni köflunum, sem
að formi til eru einskorar „skersó“
og „rondó“ en A-kaflinn í „rondó-
inu“ var fjörleg fúguframsaga.
, Flutningur félaganna í blásarak-
vintettinum var mjög góður.
Sama má segja um flutninginn
á „Walden“ kvintettinum, eftir
Hans Abrahamsen (1952). Verkið
fiórum báttum og byggir á
náttúruhyggju, sem kennd er við
bandaríska skáldið Henry David
Thoreau (1817-1862) auk þess að
vera, hvað stíl sriertir, unnið sam-
kvæmt „nýja einfaldleikanum“
sem er eins konar mótvægi við
„módernismann" og fellir saman
í eina heild nútímalega og hefð-
bundna hljóma, tónferli og form-
skipan tónhugmynda. Þá er og
mikilvægt að túlkun hefur meira
vægi en í „strúktúi-verkum“ síðari
ára og er þessi stefna að nokkru
rakin til Ligeti, sem sagður er að
hafi „endurnýjað nútímatónlist
með því að gæða hana gleymdum
galdri og það á síðustu stundu“.
Það er sterk náttúrustemmning í
kvintett Abrahamsen, bergmál,
kyrrð, sem er snögglega rofin af
margvíslegum hljóðum, niður og
mistur og að endingu maðurinn
syngjandi í skóginum sem iðar af
lífsfögnuði. Þetta fallega verk var
mjög vel flutt og voru þessar
stemmningarnar snilldarlega út-
færðar af félögunum í Blásarak-
vintett Reykjavíkur.
Síðasta verk tónleikanna var
sextett fyrir píanó og blásara eftir
Hermann Koppel (1908). Píanó-
leikari var Peter Westenholz.
Verkið er samið 1942 og mjög
undir áhrifum af Stravinskíj án
þess þó að vera bein stæling. Það
t'J'Jji.jóg Mfii MBÚÖ var ý köflum
vel flutt þó síðasti þátturinn, sem
er glaðvær og í Allegro hraða,
hafí verið um of glannalega leikinn
og að leggja mætti meiri áherslu
á kyrrð „pastorale" kaflans, sem
er sérlega falleg tónlist.
Þetta voru skemmtilegir tón-
leikar. Öll dönsku verkin eru ágæt-
lega samin og spanna 100 ára
tímabil í tónlistarsögu Danmerkur.
Kvintettinn eftir Rasmussen er
samin 1896, Sextett Koppels 1942
og náttúrstemmningarnar eftir
Abrahamsen 1978. Að því leyti
voru þetta fróðlegir tónleikar og
það sem mest er um vert, að hér
er bæði um að ræða góða tónlist
og að flutningurinn var afburða
góður.
heimili landsins!